Aracı Şehirlerde Göç Yönetimi GÖÇ MÜLTECİLİK VE TÜRKİYE

... konulu sunumlar: "Aracı Şehirlerde Göç Yönetimi GÖÇ MÜLTECİLİK VE TÜRKİYE"— Sunum transkripti:

1 Aracı Şehirlerde Göç Yönetimi GÖÇ MÜLTECİLİK VE TÜRKİYE
Doç. Dr. Yusuf ADIGÜZEL İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi E-posta:

2 Göç İnsanların, sosyal, ekonomik, siyasi veya doğal nedenlerden dolayı coğrafi olarak yer değiştirmesi Göç / Göçmenlik için Yerleşmek amacıyla gidilmesi 1 yıldan daha uzun bir süreyi kapsaması Anlamlı bir mesafe olması Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

3 Dünyada göç / göçmenler
Dünyada 1 milyar göçmen var. 750 milyon kişi iç göç, 250 milyon kişi dış göç yapmış. 65 milyon kişi zorla yerinden edilmiştir. 25 milyon kişi mülteci veya sığınmacı durumundadır. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

4 Dünyada göç / göçmenler
Dünyadaki dış göç yapmış 250 milyon kişinin yaklaşık olarak % 10’u zorunlu (mülteciler) %90’ı sosyo-ekonomik nedenli olarak göç etmiştir. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

5 Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

6 Göç Nedenleri Uluslar arası Göç literatüründe Göç nedenleri:
Ülkelerarası demografik özellikler Kapitalizmin dönemsel krizleri Bölgeler arası gelir farklılıkları Küreselleşme/ Küresel yeniden yapılanma Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

7 Göç Nedeni Tek bir Göç Nedeni var: Dengesizlik Doğu- Batı
Güney-Kuzey dengesizliği Ekonomik, demografik, sosyal, hukuk, güvenlik, refah … dengesizliği Batı ve Kuzey daha zengin, daha müreffeh, daha güvenli… Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

8 Dünyada doğurganlık oranları
Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

9 Küreselleşme Ulusal sınırları aşan ve hızlanan
Sermaye, mal, fikir ve insan akışları Küresel ölçekte Kültürel, ekonomik, politik, sosyal ve teknolojik etkileşim Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

10 Küreselleşme Dünya küresel bir köy ise,
Sadece kapitalizmin ürünleri değil, Savaş, terör, güvensizlik de küreselleşiyor. ve Göç Küreselleşiyor. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

11 Göçmen X Mülteci Göçmenler Batıda / Kuzeyde
Mülteciler Doğuda / Güneyde Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

12 En Fazla Göçmen Bulunan Ülkeler
✔ MEWA Country ✔ ✔ ✔ ✔ Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

13 En Fazla Mülteci Barındıran Ülkeler
✔ MEWA Country ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

14 En Fazla Mülteci Kaynağı Ülkeler
✔ MEWA Country ✔ Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

15 Zorla yerinden edilenler (IDP)
✔ MEWA Country ✔ ✔ ✔ Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

16 Türkiye’ye / Türkiye’de Göçler
Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

17 Göçmenlik Göçmen (muhacir),
Yaşadığı ülkeden başka bir ülkeye yerleşmek amacıyla göç eden kişidir. Mülteci kavramı, 2. Dünya savaşı sonrasında ortaya çıktı. Kendi ülkesinin korumasından faydalanamayan kişi. T.C. İskan Kanunu’nda (1934 ve 2006 tarihli kanunlar) Göçmenler iki kategoriye ayrılır: Türk Soyundan Gelenler Türk Kültürüne ait Olanlar Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

18 Türkiye’nin tarihi konumu
Türkiye’nin tarihi konumu Anadolu, Osmanlı Devleti’nin çekildiği topraklardan (Balkanlar, Tatarlar/Kırımlılar, Kafkaslar’dan) gelenler/ göçmenler/ için yaklaşık 250 yıldır sığınak durumundadır. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel Türkiye'nin Değişen Sosyolojik Yapısı

19 Türkiye’nin nüfus yapısı
1923’ten önceki 100 yılda yaklaşık 7, kişi Anadolu’ya göç etmiştir. 1927 ilk nüfus sayımı Türkiye Nüfusu Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

20 Göçmen/muhacir Cumhuriyet öncesi Cumhuriyet sonrası
Anadolu’yu Türkleştirme politikası Cumhuriyet sonrası Ulus devletleşme politikası Mübadeleler, göçmen kabulleri… Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya ile yapılan anlaşmalar Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

21 Lozan Mübadelesi Lozan Nüfus Mübadelesi (1923)
Ortodoks Rum Yunanistan’a Türk ve Müslüman Türkiye’ye göç etti. Din esaslı bir mübadele Türkler ile birlikte Pomak, Arnavut, Patriyot’lar Anadolu’ya gönderildi. Türk olmalarına rağmen, Ortodoks Karaman Türkleri Yunanistan’a gönderildi. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

22 Cumhuriyet Sonrası Göçler
Kafkasya, Kırım ve Balkanlar başta olmak üzere, yılları arasında Türk, Boşnak, Çerkez, Arnavut, Pomak, Patriyot, Tatar gibi eski Osmanlı tebaası etnik unsurlardan yaklaşık kişi Türkiye’ye göç etmiştir. 1970’e kadar gayrimüslim de Türkiye’den ayrılmıştır. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

23 İç Göçler 1927 kentleşme oranı %24 1950 Sonrası hızlı kentleşme
Türkiye’de Kentleşme % ( ) Yıllar Kent Nüfusu % 1927 24,2 1950 25,0 1960 31,9 1970 38,6 1980 43,9 1990 59,6 2000 64,9 2010 76,3 2014 91,8 2015 92,1 2016 92,3 İç Göçler 1927 kentleşme oranı %24 1950 Sonrası hızlı kentleşme Ve Toplumsal değişim Ekonomik Politik Sanayi Tarımsal Sosyo-psikolojik Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

24 Türkiye’de nüfusu 1 milyondan fazla şehirler
SIRA İL NÜFUS 1 Istanbul 12 Diyarbakir 2 Ankara 13 Hatay 3 Izmir 14 Manisa 4 Bursa 15 Kayseri 5 Antalya 16 Samsun 6 Adana 17 Balikesir 7 Konya 18 K.Maras 8 Gaziantep 19 Van 9 Sanliurfa 20 Aydin 10 Kocaeli 21 Denizli 11 Mersin TOPLAM  Nufusun %68‘i Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

25 Türkiye’nin coğrafi konumu
Köprü metaforu Doğu-Batı Güney- Kuzey İpek yolu üzerinde, klasik ticaret yollarının kesiştiği yer. Transit, kaynak ve hedef ülke Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

26 Transit ülke Güney-kuzey güzergahı Doğu-batı güzergahı
Afrika’dan Avrupa’ya (Sudan, Eritre, Somali…) Doğu-batı güzergahı Ortadoğu ve Asya’dan Avrupa’ya geçiş yolu üzerinde (Afganistan, Myanmar-Arakan, Pakistan, İran, Irak, Suriye…) Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

27 Hedef ülke 1990’ların başı SSCB’nin dağılması ve
Doğu Bloku’nun çökmesi ile Türkiye bu ülkelerden gelenler için bir hedef ülke haline geldi. Azerbaycan, Gürcistan, Türkmenistan… Romanya, Moldova, Estonya… Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

28 Hedef ülke Suriyeliler için hem transit, hem hedef ülke…
Yaşam tarzı göçleri, Evlilik göçleri, Emekli göçleri, Uluslararası öğrenciler… Sadece Antalya’da 100 bin yabancı yaşıyor… Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

29 Değişen Sosyolojik Yapı
Türkiye son çeyrek yüzyılda giderek artan bir biçimde Balkan, Kafkas, Kırım göçmenlerinden farklı Yeni bir «göçmen» tipi ile karşılaştı. Yeni tip göçmenler, Bizden olan (Balkan, Kafkas, Kırım) gibi değil… Yabancılar, ötekiler, mülteciler, sığınmacılar… Türkiye’ye gelmeye başladı. Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

30 Değişen Sosyolojik Yapı
Göç/göçmenlerin değişen karakteristiği Türkiye’ye yönelen zorunlu göçlerin sebepleri 1979 İran Devrimi 1979 SSCB’nin Afganistan İşgali ve Savaş İran-Irak Savaşı 1990’lar Körfez Savaşı 2003 Amerika’nın Irak’ı işgali 2010 Arap Baharı 2011 Suriye Savaşı Afrika’da savaşlar, iç karışıklıklar (Somali, Sudan, Eritre) Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

31 Türkiye’deki Yabancıların Sayısı Geçici Koruma Altındakiler ve Geçici Mülteciler
Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

32 Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

33 Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

34 %93 %7 Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel
Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

35 4 Aracı Şehir: Mardin, Adıyaman, Osmaniye, Malatya
Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

36 2 aracı şehir: Mardin, Kilis Suriye ile sınır illeri
Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

37 Mültecilerin kent içinde dağılımı
İstanbul’daki Suriyelilerin İkamet Ettikleri İlçeler En fazla Suriyeli bulunan 3 ilçe İlçe Suriyeli Nüfusu Esenyurt 39.915 Bağcılar 39.813 Küçükçekmece 38.516 En Az Suriyeli olan 3 ilçe Beşiktaş 106 Adalar 169 Kadıköy 281 Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

38 Aracı şehirler – kent ve göç yönetimi
Kent mültecileri - %93’ü şehir merkezlerinde Kent nüfusundaki kontrolsüz artış (iç ve dış göçler) Kamu hizmetlerine erişim Uyum X Çatışma Güvenlik Gettolaşma Yerel yönetim bütçeleri ... Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel

39 TEŞEKKÜRLER Doç. Dr. Yusuf ADIGÜZEL
İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi E-posta: Aracı Şehirler MEWA Bölgesel Forumu-Nevşehir Yusuf Adıgüzel