BETONARME YAPILARIN PROJELENDİRİLMESİ DERSİ

... konulu sunumlar: "BETONARME YAPILARIN PROJELENDİRİLMESİ DERSİ"— Sunum transkripti:

1 BETONARME YAPILARIN PROJELENDİRİLMESİ DERSİ
– 2017 Güz Dönemi 3.Hafta D Ö Ş E M E L E R – 3. BÖLÜM DONATILAR Sakarya Üniversitesi, Müh. F. İnşaat Mühendisliği Bölümü

2 TS 500 TS 498 Hesap Şartnamesi Yük Şartnamesi
KAYNAK 1 – 2 TS 500 TS 498 Hesap Şartnamesi Yük Şartnamesi

3 ADİL ALTUNDAL KAYNAKLAR 3 – 4 .

4 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Donatılar: Kısa doğrultuda, Uzun doğrultuda, Tali Mesnetlerde olarak üç ana başlıkta incelenir.

5 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Uzun kenarının kısa kenarına oranı (m = lu /lk) 2 den büyük olan döşemelerde yükün tamamının kısa doğrultuda taşındığı kabul edilir. Bu oran 2 olduğunda yükün %94 ü kısa doğrultuda taşınmaktadır.

6 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Bu döşemelerde esas donatı kısa doğrultuya paralel olarak yerleştirilmeli bu donatılar kesitin altında, bir düz ve bir pilye olarak düzenlenmelidir.

7 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Uzun doğrultuda yük olmadığından moment de olmayacaktır. Uzun doğrultuya sadece dağıtma donatısı yerleştirilmelidir. Dağıtma donatısı sadece düz olarak gene kesitin altına fakat alttaki esas donatının üstüne gelecek şekilde düzenlenmelidir.

8 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Hurdi döşemenin kısa doğrultu açıklık demirleri: Demir aralığı en fazla (t)

9 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Demir aralığı en fazla (t) Demir çapı: Açıklıktaki pilyeler ile mesnet ilave demirleri en az 8 mm olmalıdır. Açıklıktaki kullanılan düz demirler gerektiğinde 6 mm çapında olabilir. Tavsiye edilen açıklıkta düz ve pilye demirinin en az 8 mm çapında olmasıdır.

10 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Minimum Donatı: Oran olarak: Tek doğrultuda çalışan döşemelerde, kısa doğrultuda bulunması gereken en az asal donatı yüzdesi TS500 de aşağıdaki gibi verilmiştir: S220 için min = 0, S420 ve S500 için min = 0,002 Bu durumda hurdi döşemelerde en az donatı As min = min*b*h Bütün döşeme hesaplarında b = 100 cm birim boy, h ise döşeme kalınlığı cm olarak alınmalıdır.

11 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Aralık olarak: Kısa ve Uzun doğrultuda farklı maksimum aralıklar vardır. Kısa doğrultu: Kısa açıklıkta demir aralığı en fazla (t) olabilir. t  1,5*h , t  20cm. şartlarını sağlamalıdır. Esas demirler kısa açıklık doğrultusuna paralel olarak bir düz ve bir pilye şeklinde konulur. Açıklık demirlerinin; tek açıklıklı döşemelerde en fazla 1/2 si, sürekli döşemelerde en fazla 2/3 pilye yapılabilir. Geri kalanı düz devam etmelidir.

12 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Mesnet Üstü ilavesi: Mesnet üzerindeki gereken donatının mevcut donatıdan az olması halinde mesnet üzerine ilave demir (şapo ) konulmalıdır. Gerektiğinde mesnet üstüne konulması gereken ilave donatının aralığı en fazla 33 cm olmalıdır. 1m şeritte en az 3 demir Bulunmalıdır.

13 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Uzun Doğrultu: Uzun doğrultuda konulacak olan donatı: Alan olarak, esas doğrultudaki donatının en az 1/5 i Aralık olarak ise en fazla 30 cm olmalıdır. Esas demirler kesitin neresinde ise dağıtma demirleri de kesitte aynı yere konulmalıdır. Açıklıkta dağıtma demiri kesitin Altında ve kısa doğrultu demirinin Üstünde bulunmalıdır. Balkonlarda …

14 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
ADİL ALTUNDAL BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER ) Tali Doğrultu ara mesnet Donatısının minimum değerleri: Ara mesnet üstündeki bu donatı; Alan olarak; en az ; Komşu Açıklıktaki büyük asal donatının %60 Aralık olarak; en fazla ; S220 için 8/20, S420 için 8/30, Uzunluk olarak; her iki tarafta kısa açıklığın en az ¼ ü Kısa doğrultu kenar mesnet Kısa doğrultu ara mesnet Uzun doğrultu ara mesnet Uzun doğrultu kenar mesnet

15 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Hurdilerde uzun doğrultudaki ara mesnet donatıları : Kısa kenar yönünde var olan kirişler üstünde, asal donatıya dik, boyuna mesnet donatısı bulundurulmalıdır. Bu kirişlerden kenarda olanların serbestçe dönmesi engellenmediğinden donatıya gerek yoktur. Ancak aradaki mesnetlerin dönmesi engellendiğinden bu mesnetler üzerinde donatı bulunmalıdır.

16 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Faydalı yükseklik (d): Döşemede, çekme donatısının ağırlık merkezinden, en dıştaki beton basınç lifi arasındaki uzaklıktır. Hesaplarda (d) ile gösterilecektir. Net beton örtü kalınlığı (cc) : Çekme donatısını örten beton tabakasının net kalınlığıdır. Döşemelerde en az 1,5 cm. olmalıdır. (Şubat 2000 e kadar cc= 1 cm idi.) Döşemede kullanılan donatının çapı yaklaşık olarak Ø = 10 mm olarak kabul edildiğinde; Faydalı yükseklik d = h – ( 1,5+ Ø / 2 ) d = h –2 cm olarak bulunur.

17

18 Uygulama Bir Doğrultuda Çalışan (Hurdi) Döşeme

19 İKİ DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( DAL DÖŞEMELER )
ADİL ALTUNDAL İKİ DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( DAL DÖŞEMELER ) DONATI HESABI

20 DAL DÖŞEMELER DÖŞEMELERDE KESİT HESABI Döşemelerde Yük ve Moment hesaplarının 1 m. lik şeritler için yapıldığı daha önce belirtilmişti. Bulunan momentler 1 m. lik şerit için olduğundan bu moment için gereken donatıda hesabında da 1 m. lik şerit kullanılmalı ve donatılar bu şeride yerleştirilmelidir.

21 Açıklıklarda Betonarme Hesap:
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER BETONARME HESAP: Açıklıklarda Betonarme Hesap: Döşemelerde Yük Moment ve betonarme hesaplar 1 m. lik şeritler için yapılır

22 Büyük Momentler kısa açıklık doğrultusunda meydana gelmektedir.
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER Büyük Momentler kısa açıklık doğrultusunda meydana gelmektedir. Büyük momentin demirleri, başka bir deyişle kısa açıklıktaki donatılar, alta gelecek şekilde demirler yerleştirilmelidir. Uzun doğrultudaki demirler de altta olmalı, fakat alttaki kısa doğrultudaki demirlerin üzerinde bulunmalıdır. Şekilde kısa kenar lk = ly olduğundan y doğrultusundaki Asy donatısı alta gelecek şekilde demirler düzenlenmiştir.

23 1-1 kesitinde döşeme kalınlığı ve faydalı yükseklikler
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER 1-1 kesitinde döşeme kalınlığı ve faydalı yükseklikler Faydalı Yükseklik: Çekme donatısının ağırlık merkezinden, en dıştaki beton basınç lifi arasındaki uzaklıktır.

24 Kısa doğrultu demirleri çapı 1 , faydalı yüksekliği dy
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER Döşeme kalınlığı hf, beton net örtü kalınlığı cc, beton örtü kalınlığı veya paspayı (c) olması halinde; Kısa doğrultu demirleri çapı 1 , faydalı yüksekliği dy Uzun doğrultu demirleri çapı 2 , faydalı yüksekliği dx olması halinde faydalı yükseklikler; dy = h – ( cc + 1 /2 ) dx = h –cc +1 +( 2 )/2 Net beton örtü kalınlığının 1,5 cm, donatı çaplarının da yaklaşık olarak 10mm olduğu düşünülürse; Büyük Moment (Kısa doğrultuda) dy = h – 2 cm Küçük Moment (Uzun doğrultuda) dx = h – 3 cm

25 DAL DÖŞEMELER Kesite tesir eden Dizayn momenti M1y, M 1x kesit genişliği bw=100cm Kesit yüksekliği dy , dx belli olduğuna göre dikdörtgen kesitlerin betonarme hesabına göre hesap yapılarak gereken Asy , Asx donatısı hesabedilmelidir. Dal döşemelerde Büyük Moment için betonarme hesap yapılırken bu moment için gereken donatılar, kesitin en altına konulacağından faydalı yükseklik hesabında döşeme kalınlığından (2 cm.) çıkartmalı, benzer düşünceyle küçük moment için betonarme hesapta ise döşeme kalınlığından (3 cm.) çıkartılmalıdır (Döşemenin iç ortamda ve demir çapının 10 mm olduğu kabul edilmiştir.)

26 ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER Bulunan donatı oranının kiriş hesaplarındaki basit eğilme için verilen minimum donatı oranı ile karşılaştırılması doğru değildir Aralık ve Oran açısından minimum şartlar çözümüm başında ifade edilmiştir. Açıklıkta bulunan donatılar 100 cm. genişlik için seçilmeli ve genel olarak bir düz ve bir pilye olarak yerleştirilmelidir. Pilyeler mesnet üstünden geçen donatılardır Mesnet üstünden geçen Pilyelerin alanı artırılarak mesnet ilave demiri azaltılmak istenirse, aralıklar aynı kalmak üzere pilye demirlerinin çapı artırılmalıdır.

27 DAL DÖŞEMELER Açıklıklarda Betonarme Hesap: Açıklıklarda betonarme hesaba başlamadan önce, verilen malzemeye, döşemenin cinsine ve kalınlığına bağlı olarak oran ve aralık açısından minimum donatılar hesap edilmelidir. Hurdilerde aralık açısından konulması gereken As,kısa donatısının, As,min değerinden küçük olması halinde kısa doğrultu aralıkları azaltılarak As,min değeri sağlanmalıdır. Dallerde ise aralık açısından konulması gereken (Asx +Asy) donatılarının toplamının, oran açısından konulması gereken donatıdan az olması halinde, önce kısa doğrultudan başlamak üzere kısa ve uzun doğrultudaki aralıklar küçültülmeli, (Asx +Asy) toplamı, oran açısından gerekeni sağlayana kadar küçültme işlemine devam edilmelidir. Bir doğrultudaki donatı alanını sabit tutarak sadece diğer doğrultuyu küçülterek alanı büyütmek doğru değildir.

28 Şartname gereği Minimum Donatı:
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER Şartname gereği Minimum Donatı: a) Oran olarak: Her iki yöndeki Asx ve Asy donatılarının toplam oranı S220 için 0,004 , S420 için 0,0035 den az olamaz. Her bir doğrultudaki donatı oranı en az 0,0015 olmalıdır.

29 Kısa Açıklık (Büyük Moment) doğrultusundaki Aralık; t  1,5*h
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER b) Aralık olarak: Kısa Açıklık (Büyük Moment) doğrultusundaki Aralık; t  1,5*h t  20cm. Uzun Açıklık (Küçük Moment) Doğrultusundaki aralık t  25cm.

30 Kısa ve Uzun doğrultu aralıkları belirlenmesi:
ADİL ALTUNDAL DAL DÖŞEMELER Kısa ve Uzun doğrultu aralıkları belirlenmesi: Oran olarak gereken donatı alanı bulunur. As,min = ρ*b*hf Kısa ve uzun doğrultularda, aralık esas alınarak seçilen toplam donatı alanı (Asx + Asy), Oran olarak bulunan değerden küçükse; Kısa ve uzun doğrultudaki demir aralıkları küçültülerek donatı miktarı artırılır. Donatının oran bakımından en az değerini sağlayan aralıklar esas alınmalıdır. Aralıklar azaltılırken, bir doğrultudaki aralığı sabit tutarak diğer doğrultudaki aralığı küçültmek doğru değildir. Aralıklar azaltılırken her iki doğrultuda da yaklaşık aynı oranda azaltmak daha uygun olacaktır.

31 B) Mesnetlerde Betonarme Hesap:
DAL DÖŞEMELER B) Mesnetlerde Betonarme Hesap: Mesnette tesir eden dizayn momenti, kesit yüksekliği ve genişliği bellidir. Faydalı yükseklik hesabında, döşeme kalınlığından 2,0 cm. çıkarmak daha uygun olacaktır. Dikdörtgen kesitlerin betonarme hesabına göre gereken donatı alanı bulunduktan sonra hemen donatı seçimine geçmemelidir. Mesnedin bir tarafındaki veya varsa iki tarafındaki açıklıklardaki pilyelerden gelen ve mesnedin üzerinden geçen donatılar bulunmalı ve gereken donatı ile karşılaştırılmalıdır. Konulması gereken donatı alanının 1,51 cm2 den az olması halinde minimum ilave demir olan 8/33 demir konulmalı gereken alanın daha fazla olması halinde önce aralıklar azaltılmalı, daha sonra ise çap artırılarak gereken donatı kadar alan sağlanmalıdır. İlave demirlerin aralığı 33 cm. den fazla, çapları ise 8 mm den az olmamalıdır.

32 DAL DÖŞEMELER Burulma Donatısı: Döşeme köşelerinde, döşemeyi meydana getiren kenarlar üzerinde, döşeme sürekli değilse burulma donatısı gereklidir. Bu donatı iki kat üstte ve iki kat altta olmalı ve köşeyi meydana getiren kenarlara paralel olacak şekilde düzenlenmelidir.

33 DAL DÖŞEMELER Burulma Donatısı: Donatının uzunluğu, en az küçük açıklığın 1/5 i kadar olmalı, her kat donatısının alanı ise açıklık donatılarından büyük olanının ¾ ünden az olmamalıdır. Burada öngörülen donatı başka amaçla kullanılmamalıdır. (Burulma donatısı ile ilgili hükümler Nisan 1984 TS500 de bulunmaktadır. Şubat 2000 TS500 de yoktur.)

34 DAL DÖŞEMELER Burulma Donatısı : Köşeyi meydana getiren kenarlardan biri süreksiz, diğerinin sürekli olması halinde ise burulma donatısı olarak, ilk verilen değerin yarısı alınabilir.

35 DÖŞEMELERDE DONATI KROKİSİ

36 DÖŞEMELERDE DONATI KROKİSİ
Döşeme kalıp planına bakış yönü, x yönündeki demirler için alttan yukarı doğru, y yönündeki demirler için ise sağdan sola doğrudur. Alttaki demirlerin kancaları yukarı doğru, üstteki demirlerin kancaları ise aşağı doğru kıvrılarak demirin kesit içindeki konumu belirlenir.

37 Döşeme kalıp planına bakış yönü,
x yönündeki demirler için alttan yukarı doğru, y yönündeki demirler için ise sağdan sola doğrudur. Alttaki demirlerin kancaları yukarı doğru, üstteki demirlerin kancaları ise aşağı doğru kıvrılarak demirin kesit içindeki konumu belirlenir. Kancalar: Alt demirlerin kancaları yukarı, üst demirlerin kancaları aşağıya doğru kıvrılmalıdır.

38 Pilye ve Düz demirlerin kısmi ve toplam boyları:
ADİL ALTUNDAL Pilye ve Düz demirlerin kısmi ve toplam boyları:

39 (a+b) = 45* en az Aderans boyu kadar olmalıdır.
ADİL ALTUNDAL D Ö Ş E M E L E R Pilye Boyu: Pilyenin kısmi boyları demirin üst kısmına ayrı ayrı, toplam boyu ise demirin alt kısmına yazılmalıdır. (a+b) = 45* en az Aderans boyu kadar olmalıdır. b; Kiriş gövde genişliğinin yarısı alınabilir. c = lx / 7 ( lx pilye doğrultusundaki hesap açıklığı dır) d = (h –2*pp)*√2 e = lx / 5 (lx pilye doğrultusundaki hesap açıklığıdır) f = li / 4 (li pilyenin girdiği döşeme gözünün kısa kenarı) Kanca boyu 10* alınmalıdır.

40 Düz demir boyu :Kiriş iç yüzünden kiriş iç yüzüne olan mesafeye kanca boylarının ilavesiyle bulunur.
Yüzer olmayan demirlerde 2*2,5 cm. azaltma yapılmalıdır. Yüzer olmayan demirlere düşük döşeme gibi uygulamalarda rastlanır.

41 Mesnet ilavesi ( Şapo ): Mesnetlere konulan ilave demirlerin o döşemedeki boyu, ilave demirin girdiği döşeme gözünün kısa kenarlarının ¼ üne kanca boyunun ilave edilmesiyle bulunan uzunluktur İlave demirin toplam boyu için uzun taraftaki mesafenin iki katını almak daha doğru olacaktır.

42 ADİL ALTUNDAL D Ö Ş E M E L E R Tek doğrultuda çalışan döşemelerde döşeme kalıp ve demir resminde kiriş gövde kalınlıkları da gösterilmelidir.

43 ADİL ALTUNDAL D Ö Ş E M E L E R Kiriş eksenleri şematik olarak tek çizgi halinde de gösterilerek demir resmi çizmek mümkündür. Bu sadece demir krokisidir.

44 Bir ve İki doğrultuda çalışan döşemelerde demir resmi
ADİL ALTUNDAL D Ö Ş E M E L E R Bir ve İki doğrultuda çalışan döşemelerde demir resmi

45 D Ö Ş E M E L E R İKİ DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELERDE DEMİR RESMİ

46 DÖŞEMELERDE ÖZEL DURUMLAR
Düşük döşemenin kesiti, momentleri ve döşeme donatıları aşağıdaki gibidir.

47 Uygulama Çift Doğrultuda Çalışan (Dal) Döşeme