FİİLLERDE ÇATI Öznenin ve nesnenin yaptığı, etkilendiği, birlikte yaptığı fiillere denir. Fiilde çatı ikiye ayrılır: A) Nesnesine Göre B) Öznesine Göre.

... konulu sunumlar: "FİİLLERDE ÇATI Öznenin ve nesnenin yaptığı, etkilendiği, birlikte yaptığı fiillere denir. Fiilde çatı ikiye ayrılır: A) Nesnesine Göre B) Öznesine Göre."— Sunum transkripti:

1

2 FİİLLERDE ÇATI Öznenin ve nesnenin yaptığı, etkilendiği, birlikte yaptığı fiillere denir. Fiilde çatı ikiye ayrılır: A) Nesnesine Göre B) Öznesine Göre

3 A)ÖZNESİNE GÖRE 1) Etken Fiil : - 2) Edilgen Fiil: -l, -n 3)Dönüşlü Fiil: -n 4) İşteş Fiil: -ş

4 1) ETKEN FİİL SORU: Etken Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eylemin bir özne tarafından yapıldığını gösterir. Etken fiilin belli bir eki yoktur. ÖRNEK :Horoz öttü. : Cümlesinde belli bir özne vardır.

5 2) EDİLGEN FİİL SORU: Edilgen Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eylemin başkaları tarafından yapıldığını ifade eder. Fiile -n, -l ekleri eklenerek yapılır. Koşuldu, çizildi gibi. ÖRNEK: Araba al-ı-n-dı.:Alma eylemi başkası tarafından yapılıyor.

6 3)DÖNÜŞLÜ FİİL SORU: Dönüşlü Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eylemin özneye döndüğünü, özne üzerinde gerçekleştiğini gösterir.Fiile -n eki eklenerek yapılır. ÖRNEK: Elif süsle-n-di. : Süslenme eylemi Elif üzerinde gerçekleşiyor.

7 4) İŞTEŞ FİİL SORU: İşteş Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eylemin ortaklaşa yapıldığını ve birden fazla özne tarafından gerçekleştiğini gösterir. -ş eki eklenerek yapılır. ÖRNEK: Kuşlar öt-üş-üyordu. : Ötme eylemi birlikte yapılmaktadır.

8 B) NESNESİNE GÖRE 1) Geçişli Fiil: - 2) Geçişli Fiil: - 3) Oldurgan Fiil: -r, -t 4) Ettirgen Fiil: -dır, -tır, -dur, -dür, -dir, -tir, -tür, -tur

9 1)GEÇİŞLİ FİİL SORU: Geçişli Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eyleme ne, neyi, kimi soruları sorulduğunda cevap varsa bu eylem geçişli denir. ÖRNEK: Elbiseleri yıkadı. Öznenin neyi yıkadığını göstermektedir.

10 2)GEÇİŞSİZ FİİL SORU: Geçişsiz Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eylemde ne, neyi, kimi sorularının cevabı yoksa eylem dönüşsüzdür.Belirli eki yoktur. ÖRNEK: Ayşe koştu. : Eylemin nesnesi yoktur.

11 3) OLDURGAN FİİL SORU: Oldurgan Fiil Nedir? Hangi eklerle yapılır? CEVAP: Eylem olma, yapma ifade eder. Eylemin başkasına yaptırıldığını gösterir.Fiile -r, -t eklenerek yapılır. ÖRNEK: Yemek piş-i-r-di. Eylemin yapıldığını gösterir.

12 4) ETTİRGEN FİİL SORU: Ettirgen Fiil Nedir? Hangi ekle yapılır? CEVAP: Eylem yaptırma, oldurma ifade eder.Fiile -dir,-dır, -tir, -tır, -dür, -dur, -tür -tur eklenerek yapılır. ÖRNEK: Çocuğu koş-tur-du. Bir yaptırma söz konusudur.

13 KONUYLA İLGİLİ SORULAR nAnAli koş-uyor-du. nAnAhmet okula gid-ecek-miş. nEnElif ders çalış-y -sa -dı. nAnAyşe her yaz tatile gid-er-miş. nBnBeraber pazara çık-malı-y-dı -k. nAnAnnem işini bitireme-di.