İçindekiler 1)Genel Tanımlamalar 1.1) Ergonomi nedir? 1.2) Ergonomiye tarihsel yaklaşım 1.3) Ergonomi uğraş alanları 1.4) Ergonomik denge 1.5) Vücut ölçüleri.

... konulu sunumlar: "İçindekiler 1)Genel Tanımlamalar 1.1) Ergonomi nedir? 1.2) Ergonomiye tarihsel yaklaşım 1.3) Ergonomi uğraş alanları 1.4) Ergonomik denge 1.5) Vücut ölçüleri."— Sunum transkripti:

1 İçindekiler 1)Genel Tanımlamalar 1.1) Ergonomi nedir? 1.2) Ergonomiye tarihsel yaklaşım 1.3) Ergonomi uğraş alanları 1.4) Ergonomik denge 1.5) Vücut ölçüleri 2)Risk Faktörleri 2.1) Sürekli Tekrar 2.2) Kuvvet gereksinimi 2.3) Çalışma pozisyonları 2.4) Mekanik gerilme 2.5) Sıcaklık 3)Vücut konumları ve Çalışma postaları 3.1) Vücut konumları 3.2) Görüş açıları 4)Kuvvetler 4.1) Bir yük arabasını itme veya çekme kuvvetleri 4.2) Günlük taşımalar için gücün hesaplanması 4.3) Güçleri belirleme tablosu 4.4) Güç için limitler

2 5)Eklem ve kas zorlanmaları, TMS’in Önlenmesi 5.1) Tekrarlanan ve sürekli güçlerin sınırlandırılması 5.2) Zorlayıcı vücut konumlarının sınırlandırılması 5.3) Kullanım alanına göre uyarlanmış el aletlerinin tasarlanması 5.4) Riskli hareketlerin frekansının sınırlandırılması 6)Taşımaya yardımcı aletler 6.1) Taşımaya yardımcı aletler için seçim kılavuzu (asistans) 6.2) Taşımaya yardımcı sistemler (asistans örnekleri) 6.3) Konteyner ve süport seçimi için kılavuz 6.4) Servis tablaları ve yük taşıma arabaları 7)Çalışma postasının çevre koşulları 7.1) Aydınlatma 7.2) Titreşim 7.3) Çevre ısısı 7.4) Havalandırma – Kimyasal ürünler 7.5) Gürültü 8)İş organizasyonu 9)Pratik uygulamalar – Hareketler ve Vücud Konumları

3 ERGONOMİ NEDİR ? Ergonomi, insanın işe uydurulmasından daha çok, işi insana uydurmaktır. Yani, işe göre insan değil, insana göre iş demektir. Yunanca ”ergon = iş, çalışma”, “nomos = yasa” anlamına gelen sözcüklerin birleştirilmesiyle “ Ergonomi” sözcüğü elde edilmiştir. İŞ YERİİŞ DİZAYNI İNSAN ERGONOMİ

4 ERGONOMİ ERGONOMİ -iş ve çalışma alanı alet / donanım ve ekipman dizayn eder. -insanda bir yaşam biçimi, felsefesi oluşumunu sağlar. İŞ YERİİŞ DİZAYNI İNSAN ERGONOMİ

5 5.3) Kullanım Alanına Göre Uyarlanmış EL ALETLERİNİN tasarlanması Ağır ve büyük aletler için : - bir askı veya balans sistemi öngörülür - aletlerin ağırlık merkezi mümkün olduğunca tutma koluna yakın şekilde tasarlanmalıdır. - Alet büyükse ve ağırlık merkezi parçanın merkezinde değilse daha iyi tutulabilmesi için 2 tane tutma kolu öngörülmelidir. Darbesiz veya geri tepmesiz sıkma aletleri kullanılmalıdır Mekanik yerine hidrolik veya pnömatik sistemler tercih edilmelidir (gürültü sınırının altında kalma kaydıyla) Titreşimli, darbeli aletler kullanmaktan sakınılmalıdır. Yapılan İşÇap(mm) Hassasiyet gerektiren iş 15 - 20 Kol ekseni yönünde kuvvet uygulanacaksa 30 - 40 Kol eksenine dik yönde kuvvet uygulanacaksa 40 - 50 Döndürme kuvveti50 - 60

6 5.3) Kullanım Alanına Göre Uyarlanmış EL ALETLERİNİN tasarlanması * El aletlerinin tutma kolları işin geneline ve aletin kullanım amacına göre tasarlanmalıdır. Aletlerin tutma kolları omuzun uygun bir konumda olmasını sağlayacak ve ön kol Ù bilek Ù elin aynı hizada olacağı şekilde tasarlanmalıdır. Tutma kollarının uzunluğu ³ 130 mm veya tutma şekline göre uyarlanmış olmalıdır. Alet tutma kollarının çaplarının yapılacak işe göre uyarlanması Aletlerin tutma kollarının gerektiğinde kavramayı kolaylatırıcı bir malzemeyle kaplanması Kullanımı pratik ve hafif el aletleri tercih edilmelidr. Yukarıdaki tavsiyelere uyulamadığı durumlarda, en son başvurulacak çare iş organizasyonunu adapte etmektir 5.4) Riskli hareketlerin FREKANSININ sınırlandırılması

7 Uygun çalışma yüksekliği için Yüksek noktalardaki çalışmalarda alet için yönlendirici ve/veya boynun geriye doğru çevrilmesini sınırlandıracak sistemler Vida sıkma aparatlarını taşıyan pantograf örnekleri

8 çalışaniş İnsan - makine ilişkisi Çalışma yeri duyusal, fiziksel, ussal ve kapasite sınırları duruş ve hareketler, Yorgunluk, gerilim, monotonluk, otorite, iş güvenliği, kazalar, motivasyon, vardiya çalışması, çalışma süreleri, yetki, sorumluluk, grup davranışı, ücret yapısı Gösterge-kontrol düzeni, Boyut sorunları, Mekanik sorunlar Duruş ve oturuş aydınlatma, gürültü, titreşim, sıcaklık, nem, hava akımı, toksik maddeler, buharlar, gazlar, radyasyon, düzen ve temizlik, renk ve manzara Ergonominin uğraş alanları ALET İŞ ÇALIŞMA YERİ ÇALIŞAN

9 İş yükü, stres Yorgunluk Yaralanma riski Meslek hastalıkları İş kazaları Dikkatsizlik Hata İş süreleri Devamsızlık Kayıp zamanlar Ek masraflar Kalite maliyetleri Üretkenlik Verimlilik Kalite Kar Ülkenin refahı ve Çalışan mutluluğu A Z A L I R A R T A R

10 İşin Gerektirdiği Kişinin Yapabilirliği Mühendislik: Görev – İş Aletler Donanımlar Olanaklar Çalışan Yapabilirliğini Arttırma: Eğitim Uyum – Fitnes Çalışma Metodu İşe Alıştırma ERGONOMİK DENGE

11 akıcı ve verimli çalışma MAKİNA ARAÇ GEREÇ TASARIMI ÇEVRE İNSAN BİYOLOJİK ve PSİKOLOJİK ÖZELLİKLERİ ERGONOMİK KURALLAR

12 AnatomikFizyolojik Psikolojik ERGONOMİNİN BİLEŞENLERİ Antropometri Vücut ölçüleri Biyomekanik Kuvvet uygulamaları Çevre Fizyolojisi Fizik Çevrenin etkileri İş fizyolojisi Enerji harcaması Bilgi Değerlendirme ve karar alma Mesleksel Psikoloji Eğitim, efor ve kişisel farklılıklar

13 Yüksek verimlilik Hatasız üretim Makine, malzeme ve insan gücünün dikkatli kullanımı Çalışanın yapabilirliği ve motivasyonun korunması İş yükü ve stresin azaltılması Optimum yapabilirliğin gelişmesi İşin insancıllaşması Dayanır İçerir Yapabilirlik İsteklilik Anatomik ve fizyolojik koşulların düzenlenmesi Fizyolojik koşulların düzenlenmesi İ ŞYERİNİN ÇALIŞANDAN ÇALIŞANIN İŞYERİNDEN BEKLENTİLER SAĞLANMASI

14 DİNLENME Olumsuz Çevre Koşulları Yorguluk Skalası Kötü Beslenme Ağrı ve hastalıklar Sorumluluklar, Kaygı ve Çelişkiler Şiddetli ve sürekli Fİzik ve mental efor Biyolojik Ritim YORGUNLUK FIÇISI

15 ( ANTROPOMETRİ ) VÜCUT ÖLÇÜLERİ Antropometri, insan vücudunun boyutları ile ilgilenen özel bir bilim dalıdır. Bu boyutlar, uzunluk, genişlik, yükseklik, ağırlık, çevre boyutları gibi farklı boyutlardır.

16 ANTROPOMETRİ – VÜCUT ÖLÇÜLERİ Boy Omuz yüksekliği Kalça yüksekliği Omuz genişliği Kalça genişliği Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Kol uzunluğu El ve ön kol uzunluğu Oturma yüksekliği Baldır- Sırt genişliği

17 ANTROPOMETRİ – VÜCUT ÖLÇÜLERİ Küçük geçitlerden geçiş için önerilen boyutlar

18 ANTROPOMETRİ – VÜCUT ÖLÇÜLERİ Oturan işçi için çalışma yeri tasarımı alternatifleri

19 ANTROPOMETRİ – VÜCUT ÖLÇÜLERİ

20 Olası riskler, tehlikeler konusunda EĞİTİM SAĞLIKLI ve GÜVENLİ ÇALIŞMA ORTAMI ÇALIŞAN KATILIMI ERGONOMİK KURALLAR

21 4857 sayılı yeni İş Kanunu ve İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yeni yönetmelikler Çalışan eğitimi Ergonomi ve İş sağlığı sürekliliği Çalışan aktif katılımı Çalışan bilgilendirmesi

22 Yapılan işin sürekli tekrarı Kuvvete dayalı çalışma Kasları yoran bir şekilde çalışma pozisyonu Mekanik gerilme Olağandışı sıcaklıklar Titreşim ŞİMDİ BU DURUMLARI TEK TEK AÇIKLAYALIM..... 2. RİSK FAKTÖRLERİ

23 YAPILAN İŞİN SÜREKLİ TEKRARI Sürekli işin Tekrarı veya Uzun süreli duruşlar Kaslarda esneme ve sıkışma Doku zedelenmesi Hastalık

24 Çalışma düzeni, çalışanın sürekli farklı pozisyonda, çalışana alternatif olabilecek şekilde olmalıdır. YAPILAN İŞİN SÜREKLİ TEKRARI

25 Duruş ve pozisyon durumu, kaslarda aşırı gerginliğe sebep olur. Çalışma pozisyonu, göğüs hizası ile dirsek hizası arasında olmalıdır. KASLARI YORAN BİR ŞEKİLDE ÇALIŞMA POZİSYONU Omuzlarda ağrı artar. Sırtta ağrı artar. Normal

26 Erkek Kadın Erkek Kadın Hassas işler Hafif işler Ağır İşler Kuvvet Hareketler simetrik olmalıdır. Çalışma istasyonu, normal duruştaki görüş ve uzanma mesafesine göre dizayn edilmelidir.

27 h = Gözlerin yüksekliği : - zemine göre (ayakta, orta boylu, h = 1 665) - koltuğa göre (oturarak, orta boylu, h = 800) 3.2) Görüş Açıları -En sık kullanılan bilgi ve talimatları konumlandırmak - Kontrol postalarının çalışma düzlemlerini tasarlamak - Görüntü ekranlarını konumlandırmak (bilgisayar, kumanda monitörü) - Kontrol işlemleri için (operatör bilgiyi aktif şekilde arar),  işaretli bilgiler 10° arttırılabilir için bu görüş açılarına riayet ediniz. h Tavsiye EdilenKabulKötü 30° 15° Yatay 20°  30° 30°  Görsel öğelerin yerleşimi

28 AYDINLATMA KURALLARI Aydınlatma araçlarından çıkan ışık ışınları direkt veya yansıyarak göze gelmemelidir. Yapay aydınlatma doğal aydınlatmaya yakın olmalıdır. Çalışma alanında keskin gölgeler oluşmamalıdır. Aydınlatmada titreşim (pırıldama) olmamalıdır.

29 AYDINLATMA KURALLARI Obje ile obje fonu arasında maksimum kontrast olmalıdır. BAYER İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

30 SONRA ÖNCE AYDINLATMA KURALLARI Obje ile obje fonu arasında maksimum kontrast olmalıdır. Obje ile obje fonu arasında maksimum kontrast olmalıdır.

31 AYDINLATMA KURALLARI Obje fonu ile arka fon arasında minimum kontrast olmalıdır. BAYER

32 Göz-karakter mesafesi e < 500 3 501 - 900 5 901 - 1800 9 1801 - 360018 3601 - 600030 Küçük harflerin min yüksekliği (mm) Karakter tipi ve büyüklüğü Sürekli metinler için küçük harfleri tercih ediniz Tek yönde 2 yönde O ile QC yerine G T ile YD yerine B S ile 5H yerine M - N I ile LJ, T yerine I X ile KK yerine R l ile 12 yerine Z O ile 0 (sıfır)B yerine R - S - 8 Karakterlerin karışma riski Ekran ile çalışma Göz-ekran mesafesi : yaklaşık 600 (bkz. karakter büyüklüğü) Ekranı pencerelere dik olarak yerleştiriniz Pencerelerden ve lambalardan gelen yansımaları önleyecek şekildeiçin ekranın yönünü ayarlayınız Klavyeyi ön kollar yatay olacak şekilde yerleştiriniz.

33 ERGONOMİ - RİSK ANALİZİ

34 Yanlış Hareketler ve Oturuş Şekli

35 İdeal Oturuş ve duruş Şekilleri

36 Oturuş ve Klavye Kullanımı Düzgün Oturuş Şekli Parmakların Düzgün Duruş Şekli

37 ERGONOMİK UYUMSUZLUKLAR –Anatomik uyumsuzluklar Kuvvet kullanımı uyumsuzlukları Vücut ölçüleri uyumsuzlukları –Aydınlatma uyumsuzlukları Çevre aydınlatması Ekranda görüntünün ayarlanması EKRANLI ÇALIŞMALARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ

38 ELEKTROMANYETİK RADYASYONLAR –X IŞINLARI : Fon radyasyonunun altında –ULTRAVİYOLE : Eser şiddette –GÖRÜNÜR IŞIN : Ayarlanabilir. MANYETİK ALAN –30 cm MESAFEDE TANIMLANAN DEĞER, 20 miligauss (Limit değer günlük 1000 miligauss verilmiştir) EKRANLI ÇALIŞMALARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ

39 Ekran görüntüsü ile ilgili kurallar –Obje ile Obje fonu arasında maksimum kontrast –Obje fonu ile arka fon arasında minimum kontrast EKRANLI ÇALIŞMALARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ

40 Vücud 20° sıcaklığın altındaki soğuk bir cisim ile temas ederse ; - duyu organlarını zayıflatabilir. - el ile iş yapma kabiliyetini azaltabilir. - kişi operasyonu gerçekleştirmek için gerekli kuvvete karar veremez. OLAĞANDIŞI SICAKLIKLAR

41 Yüksek sıcaklık ve nemde ; 1) Eliniz yanabilir. 2) Vücut bu ısıyı atmak için daha sıkı çalışır. Buda sonuçta fizyolojik zorlanmaya ve erken yorulmaya aşırı stres oluşturabilir. Koruyucu eldiven kullanmamız gerekir.

42 7.1) Aydınlatma (sürekli minimum değerler, lux cinsinden) Genel aydınlatma düzeyi Çalışma Alanları Dahili yollar 40 Merdiven ve depolar 60 Çalışma alanları, vestiyer, tuvaletler 120 Sürekli çalışmaya tahsis edimiş kör alanlar 200 Dış alanlar Dış alanlar ve dolaşım yolları 40 Sürekli çalışma yapılan dış alanlar 60 7) ÇALIŞMA POSTASININ ÇEVRE KOŞULLARI

43 Çalışma alanlarının aydınlatma düzeyi Faaliyet türü Orta hassasiyette mekanik, daktilo, büro işleri 200 Küçük parça imalatı, teknik resim, bilgisayar destekli tasarım 300 İnce mekanik, gravür, renk mukayesesi, zor teknik resim ve plan çizimi 400 Hassas mekanik, ince elektronik, çeşitli kontroller 600 Üretimde ve laboratuarda çok zor işlemler 800 Göz kamaşmalarını önleyiniz : Parlak yüzeyler ve ışık kaynaklarının doğrudan görülmesinden sakınınız. Sapma oranları >5 olan kontrastlardan kaçınılmalıdır. Yansıma ve gölgeli bölgelerin oluşmasından kaçınılmalıdır. (operatörün ışık kaynağı ile yapılacak iş arasında bulunmamasına çalışılmalıdır.) Özellikle atölye haricindeki bölgelerde, aydınlatma kalitesi dikkate alınmaldır : renk verimi ve ısısı; az parlak ek aydınlatma lambaları.

44 Genel tavsiye Faaliyet türüne göre, atölyelerde aşağıdaki sınırlar dahilinde kalan sıcaklık derecelerinin oluşturulmasına çalışılmalıdır : - Kış mevsiminde 18 - 22°C arasında, - Yaz mevsiminde 23 - 26°C arasında Zeminden 1,1 ve 0,1 m yükseklikte sıcaklık farkı (oturma konumunda ayak bilekleri ile baş arasındaki seviye farkı) 3°C dereceyi aşmamalıdır. Hava cereyanlarını önlemek için havanın ortalama hızı 0,25m/s değerini geçmemelidir. Fizyolojik bakımdan, %40 ila 65 arasında nem oranı olması tercih edilir. (Mukozaların kurumasını önlemek için minimum %40 oranında nem gereklidir) Dışa açılan kapıların yakınında çalışma postası olmamalıdır. Uyarlanmış iş elbiseleri öngörülmelidir. 7.3) Çevre Isısı Klima ile sıcaklık ve nem azaltılmalıdır. İçme suyu bulundurulmalıdır. Dahili sıcaklık yüksekse havalandırma öngörülmelidir. Termik veya yansıtıcı bariyerler kullanılmalıdır. Sıcak hava kaynağını ve buharları aspiratör ile tahliye edilmelidir. Mümkünse, sıcaklık oluşturan işlerin planlanması günün en serin saatlerinde yapılmalıdır. Mekanik tesisatlar yardımıyla fiziksel eforlar azaltılmalıdır. Kışın soğukla mücadele önlemleriYazın sıcakla mücadele önlemleri

45 Aspiratörler periyodik olarak kontrol edilmelidir. Vantilatör veya havalandırma sistemi kullanımı havayı serinletmez, fakat serinlik hissi verir. > Havayı kirletici maddeler veya kimyasal ürünler kullanılıyorsa : Aşağıdaki prensiplere göre yayılmayı kaynakta önleme işlemi daha etkin ve daha ekonomiktir : - Kirletici madde üretilen bölüm max derecede tecrit edilmelidir. - Emisyon bölümüne en yakın noktada önlem alınmalıdır. -Aspirasyon düzeni operatörün kirletme kaynağı ile aspiratör arasında yer almayacağı şekilde yerleştirilmelidir. - Kirletici maddelerin doğal hareketlerinden faydalanılmalıdır. -Yeterli hızda hava içeri verilmelidir. Toplu koruma yöntemlerine öncelik verilmelidir. Kimyasal madde kullanımı izne tabi tutulmalıdır. 7.4) Havalandırma – Kimyasal ürünler Havalandırma - Hava çıkışları durumunda, çıkışa tekabül eden ölçüde hava girişleriyle telafi edilmelidir. - Hava cereyanlarından ve rahatsızlık veren sıcaklıklardan sakınılmalıdır. - Kirlenen veya işlenen hava, temiz hava giriş bölgelerinin dışına atılmalıdır.

46 -Boynun öne doğru bükülmesi maksimum 30, boynun arkaya doğru gerilmesi maksimum 10° - Kolların birçok kere kalp seviyesinin üzerine çıkarılması - Bilek bükülmesi maksimum 20° - Bileklerin gerilmesi maksimum 30° -Ön kol ve bileklerin döndürülmesi (parçayı çevirmeler…) Gerilme Bükülme 30° 10° Kalp seviyesi 5.2) Zorlayıcı VÜCUT KONUMLARIN sınırlandırılması

47 Mekanik gerilmeye neden olan çalışma şekillerine örnek.

48 Vücudumuzun ; -Parmaklar, -Koltuk altı ve gögüs, -Bilekler, -Diz kapağı ile ayak arası, -Dirsekler -Kalça ve Ayak parmakları, mekanik gerilmeye karşı çok hassastır. MEKANİK GERİLME

49  Her türlü tasarım veya taslak için, 2002/44/CE No’lu Avrupa Direktifi dikkate alınmalıdır Minimum titreşim üreten portatif aletler Mekanik yerine mümkün olduğunca pnömatik veya hidrolik sistemleri tercih ediniz. Elektrikli aletleri tercih ediniz Bakım (özellikle döner aksamların iyi durumda tutulması: taşlama aletleri...) Titreşime karşı yalıtılmış tutma kolları Titreşime karşı eldiven kullanımı Alet ile el arasında yalıtım malzemesi Titreşim önleyici kaide ve yalıtkan olarak kauçuk-sıkıştırılmış hava Titreşim önleyici tabla Minimum titreşim üreten makineler Aktif yalıtım (makinenin izolasyonu) veya pasif yalıtım (operatörün izolasyonu) Titreşim önleyici koltuk Koltukların ağırlığa göre sistematik olarak ayarlanması (forklift operatörleri) Titreşim önleyici zemin halısı veya döşeme kullanımı Zemin kalitesi (düz ve titreşimsiz yüzeyler) Zemin ve aletlerin bakımı (yük arabalarının tekerlekleri...) Operatörlerin titreşen makine ve tezgahlardan uzaklaştırılması. aktif yalıtım Pasif yalıtım Titreşimleri azaltmak için alınablecek önlemler

50 TİTREŞİM Ellerdeki titreşim, - el ve kollardaki kemiklere, - kan dolaşımına, - sinirlere zarar vermektedir. titreşimli bir ekipmanı çalışma yaşamı boyunca kullanan kişilerde, sırt kısmının zarar görme ihtimali vardır.

51 Personeli koruma önlemleri Direktif No: 2003/10/CE, 06.02.03, Uygulama tarihi : 15.02.06 Zorunluluk : Koruyucu kulaklıkla günlük 87dB(A) veya tepe noktası olarak 137dB(C) akustik basınç değerleri aşılmamalıdır Önlem almayı gerektiren değerler Günlük 80dB(A) üzeri  veya 130dB(C) üzeri tepe akustik basınç değeri  İşverenin yükümlülükleri İlgili personelin belirlenmesi Riskin değerlendirilmesi (işin analizi ve ölçümler) Kişisel koruyucu ekipmanların temini Personelin bilgilendirilmesi ve eğitimi Özel tıbbi gözetim Yukarıdaki yükümlülüklere ek olarak : Kişisek koruyucu ekipmanların kullanımı zorunlu İşitme kontrolü Postalarda zorunlu sinyalizasyon sistemi 7.5) Gürültü Günlük 85dB(A ) üzeri  veya 135d(C) üzeri tepe akustik basınç değeri 

52 Tedarikçi firmalar tesislerinin gürültü düzeyi hakkında bize bilgi vermek zorundadırlar : Direktif CE-89/392 Renault EB75.81.325/B normunda belirtilen standart ve gerekliliklere uyulması zorunludur.. Çalışma mekanlarının ses yalıtımı Makinelerin ve endüstriyel tesislerin gürültüsü  Bu değerler yasal olarak 2006 yılından itibaren uygulanacaktır, ancak bugünden itibaren dikkate alınmalıdır. İşveren tasarım aşamasında veya önemli bir yeniden düzenleme kapsamında çalışma mekanlarının ses yalıtımını yapmak zorundadır – Ağustos 90 tarihli karar.

53 80dbA = 85 dbA Ses şiddeti ekleme prensibi (dB) : 2 benzer kaynağı yan yana yerleştirilmesi 3 dB eklenmesi anlamına gelir 3 benzer kaynağı yan yana yerleştirilmesi 5 dB eklenmesi anlamına gelir Hedef : Genel ambiyans < 80dBA (günlük eşdeğer düzey), teknik olarak imkansız ise < 85 dBA Gürültü azaltma hedefi Binaların tasarımı (yansımaların önlenmesi) İş yerleri ve çalışma postalarının tasarlanması : kumanda panellerinin ve manuel postaların gürültü kaynaklarından ayrılması Havadan gelen gürültünün azaltılması : Binalarda ekran, kaput, kaplama ve yalıtım malzemeleri kullanımı (duvarlar, tavanlar) Yapısal gürültülerin azaltılması : Amortisörlerin kullanımı Çalışma postalarının ve teçhizatların bakımı Susturucuların konulması Geliştirme Kılavuzu

54 Statik çalışma, belli bir noktada sabit olarak çalışmaktır. Kaslar hareket etmezler, fakat belli bir efor sarf ederler. (Örneğin ağırlık kaldırıp onu sabit bir noktada tutmak gibi) Böyle bir çalışma durumunda vücudun ihtiyacı olan oksijen, kan dolaşımının az olması nedeni ile vücut tarafından sağlanamaz. Dolayısı ile çalışan kas grubunda yorulma, aynı zamanda da uyuşma meydana gelir. Hareketler ritmik değildir. STATİK / DİNAMİK ÇALIŞMA

55 Dinamik çalışma, Değişik hareketlerle çalışma şeklidir. Tüm kasların çalışması sağlandığı için, hareketle orantılı olarak vücut tarafından taze kan sağlanır. Hareketler ritmiktir. DİNAMİK / DİNAMİK ÇALIŞMA

56 İş ortamında statik çalışmayı azaltacak önlemler alınmalı. çok daha kısa sürede yorgunluk, meydana gelir. Statik çalışmaların gerektiği yerlerde ; makinelerden faydalanılıp, insanlar dinamik çalışmalara yönlendirilmelidir. DİNAMİK / DİNAMİK ÇALIŞMA

57 9) Pratik uygulamalar (örnekler) – Hareket ve Konumlar Sabit aks Tekerlekl i süport Konteyner yerleştirme kaidesi Çok dar dolaşım yolunda, yani forklift için yeterli gerileme alanı olmadığı zaman kullanılır El aletleri ve aksesuarları Hareketi kolaylaştırmak için esnek hortum, conta Alan sınırlı olduğunda koruma önlemi (ezilme veya fırlama riski) Ana yol Tali yol Manuel kaynak makinesi raylarının yerleşimi Koltuk ayarı ve hareket kabiliyeti Otomobil altında çalışma koltuğu Destek noktaları Aracın 90° döndürülmesi Yer değiştirmeler azaltılmış veya ortadan kaldırılmıştır Yerden vida sıkma tabancasının kabloları kaldırılmıştır Operatör üzerine “binebilir” vidalar... Parçalar, takımlar... Alma ve bırakma yüksekliği, Konum seçimi, (statik veya dinamik çalışma; oturarak/ayakta) Servant

58 Bacaklar İçin yer yok Operatör ender kalkıyor Saatte 8 kereden az NORMAL OTURARAK Operatör sık kalkıyor Saatte 8 kereden fazla Sabit olmayan posta Ağır yükler OTURUR - AYAKTA AYAKTA Kalça Dayanarak Bacaklar için yer var Hafif Yükler Bacaklar için yer var 3) VÜCUT KONUMLARI ve ÇALIŞMA POSTALARI Belden destek 3.1) VÜCUT KONUMLARI TEMEL VÜCUT KONUMUNUN SEÇİMİ AYAKTA Sabit Posta Statik çalışma kan dolaşımını durdurur ve hızla kas yorgunluğuna neden olur. Dinamik çalışma kan dolaşımına olumlu etki yapar. İyi bir çalışma konumu değiştirilebilen çalışma konumudur.

59 OTURUR - AYAKTA AYAKTA Kalça Dayanarak AYAKTA NORMAL OTURARAK. Daha az yorgunluk. Sürekli görsel dikkat gerektiren işler için daha dengeli ve uygun konum. Hareketler daha hassas. Farklı boyda operatörleri çalıştırma olanağı (koltuk yüksekliği ayarlanabilir). Yetenekleri kısıtlı, ÖZÜRLÜ operatörleri çalıştırma olanağı. Oturarak ve ayakta çalışma konumları arasında dönüşüm mümkün. Gövde ve kafanın esnek hareketi mümkün. Kol ve bacakların kuvveti daha yüksek. Kollar çok rahat hareket eder. Çalışma alanı daha geniş. Hassas olmayan işlemler için pedal kullanımı olanağı. Küçük yer değiştirmeler mümkün. Çevre daha iyi görülüyor AVANTAJLARI. Genel yorgunluk derecesi yüksek. Kısıtlı çalışma alanı ve yüzeyi. Sınırlı kuvvet. Kısıtlı çalışma alanı ve yüzeyi SAKINCALARI

60 AYAKTA Çalışma Postası 1500 800 400600 1300 1000  1100  Bayanların çalıştığı postalarda  işaretli ölçüler 100 düşürülür Çalışma Düzlemi : Ulaşılan, tutulan veya kullanılan parçaları taşıyan düzlem Çalışma alanı : Operasyon sırasında tutma ve ulaşma noktalarının dağıldığı alan Ön kolların dayanmasını gerektiren iş için yükseklik (kontrol, hassaslık gerektiren işler) Kolların serbest kalmasını Gerektiren iş İçin yükseklik TAVSİYE EDİLEN ZORLAYICI KÖTÜ * Ayaklar için (150 x 100) veya bacaklar için boşluk (550 x 150 x 600) kalça dayanağı kullanılacaksa - Eller ayrı ayrı çalışıyor : L1 = 1100 L2 = 1600 - Eller aynı anda çalışıyor L1 = 800 L2 = 1300 L1 L2 900  Aşağı doğru büyük itme kuvveti gerektiren iş için yükseklik Yan limitler Yer değiştirmeler (1 veya 2 adım) için, L2 değerleri 200 arttırılabilir. 150 600

61 TAVSİYE EDİLEN ZORLAYICI KÖTÜ PARÇALARIN ALINMASI VE BIRAKILMASI VEYA SÜREKLİ EFORLAR AYAKTA Çalışma Postası Bu değerler parçanın tutulma noktalarını gösterir (elin konumu) * 1500 1300 500 700 1400 1200 600 750 300  500  1200 1000 700 800 500  300  600  400  Parçaların Ağırlığı veya Sürekli Eforlar (kg veya daN) < 4 Kg4 à < 9 Kg  9 Kg Parça alma ve bırakma frekansı ³ 100 F/H ise, parçaları mutlaka TAVSİYE EDİLEN edilen bölümde konumlandırınız* Ayaklar ve mümkünse bacaklar için bir boşluk öngörülmelidir (ayaklar için boşluk yoksa,  işaretli ölçüler 100mm düşürünüz)

62 1000 Ön kolların desteğini gerektiren iş için yükseklik Oturarak veya Ayakta, Çalışma konumu ne olursa olsun, göz, omuz, önkol… yükseklikleri aynıdır Bacaklar için boşluk 1300 1500 Ayarlı koltuk 750 - 850 300 500 Kolların serbest kalmasını gerektiren işler için yükseklik OTURUR-AYAKTA Posta min 150 ile 600 AYAKTA Kalçadan Destekli Posta 600 1100 Bayanların çalıştığı postalarda bütün düşey ölçüler 100 azaltılmalıdır. ÇALIŞMA DÜZLEMLERİ VE ALANLARI OTURUR -AYAKTA- KALÇADAN DESTEKLİ- OTURARAK Çalışma Postaları Çalışma düzlemi : Ulaşılan, tutulan veya kullanılan parçaları taşıyan düzlem. Çalışma alanı : İşlem sırasında tutma ve ulaşma noktalarının dağıldığı alan. 1000 15°15° 600 300 - 450 ayarlı 100 mini Bacaklar için boşluk 630 300500 300 600  610 730 Ön kolların desteğini gerektiren iş için yükseklik Kolların serbest kalmasını gerektiren işlem için çalışma yüksekliği Ayarlı koltuk 400 -560 Sabit koltuk için 430 Kısa boylu operatörlerr için ayak dayanağı öngörünüz NORMAL OTURARAK Çalışma Postası - Eller ayrı ayrı çalışıyor : L1 = 1100 L2 = 1500 - Eller aynı anda çalışıyor : L1 = 800 L2 = 1300 L1 L2 Yan limitler : Bacakların konumu 600500 350 100 min.

63 Yük bacaklar arasına konumlandırılır Bacaklar bükülür- Sırt dik tutulur Çalışma alanına mümkün olduğunca yaklaşınız Ayaklar için yer Yüklerin taşınmasında için temel hareket prensiplerine uyulmalıdır : Yük bedene en yakın biçimde taşınır Hareketler ve Vücut Konumları Önemli derecede bükülme ve eğilme sakınınız Alan  800 Dönmek için 2 adım atma olanağı olmalıdır Dönerken sırt dik ve yük vücuda olabildiğince yakın olmalıdır Lojistik

64 Vücuttan uzakta bir cisim tutulmamalıdır. Öne doğru 20 dereceden fazla eğilmemelidir. Normal duruşta sırtta (omurgada ve kalçada) gerilim oluşmaması için ; NORMAL AYAKTA DURUŞ POZİSYONLARI Yana doğru 20 dereceden fazla eğilmemelidir. Normal duruştan 20 dereceden fazla sağa-sola dönmemelidir.

65 6.1) Taşımaya yardımcı aletler için seçim kılavuzu (asistanslar) Saatteki Frekansı (f/h )  1 1 > 1 à 2 > 2 à 4 > 4 à 6 > 6 à 9 > 9 à 12 > 12 à 15 > 15 à 20 > 20 à 25 > 25 Parça ağırlıkları (Kg)  10 11 à  30 31 à  67 68 à  120 121 à  190 191 à  290 291 à  490 491 à  720  721 Tutma süresi % çevrim zamanı  5 6 à  10 11 à  20 21 à  30 31 à  40 41 à  60 61 à  80 81 à  90 91 à  100 6) Taşımaya yardımcı aletler

66 Taşımaya yardımcı sistemlerin uygulanmasına ilişkin uyulması gereken kurallar : Her koşulda,asistansın kullanımı kolay olmalı ve parçayı asistans ile taşıma süresi elle taşıma süresinden daha uzun olmamalıdır. Asistans sistemi tavsiye edilir. (yetenekleri sınırlı olan personel için zorunlu) Asistans koymak zorunlu. Otomasyon sistemi tavsiye edilir. Kabul edilebilir güç seviyeleridir, dolayısıyla bazı durumlar (1) haricinde yardımcı sistemlere gerek yoktur. Vücut konumunda  3 düzeyi elde edecek şekilde birtakım sistemler yerleştirilmelidir. (yükseltici, kaldırma tablası, eğik düzlem…) (1): Referans: Ergonomi Analizi metodu V3

67 Taşıma kolu ve pantograf - Asistansın kullanımının işin yapılması sırasında zorunlu kılınması - Bir kerede birden fazla parçanın alınmasına imkan vemesi - Parçaların asistansın kullanımını zorunlu kılacak şekilde ambalajlanması - Kullanıcıların da tasarım sürecine dahil edilmesi - Kullanımının kolay olması - Çevrim zamanına uygunluk : asistans ile işlem süresi ¡Â elle işlem süresi 6.2) Taşımaya yardımcı sistemler (asistans örnekleri) Asistans veya taşımaya yardımcı sistemlerin daha iyi kullanımına yardımcı bazı unsurlar -Daha az güç -Daha çok parça

68 Günlük taşımaların değerinin kabul edilebilir olup olmadığını kontrol etmek için - güç veya ağırlık (Kg) ile - Günlük Tonaj (T/J) değişimi’ne birlikte bakmak gereklidir. Güç (Kg) 0 2,5 57,51012,515 5 10 15 20 25 30 Tonaj / Gün / operatör Ortalama güç ile azami gücü hesaplayınız. Ortalama güç : Yüklerin ağırlıklı ortalaması ve operatörün gün başına taşıdığı toplam tonaj. Maksimum güç : En ağır yüklerin ağırlıklı ortalaması ve bu yüklerle ilgili olarak operatörün gün başına taşıdığı tonaj. En az elverişli olan değeri dikkate alınız. GÜCÜ HESAPLAMA KURALI Ağırlıklı yükler : Ağırlık katsayısı P1 zemin seviyesinden veya başın üzerinden alma 1,5 P2 Merdiven çıkıp inerek yük taşıma 1,5 Ağırlık katsayılarının kullanımı : Ağırlıklı ortalama almak gerektiğinde, yükün ağırlığını ilgili katsayı ile çarpınız. Katsayı P3 Taşıma mesafesi > 14 m 1,5 Bu yük hesabı bütün taşıma işlemleri için geçerlidir. Bayanlar için, değerleri %30 azaltınız TAVSİYE EDİLEN ZORLAYICI KÖTÜ 4.2) Günlük Taşımalar için Gücün hesaplanması

69 Yerleşim değişikliklerinde yerinin değiştirilmesi kolay Ayaklar için boşluk Her tip TM alır Yüksekliği bazı modellerde değişebilir D- Yükseltici tabla E- Döner tabla C, D ve E durumlarında, operatörün yaralanma risklerini yok etmek için hareketli bölümleri korumak gerekir. Her durumda, kumandaların kullanımı kolay ve çabuk olmalıdır. A Yüksekliği sabit süport Ayaklar için boşluk B Eğimi sabit süport C Eğimi değişken süport Yüksekliği sabit Avantajları Sakıncaları Yüklemesi hassas (yatay yüklemeye imkan veren sistemleri tercih ediniz) TM çeşitliliği sınırlı Parçaların düşme riski var Her tip TM alır Yüksekliği operatörlerin boyuna ve parça boyutlarına göre ayarlanabilir Tablanın dönüşü yer değiştirmelerde kısıtlayıcıdır. Yan tarafları katlanır olmayan, derin TM’ler için uygun değil Yükseklik sabit TM süportunun seçiminde yardımı olabilecek bazı unsurlar 6.3) TM ve Süport seçimi için kılavuz

70 Büyük parçalar : Düşey konumda dizmeyi tercih ediniz. Boşluk Yüzey parçaları veya spesifik parçalar : Parçaya özel tasarlanmış TM’ler tercih edilmeli Yan dizme Döşeme Taşıma & Nakliye : TM’ler ve küçük ambalajlar Farklı konteyner tipleri : - Sabit kenarlı - Bir veya birkaç kenarı katlanabilir - Kenarları hareketli Çalışma postasında yapılan işlemler nihai ambalajın seçiminde belirleyici olacaktır. - Ellerin > 800mm açılmasından sakınınız - Operatörün parçayı yönlendirmek veya çevirmek için parçayı birden fazla elle taşımasından sakınınız - Toplu halde taşımalarda parçaların karışmasından, iç içe geçmesinden sakınınız

71 min yükleme düzeyi > 500 Küçük ambalajlar : Parça, nesne, kapları, vs. almak için, ağırlık merkezine göre uygun şekilde dağılmış tutma kolları, boşluklar, delikler… Öngörünüz. Örnekler :

72 Tekerleklerin özelikleri : - Çap = 150 à 200 - Bilyalı rulman - Çok sert tekerlek kaplaması (nylon) - Gürültü nedeniyle metal kaplamalardan kaçınınız. 6.4) Servis tablaları ve yük taşıma arabaları Tutma kollarının özellikleri : - Yükseklik = 900 - 1200 - Ellerin sıkışmasını önlemek için arabanın genişliğine göre resimdeki gibi içte kalan tutma kolları öngörünüz Taban yüksekliği sabit ve/veya değişken yük arabaları Tabla yüksekliği yükün ağırlığına göre değişen yük taşıma arabaları, parça alma ve bırakma konumlarının iyileştirilmesini sağlarlar min yükseklik  500 Parçalar yağlıysa, taşıma arabasının altına yağ toplayıcı bir kap öngörünüz Yük arabasının forklift ile taşınabilmesi için tırnak yerleri öngörünüz Min 50 mm 900 - 1200 1200 900 Kenar özelikleri: - Köşeler yuvarlatılacak.

73  Tekerleklerin konumu arabanın kullanımını kolaylaştırmalı A B CD Keskin virajlarda devrilmeyi önlemek üzere arabanın dört köşesine dayanaklar koyunuz. A ve B : Sabit tekerlekler C ve D : Döner tekerlekler (döner tekerleklerin yüksekliğini yukarı doğru 5 mm kaydırınız) Çalışma postasının yakınında minimum yer kaplayan yük arabalarını tercih ediniz. Arabaların bakımı düzenli olarak yapılmalıdır. Arabanın geçeceği zemin düz ve kaymaz olmalıdır Römork bağlantısı : Gürültü ve sarsıntıları önlemek üzere boşluklar sınırlı olmalıdır. Yük arabalarında fren sistemi öngörülmelidir.

74 Normal duruştaki parmak arası hizasından daha alt seviyede yük taşımak, uygun bir taşıma şekli değildir. Yük vücuda karşı, mümkünse yapışık tutulmalı ve dinlenmeden 10 m’den fazla taşıma yapılmamalıdır. TAŞIMANIN ANA ESASLARI Taşınan yükün hacmi mümkün olduğu kadar küçük ve taşıyana kavrama imkanı verecek şekilde olmalıdır.

75 Taşıma sırasında ağırlık ve kalça arasındaki mesafe mümkün olduğu kadar düşük olmalıdır. TAŞIMADAKİ AĞIRLIK VE KALÇA ARASINDAKİ MESAFE

76

77 EK Boy 1785 (1695) 1665 (1605) 1550 (1510) 1645 (1570) 1545 (1480) 1430 (1400) Göz 1585 (1500) 1470 (1410) 1365 (1325) 1470 (1385) 1360 (1300) 1255 (1225) Omuz 1215 (1160) 1115 (1080) 1030 (1010) 1115 (1070) 1040 (995) 945 (935) Dirsek 880 (820) 805 (765) 745 (710) 825 (780) 760 (730) 710 (680) El-Yumruk Uzun Orta Kısa 1905 (1815) 1780 (1720) 1660 (1620) 1760 (1685) 1655 (1595) 1540 (1510)

78 970 (965) 915 860 920 (900) 860 (850) 800 EK Boy Oturarak 850 ( 845 ) 800 750 805 ( 785 ) 745 ( 735 ) 690 Göz 650 605 565 620 (585) 565 (545) 515 (510) Omuz Uzun Orta Kısa 280 (310) 250 (275) 230 (250) Dirsek 525 (485) 475 (445) 425 (395) 475 (440) 435 (400) 385 (355) Bacak 635 (595) 580 (550) 525 (495) 580 (545) 535 (500) 480 (450) Diz 275 (270) 235 (240) 205 (220)

79 Çalışma bölgesi, taşımayı ve yürümeyi azaltacak yerleşimler üzerine kurulmalı, çalışana mani olacak ve ek iş yaratacak yerleşimlerden kaçınılmalıdır. ÇALIŞMA BÖLGESİ YERLEŞİMİ

80 2) Çalışma postası – Erişilebilirlik (giriş, alan...) 2.1) Ulaşım yollarının genişliği (geçit, rampa, merdiven) Yol genişlikleri : Yol genişlikleri hesaplanırken bant kenarı ikmallerini yapan forkliftlerin manevraları da dikkate alınmalıdır.* Yaya yolları Motorlu yük arabalarının ulaşımı 1900 2100 500 800 Dolaşım ve giriş bölgelerinde taşınan nesnelerin boyutlarını dikkate alınız 500İstisnai yol veya parkur ¡Â 1000 600Tali yol (servis, bakım) 800Ana yol (önceden işaretlenecek ve korunacak) 1900Tecrit edilmiş bir engel veya parkur üzerinde ¡Â 1000 ¡Ã 2100Ayakta dolaşmak için Aracın veya yükün genişliğinin 2 katı + 1400Çift yönlü yol Aracın veya yükün genişliği + 1000Tek yönlü yol Yol yükseklikleri : Yol genişlikleri :

81 2.3) Zemin : Yüzey ve düzeyi 2.2) Postanın çevre koşulları Operatör için gerekli alanın saptanmasında ikmaller için yer değiştirmeler, taşınacak unsurların boyutları, vs. gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Çalışma postasının sırtı bir dolaşım yoluna dönükse, yol ve postalar arasında ³ 1500 bir mesafe bırakılmalıdır. Bu mesafeye uyulmadığı takdirde, bir korkuluk yerleştiriniz. * Mümkün olduğunca, düz ayak çalışmalara öncelik veriniz Çalışma alanının zemini düz, dengeli, sağlam, deliksiz ve boşluksuz, deformasyonsuz ve engelsiz olmalıdır. Kullanılan ürünler kimyevi özellikleri aksini gerektirmediği sürece, zemin tabanı ahşap veya sert lastik gibi belli esnekliği olan bir malzeme ile kaplı olmalıdır. Yorgunluk önleyici zemin kaplamaları tavsiye edilir. Bunlar zemine sıkıca tutunmalı ve operatörün tüm çalışma alanını kaplamalıdır. Operatörün her döngüde konteyner içine girmesi gerekiyorsa, aynı düzeyde bir giriş sağlayınız Tahta döşeme

82 * Zemin yükseltileri Rampa : h > 250 ise ve çıkma frekansı  20 f/ saat ise veya bir montaj bandı boyunca : Aşağıdaki tavsiyelere uyarak bir rampa yerleştiriniz : önerilen genişlik = 1200 min Eğim  15° (yani metre başına 26 cm yükselti) h (yükseklik) Korkuluk : yükseltinin > 500 olduğu her durumda, bir korkuluk yerleştirmek gerekir. Merdiven:Bir rampa yerleştirmek için yer yetersizse veya seviye farkı çok fazla ise, aşağıdaki formüle göre basamaklar yerleştiriniz : 600  g  2h  660. h (yükseklik)= 170 g (basamak) = 290 Optimal boyutlar: Yükselti varsa, ortama uygun kaplamalı ahşap bir zemin seçiniz (kaymaz). (İspanya’da: Eğim  12°)

83 Parmak uçlarıyla alma (bağlantı...) Nesne +80 40 Elle alma (hortum...) 100 Ön kolun geçişi 140 (Tavsiye : 200) 400 Bir nesnenin 2 elle yerleştirilmesi Minimum boyutlar (mm) İş elbisesi Nesne yüksekliği +10 ve mini >125 Erişim 2.4) El ve Kolların erişimi Nesne +80 ve mini >130 Rahatsız olmayan erişim şekilleri tasarlanmalıdır Bu erişim bölümlerinde gerekli hareket alanları dikkate alınmaz  Genişlik (L) veya çap (  Derinlik (P) Yükseklik (h) Nesne +260 400 h LP

84 8) İŞ ORGANİZASYONU Çalışma postalarının düzenlenmesi ekip bünyesindeki iletişimi kolaylaştırmalı ve operatörler arasına engeller koymamalıdır. İşin karmaşıklık derecesi İşlem sıralarının sadeleştirilmesi Operatörün makinenin çalışmasını doğrudan kontrol etmesinin sağlanması (duyu organlarının kullanımıyla: işitme, görme…) Görmeden yapılacak işlemler varsa, bu işleri kolaylaştırmak için yardımcı destek sistemlerinin oluşturulması Aynı postada 5’ten fazla alet veya takım olmasından sakınılmalı Çalışma postasında işlem gören ürün referanslarının sınırlandırılması : sayıları 5’in üzere çıktığında seçime yardımcı sistemlerin öngörülmesi.

85 Postalar arası rotasyon Postalar arası rotasyon, çok işlevlilik faktörünün geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi için öngörülür. Ergonomi kapsamında, postalar arası rotasyon operatörler için frekansı azaltılması ve dolayısıyla zorluğun azaltılmasını sağlar. Ancak, postada bir iyileştirme yapılmadığı için posta aynı zorluk derecesinde kalır. Rotasyon ancak başkaca bir teknik çözüm kalmadığı takdirde uygulanmalıdır. Bu durumda, rotasyon uygulamak için gerekli temel kurallar* aşağıda belirtilmiştir : - Aynı eklemleri zorlamayan işlemlerin dönüşümlü olarak yaptırılması - Zihinsel zorluu olan postaların ardarda gelmesinin önlenmesi - Yüksek fiziksel zorluk içeren postaların optimal rotasyon temposu : 1rotasyon / 2saat

86 sıkıca baş parmak ve diğer dört parmağın arasında tutulan cismin iyi kavranırsa, yapılan bir işlerde, yaralanma ve ağrı ile karşılaşılmaz.. EL İLE ÇALIŞMA POZİSYONU BİLEK İLE ÇALIŞMA POZİSYONU Bilekte en az gerilim oluşturacak pozisyon, doğal duruş pozisyonudur.

87 Bilek için potansiyel rahatsızlık oluşturabilecek çalışma şekilleri El ve Bilek çalışma pozisyonları ; Doğal çalışma pozisyonu

88 El ve Bilek için gerilim oluşturacak çalışma pozisyonları ;

89 Dirseğin, yere paralel olduğu konumdan daha yukarıda bir malzeme tutmak veya taşımak. Tekrarlanan arkaya uzanma hareketi.

90 Başı öne ve arkaya 20º dereceden daha fazla yatırmak. Başı tekrar tekrar sağa- sola çevirmek. BOYUN POZİSYONLARI Uzun süreli veya tekrarlanan bir şekilde kolu yukarı kaldırarak çalışmak.

91 Önden veya yandan, uzanarak bir cisim kaldırmak. (Not: Bu aynı zamanda Sırt ve kalça için de zararlıdır.) Başın üzerinde bir gayret sarf ederek çalışmak. OMUZ VE BOYUN POZİSYONLARI Omuz ve boyunda problem oluşturabilecek çalışma pozisyonları şunlardır; Tekrarlanan omuzdan dönme hareketi. Koltuk altında mekanik stres. Korumasız titreşimli makinelerle çalışmak.

92 Defalarca arkaya dönüp, bir cisim almak. Öne, yanlara veya arkaya uzanarak, el veya ön kol ile kuvvetli efor sarf etmek. Ağır bir malzemeyi tek elle taşımak. Omuz kambur bir pozisyonda iken çalışmak. Dirsek hizası, göğüs hizasının üzerinde iken çalışmak.

93 Kuvvet uygulaması temel prensiplerini iş organizasyonlarında dikkate alırsak, vücut ölçülerine göre çalışma koşullarını sağlarız. Tüm yaşamımızda üç temel prensip vardır.  Hareketler ritmik olmalı  Hareketler simetrik olmalı  Hareketler doğal olmalı ERGONOMİ - RİSK ANALİZİ

94 Hareketler ritmik olmalı Dans son derecede ergonomik bir eylemdir. Dinamik fakat aşırı efor harcanan işlerden kaçınmalıyız

95 Dinlenme Yazı yazma Daktilo yazma Yük kaldırma HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI

96 OturmakAyakta durmakEğilmekÇömelmek Kalp vurum sayısındaki artış HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI

97

98

99 OKSİJEN HARCAMA KAPASİTELERİ

100 Ayaklarımızın bastığı yeri destek noktası kabul edersek, uygulanan kuvvetler buraya göre simetrik olmalı, yani momentler eşit olmalıdır. Bu simetriklikte, vücudumuzda kaslarımız o nispette daha az zorlanacak / zarar görecektir. Bunun yanısıra kaldırmadaki kuvveti karşılayan kas sistemlerinde, ne kadar yüksek düzeyde kuvveti dağıtırsak bu zarar minimumda tutulabilir. Hareketler simetrik olmalıdır

101 HAREKET SİSTEMİ

102

103 Vücut ağırlığından yararlanmalıyız YOKVAR Hareketler simetrik olmalıdır YANLIŞDOĞRU

104 Saatteki Frekansı Sürme eforu (Kg) Başlangıç gücü veya durdurma gücü (Kg vyea daN) 25 < 10 10 - < 67 67 -  160 < 10 10 - < 67 67 -  100 2017231917 141081298 Mümkün olduğu kadar, uzun yer değiştirmelerden sakınınız Çekme yerine itmeyi tercih ediniz Bayanlar için, aşağıdaki değerleri %30 azaltınız 4) Kuvvetler 4.1) Bir yük arabasını İtme veya Çekme Kuvvetleri Kısa yer değiştirme < 14 m Uzun yer değiştirme 14 - 50 m maxi

105 KUVVET UYGULAMADA TEMEL KURALLAR Optimal alan Maksimum Kuvvet (kp) Oturma - pedal yüksekliği

106 KUVVET UYGULAMADA TEMEL KURALLAR

107 İtme ve çekme başlangıcındaki yük takriben 25 kg civarında olmalıdır. Hareket halinde ise takriben 10 kg’lık itme veya çekme gücü uygulanmalıdır. İtilen veya çekilen yük dirsek hizasından, çok aşağıda veya yukarıda olmamalıdır. İTME VE ÇEKMENİN ANA ESASLARI

108 %120 %20 %10 %30 %100 YÜKLENME Çekme Kuvveti Vücut Ağırlığı x Y.D. % 100 % 25 % 50 % 130 % 15 İtme Kuvveti Vücut Ağırlığı x Y.D. YÜKLENME KUVVET UYGULAMADA TEMEL KURALLAR

109

110 DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ Yüklenme vücuttan açık değil Ağırlık 2 Birim Yük 2 birim Omurga üzerine minimal yük, Diskte hasarlanma yok. Sağlıklı disk Spinal sinir Disk çekirdeği Fibroz doku Yük 200 birim Yüklenme vücuttan açık Ağırlık 2 Birim Omurga üzerine maximal yük, Diskte hasarlanma var. Disk çekirdeği kaymış Spinal sinir sıkışmış Sağlıksız disk

111 DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ TİTREŞİM AĞIRLIK KALDIRMA MESLEKİ RİSK MONOTONLUK KALDIRILAN CİSİM POZİSYONU KALDIRMA TEKRARI KALDIRILAN CİSİM AĞIRLIĞI BELE / OMUZLARA KADAR KALDIRMA TAŞIMA İTME TUTMA

112 DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ MESLEK PSİKOSOSYAL FAALİYET HASTA BEL AĞRISI RİSKİ DİĞER FAKTÖRLER SİGARA ALKOLİZM SPORTİF AKTİVİTELER ÖNCEDEN BEL RAHATSIZLIĞI GEÇİRMİŞ OLMAK YAŞ / CİNS VÜCUT YAPISI FİZİKSEL UYUM KAS GÜCÜ Prevalans her yaş grubunda ~ %20 İnsidans 55 yaşa doğru artar Kadın/ erkek oranı 60 yaşlarında kadına döner

113 DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ

114

115 HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI’ NIN ALETLERDE YAPILAN DÜZENLEMELERLE ÖNLENMESİ İtme Çekme Dengede tutma İtme Çekme Dengede Tutma Yük Uygulanan kuvvet Uygulanan kuvvet Yük

116 HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI’ NIN ALETLERDE YAPILAN DÜZENLEMELERLE ÖNLENMESİ YanlışDoğruYanlış YANLIŞ - DOĞRU UZANMA ve KALDIRMA Doğru

117 KUVVET UYGULAMADA TEMEL KURALLAR HAREKETLER DOĞAL, RİTMİK ve SİMETRİK OLMALIDIR DOĞRU HAREKET NET OLANDIR

118 HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI

119 DURUŞ BOZUKLUKLARI

120 DOĞRU DURUŞ, OTURUŞ, YATIŞ

121 KALDIRMA HATALARI

122 OTURMANIN DÜZENLENMESİ

123 DOĞRU UZANMA

124 DOĞRU İTME DOĞRU KALDIRMA

125 HAREKET KORUYUCULAR

126 EGZERSİZ HAREKETLERİ

127 Sırt ve Omuz Eksersizleri Ayağa kalkınız ve sağ elinizle sol omzunuzu sol elinizle sağ omzunuzu kavrayınız.Başınızı kolunuzun aksi yönünde çevirebildiğiniz kadar hareket ettiriniz.

128 Basit Eksersizler Bilgisayar kullanıcılarını uzun bir zaman sonra bekleyen tehlikelerden bazıları: –Disk Kayması –Boyun Fıtığı –Bel Fıtığı –Bilek,Diz ve Dirsek Kireçlenmesi –Omuz ve Boyun Tutulması –Sizi bekleyen ve eğer önemsenilmezse mutlaka başınıza gelecek olan bu felaketlerden korunmak için aşağıdaki hareketleri mutlaka yapınız.

129 Baş ve Boyun Eksersizleri Boynunuzu beşer kez sağa sola öne ve arkaya doğru hareket ettiriniz Başlangıçta kendinizi zorlamayınız.Gün geçtikçe ve Boyun kaslarınız güçlendikçe zaten hareket mesafesi artacaktır.

130 Bilgisayar ve Sandalye Eksersizleri Resimde görmüş olduğunuz hareketleri her iki saatta bir kez mutlaka yapınız.Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.

131 Bilgisayar ve Sandalye Eksersizleri

132 İLGİLİ YÖNETMELİKLER Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri (23.12.2003 / 25325), Gürültü yönetmeliği (23.12.2003 / 25325), Titreşim yönetmeliği (23.12.2003 / 25325), Güvenlik ve sağlık işaretleri (23.12.2003 / 25325), Elle taşıma işleri yönetmeliği (11.02.2004 / 25370),

133 Planlama Yönetim İşçi Sağlığı Ergonomi İş güvenliği Mühendisliği Psikoloji Personel İdaresi Geliştirme (ArGe) İnsan ÜrünÇevre Üretim araçları Organizasyonİşyeri

134 Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi, Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi. Kanuni Sultan Süleyman

135 öğrencilerine “stres yönetimi” ders veriyordu... konusunda Profesör

136 Su dolu bir bardağı kaldırıp öğrencilerine sordu, " Sizce bu su dolu bardağın ağırlığı ne kadardır ?"

137 Cevaplar 200 gr ile 400 gr arasında değişti. Bunun üzerine profesör şöyle dedi;

138 " Gerçek ağırlık farketmez. Fakat durum, bardağı elinizde ne kadar süreyle tuttuğunuza göre değişir.

139 Eğer, bir dakikalığına tutarsam, Problem yok. Bir saatliğine tutarsam, sağ kolumda bir ağrı oluşacaktır.

140 bir gün ambulans çağırmak zorunda kalırsınız. Eğer, boyunca tutarsam,

141 Aslında ağırlık aynıdır ama ne kadar uzun tutarsanız size o kadar ağır gelir."

142 "Eğer sıkıntılarımızı her zaman taşırsak, er ya da geç taşıyamaz duruma geliriz, yükler gittikçe artarak daha ağır gelmeye başlar.

143 Yapmamız gereken bardağı yere bırakıp bir süre dinlenmek ENERJi almak ya da toplamak ve daha sonra tutup tekrar kaldırmaktır."

144 Yükümüzü arasıra bırakmalı, dinlenip tazelendikten sonra tekrar yolumuza devam etmeliyiz...

145 İşten eve döndüğünüzde, iş sıkıntınızı dışarıda bırakın. Nasıl olsa, yarın tekrar alıp taşıyabilirsiniz.