Atomik X-Işını Spektrometri

... konulu sunumlar: "Atomik X-Işını Spektrometri"— Sunum transkripti:

1 Atomik X-Işını Spektrometri

2 Atomik X-IşınI Spektrometri
X-ışını spektrometresi diğer optik spektroskopiler gibi elektromanyetik ışının emisyon, absorbsiyon, saçılma, floresans ve kırınımının ölçümüne dayanır. X-ışını floresans ve X-ışını absorbsiyon yöntemleri atom numarası sodyumdan büyük bütün elementlerin kalitatif ve kantitatif tayini için kullanılır. Özel donanımlarla atom numarası 5-10 arasında olanlar da belirlenebilir.

3 X-IŞINLARI X-ışınları 1e-5 Å ile 100 Å arasını kapsar. Ancak klasik X-ışını spektroskopisi 0,1-25 Å arasındaki bölgeyi kullanır. 1 Å=0,1 nm=1e-10 m

4 X-IŞINLARI NASIL ÜRETİLİYOR
Bir metal hedefin yüksek enerjili elektron demeti ile bombardımanı Bir maddenin X-ışınlarına maruz bırakılarak onun da X-ışını yaymasının sağlanması Radyoaktif kaynaklar Sinkrotron radyoaktif kaynaktan

5 X-IşINLARI ve Spektroskopi
X-ışını emisyonu X-ışını absorbsiyonu X-ışını floresansı (XRF) X-ışınları kırınımı (XRD)

6 İç elektronun koparılması

7 K serisi

8 L serisi

9 Auger Elektronu

10

11

12

13 XRF

14 XRF Her çeşit numunede, sıvı, katı ve toz farkı olmadan elemental analiz yapmak için kullanılan en iyi analitik tekniklerden birisidir. Basit ve hızlı numune hazırlığıyla Beriyumdan (Be) Uranyuma (U) kadar olan element konsantrasyonlarını ppm seviyesinin altında yüksek kesinlik ve doğruluk oranıyla vermektedir.

15 XRF cihazlarI 2 farklI ölçüm prensibi kullanIr
EDXRF (Enerji Dağılımı XRF): Analiz edilen örnekten elde edilen X ışınlarının enerjisini hesaplayarak elementleri tayin ederken gelen ışınları da sayarak element miktarlarının belirlenmesini sağlarlar. WDXRF: Örnekten elde edilen X ışınlarını önce özel kristallerde yansıttıktan sonra yansıma açılarını tespit ederek elementleri ve ışınları sayarak da miktarlarını belirler.

16 X IşInlarI kIrInImI, BRAGG YASASI

17

18 Kırınıma uğrayan dalgaların hangi doğrultularda yapıcı girişim yapacakları Bragg yasası ile belirlenir. Bu yasaya göre farklı iki paralel düzlemden kırınıma uğrayan dalgaların yapıcı girişim yapabilmeleri için, aralarındaki optik yol farkının dalgaboyunun tam katları olması gerekir.

19 http://www-outreach. phy. cam. ac

20 XRD

21

22 Gümüş nanopartikül için xrd

23 X Işınları kırınımı

24

25 X IşInlarI kIrInImI

26