Çocuk Hastalarda Kan Transfüzyonu

... konulu sunumlar: "Çocuk Hastalarda Kan Transfüzyonu"— Sunum transkripti:

1 Çocuk Hastalarda Kan Transfüzyonu
Dr. Talia İleri Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji BD

2 Kan ve Kan Ürünleri Tam kan suspansiyonu Eritrosit süspansiyonu
Trombosit Plazma

3 Tam Kanın Komponentlere Ayrıştırılması

4 Tam Kanın Komponentlere Ayrıştırılması
500 ml Tam kan 250 ml eritrosit 70 ml trombosit 180 ml plazma

5 Tam Kan Kullanım Endikasyonları
Oksijen taşıma kapasitesi ve volüm artışı gerektiren durumlar Masif transfüzyon Kan değişimi (yenidoğanda ) Kardio-vasküler by-pass Ekstrakorporal membran oksijenasyonu

6 Eritrosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları
YAŞ HEMOGLOBİN (g/dl) Ortalama -2 SD 1-3 gün 18.5 14.5 1 hafta 17.5 13.5 2 hafta 16.5 12.5 1 ay 14.0 10.0 2 ay 11.5 9.0 3-6 ay 9.5 0.5-2 yıl 12.0 10.5 2-4 yıl 11.0 4-10 yıl 13.0 10-14 yıl 14-18 yıl Kız Erkek Erişkin Kadın 15.5 Karar vermede değerlendirilmesi gereken durumlar Hemoglobin değeri Klinik durum Anemi nedeni olan durum, hastalık Diğer hastalık durumları

7 Tam Kan-Eritrosit Volümü Hesaplama
Tam kan: 20 ml/kg ES: ml/kg Hb değerini 2-3 gr/dl ES (SAGM): ml/kg artırır

8 Çocuklarda Eritrosit Suspansiyonu
250 ml 80 ml 80 ml 80 ml

9 Trombosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları
Trombositlerin sayısal veya fonksiyonel yetersizliğinde: Kanamaların tedavisinde VEYA Kanamaların gelişmesini engellemek için profilaktik

10 Trombosit Volümü Hesaplama
1 ünite random trombosit = ml 1 aferez trombosit = 250 ml 6 ünite random trombosit = 1 aferez trombosite eş değer Miktar: Yenidoğanda 10 ml/kg Çocuklarda 1 ünite/10kg VEYA 3-4 ünite/m² Erişkinlerde 6-8 ünite Hedef: Trombosit sayısının ~30000/mm3 artması

11 TDP Kullanım Endikasyonları
Doğuştan koagulasyon faktör eksiklikleri Edinsel oagulasyon faktör eksiklikleri olan hastalarda Kanama gelişmesi İnvaziv girişim öncesi profilaksi amacı ile

12 TDP Volümü Hesaplama Miktar: 10 – 15 ml/kg
Eritildikten sonra en kısa süre içerisinde verilmeli Eritildikten sonra tekrar dondurulamaz veya saklanamaz

13 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Yan etkiler

14 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

15 ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi

16 ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi
Kan grubu uyumu Çaprazlama =cross match Alıcı serum antikoru ile donör eritrosit antijeni arasındaki uyumluluk

17 ABO grup uyumu Çarprazlama gerekli ve
Tam kan ve eritrosit süspansiyonu : Çarprazlama gerekli ve ABO-Rh(D) uygunluğu ve Rh subgrup uygunluğu önemli Trombosit suspansiyonu: Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir Taze donmus plazma : Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir

18 ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi
Hasta ABO Kan Grubu Öncelikli ABO Kan Grubu Alternatif ABO Kan Grubu Eritrosit Süspansiyonu O A B AB YOK A,B,O

19 Trombositlerde ABO- Rh Antijenleri
ABO uyumu: Tam uyumlu (identical): Aynı kan grubu Minör uyumsuz: Örnek: O (anti A ve anti B)  A Sorun: Fazla miktarda Tx sonrası hemoliz olabilir Majör uyumsuz: A  O (anti A ve anti B) Sorun: Trombosit sayısı yeterli yükselmeyebilir Rh antijeni Trombositlerde bulunmaz

20 Trombosit Transfüzyonunda ABO

21 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

22 Lökositlerin Yan Etkileri
Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi (ateş, ürtiker) Alloimmünizasyon gelişme riski Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riski Graft vs Host hastalığı

23 Lökosit Filtrasyonu Amaç
Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonlarının (ateş, ürtiker) azaltılması Alloimmünizasyon gelişme riskinin azaltılması Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riskinin azaltılması

24 Lökosit Filtrasyonu Hangi Ürünlere Uygulanabilir?
Tam kan suspansiyonu Eritrosit suspansiyonu Random trombosit suspansiyonu Hangi Ürünlere Gerek Yok? Aferez trombosit suspansiyonu Taze donmuş plazma

25 Lökositlerin Yan Etkilerine Yönelik Filtrasyon
Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi (ateş, ürtiker) Alloimmünizasyon gelişme riski Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riski Graft vs Host hastalığı Gama ışınlama

26 Gama Işınlama Endikasyonları
Amaç: GVHH önlenmesi Kemik iliği transplantasyonu uygulanan hastalar Kemoterapi ve radyoterapi uygulanan hastalar Hodgkin hastaları Akkiz ve konjenital immun yetmezliği olan hastalar İntrauterin transfüzyon Yendioğan bebekler, özellikle prematürler Aile üyelerinden transfüzyon

27 Lökosit Filtrasyonu Endikasyonları
Kök hücre alıcıları Akut lösemiler Aplastik anemi Konjenital immün yetmezlik sendromları Kök hücre nakli yapılmasının söz konusu olabilecegi hematolojik malignite,solid tümör, hemoglobinopati hastaları Premature yenidoğanlar Intrauterin transfuzyon

28 Işınlama Endikasyonları
Kesin endikasyonlar Kemoterapi veya radyoterapi alan hastalarda Hodgkin hastalarında Transplantasyon uygulanan hastalarda Konjenital ağır immünyetmezliklerde İntruterin transfüzyonlarda Yenidoğanlarda; özellikle prematürelerde Yakın akrabadan transfüzyon

29 Kan Ürünü Transfüzyonu
ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

30 Transfüzyon Reaksiyonları
Kan ve kan komponentlerinin infüzyonuna bağlı meydana gelen istenmeyen reaksiyonlara TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI Transfüzyon sırasında karşılaşılan en ufak bir belirti veya bulgu,yaşamı tehdit eden bir transfüzyon reaksiyonu olarak kabul edilmeli ve aynı anda tanı ve tedaviye başlanmalıdır

31 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

32 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

33 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmün Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları Erken Dönem HTR: Transfüzyon sırasında veya hemen sonra (<24 saat) Çoğunlukla damar içi hemoliz Geç Dönem HTR: Transfüzyondan 5-7 gün sonra açığa çıkar Çoğunlukla damar dışı hemoliz Nedenleri: primer immünizasyon veya anamnestik reaksiyondur

34 Transfüzyonun Şiddeti
Hemolitik Transfüzyonun Şiddeti Antijenin özgüllüğü Uygunsuz hücrelerin miktarı Antikor miktarı Antikorun tipi, alt-grubu Antikorun reaksiyon oluşturduğu ısı Hastanın(alıcı) primer hastalığı

35 Transfüzyon Reaksiyonu
Erken Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Görülme Sıklığı 1: Mortalite: % 40 (% 92 –98) Çoğunlukla bildirilmemekte Neden %75 olgu: ABO, Kell, Kidd, Duffy uyumsuzluğundan

36 Erken HTR Belirtileri Ateş, titreme Hipotansiyon Yüzde kızarma
Nefes darlığı Bulantı Şok Göğüste, sırtta ve infüzyon yerinde ağrı Hemoglobinüri Yaygın kanama Oligüri, anüri Anafilaksi bulguları

37 Transfüzyon Reaksiyonları
Allerjik Transfüzyon Reaksiyonları Görülme Sıklığı 1-3:100 Neden Çoğunlukla plazma proteinlerine, Nadiren ek solüsyon ya da sterilizasyonda kullanılan maddelere bağlı IgAeksikliği olan alıcılarda ciddi alerjik reaksiyonlar

38 Erken HTR Yaklaşım - 1 Hemen yapılması gereken
Giden kan komponenti durdurulur Damar yolu açılarak kristaloid sıvı takılır Olası allerjik reaksiyona yönelik steroid, adrenalin uygulaması Monitörizasyon (Kan basıncı, oksijenizasyon, KTA) Havayolu açık tutulmalı İdrar takibi, diürezin sağlanması Vazopressör ilaçlar

39 Erken HTR Yaklaşım - 2 Laboratuvar incelemeleri
Kan ve idrar örneği alınmalı BUN, kreatinin ve elektrolit takibi Koagülasyon testleri kontrol edilmeli (PT, aPTT, fibrinojen) Hemoliz testleri (LDH, Bilirubinler, haptoglobulin) Sepsisten şüpheleniliyorsa; uygun kültürler Direkt coombs takibi

40 Erken HTR Bildirimler Bildirimler Kan grubu doğru mu ?
Doğru kanın doğru kişiye verilip verildi mi? Cross-match tekrarlanmalı Diğer serolojik testler tekrarlanmalı (ABO, Rh) Antikorlar değerlendirilmeli

41 Transfüzyon Reaksiyonu
Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Görülme Sıklığı 1:20 000 Mortalite: % 0 Çoğunlukla bildirilmemekte Neden Sıklıkla Kell, Kidd, Duffy uyumsuzluğundan

42 Geç HTR Belirtileri % 35 asemptomatik Ateş
Hemoglobinde beklenmeyen azalma Sarılık D. Coombs pozitifliği Alloantikor saptanması

43 Geç HTR Yaklaşım Genellikle özel bir tedaviye gerek yok
İdrar çıkışı, renal fonksiyonların takibi Koagülasyon parametreleri takibi Monitörizasyon Hastanın kan transfüzyonuna olan gereksinimi devam ediyorsa antijen negatif üniteler verilmeli

44 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

45 Febril non-hemolitik Reaksiyonlar
Transfüzyon sırasında VI’ nda en az >10C artış Transfüzyon dan saatler sonrasında da olabilir Sıklık %1-1.5 Neden Önceki transfüzyonlardaki sensitizasyona bağlı hastada gelişen anti-lökosit ya da anti-HLA antikorların transfüze edilen lökositlerle reaksiyonu Sitokin, interlökinler, pirojen maddelerin salınımı Önleyici Yaklaşım: Lökosit filtrasyonu: <5 x 108

46 Febril non-hemolitik Reaksiyonlar
Yaklaşım Transfüzyona son verilir Antipiretikler (Parasetamol) Önemi Diğer transfüzyon reaksiyonlarıyla ayrım Hemolitik reaksiyon: hemoliz bulguları Bakteriyel kontaminasyon: Kan kültürü, akut faz Allerjik reaksiyon: Döküntü, solunum bulguları vb

47 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve anaflaksi Ateş reaksiyonları Graft vs Host Hastalığı Akut akciğer Hasarı (TRALI) İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

48 Transfüzyona Bağlı GVHH
Neden Normal koşullarda kan ürünü ile aktarılan donör lenfositleri alıcının immün sistemi tarafından tahrip edilir Donör lenfositlerinin yok edilememesi ve alıcıya yerleşerek alıcı dokularına saldırması Risk grubu İmmün yetmezlikli hastalar Doku uyumlu (1. derece akraba) bağışçılardan kan ürünü alan immün sistemi sağlam kişiler

49 Transfüzyona Bağlı GVHH
Belirti ve bulgular Transfüzyondan 8-10 gün sonra; Ağır cilt lezyonları, karaciğer yetmezliği, pansitopeni Ölüm 3-4 hafta içinde enfeksiyon ve kanamadan Mortalite: %90 Önleyici yaklaşım Transfüze edilen üründeki lenfositlerin gama ışınlama ile afonksiyonel hale gelmesi, çoğalamaması

50 Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve anaflaksi Ateş reaksiyonları Graft vs Host Hastalığı Akut akciğer Hasarı (TRALI) İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

51 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

52 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar
Görülme Sıklığı: %0,2-0,5 Ciddi ve fatal seyredebilir Bakteriyel kontaminasyon riski, komponentin saklama ortamıyla yakından ilişkili Oda ısısında saklanan komponentlerde bakteriyel kontaminasyon riski artar

53 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

54 Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

55 Sonuç Verici olarak birinci derece akraba tercih edilmemeli
Eritrosit ve tam kan için “çarpraz karşılaştırma”, kan grubu ve subgrubu çok önemli Transfüzyon kararında primer hastalık tanısı önemli Transfüzyon kararı Filtrasyon gerekliliği Işınlama gerekliliği Transfüzyon sırasında gelişebilen her türlü beklenmeyen durumda transfüzyon sonlandırılmalı ve hasta değerlendirilmeli