TARIMSAL ÜRETİM ve İKLİM DEĞİŞİMİ

... konulu sunumlar: "TARIMSAL ÜRETİM ve İKLİM DEĞİŞİMİ"— Sunum transkripti:

1 TARIMSAL ÜRETİM ve İKLİM DEĞİŞİMİ
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve TARIMSAL ÜRETİME ETKİLERİ KONFERANSI, MTSO Filiz KARAOSMANOĞLU 27 Mart 2018, Mersin

2 İÇERİK ve HEDEF

3 TEKNOLOJİ GELİŞİYOR DÜNYA KİRLENİYOR
VAHŞİ HASAT MODERN TARIM YENİLİKÇİ TARIM ENDÜSTRİ 4:0 AKILLI TARIM SİSTEMİ

4 YAŞAM İLERLİYOR DÜNYAMIZ KİRLENİYOR
SADE YAŞAM TEKNOLOJİ İLE YAŞAM YERKÜREMİZİN KAYNAKLARI TÜKETİMİ ÇOK YAŞAM REFAH KONFOR EVDE, OKULDA, İŞTE, YOLDA, TARIMDA ÜRETİM- TÜKETİM-HİZMET SERA GAZLARI ARTIYOR İKLİM DEĞİŞİYOR

5 SERA ETKİSİ Atmosfer-yerküre sisteminde mevcut doğal sera gazları olan Karbondioksit (CO2), Su (H2O), Metan (CH4), Diazotmonoksit (N2O), Ozon (O3) gibi gazlar güneşten ulaşan kısa dalga ışınımını için geçirgen iken, geri yansıyan uzun dalgalı ışınıma karşı çok daha az geçirgen olup, bu gazların dünyamızdan yansıyan ısı enerjisini tutarak, sera gazsız duruma göreceli daha fazla ısınmasına neden olması Yerküredeki yaşamın kaynağı olan bu doğal ısı dengesindeki her değişim, İKLİM SİSTEMİNE etki eder İKLİM DEĞİŞİR

6 İKLİM DEĞİŞİMİ Sera gazları Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Diazotmonoksit (N2O), Kloroflorokarbonlar (CFCs), Hidroflorokarbonlar (HFCs), Perflorlu Bileşikler (Kükürt hegzaflorür (SF6); Azottriflorür (NF3); Perflorokarbonlar (PFCs)), Florlu Eterler (HFEs), Perfloropolieterler (PFPEs gibi) olup, bu gazlar yerküremizin sera etkisi üzerinde ısı tutma özellikleri, diğer deyişle küresel ısınma potansiyelleri ile etki yaparlar. Sera gazlarının miktarının artması sonucu atmosfer-yerküre sistemindeki birikimlerle küresel ortalama sıcaklıklar artar ve İKLİM DEĞİŞİMİ gerçekleşir

7 İKLİM DEĞİŞİMİ Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi karşılaştırılabilir zaman dilimlerinde gözlenen doğal iklim değişikliklerine ek olarak, doğrudan ya da dolaylı olarak küresel atmosferin bileşimini bozan insan faaliyetleri sonucunda iklimde oluşan değişiklik İKLİM DEĞİŞİMİ sonucu yağış anormallikleri, kuraklık, küresel yüzey ve küresel okyanus sıcaklıklarında artış, deniz seviyesi yükselmesi, kar ve buzulların yitirilmesi sonucu tüm yaşam döngüsü olumsuz etkilenir

8 KÜRESEL SEKTÖREL SERA GAZI
ELEKTRİK-ISI ÜRETİMİ : %25 TARIM, ORMAN ve DİĞER ARAZİ KULLANIMI : %24 ENDÜSTRİ : %21 TAŞIMACILIK : %14 BİNALAR : % 6 DİĞER ENERJİ : %10 IPCC 2014 ENERJİ ÜRETİRKEN ve TÜKETİRKEN TARIM

9 İKLİM DEĞİŞİMİ HERYERDE
ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI(IEA) KÜRESEL ENERJİ ve CO2 DURUM RAPORU-Mart 2018 2017 yılında küresel enerji ihtiyacı %2.1 büyüdü (%70:Kömür, Petrol, Doğal Gaz) Son 3 yılda yatay seyir CO2: %1.4 arttı/ Tarihi en yüksek düzey (32.5 Giga ton) İKLİM DEĞİŞİMİ HERYERDE

10 İKLİM DEĞİŞİMİNE DİRENÇLİ TARIMSAL ÜRETİM
HAVZA YÖNETİMİ/ AKDENİZ HAVZASI Tarımsal Üretim İle Çevre Etkileşimde Üretim Ardından Çözüm Çevre Mevzuatı Yaptırımları Atık Yönetimi Ek Maliyeti Adeta Olmazsa Olmaz; Suçluluk Kirlilik Kontrolü TEMİZ ÜRETİMDEN FARKLI

11 Verimliliği Artırmak, İnsanlar ve Çevre
TEMİZ ÜRETİM Verimliliği Artırmak, İnsanlar ve Çevre Üzerindeki Riskleri Azaltmak Amacı İle Bütünsel Önleyici Bir Çevresel Stratejinin Proses, Ürün ve Hizmetlere Sürekli Olarak Uygulanması 1989 EKO VERİMLİ ÜRETİM SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM

12 TEMİZ ÜRETİM ÜRETİM PROSESLERİ
Girdi Verimli (Hammadde, Su, Enerji) Kullanımı Toksik ve Tehlikeli Girdi Kullanmama Atık ve Artıkları En Aza İndirme ÜRÜNLER Yaşam Döngüsündeki Olumsuz Etkileri Azaltma HİZMETLER Çevresel Etkilerin Tasarım ve Hizmet Aşamalarıyla Bütünleştirilmesi

13 SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM ve TÜKETİM TANIMI, 1995
Norveç Çevre Bakanlığı Oslo Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Yuvarlak Masa Konferansı Gelecek Nesillerin İhtiyaçlarını Tehdit Etmemek İçin, Temel İnsan İhtiyaçlarını Karşılayan ve Daha İyi Bir Yaşam Kalitesi Sağlayan Ürün ve Hizmetlerin, Tüm Yaşam Döngüsü Boyunca Doğal Kaynakların Kullanımını, Zehirleyici Maddeleri, Atık ve Kirletici Emisyonları En Aza İndirerek Üretimi ve Kullanımı

14 SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM (SÜ)
TEMİZ ÜRETİM (TÜ) Sürekli İyileştirme Bugün ve Uzun Vade Çözümü TÜ=SÜ

15 TEMİZ TARIMSAL ÜRETİM Yerinde-Kaynağında Kirleticileri Önleme
Ürün Tasarımı ve Üretim Süreçleri İçin Doğal Ekolojik Döngülerle Sürekli Bir Uyum Yolu Çevre İle Teknolojik Bir Ahenk Oluşturma Doğa ve İnsan Ön Planda Riskleri En Aza İndirmek İçin Gereğini Yapmak Yerinde-Kaynağında Kirleticileri Önleme

16 SERA GAZLARI AZALTIMI:KARBON YÖNETİMİ İKLİM DEĞİŞİMİNE DİRENÇLİ TARIM
TEMİZ TARIMSAL ÜRETİM SAPTAMALAR Kütle ve Enerji Dengesi Emisyon Oluşumu Atık Oluşumu SORGULAMA VE CEVAP BULMA Ne,Neler, Nerede, Nasıl Oluyor, Neden, Ne Kadar, Nereye Gitti, Ne Oldu, Kaça? NE YAPILABİLİR? Cevap: Temiz Üretim İçin Seçenekler Önleme; En Aza İndirme; Değiştirme; İyileştirme SERA GAZLARI AZALTIMI:KARBON YÖNETİMİ İKLİM DEĞİŞİMİNE DİRENÇLİ TARIM

17 KARBONU YÖNETMEK GEREK
TARIMSAL ÜRETİM İKLİM DEĞİŞİMİNDEN ETKİLENME İKLİM DEĞİŞİMİNE ETKİ İKİLEM? KARBONU YÖNETMEK GEREK

18 Tarımsal Mekanizasyon Isıtma-Soğutma-Havalandırma
TARIMSAL ÜRETİM GİRDİLER Arazi Tohum Enerji Su Tarım Kimyasalları ÇIKTILAR Ürün/Ürünler Yan Ürünler Atık Tarımsal Mekanizasyon Tarımsal Yapılar Isıtma-Soğutma-Havalandırma

19 SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM DÜŞÜK KARBON EKONOMİSİ
TARIMSAL ÜRETİM KAYNAK VERİMLİLİĞİ ENERJİ YÖNETİMİ SU YÖNETİMİ ATIK YÖNETİMİ SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM TARIM EKONOMİSİ DÜŞÜK KARBON EKONOMİSİ

20 TARIM KİMYASALLARI TEDARİK ZİNCİRİ Bitki Besin Elementleri
Bitki Büyüme Düzenleyicileri Biyoaktif Mikroorganizmalar Toprak Yumuşatıcılar TARIM KİMYASALLARI Binlerce GÜBRE İNSAN İÇİN İLK ÖNEMLİ KİMYA ÜRÜNÜ ÇEVRE-EKOLOJİ İKLİM DEĞİŞİMİ

21 TARIMDA ENERJİ YÖNETİMİ
TARIMSAL ÜRÜN KARBON AYAK İZİ ÜRÜN GÜNEŞ ENERJİSİ DEPOSU ENERJİ: İki Bedel MALİYET ÇEVRE ULUSAL ENERJİ VERİMLİLİĞİ EYLEM PLANI ( ) Kasım 2017 HAREKETE GEÇ UYGULA İKLİM DEĞİŞİMİ 29-30 Mart 2018

22 TARIMDA ENERJİ YÖNETİMİ
TRAKTÖR ve BİÇERDÖVER YENİLEME Destek Mekanizması Hurda Teşviği Ortak Kullanım Özendirme

23 TARIMDA ENERJİ YÖNETİMİ
TARIM SEKTÖRÜNDE ENERJİ VERİMLİ PROJELERİN DESTEKLENMESİ Hazırlama-Kurutma-Depolama-Soğutma-Taşıma KAYNAK VERİMLİLİĞİ Tarım Kimyasalları-Ekim ve/veya Dikim Malzemeleri-Hasat Malzemeleri Doğrudan-Dolaylı Enerji Girdisinin Azaltılması

24 TARIMDA ENERJİ YÖNETİMİ
TARIMSAL ÜRETİMDE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Yerinde-Yerel Kaynaklarla Üretim Güneş-Rüzgar-Su-Biyokütle Dağıtık Sistemler Güneş Enerjili Su Pompaları-Kurutma-İklimlendirme Tarımsal Üretim Yapılarında Yenilenebilir Kaynaklar Tarımsal Atık: Öncelik/Yem-Gübre..... Enerji Üretimi BİYORAFİNERİ-ETİK Atıkla Kojenerasyon ve Trijenerasyon

25 TARIMDA ENERJİ YÖNETİMİ
BİYOKÜTLE ELDE AMACIYLA TARIM YAN ÜRÜN ve ATIK POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ ve KULLANIMININ TEŞVİK EDİLMESİ Çevre İçin Çözüm- Enerji Üretimi

26 DÜNDEN BUGÜNE Model T ve Sonrası 1928: Tarım….Soya Fasulyesi
Laboratuvar, Patentler 1933: V-8 Boya, Kapı Kolları, Küçük Parçalar Şakalar: Yarı Salata, Yarı Otomobil Yenebilir Otomobil Bu yıl hangi ürünler hasat ediliyor? Ford? Chrysler? *Alkol Karşıtı *Alkollü benzinler 1925 Geleceğin Yakıtı 2006  Torun Çoçuğu William Clay Ford Soya Kökenli Karbon Elyaf Geri Kazanım Teknolojisi

27 YARI KURAK İKLİM KUŞAĞI
TARIMDA SU YÖNETİMİ ÜLKEMİZ NEREDEYSE SU FAKİRİ TARIMSAL ÜRÜN SU AYAK İZİ SU RİSKİ YARI KURAK İKLİM KUŞAĞI SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİ

28 TARIMDA SU YÖNETİMİ KAYNAKTAN BİTKİYE EN İYİ TEKNOLOJİ İLE SULAMA
Pompaların İyileştirilmesi Su Kayıplarının Önlenmesi Açık Sulama/ Kapalı Sulama Yüzey Sulama/Basınçlı Sulama

29 TARIMDA ATIK YÖNETİMİ ULUSAL ATIK YÖNETİMİ VE
EYLEM PLANI ( )-Aralık 2017  ATIK: İki Bedel MALİYET ÇEVRE  TARIMSAL ve HAYVANSAL ATIK POTANSİYELİ

30 TARIMDA ATIKTAN ENERJİ ÜRETİMİ
 ÇİFTE OLUMLU ETKİ Çifte Kavrulmuş Lokum AB Yenilenebilir Enerji Yönergesi 2009/28/ EC (RED) Atık, Artık, Gıda Dışı Selülozik, Lignoselülozik Biyokütle ÇİFT SAYIM: İKİ KATI DEĞERLİ İleri Biyoyakıtlar: DÖRT KATI SAYMA

31 İKLİM DEĞİŞİMİNE DİRENÇLİ TARIMSAL ÜRETİM
İKLİM DOSTU TARIM SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM KATMA DEĞERİ YÜKSEK ÜRÜN SEÇİMİ KARBON ve SU AYAK İZİ MÜHİM BAŞARABİLİR MİYİZ? ORTA ASYA- ANADOLU-RUMELİ SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM KÜLTÜRÜ

32 AKDENİZ İKLİMİ SU, AKDENİZ İKLİMİ,TARIM, MEDENİYET
YERKÜRE İKLİM DÖNGÜSÜ MEZOPOTAMYA SU, AKDENİZ İKLİMİ,TARIM, MEDENİYET TEMEL BİTKİSEL ve HAYVANSAL ÜRÜNLER KIYMETLİ

33 MEZOPOTAMYA VERİMLİ YARIMAY

34 İKLİM DEĞİŞİMİNE DİRENÇLİ TARIMSAL ÜRETİM
YIKICI ETKİLER; AŞIRI HAVA OLAYLARI; AFETLER YİDEP İKLİM FİNANSMANI DESTEK MEKANİZMALARI İKLİM DOSTU TARIM SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİ

35 TOHUMDAN FİLİZE 25 GÜNLÜK SÜREÇ
Twitter/ LafTReni