ERGENLİK FATMA ŞENİZ ATEŞ AİLE DANIŞMANI PSİKOLOG.

... konulu sunumlar: "ERGENLİK FATMA ŞENİZ ATEŞ AİLE DANIŞMANI PSİKOLOG."— Sunum transkripti:

1 ERGENLİK FATMA ŞENİZ ATEŞ AİLE DANIŞMANI PSİKOLOG

2 EYVAH!!! ÇOCUĞUM BÜYÜYOR “ARTIK ÇOCUĞUMU ANLAYAMIYORUM DEMEYE BAŞLADINIZ DEĞİL Mİ? ** Korkmayın çocuğunuz kendini arıyor.

3 GELİŞİM GELİŞİM DÖNEMLERİ BEBEKLİK ERİNLİK(BULUĞ) SON ÇOCUKLUK ERGENLİKASIL GENÇLİK UZAMIŞ GENÇLİK YETİŞKİNLİK ORTA YAŞLILIK YAŞLILIK Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçerken gerekli beceri, bilgi ve tutumların kazanıldığı bir gelişim dönemidir. İLK ÇOCUKLUK Gelişim, doğumdan ölüme kadar insan yapısında meydana gelen değişikliklerdir. 0 2 7 11-13 15 17 21 25 45 65 İHTİYARLIK

4 ÇOCUKLAR SADECE BÜYÜRLER, ERGENLER İSE HEM BÜYÜRLER HEM DEĞİŞİRLER. ERGENLİK; İKİNCİ DOĞUM OLARAK DA ADLANDIRILIR.

5 ERGENLİK DÖNEMİ Ergenlik:Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olan, Zaman sınırları kişiye göre değişebilen, Genelde 11-20 yaş arasını kapsayan, Hızlı büyüme ve gelişmenin görüldüğü, Fiziksel,sosyal,zihinsel ve psikolojik değişimlerin yaşandığı evredir. “BİREYİN HEM KENDİSİ İLE HEMDE ÇEVRESİ İLE ÇATIŞMA YAŞADIĞI BİR DÖNEMDİR”.

6 FARKLILIKLAR Bu dönem bazı çocuklarda erken bazılarında ise geç başlayabilir veya bitebilir. Beden yapıları birbirlerine göre farklı büyüme gösterir. Bireysel farklılıklar görülür. Kızlar ergenliğe erkeklere oranla 1-2 yıl daha erken girer. Ergenlik dönemindeki hızlı değişimlere ayak uydurmada çocuklar birbirlerine göre farklılık gösterebilirler.

7 ZAMANI FARKLI OLSA DA HERKES ERGENLİĞİ YAŞAR

8 ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENCİN BAŞLICA RUHSAL-SOSYAL ÖZELLİKLERİ

9  Derslere ilgi azalır, çalışma düzeni bozulur  Kendisine tanılan hakları yetersiz bulur  Evdeki kuralların çokluğundan ve sıkılığından yakınır, onları gereksiz bulur  Anne-babasının uyarılarına ani tepki gösterir,ters cevap verir

10 ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENCİN BAŞLICA RUHSAL-SOSYAL ÖZELLİKLERİ  Cinsel uyanış başlar  Dengeli ilk okul çocuğu yerine,tedirgin,çabuk tepki gösteren bir geç gelir  Çabuk sevinir, çabuk üzülür  Olur olmaz şeyi sorun yapar, tepkilerini önceden kestirmek güçtür

11 ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENCİN BAŞLICA RUHSAL-SOSYAL ÖZELLİKLERİ  Evde durmak istemez, dönüş saatine aldırmaz  Dağınık ve savruk olur  Oburlaşır.Girip-çıkıp bir şeyler atıştırır  İlgileri artar. Hevesleri çoğalır  Kulakta dolma, ödünç alınmış fikirler savunulur, büyüklerle tartışmaya girer  Anne,babasına aykırı gelen düşünceler ileri sürer

12 ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENCİN BAŞLICA RUHSAL-SOSYAL ÖZELLİKLERİ  Karşı çıkmış olmak için Karşı çıkar  Kendisiyle ve çevresiyle sürekli bir savaş içindedir  Bir yandan büyümek için sabırsızlanmakta, öbür yandan çocuksu davranışlar göstermektedir  Hızlı bedensel gelişim ve cinsel uyanış genci sarsar uyumunu güçleştirir

13 ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENCİN BAŞLICA RUHSAL-SOSYAL ÖZELLİKLERİ  Haksızlığa şiddetle karşıdır.  Gerçek hayata pek aldırmadan, toplum düzeni birden değişsin, eşitsizlikler ortadan kalksın ister.  Doğruluktan yanadır  Anne-babasını eleştirme fırsatını kaçırmaz  Aykırı renkler seçer

14

15 DEPRESYON Aile içi sorunlar, olumsuz yaşam deneyimleri, düşük benlik algısı ve okul başarısızlığı depresyona neden olabilir. Depresyon duygularda güvensizlik, karamsarlık ve çöküntünün oluşmasını, düşünce ve hareketlerdeki yavaşlamayı anlatan ruhsal bir rahatsızlık durumudur. Çocukluk döneminde depresyon çok az görülürken, çocukluktan ergenliğe geçişte depresyon artmaktadır. Ergenlikteki depresyon, daha çok kısa süreli ve belirli durumlara bağlı olarak görülmektedir. Kısa süreli depresyonda ergenler üzüntülüdür, anlaşılmadıklarını düşünürler, ama günlük hayatlarını devam ettirebilirler.

16 DEPRESYON Bu ruhsal karamsarlık kendiliğinden ortadan kalkacağı için müdahale gerektirmemektedir. Gerçek depresyonda ise ergende kendini değersiz bulma, kendini suçlama, üzüntülü ve ümitsiz olma, intiharı düşünme, öfke ve hırçınlık gösterme gibi belirtiler görülür. Bu duyguların süresi on beş günü geçiyorsa ve bu tabloya uyku bozuklukları, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi bozukluklar ekleniyorsa ergenin gerçekten depresyonda olduğunu düşünmek gerekir. Depresif ergen yetersizlik ve çaresizlik içindedir. Bu durumlarda ergenin psikiyatrik yardım alması gerekir.

17 Tedavi edilebilir mi? **Tedavi edilebilir ve eski haline tamamen dönebilirler. **İlaç tedavisi,Psikoterapi gibi her türlü müdahale anında hekim ile işbirliği gerekir. **Ergenlerde ona rehber olabilecek yol gösterecek bir danışmana ihtiyaç duyulur. **Depresyonun bir akıl hastalığı olmadığı bilinmelidir. **Ancak ailede depresyonlu kişi varsa tekrarlayabilir. **Depresyon duygusal çöküntü olarak nitelenebilir. “EVET”

18 SİGARA ve ALKOL KULLANIMI Sigara ve alkol kullanımının başlaması genellikle ergenlik döneminde olur. –Anne ya da baba sigara veya alkol kullanıyorsa, –Arkadaş grubunda sigara ve alkol kullanan varsa, –Öğretmenlerinin sigara veya alkol kullandığını okulda veya dışarıda görüyorsa, gencin kullanmaya başlama riski de artmaktadır. Bu konuda öncelikle yetişkinlerin olumlu model olması gerekir.

19 ‘ İ NT İ HAR etmek, 13-19 yaş arası çocukların ölüm nedenleri arasında İNTİHAR 2. sıra yer almaktadır. 13-19 yaş arası çocukların ölüm nedenleri arasında İNTİHAR 2. sıra yer almaktadır.

20 ERGENLERDE İNTİHAR RİSKİ Ergenlerin intihar girişimleri özellikle batı toplumları için ciddi bir sorun olmaktadır. Genç intiharına yol açan başlıca nedenler: Uzun süreli aile problemleri Ailede ilişki yokluğu Tırmanmakta olan aile içi sorunlar Sosyal ilişkilerde kopukluk ya da bozukluk Duyguların zayıf kontrolü Sorunları çözmede başarısız çabalar Ailede veya gencin kendisinde depresyon veya diğer ruhsal bozukluklar

21 ERGENLERDE İNTİHAR RİSKİ Okul başarısında olumsuz anlamda farkedilir bir değişme, Günlük etkinlikleri sürdürme ve günlük sorunlarla başa çıkma becerisinde bozulma, Sıklıkla fiziksel yakınmalar, Arkadaşlarını sık sık değiştirme ya da onlardan uzaklaşma, çevreyle ilişkiden kaçınma, Çok yoğun içine kapanıklık, Hiçbir şeye ilgi duymama ve tüm etkinliklerden uzaklaşma, Geleceğine ilişkin planlar yapmama ve yoğun mutsuzluklar dile getirme

22 ERGENLERDE İNTİHAR RİSKİ Alkol/sigara ve /veya madde kullanımı, Uyku bozuklukları ve kabuslar görme, Kendini ve başkalarını incitme ve zarar vermeden çekinmeme, Tehditkar bir ilişki tarzı benimseme, Başkalarının değer yargılarına, doğrularına karşı duyarsızlık, saygısızlık ve karşı gelme, Okuldan kaçma, Aileye farklı gelen, tuhaf düşünce ve duygulara sahip olma.

23 EN ÖNEMLİSİ İNTİHAR EDECEĞİNİ SÖYLÜYORSA

24 ANNE VE BABALAR NE YAPMALI ? ANNE VE BABALAR ERGENLİK DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ HAKKINDA BİLGİ EDİNMELİ, DEPRESYONA NEDEN OLABİLECEK BELİRTİLER GÖRDÜĞÜNÜZ ANDA BİR UZMANA BAŞ VURUN. ÖĞRETMLERİ İLE GÖRÜŞÜP OKUL ARKADAŞ İLİŞKİLERİNİ DEĞERLENDİRİN. SAKİN OLMAK ÖNEMLİ; ERGEN KİŞİYE SEVGİYLE GÜVEN VERİCİ BİR TUTUMŞA YAKLAŞALIM. ERGEN KİŞİ FAZLA BUNALTMADAN SIKIŞTIRILMADAN GÖZLEM ALTINDA TUTULMALIDIR.

25 “ ERGENLER NE İSTERLER ”  Büyüyüp gelişmiş bir kişi olmak,  İlerleyip olgunlaşmak ve değişmek  Bireysel bağımsızlık elde etmek,  Başarmak ve güven kazanmak,  Beğenilmek ve takdir edilmek,  Çevresiyle olumlu bir sosyal ilişki kurmak,  Geleceğini belirlemek,  KISACASI MUTLU OLMAK isterler.  Anne babalara düşen görev ise onların karşılarında değil,yanlarında olmalarıdır.

26 HESİOD İsa’dan 800 yüzyıl önce yaşayan ünlü düşünür HESİOD şöyle demiş; -Günümüz gençleri öyle umursamaz ki! İlerde ülke yönetimini ele alacaklarını düşündükçe umutsuzluğa kapılıyorum. Bizlere büyüklere karşı saygılı olmayı ağırbaşlı olmayı öğretmişlerdi.Şimdiki gençler;kurallara boş veriyorlar,çok sorumsuz ve sabretmesini bilmiyorlar.

27 ERGEN AİLE İLİŞKİSİ Bağımsızlık duygusu ile hareket eden ergen aile büyükleri ile çatışır. Aile büyükleri ergenin büyüdüğünü fark etmez veya kabullenmezse çatışmalar başlayacaktır. Ergen zamanla aileden uzaklaşıp arkadaşlarına yaklaşacaktır. Arkadaşları onunla aynı sorunlara sahip kişilerdir.

28 ERGEN AİLE İLİŞKİSİ BU DÖNEMDE ANNE VE BABALAR.; SABIRLI,ANLAYIŞLI,HOŞGÖRÜLÜ OLMALI AKSİ HALDE ERGEN AİLEDEN TAMAMEN UZAKLAŞABİLİR.SORUNLARIYLA BAŞEDEMEYEN ERGEN,AİLEDEN DESTEK GÖRMEZSE HERTÜRLÜ ZARARLI ALIŞKANLIKLARI EDİNEBİLİR.

29 Ergen arkadaş ilişkisi. ORTAK SORUNLARA SAHİP OLDUKLARINDAN ARKADAŞLARI İLE DAHA YAKINDIRLAR. BAŞLANGIÇTA KENDİ CİNSLERİ İLE OLAN YAKINLIK SONRADAN KARŞI CİNSE YÖNELİR. ARKADAŞLARININ KENDİSİ HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ ÇOK ÖNEMLİDİR. SIK SIK BERABER OLMAK İSTERLER. HER ERGEN BİR ARKADAŞ GRUBUNA AİT OLMAK İSTER.(TEMEL ÇABA SOSYAL ONAY,SOSYAL KABUL DÜR.) AİLESİ İLE DENGESİZ VE OLUMSUZ İLİŞKİLERE SAHİP OLAN ERGENLER ARKADAŞ GRUPLARI İLE ÇETELEŞMEYE KADAR GİDEBİLİRLER. ERGENLER EVDE ANNE VE BABA TARAFINDAN ANLAŞILAMIYACAKLARINI DÜŞÜNDÜKLERİNDEN ARKADAŞLARI İLE DAHA ÇOK PAYLAŞIM İSTERLER.

30 “ANNE VE BABALARA ANAHTAR ÖNERİLER” **ÇOCUĞUNUZUN KARŞILAŞABİLECERĞİ SORUNLAR HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ OLUN. **ÇOCUGUNUZUN YARGILAYICI TAVRINA KARŞI SABIRLI VE ANLAYIŞLI OLUN. **OKUL VE ÖĞRETMENLERİ İLE İLİŞKİ KURUN. **ÇOCUKLA SAĞLIKLI BİR İLETİŞİM KURUN. **SERT VE KATI BİR TUTUM SERGİLEMEYİN. **SEVGİ EN ÖNEMLİ SİLAHTIR. **ÇOCUKTAKİ DEĞİŞİMLERİ İYİ GÖZLEYİN. **YARGILAMADAN ELEŞTİRMEDEN DÜŞÜNCELERİNİ ÖNEMSEYİN. **ASLA AMA ASLA ONU BAŞKALARI İLE KIYASLAMAYIN. **ASLA AMA ASLA ONU BAŞKALARI İLE KIYASLAMAYIN. **CEZALANDIRMA YOLUNU DENEMEYİN. **ÖFKELİ İSE ÜZERİNE GİTMEYİN.

31 EMPAT İ ETK İ N D İ NLEME BEDEN D İ L İ BEN – SEN MESAJI İ LET İŞİ M İ N TEMEL KURALLARI

32 EMPAT İ Kişinin kendisini, karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını, düşüncelerini doğru anlaması ve bu durumu ona iletmesi sürecine EMPATİ denir.

33 ETK İ N D İ NLEME Gönderilen mesajı tam ve doğru olarak alma, mesajın alındığını karşı tarafa bildirme becerisidir.

34 Eğer karşımızdakinin ne söyleyeceğini biliyorsak, (bildiğimizi zannediyorsak), Hoşumuza gitmeyen bir şeyi duymak istemiyorsak, Hoşlanmadığımız bir insanın söylediklerini duymak istemiyorsak, Karşımızdaki daha sözüne başlar başlamaz cevap hazırlamaya başlıyorsak, dinlemeyiz.

35 BEN DİLİSEN DİLİ Bir olay karşısındaki kişisel tepkiyi duygu ve düşüncelerle açıklamaktır. Karşımızdaki kişiye ne hissettiğimizi iletmektir. Davranışa yöneliktir. Ben saygısına olumlu katkısı vardır, Mesajı alan kişi, yardım etme isteği duyar. Girişken bireyler yaratır. Bir olay karşısında, karşımızdaki kişiye suçlayıcı, yargılayıcı, eleştirici mesajlar göndermedir. Kişiliğe yöneliktir Benlik saygısını zedeler Mesajı alan kişi, öfke ve kızgınlık duyar. Çekingen ya da saldırgan bireyler yaratır. BEN – SEN DİLİ

36 BEDEN D İ L İ 0 10 20 30 40 50 60 İLETİŞİM Kelimeler %7 Ses Tonu %38 Beden Dili %55 Beden Dili Ses Tonu Kelimeler Ne söylediğinizden çok, Nasıl söylediğiniz önemlidir.

37 Gerçekçi ve belirli önerilerde bulunun iletişim “ iletişim” iletişim “ iletişim” Yumuşak bir sesle acele etmeden konuşun Daha iyi anlamak için sorular sorun Dikkatli bir şekilde dinleyin ve dinlediğinizi davranışlarınızla belli edin Geri bildirim verin Empatik, sabırlı ve kabul edici olun Etkileşime önem verin, uygun olduğunda kişiye dokunun ve sarılın Yeri ve zamanı uygun olduğunda şaka yapın ve gülümseyin Göz teması kurun Çocukla yüz yüze konuşun, gerekirse Yanına oturun Açık uçlu sorular sorun Basit ve anlaşılır bir dil kullanın

38 Ergenin gelişim özelliklerinin yansıması sonucu oluşan yeni davranışları karşısında serin kanlı olun. Sert ve yıkıcı davranışlarda bulunmayın. Çok konuşup çok bağırmayın. Çünkü onlar yüksek sesle konuşulanları pek duymazlar. Yumuşak ve kesin sözler, onlarda daha iyi iz bırakır.

39 Ailevi konularda; ergeni karara katıp en azından fikrinin alınmasını sağlayın. Konuşma ve tartışmalarda doğru düşündüğü, gerçeği söylediği durumlarda ona hak verin, düşünce ve önerisini gerçekleştirirken ona yardımcı olun ve destekleyin.

40 Toplantılarda başlangıçta çocukların sorunlarının ele alınmasında fayda vardır. Dinlenildiğini ve anlaşıldığını gören çocuklar yetişkinleri dinleme ve anlamada daha istekli olurlar. Abi koş, evimize demokrasi geldi!..

41 Sizlerle ilişkileri zayıflayacağı endişesiyle arkadaş ilişkilerini engellemeyin. Arkadaşın vereceği olumsuz etkileri en aza indirgemek için çocuğunuzun arkadaşını tanımaya çalışın ve kontrolü tamamen onlara bırakmayın. Arkadaşlarıyla dışarı çıkmak istiyorlarsa gideceği yer konusunda mutlaka bilgi alın ve kaç saat dışarıda kalabileceğini önceden birlikte belirleyin. Sonsuz özgürlük sunmayın.

42 Çocuğun sağlıklı eğitimi ancak eğitim kurumu ile ailenin etkin işbirliği ile gerçekleşir. Çocuğunuzun eğitim gördüğü kurumları sıklıkla ziyaret ediniz ve öğretmenleriyle görüşünüz.. Aile Ö ğ renci Okul

43 ANNE BABA TUTUMLARI Sorumluluk Kazandırın. Seçim Yapma Şansıverin Seçim Yapma Şansı verin Anlayışlı ve sevecen olun. Sevgi ve ilginizi gösterin. Örnek bir ailesiniz. Anne Baba Tutumları Öneriler Çocuk Merkezli Aile Ebeveyn Merkezli Aile Baskıcı İ tici Sevgisiz Aile Disiplini Tutarsız Aile Demokratik Aile

44 Ergenlik; *Okyanusta 5-10 metrelik dalgalarda yüzmeye benzer. *Her gün omuzlarınızda 50 kilo yükle dolaşmaya benzer. *Aynı anda 4-5 kişiyle dövüşmeye benzer. *Hangi limana gideceğini bilmeyen bir gemiye benzer.

45 Son bir söz;  Unutmayın çocuklarınız sizin değildir;  Onları yaratandan ödünç aldınız.

46  Sindrella, çocukları olana kadar çok mutlu bir şekilde yaşadı. Daha sonra o kadar yoruldu ki, mutlu olup olmadığını anlayamadı bile.”

47 KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ