Ortak Meclis Toplantısı

... konulu sunumlar: "Ortak Meclis Toplantısı"— Sunum transkripti:

1 Ortak Meclis Toplantısı
İSTANBUL Ortak Meclis Toplantısı İstanbul, 22 Eylül 2008

2 Nasıl Başladı - 1 2001 sonrasında ABD ekonomisini toparlamak için hızla indirilen faizler ( dönemi), kredi kullanma talebini artırdı Artan kredi hacmi emlak fiyatlarını yükseltti. Yükselen emlak fiyatları, yeni kredi alınabilmesini sağladı. (ipotekli g.menkule, ikinci-üçüncü ipotek yapılarak bulunan kaynakla yeni harcama yapma imkanı sağlandı)

3 Nasıl Başladı - 2 2002 yılında inşaat sektörü ile ekonomiyi canlandırmak ve düşük gelirlilerin konut sahibi olabilmelerini kolaylaştırmak amacıyla yeni düzenlemeler yapıldı (“subprime mortgage”-düşük kaliteli emlak kredileri artışının önü açıldı) ABD Devlet Tahvillerinin hızla düşen faizleri ve artan emtia fiyatları ile yurtdışında bollaşan likidite, yeni yatırım alanları aradı

4 Finansal Kitle İmha Silahları’nın Doğuşu
“NINJA krediler” olarak tabir edilen düşük kaliteli krediler hızla büyüdü (No Income, No Job, no Asset) Yatırım Bankaları, daha da fazla kredi verebilmek için, mevcut kredi alacaklarını satarak (menkul kıymetleştirme) yeni kaynaklar elde etti ve bunlarla da yeni krediler açıldı

5 Finansal Kitle İmha Silahları’nın Doğuşu
Azalan risk duyarlılığı, bankaları her türlü kar odaklı (ama denetimi-takibi-kaydı zayıf) işlemlere yöneltti Hedge Fonlar 500 milyar $ 2 trilyon $ Türev Ürünler 20 trilyon $ 120 trilyon $ (küresel ekonominin büyüklüğü ise 60 trilyon $)

6 … ve bir Çöküşün Hikayesi - 1
2001’de Ev’in değeri 100 bin dolardı. 20 bin peşin, 80 bin dolar ipotek kredisi (mortgage) ile alınmıştı 2004’de yapılan yeni bir ekspertiz ile Ev’in değeri 150 bin dolara çıktı. 2. ipotek ile bankada 50 bin dolar kredi alındı ve Otomobil yenilendi 2005’de bir ekspertiz daha yapıldı ve Ev’in değeri 180 bin dolar olarak belirendi, 3. ipotek alındı ve mobilyalar yenilendi. 2006’ya gelindiğinde artık herkes (şahıslar, emlakçı, banka vs.) Evin değerini 180 bin dolar olarak kabul ediyor ve buna göre hareket ediyordu.

7 … ve bir Çöküşün Hikayesi - 2
Ancak 2007’de bir gün aynı mahallede benzer bir Ev satışa çıktı. Ama kimse 180 bin dolar ödemek istemedi. Ve balon patladı. Öyle ki, Ev’in satış fiyatı başlangıçtaki 100 bin $’ın altına (70 bin $’a) geriledi. Ev’i için 80 bin $ ipoteğe giren Ev sahibi de, haliyle ödeme yapmak istemedi Alacaklarını tahsil edemeyen bankalar, borçlarını ödeyecek kaynak bulamayınca mali sistem durdu. Bankalar birbirine bile borç vermeyince Likidite Krizi başladı

8 Aç doyar, açgözlü doymaz
Kıssadan Hisse “Türev ürünlerinin yaygınlaşması ile kötü niyetli cin artık şişeden çıkmıştır. Bu ürünlerin 'zehirli' olduğu bir krizle belirgin hale gelinceye kadar, türleri ve toplam işlem hacmi artmaya devam edecektir” Warren Buffet, 2002 Aç doyar, açgözlü doymaz Türk Atasözü

9 ABD’deki Finansal Krizin Rakamsal Boyutu
Batan Lehman Brothers’ın aktif büyüklüğü : 600 milyar dolar Batan diğer 12 bankanın aktif büyüklüğü : 170 milyar dolar Finans Kesiminde Oluşan Toplam Zarar : milyar d. Beklenen Toplam Zarar : 1,2 trilyon dolar Türkiye’nin Ekonomik Büyüklüğü : 660 milyar dolar Türk Bankalarının Toplam Aktif Büyüklüğü : 520 milyar dolar

10 Dünya’da Neler Bekleniyor
Düşük faiz ve yüksek likidite döneminin sonu Likidite ve Kredi daralması –Büyüme’nin düşmesi Küresel Bankacılık sisteminin yeniden yapılanması (son kalan 2 büyük yatırım bankası GoldmanSachs ve MorganStanley, yatırım bankacılığından çekiliyor) Serbest Piyasa Ekonomisinin; Kurallı Piyasa Ekonomisine dönüşmesi – yeni bir denetim-gözetim sistemi kurulacak Bankaların aktiflerindeki kötü krediler, kurulacak bir kamusal tasfiye şirketine devredilmesi Bu şirketi kurmak üzere Bush Yönetimi Kongre’ye 700 milyar dolarlık kaynak aktarma yetkisi için başvurmaya hazırlanıyor (ancak bu durumda ABD kamu borcu ve bütçe açığı hızla artacak)

11 Türkiye’de Neler Bekleniyor - 1
Riski Azaltan Faktörler; 2001’den farklı olarak Kamu maliyesi çok daha iyi durumda Bankacılık sistemi çok daha sağlam ve ‘çürüklerinden ayıklandı” Mali sistemde Denetim ve Gözetim güçlendirilmiş durumda

12 Türkiye’de Neler Bekleniyor - 2
Riski Artıran Faktörler; Reel Sektörün yurtdışı borçlanması yüksek ve artmaya devam ediyor ama uzun vadeli borçlanma sayesinde risk azalıyor Dış Borç (milyar dolar) Ç. Finans Sektörü Reel Sektör Özel Sektör Dış Borç Ödemeleri Anapara+Faiz (milyar dolar)

13 Türkiye’de Neler Bekleniyor - 3
Riski Artıran Faktörler; Yükselen Cari açık ve Bozulan Finansman Kalitesi (milyar $) (son 1 yıl) Cari Denge Gelen Kaynak Doğrudan Yabancı Serm Portföy Yatırımı Bankaların aldığı krediler 6 7 Reel Sektörün aldığı krd

14 Almamız Gereken Dersler - 1
Her kriz, sistemdeki bir bozukluğa işarettir ve düzeltme fırsatı verir Ama her düzeltmenin bir yan etkisi olacaktır. Kriz yönetimi, bu etkiyi en azda tutmaktır Kişilerin servetlerindeki artış ile gelirlerindeki artış paralel değilse, servetler gelirden fazla artıyorsa, sistemde bir bozulma olduğuna işarettir Krizin faturası herkese çıkacaktır

15 Almamız Gereken Dersler - 2
İhracat Pazarlarını çeşitlendirmek gerekiyor Avrupa Birliği’ndeki büyüme hızı 2007: % 2,6 2008: % 1.0 (t) 2009: % 0,9 (t) İhracatımızda AB’nin payı % 50, ABD’nin payı % 3 AB pazarı aslında şimdiden etkilendi AB pazarına ihracattaki artış 7 aydır, geneldeki artışın altında

16 Almamız Gereken Dersler - 3
Tedbirli Olmanın Zamanı Böyle zamanlarda bilançolardaki uyumsuzluklar (vade, kur vb.) potansiyel risk doğuran alanlardır Gayrimenkul ve Emtia fiyatları gevşeyecek Kredi maliyetleri artacak, krediyle yapılacak yatırımın verimliliği ve karlılığı daha fazla önem kazandı Kurumsal Yapının Önemi Finansman Müdürünüze ve İş Geliştirme Müdürünüze iyi bakın, yoksa mutlaka edinin “Küçük olsun benim olsun” veya “Ne iş olsa yaparız, biz her iş’te varız” devri bitti

17 Büyüme olmayan ekonomi;
Güneş girmeyen ev; hastalık üretir Büyüme olmayan ekonomi; işsizlik, yoksulluk, huzursuzluk ve kavga üretir

18 Çeyrek Dönemler İtibariyle Büyüme

19 2008 yılı Sektörel Büyümeleri
(7 aylık Büyüme Oranları) İmalat Sanayi Büyümesi % 5,2 % 4,2 TV % -33 % -18 Tekstil % 7 % -16 Deri % 5 % - 9 Hazır Giyim % 0 % - 6 Makine % 11 % - 4 Kimya % 5 % 1 Gıda % 4 % 6 Metal % 15 % 9 Mobilya % -20 % 11 Elektrikli Makine % 25 % 20 Taşıt % 5 % 27

20 Yükselen Piyasa Ekonomilerinde
Büyüme Oranları (tahmin) Türkiye % 4,5 % 4 Çin % 9 % 9 Hindistan % 7 % 6 Endonezya % 6 % 6 Malezya % 6 % 6 Kore % 5 % 4 Arjantin % 8 % 6 Brezilya % 6 % 6

21 2008 yılı Vergi Gelirleri Vergi 2007 2008 Artış
Gelirleri ilk 8 ay ilk 8 ay (milyar YTL.) Gelir Vergisi 21,7 25,6 % 18 Kurumlar Vergisi 9,5 12,2 % 28 KDV (dahilde) 10,9 11,6 % 7 KDV (ithalde) 17,0 20,9 % 23

22 Girdi Maliyetlerindeki Artış
Artış Asgari Ücret 200 $ 500 $ % 150 Doğalgaz Fiyatı 0,3 YTL. 0,67 YTL. % Kurşunsuz Benzin 1,8 YTL. 3,2 YTL. % 80 Elektrik Fiyatı 9 cent 14 cent % Dolar Kuru 1,50 1,25 % -17 Euro Kuru 1,70 1,80 % 6

23 Türkiye’de ve rakiplerimiz olan Yükselen Piyasa Ekonomileri ülkelerindeki Elektrik Fiyatları
US cents / kwh Sanayi Konut Türkiye 14,0 17,0 Brezilya 12,2 16,6 Meksika 11,1 9,5 Hindistan 10,5 6,1 Çin 9,6 6,7 Kore 7,0 10,0 Kaynak: IEA energy prices and taxes 2008

24 “Çifte Çıpa” nın zamanıdır 1) Güçlü Ekonomi 2) Kaliteli Demokrasi
Yapmamız Gerekenler “Çifte Çıpa” nın zamanıdır 1) Güçlü Ekonomi 2) Kaliteli Demokrasi

25 Türkiye; kurumlar ve kurallar ülkesi olsun
Biz İstiyoruz ki; Türkiye; kurumlar ve kurallar ülkesi olsun Kurallar olsun, Herkese uygulansın, Kuralların nasıl değişeceği de kurallara bağlı olsun. 25

26 TOBB, Oda ve Borsaları ile birlikte;
Demokratik bir kurum olarak Demokrasinin yanındayız Siyasete, dışardan yapılacak müdahalelerin karşısındayız Fikir Hürriyetinin, Din ve Vicdan Hürriyetinin, Teşebbüs Hürriyetinin savunucuyuz 26

27 HUZUR TİCARET ZENGİNLİK 27

28