Böbrek Nakli ve Etik Sorunlar

... konulu sunumlar: "Böbrek Nakli ve Etik Sorunlar"— Sunum transkripti:

1 Böbrek Nakli ve Etik Sorunlar
Dr. Serap Şahinoğlu Ankara Ü. Tıp Fak. Tıp Etiği ve Tıp Tarihi AD

2 Türk Nefroloji Derneği -
38000: hemodiyaliz , 6000 periton diyalizi Her yıl % 11 yeni hasta 5 yıllık yaşam süresi hemodiyaliz, % 55 Hastaların % 11.2 böbrek nakli olabiliyor. Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

3 Hemodiyaliz mi? & Böbrek nakli mi?
Artan hasta sayısı Ekonomi Makineye bağlı yaşam 5 yıllık yaşam süresi ortalama %55 Normal yaşam dönme İş gücü kaybının azalması 5 yıllık yaşam süresi ortalama %90-95 Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

4 Böbrek Naklindeki Sınırlılıklar
Hasta sayısındaki artış Kadavra böbrek bulma şansı(sızlığı) Böbrek bağış sistemindeki yetersizlik, ~ 3000 Yasal düzenleme sınırlılıkları Böbrek nakli... canlı verici kullanma Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

5 Yasal düzenleme ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI VE NAKLİ HAKKINDA KANUN – 1979, 1982 Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği – 2000, 2005 18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde 0-60 yaş arası tüm (kadavra) beyin ölümü gerçekleşmiş Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

6 Etik Tartışmalar Son dönem böbrek hastası Hekim Verici
Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

7 Verici – Etik sorunlar Canlı verici “Ölü” verici
Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

8 Ölü Verici – Etik sorunlar
“Ölü verici” adlandırılması: tıbbi ölüm kadavradan böbrek nakli beyin ölümü Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

9 Ölü Verici – Etik sorunlar
Temel çelişki ölmekte olan/henüz ölmüş olan birisinin organlarının bir başka kişiyi yaşatabilmesi ! Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

10 Ölü Verici – Etik sorunlar
Beyin ölümü kavramı Ölü vericinin onam sorunu Aileden izin alma Ne olursa olsun vericiden izin alabilmek Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

11 Canlı Verici – Etik sorunlar
Bir insanın hayatını kurtarmak için bir başkasının beden bütünlüğüne dokunarak, o insanın ömür boyunca tek böbrekle yaşama riski altına sokulabilir mi? Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

12 Canlı Verici – Etik sorunlar
Gönüllülük Yardımseverlik Fedakarlık Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

13 Canlı Verici – Etik sorunlar
Gönüllülük, yardımseverlik, fedakarlık, sevgi --- etik tartışma Etik değer --- ekonomik değer Organ ticareti Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesinin 25. maddesine göre, insan organ ve dokularının herhangi bir çıkar karşılığı hiç kimseye verilemeyeceğini, ancak vericinin organ çıkarılması nedeniyle uğrayacağı zararın, iş ve gelir kaybının karşılanmasının kabul edileceğini belirtmektedir. Ayrıca 2238 nolu kanunun 15. maddesi, Yeni TCK’nin 91, 92 ve 93. maddeleri organ ticaretiyle ilgilidir. Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

14 Organ ticareti İktisat: arz/talep ilişkisi Yoksulluk
Bir insan neden organlarını satmak ister ? Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

15 Canlı Verici – Etik sorunlar
Vericinin özerkliği sorunu Aydınlatılmış onam Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

16 (Alıcı) Hasta – Etik sorunlar
Böbrek kime verilecek? Hasta böbreği almak için uygun mu? Hasta yeterli olarak bilgilendirildi mi? Ulusal böbrek bekleme listesi tüm hastalara eşit uzaklıkta mı? Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

17 Hekim – Etik sorunlar verici – alıcı arasında kalan hekim(ler)
Yarar – zarar ikilemi: “Hiç kimseyi öldürmeden, ölecek birisini kurtarma” “İnsanları amaç olarak görme” Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

18 Hekim – Sınırlı kaynaklar Sorunu – Ayrımcılık
Adalet ilkesi: %85.7 katılıyorum, kesinlikle katılıyorum. ANCAK: En iyi sonucu almak: yaş, doku uyumu, hastanın genel durumu Hastalar arası eşitlik: bekleme süresi, başvuru süresi Aydın E, Sayek İ, Karaoğlu E, Örnek Büken N. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi klinisyen hekimlerinin etik bilgi ve farkındalıkları. Hacettepe Tıp Dergisi 2006; 37: Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

19 Sır saklama sorunu: ölü/canlı
Hekim – Etik sorunlar Sır saklama sorunu: ölü/canlı Suçluluk, manevi bağlılık Medyada özendirme amacıyla Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

20 Sonuç ve öneriler Tedavi edici hekimlik - koruyucu hekimlik çalışmaları Ulusal böbrek bekleme listesi Amatör ruh – profesyonel yapılanma Hastalara, halka daha fazla sorunu anlatabilme Yeni yöntemlerle sorunu anlatma Bireyci yaklaşım ve çözümlerden toplumcu bir etik anlayışına... Prof. Dr. Serap Şahinoğlu

21 Şahinoğlu S, Biyomedikaletik ve yasal yönleriyle Türkiye’de böbrek aktarımı, Türkiye Klinikleri Nefroloji Özel Sayısı 2008, 1 (1)