KAREN HORNEY BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM

... konulu sunumlar: "KAREN HORNEY BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM"— Sunum transkripti:

1 KAREN HORNEY BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM
HAYATI 1885'te Hamburg'da dogdu. Tıp egitimi aldı. Anne ve babasının farklı uluslardan gelmesi ve babasının kaptan olması sebebiyle çocukluk yıllarında çok sık seyehat etmesi, kuramında kültürel etmenlere önem tanımasında etkili olmuştur. Horney bir erkek olmasından dolayı abisine karşı düşmanlık beslemişti. Bu sevgisizlik Horney'in daha sonra "temel anksiyete" adını verecegi kavramı beslemiştir. Ortodoks Freud’cu yaklaşıma bağlı olarak çalışmalarını sürdürdü. Bu 15 yıllık süreç içerisinde fakülte üyesi oldu ve kadın dergilerine makaleler yazdı.

2 KURAMI Horney, davranışın dogustan gelen nedenlerden çok, toplumsal etkilerle belirlendigini söylemiştir. Davranışlar, insanın yaşamı boyunca geliştirmiş oldugu algılar, duygular, düşünceler, yargılar, degerler, amaçlar ve bunların birbiri ile olan karşılıklı etkileşimleri sonucu oluşur. Horney bir davranışın yaşanmakta olan zaman içinde ortaya çıkış biçiminin anlam ve önem taşıdıgı görüşünü savunmuştur. Bozuk davranışların aile içi ilişkilerdeki aksaklık sonucu ortaya çıktıgını ve sosyo-kültürel etmenlerin de bu ögrenme sürecini önemli oranda etkiledigini savunmuştur

3 KİŞİLİK Kişilik, ana-baba ve toplum ve kültür tarafından belirlenir. Horney, insan kişiliğinde güven duygusunun ve doyumun yönlendirici oldugunu savunmuştur. insanın temel amacının tehlikeden uzak ve emniyet içinde bir yaşam oldugunu belirtmiştir. İnsan korku duymadan yaşamak ister ve güvenlik arar. Güvenlik çabası insan davranışlarını yönlendirir.

4 TEMEL ANKSİYETE Kusurlu anne- baba tutumları sonucu çocuklukta olmaya başlar. "Düşman bir dünya içinde yalnızlık ve çaresizlik duygusu" Çaresizlik,düşmanlık ve insanlardan soyutlanma Doguştan gelen bir duygu degil, sosyal sebeplerin ve çevresel faktörlerin sonucudur.

5 Temel Anksiyete Savunma Mekanizmaları
• Boyun Egme Sevgiyi, anne-babalarına koşulsuz baglılıkta bulurlar. Kendi kişiliklerinden vazgeçmek • Saldırganlık Çaresizlik duygusu düşman dünyaya karşı korunmak için saldırgaca davranış Insanlarla sürtüşme ve yarışma • İnsanlardan Kopma Diger insanlardan uzaklık • Soyutlanma Kendine yeterli olma

6 NEVROTİK İHTİYAÇLAR Bozuk insan ilişkilerine çözüm bulma amacıyla geliştirilmiş bir ihtiyaç listesidir. Temel anksiyeteye karşı bir savunma yoludur. *GIDERILMEZ DOYURULUR* 1. Nevrotik sevecenlik ve onaylanma ihtiyacı Başkalarının isteklerine göre davranma kendisi hakkında iyi düsünülmesi çabası

7 3. Yaşamını dar sınırlar içinde tutmaya yönelik ihtiyaç
2. Yaşamını yönetecek bir ortaga duyulan ihtiyaç Ağırlık merkezi bütünüyle, yaşama ilişkin beklentilerin tamamını yerine getirecek, iyi ve kötü sorumluluğunu üstlenecek ‘’eş’’ içindedir. Sevginin tüm sorunları çözeceğine inanılır. Kişi terk edilme korkusu ve yalnızlık korkusu yaşar. 3. Yaşamını dar sınırlar içinde tutmaya yönelik ihtiyaç Başkalarından bir şey beklememe, az şeyle yetinme, silik ve ikinci planda kalma zorunlulugu, var olan beceri ve potansiyellerini küçümseme, harcamaktan çok saklama vb egilimler görülür.

8 5. Başkalarını sömürmeye yönelik ihtiyaç
4. Nevrotik Güç İhtiyacı Başkaları üzerinde buyurganlık, kendini amaca ve sorumluluga adama, başkalarının bireyselligine, onuruna, duygularına yönelik saygısızlık, güce hayranlık ve zavallılıgı aşagılama, denetimsizlik ve çaresizlik korkusu vb. egilimler görülür. 5. Başkalarını sömürmeye yönelik ihtiyaç Başkalarını, temelde kullanılmaya elverişli olup olmadıklarına göre degerlendirme, maddi ve manevi olarak insanları sömürme, başkalarını kullanma becerisine duyulan egilimler görülür.

9 7. Başkalarının hayranlıgını kazanmaya yönelik ihtiyaç
6. Saygınık kazanmaya yönelik ihtiyaç Her şey saygınlık degerine göre hesaplanır. Ancak saygınlıgı yitirme korkusu, imrenme ve hayranlık duygusu uyandırma yönelimlerinin uygulanışında farklılıklar görülür. 7. Başkalarının hayranlıgını kazanmaya yönelik ihtiyaç Narsizm, küçük düşürülme korkusu, öz degerlendirme de başkalarının olumlu geri bildirimleri vb. egilimler görülür. 8. Başarı kazanmaya yönelik ihtiyaç Temel güvensizlik sonucu herkesten üstün olma çabası,hep en iyi olma düşüncesi içindedir.

10 9. Bagımsızlıga ve kendine yeterli olmaya yönelik ihtiyaç Kimseye ihtiyaç duymama, boyun egmeme, insanlara güvensizlik, baglanma, yakınlık ve sevgi korkusu vb. egilimler görülür. 10. Kusursuz olmaya ve eleştiriye karşı savunmaya duyulan nevrotik ihtiyaç Acımasız kusursuzluk itkisi, öz suçlama, aşırı üstünlük duyma, hata yapma korkusu, eleştirme ya da suçlanma korkusu vb. egilimler görülür.

11 Gerilime Karşı Oluşturulan Çözüm Yolları
1. Genişleme: Amacı ve beklentisi, çevresi üzerinde egemenlik kurmaktır. Kişi kendisine hayrandır. Ezici-öc alıcı kişi için gururu önemlidir. Kendisine karşı çıkan herkesten ve her şeyden öc alarak üstün bir yerde olmaya çalışır. 2. Silinme: Kişi kendini yetersiz ve degersiz biri olarak algılar. Yaşayabilmek için sevilmenin zorunlu olduguna inanır.

12 Böyle bir insana göre, her sorunun çaresi sevgidir
Böyle bir insana göre, her sorunun çaresi sevgidir. Aşırı bagımlı, mazoşist ve sömürülmeye egilimlidir. 3. Çekilme: Her tülü çatışmadan uzak durabilmek amacı ile geliştirilmiş bir çözümdür. Böyle biri yaşam alanını daraltır ve insana ilişkilerinde arada bir ortaya çıkan zorlanmalara aşırı duyarlıdır.

13 FREUD Ego ideali = ana-baba imgesinin kalıntısıdır ve kusursuzluga karşı geliştirilen hayranlıgın anlatımıdır. Oudipus kompleksi = Biyolojik kökenlidir. Özseverlik = Içgüdüsel kökenlidir. İnsanın kendisini sevmesidir. HORNEY Ego ideali = Kendisini kabul etmeyen bir benligin ulaşmak istedigi ütopik amaçtır. Oudipus kompleksi = Aşırı koruma, çocugu kusursuz olmaya zorlama gibi kusurlu ana-baba tutumları sonucudur. Özseverlik = İçinde yaşanılan kültür etkilidir. Benligin şişmesi ve sevgiye degil, başkalarının hayranlıgına ihtiyaç duymak.

14 Horney, Freud'un kadınlar için "erkek üreme organına imrenme" olgusunu kabul etmez. Cinsel özerkligin, kültürden, deger yargılarından ve toplumsal kurumlardan etkilendigini savunur. kadın da bundan payını almıştır. Horney'e göre, saglıklı insan,gerektiginde başkalarının isteklerini kabul edebilen savaşabilen yalnız kalabilen kişidir.

15 Psikolojik Danışmada Hedefler
Horney, tedavinin amaçlarını dört ana noktada toplamıştır: 1.Sorumluluk: insanın kendi kararlarını vermesi ve bu kararların getireceği sonuçları kabul etmesi, belirli bir oranda diğer insanlara karşı da sorumlu olduğunu kabullenmesini beraberinde getirir. 2. İçsel Bagımlılık: insanın kendi deger yargılarının öncelik sırasını belirleyebilmesi ve bunları günlük yaşamında uygulayabilmesi anlamına gelir

16 3. Duyguların Kendiligindenligi: insanın kızgınlık, korku, sevgi, neşe ya da keder gibi duygularını fark edilmesi, kabul edebilmesi ve denetleyebilmesi anlamına gelir. 4. İçtenlik: insanın tüm çatışmalarından kurtuldugu zaman ulaşabilecegi bir amaçtır. Terapinin son aşamalarında oluşur

17 PSiKOLOJiK DANIŞMADA iLKELER
1. Tedavide degişim, tanıma, içgörü kazanma ve anlama yoluyla gerçekleştirilir. 2. Normal dışı davranışlara eşlik eden duyguların yogunlugu azaltılmadan, bu davranışların degiştirilmesi söz konusu olamaz. 3. Olumsuz duyguların hafifleyebilmesi, hastanın çeşitli davranışları arasındaki ilişkiyi çözümleyebilmesi ve anlayabilmesi ile saglanır. 4. Tedavide, hastanın günlük yaşamında süregelen çatışmalara ve bunlara karşı geliştirilmiş nevrotik çözüm yollarına öncelik tanınır.

18 PSİKOLOJİK DANIŞMADA HASTANIN ROLÜ
Bu süreçte hastaya düşen üç temel görev vardır: 1) Danışan, kendini olabildiğince ve tam olarak ve açık sözlülükle dile getirilmeli. 2) Bilinçsiz itici güçlerini ve bunların yaşama üzerindeki etkisinin bilincine varmalıdır. 3) Çevresindeki dünya ve kendisi ile olan ilişkilerini rahatsız eden tutumları değiştirme becerisini geliştirmelidir.

19 PSİKOLOJİK DANIŞMADA DANIŞMANIN ROLÜ
Horney’e göre bir terapistte üç temel niteliğin bulunması zorunludur ve bu özellikleri taşımayan kişilerin diğer insanları tedaviye girişmeleri sakıncalıdır. 1) Hastaların farkında olmadığı ve davranışları belirleyici olan bilinç dışı güçlerin işleyiş biçimi konusunda geniş bilgiye sahip olmak. 2) Eğitim ve uygulama yoluyla, tedavi konusunda beceri kazanmış olmalı, diğer insanın dünyasını imgelem yoluyla hissedebilmeye yatkın olmalı. 3) Kendi insan ilişkilerinde oldukça etkin davranışlar geliştirebilmiş olmalı.

20 Tedavi Sürecinde, Analistin Çalışmasını Beş Ana Bölümde İnceleyebiliriz: 1) Gözlem 2) Anlama 3) Yorum 4) Direnme Sırasında Yardım 5) İnsanca Yardım

21 ELEŞTİRİ Eserlerinde halk dilini kullanması (tiyatro oyununa benzetme) Bilimsel katkılarının psikolojik kuramdan çok, psikoterapi yöntemlerinin incelenmesi anlamında oldugu ileri sürülmüştür. Pekçok soruyu cevapsız bırakması ve bir takım çelişkilerden kaçamamıştır. Kuramındaki sistematik noksanlıklar ve betimsel önerilerdeki tutarsızlıklar.