AMNİYOSENTEZ Doç.Dr. Başak Baksu.

... konulu sunumlar: "AMNİYOSENTEZ Doç.Dr. Başak Baksu."— Sunum transkripti:

1 AMNİYOSENTEZ Doç.Dr. Başak Baksu

2 SUNUM AKIŞI Amniyosentez: Nedir? Neleri saptar? Kimlere önerilir?
Riskleri nelerdir? İşlem sonrası nelere dikkat edilmeli? Kararı nasıl verilir? Nasıl yapılır? Sonuçlar ne zaman çıkar? Sonrası izlenecek yol nedir?

3 AMNİYOSENTEZ NEDİR? Bebeğin içinde yaşadığı sıvıdan (amniyon sıvısı) alınan örnek ile bebeğinizin sağlık durumu hakkında bilgi sahibi olunmasını sağlayan bir tanı yöntemidir. Tüm gebelere seçenek olarak sunulabilir. Ancak riskler nedeniyle, en sık genetik hastalık ve kromozomal bozukluk riski artanlara önerilir. Sıklıkla haftalar arasında yapılır. Ancak, tüm gebelik haftalarında soruna bağlı olarak yapılması mümkündür. Teknik nedenlerle %1 oranında sonuç alınamayabilir.

4 AMNİYOSENTEZ NELERİ SAPTAR?
Nöral tüp defekti için AFP ölçümü (artık tanı ultrason ile) Kromozom bozuklukları Genetik hastalıklar (risk artışı varsa) Rh uygunsuzluğunda etkilenmeyi belirlemek (artık Doppler US ile) Rahimiçi enfeksiyon varlığı ve tanısı Akciğer olgunlaşma durumunu belirlemek

5 AMNİYOSENTEZ KİMLERE ÖNERİLİR?
Tarama testinde risk artışı Genetik hastalıklı çocuk öyküsü Ultrasonda kromozom anomalileri ile ilintili yapısal anomali Siz veya partnerinizde kromozom anomalisi veya genetik bozukluk olması veya aile öyküsünde bebeğinizde risk artışına neden genetik hastalık öyküsü Kromozon anomali riski herkes için söz konusu. Ancak, anne yaşı ile risk artar. Örneğin, Down sendromu riski 21 yaşında 1200’de 1 iken 40 yaşında 100’de 1’dir. Siz ve partnerinizin otozomal resesif hastalık taşıyıcı olmanız (orak hücre anemisi gibi)

6 AMNİYOSENTEZİN RİSKLERİ NEDİR? Günümüzde 300-500’de 1 olarak verilir.
RİSK NASIL AZALTILIR? Düşük riski azdır. Gebeliklerin bir kısmı ikinci 3 aylık dönemde düşükle sonuçlanacağından, asıl nedenin ne olduğu ayırt edilemez. Klasik bilgi, 200’de 1’dir. Günümüzde ’de 1 olarak verilir. Deneyimli ellerde düşük riski çok daha azdır.

7 NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
AMNİYOSENTEZ SONRASI NELERE DİKKAT EDİLMELİ? İşlem sonrası kendinizi zorlamamalısınız. Mümkünse eve arabayla başkası götürsün. İlişki, 1 hafta yasak. Karın içi basıncını arttıracak, zorlayıcı, yorucu aktiviteler 3 gün yasak. Uçak yolculuğu riskli değil. Ancak, bir sorunda eve yakın olmak tercih edilir. Hafif kramp tarzı kasık ağrısı, ilk 1-2 gün normal Acil başvurulması gereken durumlar: Kasıklarda şiddetli kramp tarzında ağrı, kanama, su gelişi, >38 o C ateş

8 NASIL KARAR VERECEĞİM ? ‘Bir doğru karar’ yoktur. Her çift için kabul edilebilir riskler farklıdır ve aynı durum karşısında, farklı çiftler farklı karar alabilir. Kimi çift, gebelik yönetimi değişmeyecekse, düşük riskinden dolayı işlemi istemez. Bazı durumlar gebelikte tedavi edilebilir. Bu durumları saptamak için amniyosentez tercih edilebilir.

9 Kimi çift ise nasıl karar vereceğini bilmese bile işlemi kabul eder.
NASIL KARAR VERECEĞİM ? Bazı çiftler Down sendromu varlığında gebeliğe devam kararı alsa da, kesin sonucu bilmek istediklerinden tanısal işlem yaptırır; çünkü, sonuça göre yaşamlarını düzenleyecek, psikolojik olarak kendilerini hazırlayacak, gereğinde belli bir merkezde doğum organizasyonu yapacaktırlar. Kimi çift olumsuz sonuç durumunda net olarak gebeliğin devamını istemez. Kimi çift ise nasıl karar vereceğini bilmese bile işlemi kabul eder.

10 NASIL KARAR VERECEYİM ? Tüm gebelere hem tarama hem de tanısal testler seçenek olarak sunulmalıdır. Doktorunuzla bu yaklaşımların artılarını, eksilerini tartışmalısınız. Sonuçta, kararı verecek olan sizsiniz. Çoğu kişi önce tarama testini yaptırır. Sonuca göre hareket eder. Kimi gebe hiçbir şey yaptırmaz. Kimi gebe direk tanı testi ister. Bu grup, yüksek riskli olduğunu bilir. Bebeğin durumu ile ilgili mümkün olan herşeyi önceden öğrenmek ister. Tarama test sonucu riskli çıkarsa, gebelik haftasına göre hangi tanı testinin yapılabileceği, işlemlerin artı-eksilerini, düşük riskini doktorunuzla değerlendirirerek karar vermelisiniz.

11 AMNİYOSENTEZ İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
Öncesinde ultrason ile bebek değerlendirilir. Ultrason Poliklinik şartlarında, sırtüstü yatarak, karnınız açık şekilde, iyotlu solüsyonla silinerek temizlenir. Ultrason ile bebekten uzak, mümkünse bebeğin eşinden de geçilmeyecek şekilde, uygun amniyon sıvısı cebi bulunur. Amniyon sıvısı Fetus

12 AMNİYOSENTEZ İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
Ultrason eşliğinde planlanan yerden özel bir iğne ile girilerek 20 cc. kadar amniyon sıvısı alınır. 3-5 dakika dinlendirilip bebek kalp atımları kontrol edilerek kaldırılırsınız. İşlem sırasında biraz kramp, hafif ağrı ya da basınç hissi olabilir. Ancak anestezi yapmak için kullanılan iğne de bunlara neden olacağından lokal anestezi yapılmaz. Kan grubunuz Rh negatif ve partneriniz Rh pozitif ise kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır (işlem sırasında bebek kanının size geçmiş olma riskinden dolayı)

13 AMNİYOSENTEZ SONUÇLARI NE ZAMAN ÇIKAR?
Tüm sonuçlar, 3-4 hafta sonunda tamamlanır.. Alınan amniyon sıvısındaki bebeğe ait canlı hücreler ayıklanır, kültüre ekilip üremeleri beklenir. Sonuçta, tüm 46 çift kromozom ve eşey kromozomları yapı ve sayı açısından izlenebilecek hale gelir. AMNİYON LABORATUAR FETUS ULTRASON 21, 13, 18. kromozom ve eşey kromozomları için istenirse FISH tekniği ile çalışılarak 1 hafta içinde sonuç alınabilir.

14 SORUN VARSA NASIL YOL ALINIR?
Genetik danışmanlık alınır. Durumla ilgili daha fazla bilgi alınarak seçenekleriniz konuşulur. Kararınız ne olursa olsun psikolojik danışmanlık almanızda fayda vardır.