HORMONLAR ve HORMON ÜRETEN ORGANLAR

... konulu sunumlar: "HORMONLAR ve HORMON ÜRETEN ORGANLAR"— Sunum transkripti:

1 HORMONLAR ve HORMON ÜRETEN ORGANLAR

2 Canlıların vücudunda kontrol ve düzenleme görevini yapan sinir sistemi ve hormonal sistemdir. Bu iki sistem birlikte çalışır. Canlıların vücudunda bulunan salgı bezleri tarafından üretilip, kan ile taşınan maddelere hormon denir. Sinir sisteminden gelen uyarılara göre iç salgı bezleri hormon salgılar. İnsanlarda fiziksel ve ruhsal durumlar, büyüme, üreme gibi olaylar iç salgı bezlerinin salgıladığı hormonlarla düzenlenir.

3 Üretildikleri yerden, etki edecekleri yere kan yoluyla taşınırlar.
Bitkilerde de hormonal sistem bulunur. Tohumun çimlenmesi, büyüyüp gelişmesi, yaprak ve çiçek açması, meyvenin oluşması bitkinin salgıladığı hormonlarla olur. Üretildikleri yerden, etki edecekleri yere kan yoluyla taşınırlar. İnsanlarda hormon salgılayan bezler: Hipofiz bezi Epifiz bezi Tiroit bezi Böbrek üstü bezleri Pankreas bezi Eşey bezleri

4 İnsan Vücudunda Ana Salgı Bezleri ve Yerleri

5 HİPOFİZ BEZİ Beynin alt tarafında yer alır. Nohut büyüklüğünde iki loblu bir bezdir. Tüm bezlerin çalışmasını kontrol eder. Hipofiz hormonlarından biri büyüme hormonu dur. Büyüme ve gelişme çağında hipofiz fazla çalışırsa, büyüme hormonu fazla salgılanır ve devlik oluşur. Az salgılanırsa ise cüceliğe neden olur.

6 Hipofiz bezinden salgılanan diğer bir hormon, süt bezlerinin gelişerek, süt salgılamasını sağlar. Annelik duygusunu geliştirir. Hipofizden salgılanan bir başka hormon da boşaltım yoluyla vücuttan atılacak su miktarını ayarlar. Bu hormon salgılanmazsa, günlük idrar miktarı normalin çok üzerine çıkar. Kişi sürekli susuzluk hisseder.

7 Hipofiz bezi hipotalamusun altında yer alır

8 EPİFİZ BEZİ Beyin yarım küreleri arasında yer alan yuvarlak bir bezdir. Çocuklarda ergenlik dönemine kadar eşey organlarının gelişmesini önler. İnsanlarda uyku ve uyanıklık periyodunun ayarlanmasını sağlar. Işık olmadığı zaman hormon salgılama özelliği gösteren bir bezdir. Gündüzler kısalıp, geceler uzamaya başlayınca salgı salgılamaya başlar.

9 TİROİT BEZİ Boynun ön kısmıda, soluk borusunun önünde yer alan bir bezdir. İki loptan oluşur. Tiroit bezi, tiroksin adı verilen bir hormon salgılar. Tiroksin hormonu fazla salgılanan kişilerde, zayıflık, kan basıncında yükselme, aşırı terleme görülür. Tiroksin hormonu iyot varlığında salgılanır. Alınan yiyeceklerde iyot eksikse, tiroksin salgılanamaz ve tiroit bezi büyür. Buna guatr denir. Yetişkinlerde, tiroksin az salgılanırsa, şişmanlık, uyuşukluk, saç dökülmesi, üşüme görülür. Çocuklarda tiroksin hormonu az salgılanırsa, cücelik ve zeka geriliği oluşur.

10 Tiroit ve paratiroit bezleri

11 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ Böbreklerin üzerinde yapışık şekilde bulunan iki adet salgı bezidir. Böbrek üstü bezlerinden adrenalin ve aldosteron hormonları salgılanır. Adrenalin hormonu, korku, öfke, heyecan, acı hissetme gibi durumlarda salgılanır. Kan basıncını yükseltir, kalp atışlarını hızlandırır, kan şekerini yükseltir. Aldosteron hormonu, vücudun su ve iyon dengesinin düzenlenmesinde etkilidir.

12 Böbrek Üstü Bezleri

13 PANKREAS BEZİ Pankreas; karın boşluğunda, midenin altında yer alan bir bezdir. Pankreas karma bir bezdir. Yani hem iç hem de dış salgı bezi olarak görev yapar. Pankreas bezi, insülin ve glukagon hormonlarını salgılar. Bu iki hormon kandaki şeker seviyesini ayarlar.

14 Pankreas Bezi

15 İnsülin hormonunun çalışması Kanda şeker miktarı artarsa,
İNSÜLİN salgılanır. Fazla şekerin karaciğerde glikojen şeklinde depolanması sağlanır.

16 Glukagon hormonunun çalışması
Kanda şeker miktarı düşerse, GLUKAGON salgılanır. Karaciğerde depolanmış olan glikojenin gereken miktarı şekere dönüştürülür ve kana geçmesi sağlanır.

17 İnsülin yetersiz salgılandığı zaman, fazla şeker karaciğerde depolanamaz ve kanda şeker miktarı yükselir. Bu da şeker hastalığı na neden olur. Bu durumda kişi çok sık idrara çıkar ve çok su içer.

18 EŞEY BEZLERİ Erkeklerde testislerden, testosteron hormonu üretilir. Bu hormon sesin kalınlaşması gibi erkeklik özelliklerinin oluşumunu sağlar. Kadınlarda ise; yumurtalıklardan östrojen ve progesteron hormonu üretilir. Bu da kadınlarda dişilik özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlar.

19 Dişi ve erkek üreme sistemi

20