MUHASEBEDE KAYIT ARAÇLARI

... konulu sunumlar: "MUHASEBEDE KAYIT ARAÇLARI"— Sunum transkripti:

1 MUHASEBEDE KAYIT ARAÇLARI
Muhasebenin kayıt tekniği ve yasalar, ticari işlemlerle ilgili kayıtların yapılabilmesi için yasalarda tanımlanmış bazı belgelere bağlamış ve bazı defterlerin tutulmasını zorunlu kılmıştır. Burada sözü edilen muhasebe belge ve defterleri “Muhasebenin Kayıt Araçları” olarak ifade edilir.

2 MUHASEBE BELGELERİ MUHASEBE DEFTERLERİ MUHASEBE FİŞLERİ
Ülkemizde Vergi Usul Kanunu’na göre, gerçek ve tüzel kişilerce tutulacak defterin çeşitleri ve özellikleri, bu kişilerin mesleklerine , işletmelerin niteliklerine, üretim biçim ve türlerine göre belirlenmiştir. MUHASEBE BELGELERİ MUHASEBE DEFTERLERİ MUHASEBE FİŞLERİ

3 Başlıca üç tür muhasebe fişi kullanılır. TAHSİL ( PARA ALMA) FİŞİ
MUHASEBE FİŞLERİ Bir çok işletme muhasebe sistemi içerisinde “muhasebe fişleri”ni kullanarak muhasebe kayıtlarını yapar. Çünkü muhasebe fişleri kayıt düzenini sağlamada, yanlış kayıt olasılığını azaltmada, kayıtların kontrolünde ve aynı nitelikteki işlemlerin toplu olarak kaydında kolaylık sağlar. Başlıca üç tür muhasebe fişi kullanılır. TAHSİL ( PARA ALMA) FİŞİ TEDİYE ( PARA ÖDEME) FİŞİ MAHSUP FİŞİ

4 Tahsil (para alma )fişi, TAHSİL (PARA ALMA) FİŞİ
İşletmelerin kasaya tahsilat yaptıklarında( para aldıklarında) muhasebe kaydı için kullandıkları fiştir. TAHSİL (PARA ALMA) FİŞİ Fiş Tipi : TAHSİL Şube : Fiş No : Departman : Tarih : /..../ Özel Kod : HESAP KODU HESAP ADI HAREKET NO ALACAK TUTARI MİKTAR BORÇ ALACAK TOPLAM BAKİYE

5 Tediye (para ödeme )fişi, TEDİYE (PARA ÖDEME) FİŞİ
İşletmelerin kasadan ödeme yaptıklarında muhasebe kaydı için kullandıkları fiştir. TEDİYE (PARA ÖDEME) FİŞİ Fiş Tipi : TEDİYE Şube : Fiş No : Departman : Tarih : /..../ Özel Kod : HESAP KODU HESAP ADI HAREKET NO ALACAK TUTARI MİKTAR BORÇ ALACAK TOPLAM BAKİYE

6 HESAP KODU HESAP ADI HAREKET NO ALACAK TUTARI MİKTAR
MAHSUP FİŞİ Mahsup fişi, İşletmelerin kasa dışındaki hesaplarında ortaya çıkan işlemlerinin muhasebe kaydı için kullandıkları fiştir. MAHSUP FİŞİ Fiş Tipi : MAHSUP Şube : Fiş No : Departman : Tarih : /..../ Özel Kod : HESAP KODU HESAP ADI HAREKET NO ALACAK TUTARI MİKTAR BORÇ ALACAK TOPLAM BAKİYE

7 Birinci sınıf tüccarlar “Bilanço Esasında Tutulacak Defterleri” tutmakla yükümlüdürler. Bilanço esasında tutulacak defterler şunlardır. (V.U.K. MADDE ) GÜNLÜK DEFTER (YEVMİYE DEFTERİ) BÜYÜK DEFTER (DEFTER-İ KEBİR) ENVANTER DEFTERİ

8 KİMLER DEFTER TUTMAYA MECBURDURLAR? ( V.U.K. Md. 172)
Aşağıda yazılı gerçek ve tüzel kişiler bu kanunun esaslarına göre defter tutmaya mecburdurlar: 1. Ticaret ve sanat erbabı; 2. Ticaret şirketleri; 3. İktisadi kamu müesseseleri; 4. Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler; 5. Serbest meslek erbabı; 6. Çiftçiler.

9 MUHASEBE DEFTERLERİ HANGİ DÖNEMLER İÇİN TUTULUR ? ( V.U.K. Md. 174)
Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır. Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır. Takvim yılı dönemi faaliyet ve muamelelerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için, bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı 12'şer aylık özel hesap dönemleri belli edebilir. Yeniden işe başlama veya işi bırakma hallerinde, hesap dönemi içinde bir yıldan eksik olan faaliyet süresi,hesap dönemi sayılır. Bu maddeye göre özel hesap dönemi tayin edilenlerin ticari ve zirai kazançları, hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının kazancı sayılır.

10 1. Yevmiye ve envanter defterleri; 2. İşletme defteri;
TASDİKE TABİ DEFTERLER ( V.U.K. Md. 220) TASDİK ZAMANLARI ( V.U.K. Md. 221) 1. Ötedenberi işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda; 2. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda; 3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlıyarak on gün içinde; 4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısiyle veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce. 1. Yevmiye ve envanter defterleri; 2. İşletme defteri; 3. Çiftçi işletme defteri; 4. İmalat ve İstihsal Vergisi defterleri; (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil) 5. Nakliyat Vergisi defteri; 6. Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri; 7. Serbest meslek kazanç defteri;

11 TASDİK MAKAMI (V.U.K. Md. 223) Defterler, iş yerinin, iş yeri olmıyanlar için ikametgahın bulunduğu yerdeki noter veya noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar, menkul kıymet ve kambiyo borsasındaki acentalar için borsa komiserliği tarafından tasdik olunur. TASDİK YENİLEME (V.U.K. Md. 222) Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.

12 TASDİK ŞERHİ (V.U.K. Md 224) 1. Defter sahibinin; a) Gerçek kişilerde başta soyadı sonra öz adı (Müessesenin varsa maruf unvanı da ayrıca ilave olunur); b) Tüzel kişilerde unvanı; 2. İş adresi; 3. İş veya meslekin nev'i; 4. Defterin nev'i; 5. Defterin kaç sayfadan ibaret olduğu; 6. Defterin kullanılacağı hesap dönemi; 7. Defter sahibinin bağlı olduğu vergi dairesi; 8. Tasdik tarihi; 9. Tasdik numarası; 10. Tasdiki yapan makamın resmi mühür ve imzası.

13 TASDİK ŞEKLİ (V.U.K. Md 225) Defterler aşağıdaki şekilde tasdik olunur: a) Ciltli defterlerin tasdik esnasında sayfalarının sıra numarasiyle teselsül ettiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker tasdik makamının resmi mühürü ile mühürlenir. b) Müteharrik yapraklı yevmiye defteri kullanmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilen müesseseler bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı yukardaki esaslara göre tasdik ettirirler. Tasdikli yapraklar bittiği takdirde, yeni yapraklar kullanılmadan evvel tasdike arzolunur. Bunların sayfa numaraları tasdikli yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirilir. Tasdik makamı, ilave yaprakların sayısını ilk tasdik şerhinin altına kaydeder ve bu kaydı usulüne göre tasdik eder.

14 GÜNLÜK DEFTER Kayda geçirilmesi gereken işlemlerin, belgelere bağlı olarak tarih sırasıyla ve madde biçiminde düzenli olarak yazıldığı defterdir. Her bir ticari işlemle ilgili kayıt “günlük defter maddesi” olarak adlandırılır. (V.U.K. MADDE 183, T.T.K. MADDE 70)

15 her günlük defter maddesinde
Günlük defterdeki her günlük defter maddesinde en az aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir. . Madde sıra numarası, 2. Büyük defter sayfa numarası, 3. Tarih, 4.Borçlu hesap, 5.Alacaklı hesap, 6.Varsa yardımcı hesaplar ve tutarları, 7.Borçlu hesapların tutarları, 8.Alacaklı hesapların tutarları, 9.Ticari işlemlerin dayandığı belgelerin türü tarihi ve numaraları ile ilgili bilgileri de içeren madde açıklaması.

16

17 Basit Yevmiye Maddesi;
GÜNLÜK DEFTER MADDESİNDE YER ALAN HESAPLARIN SAYISINA GÖRE GÜNLÜK DEFTER MADDELERİ ÜÇ TÜR OLARAK YAPILABİLİR. Basit Yevmiye Maddesi; Günlük defter maddesinde bir hesap borçlanırken, bir hesabın alacaklandığı yevmiye maddesidir. GÜNLÜK DEFTER KAYDI Sf. No. 2 Gün. Def. Büy Def Borç Tutarı Alacak Tutarı Md. No. Sf. No Sayfa Toplamı BANKALAR KASA Bankada hesap açtırılması 2. Sayfa Toplamı

18 Karmaşık Yevmiye Maddesi;
Günlük defter maddesinde bir ya da birden fazla hesap borçlanırken, bir ya da birden fazla hesabın alacaklandığı, yevmiye maddesidir. GÜNLÜK DEFTER KAYDI Sf. No. 3 Gün. Def. Büy.Def Borç Tutarı Alacak Tutarı Md. No Sf. No. 2. Sayfa Toplamı TİCARİ MALLAR DEMİRBAŞLAR BANKALAR tarih ve 20 sayılı fatura ile ticari mal ve tarih ve 11 sayılı fatura ile masa alımı Sayfa Toplamı .

19 Birleşik (Bileşik) Yevmiye Maddesi;
Birbiriyle bağlantılı iki işlemin tek bir günlük defter maddesinde, birden fazla hesap borçlanırken, birden fazla hesabın alacaklandırılması biçiminde kaydedilmesidir. GÜNLÜK DEFTER KAYDI Sf. No. 5 Gün. Def. Büy.Def Borç Tutarı Alacak Tutarı Md. No Sf. No Sayfa Toplamı TİCARİ MALLAR İNDİRİLECEK KDV ,70 KASA ,70 BANKALAR tarih ve 15 sayılı faturayla ticari mal alımı nakliye giderinin ödenmesi Sayfa Toplamı , ,70

20

21 Her bir ticari işlemde yer alan hesapla ilgili
BÜYÜK DEFTER Günlük deftere kaydedilen günlük defter maddesinde yer alan hesapları sistemli olarak dağıtan ve sınıflandırarak ilgili hesaplarda toplayan defterdir. Her bir ticari işlemde yer alan hesapla ilgili kayıt büyük defter kaydı olarak adlandırılır. (V.U.K. MADDE 184, T.T.K. MADDE 71)

22 Büyük defterin her sayfasındaki kayıtta
Büyük defterde sayfalar karşılıklı olarak aynı sayfa numarasını taşır ve sağ taraftaki sayfa hesabın borç tarafı sayfasını, sağ taraftaki sayfa ise hesabın alacak tarafı sayfasını gösterir. Büyük defterin her sayfasındaki kayıtta en az aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir: .Hesabın kod numarası ve adı, 2.Tarih, 3.Kayıt sıra numarası, 4.Açıklama, 5.Günlük defter madde numarası, 6.Tutar, 7.Genel toplam.

23

24 BÜYÜK DEFTERE KAYIT BİÇİMİ
Sf. No HESAP KODU VE ADI Sf. No. 1 KASA Tarih Sıra Açıklama Gün. Def. Tutar Genel Tarih Sıra Açıklama Gün. Def. Tutar Genel No Md. No Toplam No Md. No Toplam Tahsilat Tediye Sayfa Toplamı Borç Sayfa Toplamı Alacak Toplamı Toplamı

25 Envanterin ve bilançonun çıkartıldığı tarihe
ENVANTER DEFTERİ Envanter defteri, işletmelerin işe başlama tarihlerinde ve her hesap dönemi sonunda çıkarılan envanterlerinin ve bilançolarının geçirildiği defterdir. Envanterin ve bilançonun çıkartıldığı tarihe “Bilanço Günü” denir. (V.U.K. MADDE 185, T.T.K. MADDE 72)

26 Bu deftere işletmelerin yalnızca envanter
bilgileri ve bu bilgilerin kullanımı ile düzenlenen bilançoların geçirilmesi zorunlu olmakla birlikte, uygulamada “Gelir Tablosu” nun da yer aldığı görülür. Envanter defteri, işletmelerin belirli bir hesap dönemi sonundaki ekonomik ve finansal yapılarını özetleyen ve ayrıntılarını da kapsayan bir defterdir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları karşılıklı olarak aynı numaraları olan onaylanması zorunlu bir defterdir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları karşılıklı olarak aynı numaraları olan onaylanması zorunlu bir defterdir.

27 2. Borçlu ya da alacaklı hesap tutarı, 3. Genel toplam.
Her bir envanter işlemi ile ilgili kayıtta envanter defterinin her bir sayfasında en az aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir: . Hesabın adı, 2. Borçlu ya da alacaklı hesap tutarı, 3. Genel toplam. ENVANTER DEFTERİNİN KAYIT BİÇİMİ TARİHLİ KURULUŞ BİLANÇOSU Sf.No Sf. No 1 Hesap Hesap Büy.Def Tutar Genel Hesap Hesap Büy.Def Tutar Genel Kodu Adı Sf. No Toplam Kodu Adı Sf. No Toplam 1 Dönen Varlıklar Öz Kaynaklar 10 Hazır Değerler , Ödenmiş Sermaye 100 Kasa Sermaye AKTİF TOPLAMI PASİF TOPLAMI

28

29 DEFTERLERİN TUTULMASI İLE İLGİLİ KAYIT DÜZENİ
(V.U.K. MADDE ) a) Tutulması zorunlu defter ve kayıtlar Türkçe tutulmalıdır, b) Defterler mürekkeple veya makine ile yazılmalıdır. c) Günlük defterin maddelerinde yapılan yanlışlıklar ancak muhasebe kurallarına uygun olarak yapılan düzeltme kayıtlarıyla giderilirken, diğer tüm defterler ve kayıtlarda rakam veya yazım yanlışlıkları, yanlış yazılan rakamın veya yazının üzeri okunacak biçimde çizilerek, üst ya da yan tarafına doğrusu yazılmak suretiyle düzeltilir. Deftere geçirilen bir kaydın kazıyarak okunmaz duruma getirilmesi yasaktır.

30 d) Defterlerde boş satır bırakılmaz
d) Defterlerde boş satır bırakılmaz. Ancak bu sayfalar çizilerek iptal edilmek suretiyle kullanılmadan geçilebilir. e) İşlemlerin deftere zamanında geçirilmesi gerekir. İşlemlerle ilgili kayıtlar on gün içerisinde geçirilmelidir. Kayıtlarını sürekli olarak muhasebe fişleri, primonota ve bordro gibi yetkililerin imza ve parafına dayanarak yürüten kuruluşlarda işlemler 45 gün içerisinde defterlere kaydedilmek zorundadır.

31