Holosen Buzullaşması.

... konulu sunumlar: "Holosen Buzullaşması."— Sunum transkripti:

1 Holosen Buzullaşması

2

3

4 Türkiye’de çeşitli bölgelerdeki Geç Kuvaterner buzullarına ait kozmojenik yüzey yaşlarının Grönland buz karotlarından elde edilmiş hava sıcaklıkları ile karşılaştırılması. M: buzulların maksimum boyutlara ulaştığı zamanlar. Dikey gri kutular muhtemel buzullaşma sürelerini, kırmızı üçgenler LGM, lacivert kareler Geç Buzul Dönemi’ni, yeşil yuvarlaklar Erken Holosen’i, mavi eşkenar dörtgenler Geç Holosen’i temsil etmektedir (Sarıkaya vd., 2011).

5 Erken Holosen Dönemi (8-10 byö)
Erken Holosen’de ülkemizde özellikle Aladağlar’da görülen büyük çapta buzullaşmalar, Türkiye Geç Kuvaterner’i için beklenmedik yeni bir bulgudur. Yapılan buzul modellemeleri 15 km uzunluğu bulan Hacer Vadisi buzulunun erimesinin özellikle son 500 yılında hızlandığı ve 1,44°C/yy’lık bir hıza eriştiği yönündedir (Zreda vd., 2011). Aynı model buzulun erimesi sırasında 9°C’yi bulan hızlı bir ısınmanın gerçekleştiğini ortaya koymaktadır. Olasılıkla yerel etmenlerin etkisi ile gerçekleşen bu ısınma değerleri Genç Dryas (Kerschner vd., 2000) ve Erken Holosen (Kerschner vd., 2003; Kelly vd., 2004; Hughes, 2007) için öngörülen <3,5°C’ye göre oldukça fazladır. Buna karşın 20. yy’da gerçekleşen yaklaşık 1°C’lik sıcaklık artışının (IPCC, 2007) bile üzerinde gerçekleşen bu ısınma, Türkiye için yerel de olsa anılan dönemle ilgili önemli bir veri kaynağı oluşturmaktadır.

6 Hitchcock Gölü varvları (Connecticut, ABD)
Hitchcock Gölü varvları (Connecticut, ABD). S: Yaz ayları çökelimi, W: kış ayları çökelimi. Foto: K. Brickyard.

7 Geç Holosen (Yeni Buzul Dönemi) (4 byö)
Geç Holosen’de yapılan iklim çalışmalarının büyük bir çoğunluğu sıcaklık ve yağış koşullarının günümüz koşullarına yaklaştığını belirtmektedir. Bu dönemde Doğu Akdeniz’deki göl seviyeleri yüksek olmasına rağmen (Frumkin vd., 1994), İberya, Balkanlar ve Anadolu’da (Harrison vd., 1996) düşük göl seviyeleri gözlenmektedir. Holosen’in ikinci yarısında (5 byö) Gölhisar Gölü’nden elde edilen 18O ve 13C izotop değerleri kurak iklim koşullarını ifade etmektedir (Eastwood vd., 2007).

8 Jones vd., (2007) ise son 1500 yıllık zaman diliminde Eski Acıgöl’deki yağış koşullarının modern değerlere ulaştığını rapor etmişlerdir. Jones vd., (2007)’ye göre bu dönemde yağış koşulları günümüze göre %12 daha fazla veya %13 daha kurak olmalıdır. Geç Holosen Erciyes buzullarının modellemesi ile elde edilen iklim koşulları ise 2,4-3°C’lik bir sıcaklık düşüşünü ve hemen hemen günümüz şartlarında bir yağışı gerektirmektedir (Şekil 21) Şekil Son 25 by’lık dönemde Orta Anadolu’da öngörülen iklim değişiklikleri. Siyah kutular Sarıkaya vd., (2009)’un Erciyes buzulu modellemesini, açık gri ve koyu gri kutular ise sırasıyla, Soreq Mağarası (Bar-Matthews vd., 1997) ve Eski Acıgöl (Jones vd., 2007) verilerini göstermektedir. (Kaynak: Sarıkaya vd., 2009).