ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARI VE BAĞIŞIKLIK ADI : YUSUF SOY ADI: BAĞDAŞ ÖĞRETMEN : HALİL BABÜR SINIF:9/C NO:305.

... konulu sunumlar: "ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARI VE BAĞIŞIKLIK ADI : YUSUF SOY ADI: BAĞDAŞ ÖĞRETMEN : HALİL BABÜR SINIF:9/C NO:305."— Sunum transkripti:

1 ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARI VE BAĞIŞIKLIK ADI : YUSUF SOY ADI: BAĞDAŞ ÖĞRETMEN : HALİL BABÜR SINIF:9/C NO:305

2 Sunum Planı Aşılamanın amacı Aşılama uygulamaları hakkında genel bilgiler  Aşı sonrası istenmeyen etkiler  Aşı kontrendikasyonları ve yanlış kontrendikasyonlar  Aşı uygulamasında dikkat edilecek noktalar Ulusal aşı programı Aşılar hakkında genel bilgiler

3 Bağışıklama Kişileri enfeksiyon hastalığının görülme riskinin en yüksek olduğu yaş döneminden önce aşılayarak hastalığa karşı yüksek koruma sağlayan Maliyet-yararlılık oranı en düşük olan Koruyucu sağlık hizmeti

4 Çocuklarda aşılamanın amacı Yakalanıldığında yan etki, sakatlık ve ölüm olasılığı yüksek olan enfeksiyon hastalığına karşı korumak Sağlanan yüksek aşılama hızları ile aşılanmamış kişilerde o hastalığa karşı bağışıklık sağlamak Patojen ajanın geçişini azaltarak toplumda hastalığın azalmasını veya kaybolmasını sağlamak (herd immunite) Salgınları önlemek Hastalığın yeryüzünde ortadan kalkmasını sağlamak

5 Aşıların önerildiği yaşlar Yaşa özgü hastalık riski Yaşa özgü yan etki riski O yaşın aşıya yanıt verebilme özellikleri Anneden geçen pasif antikorların aşının etkinliğini değiştirme olasılığı Kısaca aşılar;  Hastalık riskinin var olduğu,  Aşıya ait etkinlik ve güvenilirliğin kanıtlandığı  Antikor cevabı oluşturabilecek en genç yaş gruplarına uygulanır

6 Aşılara verilen immun yanıtın şiddeti Antijenin  işlenmesi  kimyasal ve fiziksel durumu  veriliş şekli ve yolu  yıkım hızı Alıcının  genetik özellikleri  kendine has özellikleri  beslenme durumu  cinsiyet  daha önceden antikor varlığı

7 Aşı Bileşenleri Koruyucular, stabilize ediciler, antibiyotikler:  İstenmeyen olası kontaminasyonları önlemek ve ajanı stabilize etmek için kullanılır  Tiomersol gibi civalı bileşikler, fenol, albumin, glisin, neomisin  Bu maddelere karşı allerjik reaksiyon meydana gelebililir Adjuvan:  Aşının immunojenik etkinliğini arttırmak  Oluşan bağışık yanıtı kuvvetlendirmek amacıyla kullanılır  MF-59 ve alüminyum tuzları Süspansiyon sıvısı:  Steril su veya ajanın üretildiği biyolojik sisteme ait çok daha komplex sıvılar olabilir  Yumurta antijenleri, hücre kültürü içerikleri, serum proteinleri gibi

8 Aşı sonrası sistemik reaksiyonlar-1 Ateş: En sık Aşırı duyarlılık reaksiyonları:  Proteinler: Yumurta: Grip, sarı humma, kızamık, kabakulak Jelatin: Kızamık, kızamıkçık, Kabakulak, suçiçeği Human albumin: Kuduz  Antibiyotikler: Neomisin, streptomisin, polimiksin B  Civa bileşikleri: Tiomersal Deri reaksiyonları:  Ürtiker  Makülopapüler döküntü Eklem reaksiyonları: (Kızamıkçık)

9 Aşı sonrası sistemik reaksiyonlar-2 Nörolojik komplikasyonlar:  Konvulziyon (Boğmaca)  Ensefalopati (Boğmaca)  Paralitik poliomyelit (OPV)  Gullian Barre poliradikulonevrit’i (tetanoz, polimyelit, kızamıkçık) Trombositopeni ve purpura (Kızamık, kızamıkçık) Huzursuzluk, ağlama, iştahsızlık İshal, kusma Aşının koruduğu hastalık ile ilgili bulgular  Canlı virus aşılarında hastalığın kuluçka zamanına bağlı olarak 1-2 hafta sonra ateş ve döküntü

10 Aşı sonrası lokal reaksiyonlar Hassasiyet, kızarıklık, şişlik:  Olası nedenler: Aşı içeriğine hassasiyet Kanda koruyucu antikor düzeyinin yüksek olması Kas içi aşıların yeterince derine yapılmaması Donmuş çözülmüş aşı kullanılması Steril olmayan enjeksiyon tekniği Kullanılmadan önce yeterince karıştırılmaması Yanlış sulandırıcı kullanılması Aşı yada sulandırıcının yerine başka madde (ilaç) kullanılması

11 Yaklaşım İzlem önemli  Aşıya bağlı reaksiyon aşıdan 24 saat sonra gerilemeye başlar  Enfeksiyon sonucu gelişenlerde tablo giderek ağırlaşır Aşı uygulama öncesi topikal %5’lik lidokain-prilokain sıvısı Yüzeyel anestezi yaparak ağrıyı azaltabilir 12 ayın altında kullanılmaz (Methemoglobinemi riski )

12 Aşı kontrendikasyonları-1 Aşı ve aşı komponentlerine karşı ciddi allerjik reaksiyon(anafilaksi) Önceki aşılamada anafilaksi gelişimi Ensefalopati (DTaP sonrasında 7 gün içinde gelişen, başka bir neden bulunamayan) İlerleyici nörolojik bozukluklar (infantil spazm,kontrol edilemeyen epilepsi, ilerleyici ensefalopati) nörolojik tablo belirginleşinceye kadar DTaP yi ertele

13 Aşı kontrendikasyonları-2 İmmun yetmezliği olan çocuklarda canlı aşılar  Immun supresyon, konjenital immun yetmezlik, HIV enfeksiyonu, malign hastalık, organ veya kemik iliği transplantasyonu, kemoterapi, radyoterapi veya yüksek doz steroid tedavisi gibi durumlara bağlı olarak da gelişebilir. 2 mg/kg/gün veya 20 mg/gün dozunda steroid kullananlarda canlı aşılar  Süre 14 günden az ise; tedavi biter bitmez  Süre 14 günden fazla ise: aşılar tedavi bitiminden 1 ay sonra İmmun yetmezliği olan çocukla teması olanlarda oral polio Hamilelerde canlı aşılar

14 Dikkat edilmesi gereken durumlar-1 Ateşin eşlik ettiği veya etmediği orta-ağır hastalık tablosu Tetanoz toksoidi bulunduran bir aşıyı takiben 6 hafta içerisinde Guillain-Barre sendromu görülmesi DTaP aşısı için:  Bir önceki aşıdan sonraki 48 saat içerisinde 40.5°C ve üzerinde ateş  Aşılamayı takiben 48 saat içerisinde şok benzeri tablo oluşması  Aşılamayı takiben 3 gün içinde nöbet görülmesi  Aşılama sonrasındaki 48 saat içerisinde 3 saat ve üzerinde süren durdurulamayan ağlama krizleri

15 Dikkat edilmesi gereken durumlar-2 MMR aşısı için:  Geçen 11 aylık dönem içinde antikor bulunduran kan ürünü almış olmak (zaman aralığı kullanılan ürünün cinsine göre değişir)  Trombositopeni veya trombositopenik purpura hikayesinin bulunması  Kızamık aşısı geçici bir süre için (4-6 hafta) tüberkülin yanıtını baskılayabilir. PPD testinden sonra MMR yapılabilir, ancak MMR’den sonra PPD 4 hafta sonra yapılmalı

16 Yanlış kontrendikasyonlar-1 Nonspesifik allerji öyküsü  Aşı bileşenlerinden birine allerji dışında Sağlıklı bir çocukta 38.5°C’nin altında seyreden solunum yolu enfeksiyonu veya ishal gibi hafif hastalıklar Devam eden antibiyotik tedavisi Ailenin bir ferdinde aşıyı takiben yan etki görülme öyküsü Ailede konvülziyon, felç veya epilepsi bulunma öyküsü Kronik kalp, akciğer, böbrek veya karaciğer hastalıkları Lokal reaksiyonlar

17 Yanlış kontrendikasyonlar-2 Serebral felç, Down sendromu gibi kalıcı nörolojik bozukluklar Ameliyat öncesi ve sonrası Malnütrisyon Yenidoğan sarılığı öyküsü Topikal, aerosol şeklinde veya lokalize steroid kullanımı Fizyolojik dozlarda steroid kullanımı Anne sütü ile beslenme Prematürelik Penisilin alllerjisi

18 Özel durumlarda aşılama-1 İmmünsupresif tedavi alan hastalar tedavi bitiminden en erken üç ay sonra aşılanabilir İmmünsupresif tedavi alan hastalar tedavi bitiminden en erken üç ay sonra aşılanabilir Kan ürünleri ve IG alanlarda aşılama: Kan ürünleri ve IG alanlarda aşılama:  IG yapılması ile aşılama arasında geçen süre en az 3 ay olmalıdır Son zamanlarda yapılan çalışmalar bu sürenin aşı ve antikorlar arasındaki interferansı önlemede yeterince uzun olmadığını göstermekte Son zamanlarda yapılan çalışmalar bu sürenin aşı ve antikorlar arasındaki interferansı önlemede yeterince uzun olmadığını göstermekte IG dozuna göre 3-11 ay olarak bildirilmekte IG dozuna göre 3-11 ay olarak bildirilmekte  Aşıdan sonraki iki hafta içinde IG yapılmışsa o aşı yapılmamış kabul edilir

19 Özel durumlarda aşılama-2 Organ nakli:  Nakil sonrası en erken 6 ay sonra aşı uygulanabilir  Tüm inaktive aşılar uygulanabilir  Canlı virus aşıları nakilden en az 1 ay önce yapılmalı ve immun supresif tedavi alanlara yapılmamalı

20 Aşı dozları arasında bırakılması gereken minimum süre: 2 inaktive aşı:  Aynı anda veya istenen aralıkla İnaktive ve canlı aşı:  Aynı anda veya istenen aralıkla 2 canlı aşı:  Aynı yoldan uygulanacak iki canlı virus aşısı aynı gün yapılamamışsa etkileşimi önlemek için aralarında en az 4 hafta bırakılmalı  4 hafta geçmeden 2. aşı uygulanmışsa interferans nedeniyle 2. aşıya karşı immun yanıt yetersiz olabilir, 2. aşı en az 4 hafta sonra tekrarlanmalı  Farklı yoldan uygulanacak aşılar için bu kural geçerli değil

21 Aşı sonrası anafilaksi Bulgular  Yüzde kızarma  Yüzde ödem  Ürtiker  Kaşıntı  Dilde şişme  Hışıltı  Sulunum zorluğu  Anafilaksinin diğer belirtileri Tedavi:  Hastanın ayakları yukarı gelecek şekilde pozisyon verilmeli  IM veya SC adrenalin (1:1000, 0.01 ml/kg, SC., 10-20 dakikada bir tekrarlanabilir)  Difenhidramin hidroklorid (1-2 mg/kg/doz)  Steroid  Havayolu açıklığı ve oksijen verilmesi  Hastanın acil servise sevki  Hasta en az 12 saat gözlenmeli

22 2011 yılı ulusal aşı programı Doğum1. ay2. ay4. ay6. ay12. ay 18-24 ay İÖ 1. sınıf İÖ 8. sınıf Hepatit B IIIIII BCGI DaBT- IPV- Hib IIIIIIIV (R) OPVIII (R) KPA-7IIIIIIIV (R) KKKIII (R) DaBT- IPV I dTI