NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ

... konulu sunumlar: "NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ"— Sunum transkripti:

1 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Siyaset sosyolojisi Marx ve ekonomi-siyaset ilişkisi NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

2 MARX VE EKONOMİ-SİYASET İLİŞKİSİ
19. yüzyılın düşünürlerinden Karl Marx, Sanayi Devrimi’yle gelişen kapitalist toplumu analiz etmiş ve bunun devlet ve siyaset üzerindeki etkilerini teorize etmiştir. Marx’ın teorilerinin merkezinde «sınıflı toplum» analizi bulunur. Buna göre tüm tarihsel dönemlerde toplum yapıları sınıfsal muhtevalarına göre şekillenmiş olup, modern çağ da sermaye sahibi kapitalist sınıf ve mülksüz işçi sınıfı arasındaki çelişki üzerinden karakterize olur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

3 Marx ve ekonomi-siyaset ilişkisi
Marx’ın toplumsal teorilerin merkezinde yer alan kavramlardan biri de «altyapı- üstyapı» ikiliğidir. Bu yaklaşıma göre her toplumun altyapısını, o toplumdaki hakim üretim ilişkileri (köleci, feodal, kapitalist, vs.) belirler. Üstyapı ise devlet, hukuk, yasalar, toplumsal yapı ve değerler, hakim fikirler ve ideolojilerden oluşur ve bunların tamamı altyapı tarafından belirlenir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

4 Marx ve ekonomi-siyaset ilişkisi
Marksizm’e göre kapitalist sistem, ücretli çalışmak zorunda olan mülksüz işçilerden elde edilen «artı-değer» birikimine dayanır. Bu sistemin hakim sınıfı olan burjuvazi, devlete ve toplumsal yapıya da hakimdir. Marx ve Engels’e göre «her çağın egemen fikirleri o çağın egemen sınıflarının fikirleridir». Yani işçi sınıfı farkında olmadan burjuvazinin fikirlerini sahiplenir ve yeniden üretir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

5 Marx ve ekonomi-siyaset ilişkisi
Marksizm’in iddialarından biri, kapitalist sistemin kendi iç çelişkileri sonucunda çökmeye mahkum olduğudur. Aynı zamanda tarihle ilgilenen ve 19. yüzyılın pozitivist tarih anlayışından etkilenmiş olan Marx, tarihin bir mantığının olduğunu iddia etmiştir. Buna göre, ilkel komünal toplumla başlayan insanlık tarihi, çeşitli sınıflı toplum aşamalarından geçmiştir, ancak «kaçınılmaz olarak» önce işçi sınıfının egemen olduğu sosyalizme, ardından da sınıfsız topluma ulaşılacaktır. Marx’ın teorileri 20. yüzyılda pek başta Gramsci ve Lukacs olmak üzere pek çok teorisyen tarafından revize edilmiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

6 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
kaynaklar Karl Marx, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, çev. Sevim Belli (Ankara: Sol Yayınları, 2005) Anthony M. Orum, John G. Dale, Siyaset Sosyolojisi: Günümüz Dünyasında İktidar ve Katılım, çev. İbrahim Kaya (İstanbul: Say Yayınları, 2006) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©