UPK-2015, Eskişehir 01.01.2019 SATIŞ PERSONELİNİN KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ALGISININ BELİRLENMESİ: SİVAS İLİNDE BİR ARAŞTIRMA *Murat Fatih TUNA *Arş.

... konulu sunumlar: "UPK-2015, Eskişehir 01.01.2019 SATIŞ PERSONELİNİN KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ALGISININ BELİRLENMESİ: SİVAS İLİNDE BİR ARAŞTIRMA *Murat Fatih TUNA *Arş."— Sunum transkripti:

1 UPK-2015, Eskişehir SATIŞ PERSONELİNİN KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ALGISININ BELİRLENMESİ: SİVAS İLİNDE BİR ARAŞTIRMA *Murat Fatih TUNA *Arş. Gör., Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Cumhuriyet Üniversitesi, , Sivas

2 İÇİNDEKİLER Giriş Kavramsal Çerçeve Uygulama Sonuç Araştırmanın Amacı
UPK-2015, Eskişehir İÇİNDEKİLER Giriş Kavramsal Çerçeve Uygulama Araştırmanın Amacı Araştırmanın Yöntemi Verilerin Analizi Bulgular ve Değerlendirmeler Sonuç

3 UPK-2015, Eskişehir Giriş Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) iş dünyasında giderek kendinden daha çok söz ettiren bir kavram halini almaktadır. Çalışanlar içerisinde işletmenin müşteriye dönük yüzü konumunda olan satış elemanlarının görüşlerinin (çift yönlü bilgi akışına sahip olduklarından) daha objektif bakış açısına sahip olacakları düşünülmektedir.

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk
UPK-2015, Eskişehir Kurumsal Sosyal Sorumluluk Carroll (1999) ile Prasad ve Holzinger (2013), Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS)’un uzun bir tarihçesinin olması ile birlikte, modernleşmeye başladığı devrin 1950’ler olduğunu ifade etmişlerdir. İşletme ile işletildiği toplum arasındaki teması anlatan bir kavram olarak kurumsal sosyal sorumluluk (Robin ve Reidenbach, 1987, s.44) için, birbirinden farklı düzeylerde birçok tanımın yapılması mümkündür.

5 Kurumsal Sosyal Sorumluluk
UPK-2015, Eskişehir Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kurumsal sosyal sorumluluk, kısaca kurumlar ve insanlar arasındaki genel olarak kabul görmüş ilişkiler, zorunluluklar ve görevler olarak tanımlanabilir (Robin ve Reidenbach, 1987, s.45). Kotler ve Lee (2005, s.3), KSS’yi “kurumsal kaynakların isteğe bağlı iş uygulamaları ve katkıları aracılığıyla toplumsal refahı iyileştiren bir bağlılık” olarak tanımlamaktadır. Ayrıca KSS, örgütlerin içerisinde tanımlı oldukları toplumun amaç ve değerleri bakımından arzu edilen eylemleri birbiri ardına gerçekleştirme yönünde politikalar oluşturmaları ve bu politikaları uygulamak olarak tanımlanabilir (Maignan ve Ferrell, 2004, s.4).

6 Kurumsal Sosyal Sorumluluk
UPK-2015, Eskişehir Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal pazarlama anlayışının beraberinde getirdiği kaçınılmaz bir olgu olarak firmanın gerçekleştireceği kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri ilk olarak satışçının eliyle şekillenmektedir, çünkü müşteriler karşılarında daha firmasına ve yaptığı işin doğruluğuna daha fazla inanmış satışçılar görmeyi istemektedirler. Öte yandan çalışanların KSS algıları ve bunun çalışan davranışları üzerine etkisi literatürde az çalışılmış ve araştırılması gereken bir konudur (Fu vd., 2014, s.66).

7 Araştırmanın Amacı UPK-2015, Eskişehir Bu çalışmada, kavramsal çerçevede ele alınan boyutları (Şekil 1) temel alan bir anket çalışması aracılığıyla satışçıların KSS algılarının ölçülmesi amaçlanmıştır. Şekil 1. Kurumsal Sorumluluk Sarmalı (Kaynak: Dillard ve Layzell, 2014, s.4)

8 UPK-2015, Eskişehir Araştırmanın Amacı Dahası firmanın ve yöneticilerin mi, yoksa satışçıların mı KSS boyutundaki davranışlarda daha az esnek oldukları incelenmiştir. Son olarak KSS ile alakalı bir ön bilgi sorgulaması yapmayı sağlayacak bir soru yardımıyla da satışçıların KSS hakkındaki bilgileri ve KSS bağlamında gerçekleştirdikleri davranışların tutarlılık gösterip göstermediği araştırılmıştır.

9 UPK-2015, Eskişehir Araştırmanın Amacı Yapılacak araştırma kapsamında şu iki hipotezin test edilmesi amaçlanmıştır: I) H0: Satışçıların KSS hakkında bilgisi yoktur. H1: Satışçıların KSS hakkında bilgisi vardır. II) H0: Tüketici elektroniği ve beyaz eşya firmalar KSS anlayışını benimsememektedir. H1: Tüketici elektroniği ve beyaz eşya firmalar KSS anlayışını benimsemektedir.

10 UPK-2015, Eskişehir Araştırmanın Yöntemi Satıcıların KSS algılarının ölçülmesi amacıyla 22 soruluk bir anket hazırlanmıştır. Anket demografik sorulardan ve aralıklı ölçek ifadelerinden (5’li Likert tipi) oluşmaktadır. Anket sorularındaki aralıklı ölçek ifadeleri Polášek (2010) tarafından yapılan çalışmada oluşturulan grup ifadeler arasından seçilerek, Sivas’taki tüketici elektroniği ve beyaz eşya firmalarının yapısına uyarlanmıştır.

11 UPK-2015, Eskişehir Araştırmanın Yöntemi Bu sektörlerdeki satışçıların gün içerisinde yoğun çalışıyor olmaları sebebiyle, anket verilerini manipüle etmemeleri adına, anket ifadelerinin sayısı olabildiğince (14 adet) kısa tutulmuştur. Çalışmada toplam 132 satışçıya ulaşılmıştır ve bu satıcılardan ankete katılmak isteyen 111 satışçıya anket uygulanmıştır Anketlerden 21 tanesi eksik veri içerdiğinden örneklemden çıkartılmıştır. Anketteki ifade sayısı 14 olduğundan, örneklemin yeterli büyüklükte olduğu düşünülmektedir. Nitekim Nakip (2013, s.204)’e göre, doğru bir güvenirlik katsayısına ulaşabilmek için, katılımcı sayısının soruların toplamının en az 3-4 katı olması istenilen bir durumdur.

12 GÜNLÜK ORTALAMA ÇALIŞMA SAATİ
Değişkenler Frekans Yüzde CİNSİYET Kadın 48 43.24 Erkek 63 56.76 Toplam 111 100.00 YAŞ <20 18 16.22 21-31 65 58.56 31+ 28 25.23 MEDENİ HAL Bekâr Evli 43 38.74 Dul 3 2.7 GELİR Sadece Aylık 38 34.23 Aylık+Prim 71 63.96 Prim 2 1.80 EĞİTİM DURUMU İlköğretim 6 5.41 Lise 56 50.45 Önlisans 31 27.93 Lisans ve üstü ÇALIŞMA YILI 0-3 4-7 29 26.13 8+ 26 23.42 GÜNLÜK ORTALAMA ÇALIŞMA SAATİ 0-4 9 8.11 5-9 47 42.34 10+ 55 49.55 KSS HAKKINDA BİLGİ Evet 51 45.95 Hayır 60 54.05 UPK-2015, Eskişehir Tablo 2. Demografik Değişkenlere Göre Frekans Tablosu

13 UPK-2015, Eskişehir Verilerin Analizi Oluşturulan veri setine kümeleme analizi uygulanarak en uygun kümelerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kümeleme analizinde küme sayısını belirlemek amacıyla öncelikle Hiyerarşik Kümeleme analizi Ward tekniğiyle gerçekleştirilerek oluşan dendogramda uygun küme sayısı belirlenmiştir. Çizilen dendograma göre K-Ortalamalar kümeleme analizini 2, 3, 5, 7, 9 küme ile yapmanın mümkün olduğu görülebilmektedir.

14 Verilerin Analizi UPK-2015, Eskişehir Tablo 3. Değişkenlere Göre Küme Merkezleri Değişkenlerin bir kısmı kategorik, bir kısmı aralıklı ölçekle ölçüldüğünden, anket parametreleri incelenerek veri setinin 1-2 aralığına standartlaştırılması gerçekleştirilmiştir. Çünkü, cinsiyet ve KSS hakkında bilgi değişkenleri 1-2 aralığında değer almaktadır. Değişken Kümeleme 1 2 3 Cinsiyet 1,46 1,52 1,83 Yaş 1,47 1,42 1,92 Medeni Hal 1,13 1,54 Gelir 1,39 1,34 1,27 Eğitim 1,38 Çalışma Yılı 1,16 1,24 1,94 Çalışma Saati 1,69 1,63 KSS Bilgisi 1,00 2,00 1,33 Likert İfadelerin Ortalaması 1,58 1,51

15 Tablo 4. Üç Kümeye Göre Küme Merkezi Uzaklıkları
Verilerin Analizi UPK-2015, Eskişehir Üç küme ile gerçekleştirilen analizde en uzak iki küme iki ve üç olarak hesaplanmıştır. Genel itibariyle üç kümeli analizde ortalama küme uzaklıkları 1,131 (d(Küme 1;Küme 2; Küme 3)/3) olarak hesaplanmıştır. Üç kümeye göre hazırlanmış kümeleme analizinde ; Gelir ve Eğitim Durumu değişkenlerinin kümelere ayrılmada anlamsız olduğu anlaşılmaktadır. Şöyle ki, katılımcıların eğitim durumları bilinse bile, bu katılımcıların eğitim durumları yüzünden herhangi bir kümeye atanması mümkün değildir. Tablo 4. Üç Kümeye Göre Küme Merkezi Uzaklıkları Küme 1 2 3 1,013 1,140 1,242

16 UPK-2015, Eskişehir Verilerin Analizi Çalışmada kullanılan küme sayılarını ve bu kümelerdeki eleman sayılarının frekans, yüzde değerlerini vermektedir (Tablo 5). Üç kümeye ayrılmış analizde katılımcıların çoğunluğu ikinci kümede yer alırken (%46,85), yaklaşık her üç katılımcıdan biri birinci kümede (%31,53) ve katılımcıların yaklaşık beşte biri üçüncü kümede bulunmaktadır (%21,62). Tablo 5. Küme Elemanı Frekans Tablosu Küme Frekans Yüzde 1 35 31,53 2 52 46,85 3 24 21,62

17 Bulgular ve Değerlendirmeler
UPK-2015, Eskişehir Bulgular ve Değerlendirmeler Üç kümeden oluşan analizin sonuçları şu şekilde tabloda gösterilmektedir (Tablo 6). Tablo 6. Küme Özellikleri Tablosu Küme 1 Küme 2 Küme 3 KSS algısı düşük KSS algısı orta düzeyde KSS algısı yüksek İleri yaşta Orta Yaş Genç 10+ Saat Çalışan 5-9 Saat Çalışan

18 Bulgular ve Değerlendirmeler
UPK-2015, Eskişehir Hiyerarşik kümeleme analizi sonucunda oluşturulan dendogram ile katılımcıların üç grupta incelenmesi gerekmektedir. Satışçıların KSS hakkındaki bilgiler (birinci hipotez) araştırma kapsamında oluşturulan kümelere göre incelendiğinde, farklılaşmanın oluştuğu görülmektedir. Buna göre, birinci hipotezde belirtilen sıfır hipotezi reddedilmektedir. Firmalarda KSS’nin uygulanıp uygulanmadığı hususunda ise (ikinci hipotez), analiz sonuçlarına göre, kümelerde farklılaşma görülmemektedir. Dolayısıyla ikinci hipotezdeki alternatif hipotez reddedilerek, satış personeli tarafından çalıştıkları firmalarda KSS algısının olmadığı söylenebilmektedir.

19 UPK-2015, Eskişehir Sonuç Bütünsel (holistik) pazarlamanın boyutlarından biri olarak KSS, sadece kurum tarafından algılanması gereken bir unsur değil, aynı zamanda işletme içerisindeki tüm çalışanlar tarafından doğru bir biçimde algılandığında müşteri üzerinde doğru bir itibar etkisi yaratacak bir unsurdur. Nitekim yapılan analizler sonucunda da KSS hakkında bilgi sahibi olmanın, satışçılar ve satışçıların kurum algısı açısından ayırıcı bir nitelik olduğu ispatlanmıştır.

20 Sonuç UPK-2015, Eskişehir Literatürdeki diğer çalışmalar, KSS’yi genel bir perspektiften ele almış, bunu belirli bir çalışan grubu boyutuna indirmemişlerdir. Bu çalışmada işletmenin müşteriyle birincil temas noktası konumunda olan satışçı profili, post- modernist bir işletme boyutu niteliğinde olan KSS yardımıyla, saptanmaya çalışılmıştır. Bunun için kesin yargı ortaya koyabilecek parametreler kullanarak mümkün olan en az küme sayısı ile satışçı profilinin ortaya konması amaçlanmıştır.

21 Sonuç UPK-2015, Eskişehir Çalışmanın odak noktasını satışçılara yöneltmek suretiyle çalışmanın, KSS algısının diğer çalışan gruplarına da uygulanabilecek bir örnek teşkil etmesi beklenmektedir. Bahsedilen nokta, aynı zamanda bu çalışmanın yapılmasında bir kısıt olarak karşılaşılmış bir olgudur. Nitekim satışçılardan hareketle diğer çalışan grupları tarafından benimsendikçe, bir tepe yönetimi yönelimi olan KSS’nin işletme tabanına kadar yayılması beklenmektedir. Bu anlamda bu çalışma, ileri düzey araştırmalar için bir basamak teşkil etmektedir.

22 UPK-2015, Eskişehir TEŞEKKÜRLER…