KİŞİLİK KİŞİLİK ÇOCUK VE GENÇDE KİŞİLİĞİN GELİŞİMİ

... konulu sunumlar: "KİŞİLİK KİŞİLİK ÇOCUK VE GENÇDE KİŞİLİĞİN GELİŞİMİ"— Sunum transkripti:

1 KİŞİLİK KİŞİLİK ÇOCUK VE GENÇDE KİŞİLİĞİN GELİŞİMİ
KİŞİLİĞİ TANIMA ÇALIŞMALARI KALITIM VE ÇEVRE KİŞİLİĞİ OLUŞTURAN ETKENLER KİŞİLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ

2 Öğrenme Hedefleri: Bu bölümü çalıştıktan sonra; Kişilik konusuna ilişkin temel kavramları açıklayabilecek, Kişilik konusunda temel ilkeleri açıklayabilecek, Kişilik kuramlarını kavrayabilecek, Çocuk ve genç de kişilik gelişimini kavrayabilecek, Kişilik tanıma çalışmalarını kavrayabilecek, Kişiliği oluşturan etkenleri kavrayabilecek, Kişiliğin nasıl değerlendirildiğini kavrayabilecek, Düş kırıklığı nedenlerini kavrayabileceksiniz.

3 İçindekiler: Kişilik Çocuk ve genç de kişiliğin gelişimi
Kişiliği tanıma çalışmaları Kalıtım ve çevre Kişiliği oluşturan etkenler Kişiliğin değerlendirilmesi Özet Tartışma Soruları

4 KİŞİLİK Her insan çevresine uyum sağlamak ister. İnsanlar birbirlerinden davranış biçimi bakımından ayrılırlar. İnsanı, başkalarından ayırmaya yarayan, düşünme, duygu, psikomotor gibi davranışları, tüm farklılıkları onun özellikleridir. İnsan bütün davranışları ve özellikleri ile bir bütündür, bütün olduğu için de "kişi"dir. Davranış biçimi ve özellikleri devamlıdır. Bir insandan söz ederken "kişilik sahibi", "güvenilir kişi" deyimleri onun davranış biçimindeki devamlılığı gösterir. Örneğin tutumlu tanınan biri, her durumda bu özelliğini belli eder. Biz, başkalarından kişiliğimizle ayrılırız. Kişiliğimiz, iç ve dış çevremizle kurduğumuz, diğer bireylerden ayrı, tutarlı ilişki şeklimizdir.

5 İnsanlar, iç ve dış uyarıcılara karşı, aynı şiddette heyecan göstermezler, duygulanmaları birbirinden farklı olur. Bu farklılıklar, her bireyde zamanla yerleşerek, onun mizacını (huy) meydana getirir. Örneğin bir insan, genel olarak güler yüzlü, neşeli ise "neşeli mizaçta" bir insan denir. Mizaç, insan kişiliğinin bütününü değil, ancak bir bölümünü oluşturur. Karakter, kişiliğin sonradan, eğitim yolu ile kazanılan yönüdür. Bir insan tarafından toplumun onayladığı ya da reddettiği davranışların sürekli olarak gerçekleştirilmesidir. Böylelikle o davranış kişiliğin parçası haline gelerek, karakteri meydana getirir. “Can çıkar,huy çıkmaz" Huy, doğuştan gelen yönelimlerin sonucudur.

6 Bir insanın, kararlarını yerine getirmesi, onun istençli biri olduğunu gösterir. Toplum tarafından yapılması uygun görülen davranışları, iradesini kullanarak uygulayan, planlı ve programlı hareket eden kişi için "karakterli“ denir. Özü sözü bir. Ya da sözü ile özü birbirine uyar. Karakterli insanın, düşünceleri ile davranışları arasında sürekli bir uygunluk vardır.

7 KİŞİLİK KURAMLARI Özellik kuramına göre, bireyin doğuştan getirdiği özellikler bilinirse, kişiliği tanınmış olur. Bu kuramı benimseyen psikologlar, kişilik özelliklerini araştırmışlardır. Allport ve Cattell’in bu konuda önemli çalışmaları vardır. Cattell'e göre, bir insanın genel özellikleri ve bunları meydana getiren kaynak özellikler bulunup, ortaya çıkarılırsa kişiliği tanınır. Yapılan araştırmalar sonunda en önemli 12 kişilik özelliği belirlenmiştir. Olumlu Özellikler Olumsuz Özellikler 1- Neşeli, uysal, sevimli - Umutsuz, dikbaşlı, sevimsiz 2- Sokulgan, bağımsız, iyimser - Çekingen, bağımlı, kötümser 3- Zeki, konuşkan , sorumlu - Zeki olmayan, suskun, sorumsuz 4- Samimi, güvenilir, doğru - Kuşkulu, güvenilmez, kötülük yapar Temel kişilik özelliklerine örnekler

8 Psikodinamik kuramın kurucusu Sigmund Freud'dur
Psikodinamik kuramın kurucusu Sigmund Freud'dur. Bu kurama göre kişiliğin bölümleri, id, ego ve süperego'dur. Freud'a göre, id, ego ve süperegodan birinin, diğerlerinden güçlü ya da zayıf olması farklı kişiliklere neden olur. Örneğin; id'i baskın birey, katı yürekli, süperego'su gelişmiş birey, gerçekçi, sevecen olur.

9 Öğrenme kuramları, kişiliği öğrenme ile açıklar, örneğin, eğer bir kişi, değişik durumlarda hoşgörü özelliği ile istediğini elde etmişse, yeni isteklerinde de aynı yolu izler. Bu da o tür davranışları pekiştirir. F. Skinner, kişilik ve koşullanma yolu ile öğrenme arasında ilişki kurar. Öğrenme kuramları, kişiliğin sürekli oluşu ile, bireyin doğuştan getirdiği özellikleri dikkate almamaktadır.

10 Hümanistik kurama göre, eğer birey koşulsuz sevildiği bir ortamda ise olumlu kişilik özellikleri taşır, kendisinin değerli olduğuna inanır. Varoluşçu kuramda, kişilik kendi kendisini yaratmaktadır. Kişilik, kişinin özgür olması, sorumluluğunu bilerek seçim yapmasıdır. Kişiliğin Bölümleri

11 ÇOCUKTA VE GENÇ DE KİŞİLİĞİN GELİŞİMİ
Yeni doğan bir bebek sadece fizyolojik gereksinimleri ile hareket eder. Çevreden gelen uyarıcılar ile, duyu organlarının alıcılığı arasında denge kurabilen çocuk da, güven duygusu gelişir. 2-3 yaşlarında iken isteklerinin kabul edilmesini ister, ısrarcı özelliği vardır. Bu huyunu 5-6 yaşlarında bırakır. Bu yaşlarda, davranışlarını yerinde gerçekleştirmeyi öğrenen çocuğun, girişkenlik duygularının yerinde kullanımı, sağlam bir kişiliğin oluşturulmasında önemlidir. İlkokula başlayan çocuk toplumun kendisinden istediği davranışları gösterip, kabul edilmeyenleri yapmayınca, kişiliğinin eksik kalan yönlerini de tamamlar. Yedi yaşlarına kadar düşünce ile obje birbirinin yerini tutar. Çocuk 2-3 yaşlarında her şeyi kabullenmek istemez.

12 Ergenlik dönemine giren birey, yaşadığı hızlı fiziksel değişimler nedeniyle, başkalarının fikirlerine duyarlı biri haline gelir. Bu çağda, insanda ilerde nasıl bir kişiliğe sahip olacağı konusunda istekler ve kaygılar yaşanır. Fiziksel değişimler, duygularda da değişimlere neden olur. Kişiliğini, vücudundan ayrı göremez. Belli organlarda değişikliğin meydana geldiğini düşünemez. Ergen, değişikliklerin tüm varlığı içinde olduğu görüşündedir. Ana, baba tutumlarının gencin kişilik gelişimi üzerindeki etkisi çok önemlidir. Ana veya baba eğitiminin yoksunluğu aile üyelerinin iletişimini bozacağından, kişilik gelişimi olumsuz yönde etkilenebilir. Ergen, bedenini, kişiliğinin bir sembolü olarak değerlendirir.

13 Kişiliğin bireyin kendisine dönük yönü kişinin benliğidir
Kişiliğin bireyin kendisine dönük yönü kişinin benliğidir. Benlik bilinci, bireysel ve toplumsal benlik olmak üzere iki aşamada gelişir. Bireysel benlik, ilkokula yeni başlayan çocukların bireysel algılarıyla algılanan nesneleri birbirinden ayırt edememeleridir. Toplumsal benlik, başka insanları tanıma sonucu ortaya çıkan benliktir. Benlik kişiliğin öznel yanıdır. Şu soruların cevaplarını içerir: - Ben kimim ? - Ben ne yapabilirim? - Benim için neler değerlidir? - Hayatta ne istiyorum?

14 KİŞİLİĞİ TANIMA ÇALIŞMALARI
Psikologlar, insanları kişilik tiplerine ayırmışlar, herkesi bu sınıflardan birine almaya uğraşmışlardır. Kretschmer Sheldon Jung Belli bazı hastalıkların belli vücut yapılarına sahip insanlarda görülmesine göre; Vücut yapısı ile mizaç arasında kurulan ilişki durumuna göre; İnsanların duygusal durumlarına göre; 1- Astenik tip: İnce, uzun vücutlu, duygusal, zihinsel davranış bozuklukları gösteren kişiler. 1- Endomorf tip: Oldukça şişman, yemeği seven, sosyal kişiler. 1- içe dönük tipler: Utangaç, yalnız çalışmayı hayal kurmayı seven kişiler. 2- Piknik tip: Kısa boylu, yuvarlak vücutlu, sık sık davranış değişikliği gösteren kişiler. 2- Mezomorf tip: Kemikleri gelişmiş, enerjik, sporu seven, davranışlarında samimi kişiler. 2- Dışa dönük tipler: Sosyal, enerjik, girişken kişiler 3- Atletik tip: Kalın kemikli, kuvvetli, geniş omuzlu, kasları güçlü, davranışları normal kişiler 3- Ektomorf tip: ince, uzun boylu, çok duyarlı, gururlarına düşkün kişiler 4- Displastik tip: Herhangi bir biçime girmeyen, çeşitli davranış özellikleri gösteren kişiler. Kişilik Tipleri Sınıflaması

15 KALITIM VE ÇEVRE Kalıtım Bir çocuk, anadan gelen ve yumurta denilen bir tohum hücresi ile, babadan gelen ve sperm adı verilen başka bir tohum hücresinin birleşmesinden meydana gelir. (Dölüt). Canlıların her hücresinde, ince iplikçikler şeklinde bazı kromozomlar vardır. Yumurta ve sperm hücrelerinden dölüt'e 23'er tane kromozom verilir, insan bedeninin her hücresinde 46 kromozom bulunur. Kromozomlar içinde insanın göz, saç, ten rengini yüz şeklini, zekasını çeşitli yeteneklerini belirleyen binlerce gen bulunur. Ana Baba Yumurtada, daima X, spermde ise ya X ya da Y kromozomu bulunur. Yumurta sperm tarafından X kromozomu ile aşılanacak olursa, bebek kız spermde Y kromozomu bulunuyorsa, erkek olmaktadır.

16 Çevre Organizmanın, fiziksel varlığının dışında bulunan her türlü cansız varlık ve olaylardır. Bir organizma doğana kadar, doğumdan sonra da ölene kadar çevrenin etkisi altındadır. İnsan, toplum içinde yaşar, çevresinin en önemli öğesi diğer insanlardır. ÇEVRE Doğum Öncesi Çevre Annenin beslenmesi Annenin hastalanması Annenin sigara, alkol kullanımı Doğum Sonrası Çevre Besin - Diğer insanlar Hava - Örf, adetler Sıcaklık -Gelenek, görenekler,Işık Atmosfer basıncı İnsan çevresi doğum öncesi ve doğum sonrası çevre olarak iki ana bölüme ayrılır.

17 Canlı, doğumdan önce de bir çevrenin etkisi altındadır
Canlı, doğumdan önce de bir çevrenin etkisi altındadır. Araştırmalar, doğum öncesinde annenin hastalanması, yetersiz beslenmesi, ya da sigara alkol kullanımının çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilediğini ortaya çıkarmıştır. Kalıtımın temel molekülü olan DNA molekülü

18 Organizmanın doğumdan sonraki çevresi çok geniştir, İnsan varlığının dışında kalan tüm canlı, cansız varlıklar ile olaylar ölünceye kadar etkilemeye devam eder. Canlılar, içinde bulundukları çevreden aynı biçimde etkilenmezler

19 KİŞİLİĞİ OLUŞTURAN ETKENLER
Hipofiz bezi bedendeki iç salgı bezlerini uyarır, sekiz ayrı hormon salgılar. Bunlardan biri büyüme hormonudur. Tiroid bezi, beden metabolizmasını düzenleyen tiroid hormonunu (tiroksin) üretir. Fazla salgılanması gerginlik, heyecan, az olması ise, yorgunluk verir. Bilinçaltı etkenler savunma mekanizmalarının tümüne kaynaklık ederek, kişilik oluşumunu etkilerler. Kişiliğin biçimlenmesinde sosyal ve kültürel etkenler çok önemlidir. Kişiliğin üzerinde ilk rolü aile oynar. Aile kurumunu okul, arkadaş grubu, meslek çevresi izler. Sosyalleşme süreci içinde her birey toplumdaki davranış örneklerini benimser, onlara uyar. Soya çekim yolu ile gelen kişilik özellikleri, kişiliğin fizyolojik, öğrenilerek edinilen kişilik özellikleri ise, kişiliğin kültürel yönünü meydana getirir.

20 KİŞİLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Derecelendirme Ölçeği Çıkardığı sonuçları niceliksel şekle dönüştürmek amacı ile kullanan pek çok derecelendirme ölçeği vardır. Bunların en basitlerinden biri kişiyi çeşitli özelliklere göre derecelendiren, üç aralıklı ölçektir. Bu tür ölçek de ele alınan özellik, örneğin evet-bazen-hayır sözcükleri ile değerlendirilir. Aşağıda derecelendirmenin nasıl yapılacağına ilişkin bir örnek verilmiştir. Örneğin, bir insanın güvenirliğini değerlendirmek için çok zayıf ile çok iyi arasında derecelendirme yapılabilir. Çok zayıf Zayıf Ortanın Orta Ortanın İyi Çok iyi altında üstünde Bu bölümlerin her birine katsayı verilerek, sonunda bütün soruların puanı toplanır ve genel bir sonuca gidilir. Bazen derecelendirmenin basamakları beş sayılı olur. Tamamen katılıyorum, katılıyorum, kısmen katılıyorum, katılmıyorum, hiç katılmıyorum gibi. Zayıf, orta, iyi şeklinde üç sayılı derecelendirme ölçekleri de vardır.

21 Tarama Listeleri Bu testlerde, kişi, çeşitli soruları cevaplandırmak, ilgi duyduğu konuları açıklamak için, test kağıdını işaretler. Bu listelerle, verilen cevaplar değerlendirilerek, o kişinin özellikleri bulunmaya çalışılır. Kişilerin farklı çalışma alanlarındaki ilgilerini değerlendirmek üzere yapılan ilgi testlerinden Strong Campbell ilgi ölçeği ve Kuder Tercih testi yaygın olarak kullanılan iki ölçektir Kuder testinde anket maddeleri, üçlü seçme şeklinde yapılandırılmış olup, kişi en çok hoşlandığı ve hiç hoşlanmadığı iki etkinliği işaretler, puanlar, on geniş ilgi alan için sonuç elde edilir. İlgi alanlarının profili çıkarılarak elde edilen profiller, farklı mesleklere özgü grafiklerle eşlenebilir. Görüşme Karşılıklı konuşma yolu ile uygulanan bu yöntemde sonucun güvenilir olması için görüşmecinin iyi yetişmiş olması gerekir. Görüşmeci önceden hangi soruları soracağını belirlemelidir. Toplanan bilgilere göre, görüşmeden hemen sonra danışanın kişilik özellikleri değerlendirilmelidir.

22 Davranış Örneklemi Bu yolla kişiliği değerlendirilecek kişiye, gerçek bir durum hazırlanarak kışının bu durum karşısında ne yapacağı gözlenir. Örneğin, cesur olduğunu söyleyen bir kişiye, cesaretini ölçmek için bir durum yaratılacak olursa davranışlarının gözlenmesi yolu ile, doğru söyleyip, söylemediği anlaşılabilir. Çeşitli kişilik özellikleri, gerçek durumların yaratıldığı davranış örneklemi yolu ile ölçülür. Kişilik özelliklerini ölçmek için, gerçek durumlar yaratılarak, davranış örneklemi yapmak mümkündür. Davranış örneklemi, örnek bir durum karşısında kişinin nasıl davranacağını görerek ölçmektir.

23 Bir görüşme her zaman yeterli olmaz
Bir görüşme her zaman yeterli olmaz. Görüşmeci gereksinim duyduğunda aynı kişi ile birden fazla görüşmeler yapar. Görüşmenin olumsuz yönü, bir ölçüde öznel olma durumudur. Görüşme genellikle iki ayrı ortamda kullanılır. İş görüşmesi; görüşmeci, bir kimsenin bir işe uygunluğunu belirleme girişiminde bulunur. Danışma görüşmesi; görüşmeci danışanın duygu ve tutumlarını anlamaya çalışır. Görüşme özellikle heyecan ve kişilik bozukluklarını tanımak için kullanılır. Bu teknik, danışanın sorunlarını anlatarak, rahatlamasını sağlar.

24 Projektif Ölçme Araçları (Yansıtma Testleri)
Kişiliği değerlendirmek için en çok projektif testlerden yararlanılmaktadır. Çünkü, insanlar bir konu olay hakkında konuşurlarken kendi kişilik özelliklerini yansıtırlar.Bu testlerde, kişiden örneğin, bir mürekkep lekesi şeklini ya da bir resmi yorumlaması istenmektedir. Her insan kendi kişilik özelliklerine göre yorum getirir. Bu testlerin en tanınmış olanları Rorchach testi ile Tematik Algı Testi'dir.

25 Rorschach Testi (Mürekkep lekesi testi) İsviçreli psikiyatrist Herman Roschach tarafından geliştirilmiştir. Test beşi renkli, beşi siyah beyaz olmak üzere on karttan oluşmuştur. Uygulama esnasında, her kart kişi(ler)e tek tek gösterilerek, kartlarda yer alan mürekkep lekelerinde ne gördüğünü söylemesi istenir. Kartları yorumlama ifadelerinden, danışanların kişiliği hakkında bir sonuca ulaşılır.

26 Rorschach Testi (Mürekkep lekesi testi)
Mürekkep lekesi testi belirsiz bir uyarıcının yorumlanmasını isteme yolu ile bireyin duygu ve gereksinimlerini yansıtmasına olanak sağlar.

27 Tematik Algı Testi (Thematic Apperception Test) TAT
Bu teste, resim yorumlama testi de denir. Amerikalı Henry A. Murray tarafından geliştirilen test de danışana bir seri standart resim gösterilerek, resimlere ilişkin bir öykü anlatması istenir. Kişi anlamlı bir hikaye tasarlarken, kendi duygu ve düşüncelerini ortaya koyar. Kişilik özellikleri hakkında bilgi verir. Siyah, beyaz resimlerden oluşan TAT malzemesi 20 karttan meydana gelir. T.A.T de. kullanılan resim hakkında resmin gösterdiği durumu açıklama bu duruma götüren olayları, tartışma resimdeki karakterlerin düşünme ve duygularını belirtme ve öykünün sonucunu betimleme gibi özellikleri kapsayan bir öykü sağlaması istenir.

28 Bireyin, diğer bireyler ile nasıl bir ilişki içinde olduğu, duygu ve düşüncelerinin neler
olduğu hakkında bilgi toplamayı amaçlayan kişilik testlerine, kişilik envanterleri de denilir. Kişilik testleri kişilik kavramının karmaşık, soyut bir kavram olması nedeniyle, objektiflik geçerlik ve güvenirlik özellikleri bakımından da zeka testleri gibi istenilir düzeyde değildir. Kişiliği değerlendirme araçları, danışan hakkında bazı ipuçları verir, ancak kesin kararlar için yeterli değildir. Bir teknikle elde edilen bilgiler, diğer bir yolla elde edilen bilgilerle desteklenmelidir. Örneğin danışana, tarama listesi, davranış örneklemi ve projektif testler uygulanmalıdır. Bütün bu araçların birlikte uygulanması sonucu kişilik daha sağlıklı şekilde değerlendirilebilir.

29 DÜŞ KIRIKLIĞI Güdülenen birey bir amaca doğru yönelir. Bu konuda engellenirse, gerilim duyar. Güdüleri duyurulmadığında organizma düş kırıklığına uğrar. Organizmayı, düş kırıklığına uğratan engeller: Çevre Engelleri Organizmayı, düş kırıklığına uğratan engellerden bazıları fizikidir. Bir çocuk için istediği halde televizyon açamamak fiziksel bir engeldir.

30 Kişilik Engelleri Özellikle sosyal güdülerin karşılanmasında, kişi yeteneklerinin elverişli olmaması bir engeldir. Bir insanın yeterli olamayacağı bir işi yapmaya çalışması, onu başarısızlığa ulaştırır.

31 Çatışma Engelleri 1- İstenen iki durumun çatışması (Yaklaşma-Yaklaşma) Eğer iki olumlu durum aynı anda istenip bunlardan sadece birisi elde edilebilecekse, kişi çatışmaya düşer. Kararını verdiği anda çatışma biter. Tatil için aynı anda istediği iki yerde bu fırsatı bulan, kişi birini seçmek durumundadır

32 2- İstenmeyen iki durumun çatışması (Kaçınma-Kaçınma)
Eğer seçilmesi gereken iki durum, kişi için olumsuz durumlar ise, organizma, bu iki durumdan hangisini seçeceğine, kolaylıkla karar veremez. Dişci korkusu ile diş ağrısına katlanmak.

33 3- Hem İstenen Hemde İstenmeyen İki Durumun Çatışması (Yaklaşma-Kaçınma)
Eğer seçilmesi gereken durum kişi için hem istenen hem de kaçınılması gereken durumlar ise çatışma yaşanır. Şişman bir kadın, hem zayıflamak ister, hem de kalorili gıdalardan vazgeçemez.

34 Düş kırıklığı ile baş etme yolları :
a- Engeli ya da çatışmayı ortadan kaldırmak için çabalar. b- Davranışları adeta donar. Aynı davranışı tekrarlar durur. c- Öfke davranışları geliştirir. Bunu davranışları ya da sözel yolla gerçekleştirir. d- Korku ve kaygı duyar. Bu tepkiyi yapan insan devamlı gerginlik içindedir.

35 Organizmanın içinde bulunduğu durumu koruması dengelenme (homeostatis) sayesindeolur. Vücudumuzdaki mekanizmalar denge için hem dış hem de iç etkenlerden yararlanır.Örneğin, hormonlar bedenimizde üretilir. Bazı etkinliklerde fizyolojik, ruhsal, sosyal dengeyi sağlar. Örnek: Yorulan birey uyku gereksinimi duyar.

36 Özet: Bireyin iç ve dış çevresi ile kurduğu başkalarından ayırt edilen,tutarlı ve yapılaşmış ilişki biçimi kişilik demektir.Bireyi başkalarından kişiliği ayırır. Bireylerin iç ve dış uyaranlara gösterdikleri duygu türleri de farklıdır.Bu farklılıklar,her insanda zamanla yerleşerek,onların mizaçlarını oluşturur.Karakter,toplumda yapılması uygun görülen davranışların kararlı bir şekilde uygulanmasıdır. Kişilik kuramlarından,Özellik kuramına göre,bireyin doğuştan getirdiği özellikleri bilinirse,kişiliği tanınmış olur.Psiko-dinamik kurama göre,kişilik id,ego,süperego olmak üzere üç bölümden meydana gelmiştir.Öğrenme kuramına göre,kişilik pekiştirilmiş davranışların bir örüntüsüdür.Hümanistik kurama göre,kişilik bireyin kendini gerçekleştirme girişimleridir.

37 Varoluşcu kuramda,kişilik bireyin özgür olması ve sorumluluğunu bilerek seçim yapmasıdır.
Çocuk,sosyalleşme süreci içinde kişiliğini geliştirir.Önce ailede sonra okul ve arkadaş grubu içinde devam eden bu gelişimde,ergenlik döneminde hızlı fiziksel değişimler rol oynar.Engellenmeler ve çatışmalarında,içinde bulunduğu sosyal gruplardan destek alan ergen kişilik gelişimini olumlu yönde devam ettirir. Kretschmer, Sheldon,ve Jung’un, kişilik tipleri çalışmaları önemlidir. Tipoloji çalışmalarında,Kretschmer;astenik,piknik,atletik,displastik, Sheldon;Endomorfik,ektomorfik, Jung; İçe ve dışa dönük tiplerin sınıflamalarını yapmışlardır.

38 Kalıtım,iç salgı bezleri,bilinçaltı ve sosyal-kültürel etkenler kişiliğin loşmasında etkilidirler.
Kişiliği değerlendiren belli başlı araçlar,derecelendirme ölçeği,tarama listesi,görüşme,davranış örneklemi ve projektif testlerdir.Kişiliği değerlendirmek için en çok yararlanılan projektif testlerin en tanınmış olanları,Rorchach ile Tematik algı testleridir. Güdülerin engellenmesi sonucu,canlının yaşadığı gerilim düş kırıklığıdır.Düş kırıklığına uğrayan kişi,engeli kaldırmak için çabalar veya davranışları donar.Öfke davranışı geliştirebilir.Bazı bireyler korku ve kaygı duyabilirler.

39 Tartışma Soruları: 1- Çatışma engellerine örnekler veriniz.
2-Kendinizi tanıyor musunuz? Başkalarında istemediğiniz bazı davranışlar siz de var mı? Düşüncelerinizi tartışınız. 3- Kişilik özelliklerinizi örneklerle tartışınız. 4- Kendinizi olumlu düşünme bakımından değerlendiriniz.

40