FORFAITING.

... konulu sunumlar: "FORFAITING."— Sunum transkripti:

1 FORFAITING

2 Forfaiting Tanımı Mal ve hizmet ihracatından doğan ve belirli bir ödeme planına göre tahsil edilebilecek olan alacakların bir banka ya da bu alanda uzmanlaşmış bir finansman kurumu tarafından satın alınmasıdır. Alacağın satıcısına forfaitist, devralan kuruluşa forfaiter denir.

3 Senetli ve senetsiz her çeşit alacak, forfaiting konusu olabilir
Senetli ve senetsiz her çeşit alacak, forfaiting konusu olabilir. Ancak uygulamada poliçe ve bono gibi senetlerle temsil edilen alacaklar üzerinden forfaiting yapılmaktadır. İthalatçı, güvenilir bir borçlu değilse, forfaiter, kendisine devredilecek olan alacağın aval veya benzeri şeklinde kabul edilebileceği bir banka teminatına bağlanmasını isteyebilir. Böylece, forfaiterin alacağı tahsil edememe riski azalmaktadır.

4 GERÇEK ANLAMDA Forfaiting ihracatçının henüz proje aşamasında yeni malları sevk etmeden Forfaiting şirketine başvurarak iskonto sözü almasıyla başlar. Böylece ihracatçı malları sevk ederken karşı ülkeden gelecek olan kambiyo Senetlerinin iskonto edileceğini bilir ve bunun rahatlığını, güvenini yaşar.

5 Tarihsel Gelişimi İsviçre, bankacılık alanındaki önemi ve uluslararası ticaretin finansmanındaki deneyi ile forfaiting ile uğraşan ilk öncülerinden oldu yılında İsviçre Bankası sadece forfaiting ile uğraşan bir şube kurdu ve şubelerinin sayısını arttırdı. Günümüzde İsviçre bu konudaki önemli yerini korumakla beraber, forfaiting işlemleri kısa sürede diğer Avrupa ülkelerini de yayıldı. Özellikle de Londra bu işlem açısından ön plana çıktı.

6 Forfaiting Süreci Forfaiting, ihracatçıların ithalatçılara kredi olarak sattıkları mal bedelleri ile ilgili alacaklarını, kendilerine rücu hakkı olmaksızın üçüncü şahıslara satmalarıdır. Bu nedenle, forfaiting, rücu hakkı olmaksızın, alacağın satın alınması yoluyla, sabit faizli ve genellikle orta vadeli bir ihracat finansman yöntemidir.

7 Forfaiting’e konu olan alacaklar, genellikle poliçe veya bono şeklinde senede bağlanmış alacaklardır. Çünkü senetsiz alacaklar veya defterlerde kayıtlı alacaklar veya vadeli akreditiften doğan alacakların satın alınması hukuki sorunlar doğurabilmektedir.

8 Forfaiting işleminde genelde ithalatçının borcu karşılığında ihracatçıya verdiği emre yazılı senet ve poliçeler kullanılmakta, işlem gerçekleştikten sonra ihracatçının hiçbir yükümlülüğü kalmamaktadır.

9 Forfaiting işlemlerinde yer alan taraflar şunlardır:
İhracatçı işletme (forfaitist) - İthalatçı işletme - Forfaiter - Garantör banka

10

11 Forfaiting Sözleşmesi
Forfaiting işlemindeki aşamaların biri de taraflar arasında yapılan sözleşmedir. Forfaiter, sözleşme aşamasında ihracatçılardan aşağıda belirtilen belge ve bilgileri istemektedir.

12 - İhracatla ilgili döviz cinsi, tutarı ve kredi vadesi, - İhracatçı ülke, - İthalatçı ve bulunduğu ülke, - Aval veya garanti verecek bankanın adı ve adresi, - Satın alınacak olan alacağın şekli (bono, poliçe,vb.) - Teminatın türü (aval veya garanti), - Ödeme planı (senetlerin miktarı ve ödeme tarihleri), - İhraç olunan malların cins ve miktarları, - Sevk belgelerinin teslim tarihi, - Transfer ve ithalatla ilgili gerekli müsaadeler, - Bono ve poliçelerin ödeneceği yer.

13 Forfaiting’de Kullanılan Değerli Kâğıtlar
a)  Poliçe (draft / bill of exchange) Poliçe, belirlenmiş bir sürenin sonunda veya vadede, cinsi veya tutarı belirtilmiş bir meblağın belirli bir lehdara veya hamiline ödenmesi için alacakların borçluya verdiği yazılı ve şartsız bir ödeme emridir.

14

15 b) Bono (promissory note):
Borçlunun alacaklısına hitaben düzenlediği bir ödeme vaadinden ibaret kambiyo senididir.

16

17 c) Diğer Ödeme Araçları:
Daha az görülen diğer ödeme araçları arasında vadeli akreditifler ve banka teminat mektupları yer alır. Lehdarı tarafından bu araçların Forfaiter’a temliki karşılığında alacakların iskonto edilmesi mümkündür. Ancak söz konusu araçların el değiştirmedeki sınırlılıkları, borcun tamamının tek vadeye bağlı olması ve hukuki belirsizlikler onları çekici olmaktan uzaklaştırır.

18 Forfaiter’in aradığı güvenceler:
a)  Aval Bir ticari senedin borçlusunca ödenmemesi durumunda senet bedelinin ödeneceğine ilişkin olarak, üçüncü bir kimsenin alacaklıya verdiği güvence.

19

20 b)  Garanti Mektubu belirli bir işin yapılması , bir malın teslimi veya bir borcun ödenmesini taahhüt ederek, taahhütlerine sadık kalacaklarını ve borçlarını belirten vadede ödeyeceklerini gösteren belgedir.

21

22 c) Vadeli Akreditif (Deferred Payment L/C):
  Vadeli akreditif ihracatçının sattığı mala ilişkin olarak ithalatçıya belirli bir vade yaptığı akreditif türüdür.

23 d)Opsiyon Süresi Satıcı alıcısına bizzat satış kredisi sağlayamadığından, sözleşme yapmadan önce bu finansmanı sağlayacak yollar arayacak ve bu arada Forfaiter’a başvuracaktır.         Forfaiter, bütün ayrıntıları henüz bilmediğinden kesin bir teklif yapamayacak, sadece finansmanın mümkün olup olamayacağı ve iskonto oranı hakkında kabaca bir yönlendirmeyle yetinecektir.

24 e)Taahhüt Süresi Daha önemli olan bu süre satıcının teklifi kabul etmesini müteakip oluşan Forfaiting sözleşmesinden iskonto edilecek senetlerin Forfaiter’a ibrazına kadar geçen süredir.

25 Forfaiter’in kredi analizi:
Forfaiter, aşağıdaki başlıca beş konuda tatmin olmak ister: 1-Ülke riski yönünden kayıtlarındaki güncel ülke limitlerinde boşluk var mıdır ?  2-Garantörün kredi değerliliği konusunda kuşkusu var mıdır ?  3- Teklif edilen ticari işlem makul bir iş teklifi midir ? 4-İhracatçı ve ithalatçının kredi değerliliği, alanlarındaki uzmanlıkları ve yeterlilikleri hakkında elinde olumsuz bilgi var mıdır ?  5- Senetleri kabul edilebilir bir fiyata satabilecek midir ?

26 İskonto edilecek kâğıtların şekli:
Forfaiting piyasasında bono ve poliçelerin şekilleri standart hale sokulmuş değildir. Forfaiter kâğıtları incelerken şekil şartları yönünden eksiklik ve kusur bulunduğu takdirde onları tamamlatmadan işlem yapmaz.

27 Aval ve garantinin şekli:
Aval kaydı, bono ve poliçenin ön yüzlerinde bu iş için ayrılmış boşluğa, böyle özel bir boşluk yoksa yine ön yüzdeki uygun görülen bir boşluğa konulur.        

28 Belgelerin incelenmesi ve imzaların kontrolü:
Forfaiter, senetlerin vadelerinde ödenmesi ile kendisi arasında hiçbir engel bırakmamak için aşağıda kontrolleri yapar. Poliçe ve bonoların şekil şartlarına uygunluğu, Bunların ilgili ülkenin kıymetli evrak mevzuatına uygunluğu, Bunlara aval veren bankanın evvelce satıcının isimlerini verdiği bankalar olup olmadığı Aval imzalarının bankanın imza sirkülerinde bulunup bulunmadığının teyit ettirilmesi Avalin, ilgili bankanın doğru ünitesince verilip verilmediği (aval verenin yetkili olup olmadığı)

29 Aval yerine garanti mektubu ibraz edilmişse mektubun tetkiki, şartların ve devir yasağının bulunmadığının kontrolü, Poliçe ve bonoların damga vergisi veya harcına tabii olması halinde bunların ödendiğine veya muafiyetine ait kaydın, avalin kayıt numarasının kontrolü,  Ciro imzasının ihracatçıyı temsil edip etmediklerinin kontrolü,  Sözleşme ve taşıma belgesi kopyalarından ayrıntıların kontrolü.

30 FORFAITING İŞLEMİNDE MALİYETLER
Forfaiting işleminin çeşitli faktörlere bağlı olarak belirli bir maliyeti olmaktadır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:

31

32 a)Ticari Risk: Bizzat alıcıdan kaynaklanan risk olarak tanımlayabileceğimiz bu risk türünde her türlü mevcut risk sonucunda borçlunun borç yükümlüklerini yerine getirememesi, ödeme sıkıntısına düşmesidir

33 b) Politik ve transfer riski:
Borçlunun bulunduğu ülkenin politik durumu(siyasal istikrarsızlık) savaş, devrim veya sosyal karışıklık vb..

34 c)   Faiz oranı riski: Finansman faizlerinin dalgalanması sonucunda faiz oranında meydana gelen değişiklerin borçlu veya forfaiter üzerinde olumsuz etki oluşturmasıdır.

35 d)  Kur riski: Sözleşme uyarınca fatura satıcının milli parasından başka bir ülke parası üzerinden düzenlemişse ödeme sırasındaki kurların ani değişiklerin satıcıyı zarara uğratabileceği riski

36 e)Transfer Risk Borç tutarı dövizlerin satıcıya transfer edilmeme yani döviz darboğazı riski, borç ertelemesi, mevduat değişimi

37 İthalatçı Açısından Maliyetler
 İthalatçıyı doğrudan ilgilendiren tek maliyet unsuru kendi bankasına ödeyeceği aval ve garanti komisyonudur. Bu ücret genellikle garanti veya aval verilen senet ya da poliçenin itibari değerinin belirli bir yüzdesidir. Bu yüzde ise ithalatçı ve garantörün pazarlığı sonucu tespit edilir. İthalatçının bir kamu kuruluşu veya çok uluslu şirket olması halinde Forfaiter tek başına ithalatçının riski yeterli kabul ederek onun bankasının avalinde ısrarlı olmayabilir. Bu durumda ithalatçının normalde kendi bankasına ödeyeceği aval / garanti komisyonuna eş değerli bir komisyonu Forfaiter’in bizzat kendisi talep edebilir.

38 İhracatçı Açısından Maliyetler
a) İskonto Oranı İskonto oranı, Forfaiter’in işlem için taahhüde girdiği tarihteki ilgili para cinsinin piyasadaki faiz oranına dayanmaktadır.

39 b) Opsiyon ve taahhüt komisyonları
Opsiyon süresi 3 günden 3 aya kadar olabilir. 3 güne kadar olan opsiyon süreleri için komisyon alınmaz. Şartlara ve politikasına göre Forfaiter kaç günlük bir süreden sonra opsiyon komisyonunu alacağını kararlaştırır. Süreye bağlı olmaksızın senet bedeli üzerinden bir defa alınan bu komisyonun tipik oranı %1/8’dir.

40 c) Marj Süresi (Grace period, days of grace)
Forfaiter, iskonto miktarını belirlerken ödemelerde belli bir gecikmeyi hesaba katarak bekleme süresi için ücret talep eder. Her geçen gün Forfaiter için faiz kaybı demektir. Bu ekleme genellikle 2-3 gündür. Bu şekilde eklenen süreye “grace period” denir. Anlaşmaya göre iskonto hesabına eklenen belirli bir grace period fiili ödeme de aşıldığı takdirde aşılan gün kadar ek faiz hesaplanabilir.

41 FORFAITING’DE İKİNCİL PİYASA
             Forfaiting işlemi, forfaiter açısından orta vadeli bir yatırım niteliği taşımaktadır. Forfaiter, kimi zaman yaptığı yatırımın tamamını kendi bünyesinde karşılamak isteyebilir. Bu durumda ilerdeki senetlerin bir kısmını başka birine satmaya çalışır. Bu son işlem Forfaiting açısından bir ikincil piyasa (secondary market) işlemi olarak adlandırılmaktadır. Forfaiting’deki gelişmelere bağlı olarak, ikincil piyasa da gelişmektedir. Uygulamada birçok Forfaiter her iki piyasada da aktif olarak faaliyet göstermektedir. Bu kuruluşlar bir yandan satın aldıkları senetlerle dış ticaret finanse ederken, diğer yandan bunların bir kısmını yeniden satarak kendilerine fon sağlamaktadırlar. İkincil piyasa bakımından da Londra, dünyanın en aktif merkezi görünümündedir.

42 TÜRKİYEDE FORFAITING Ülkemizde, uzun yıllar çağdaş bir finansman tekniği olan Forfaiting ’ten çok kısıtlı ölçüde ve zaman zaman bazı dış satımcılarımız, dış kaynaklı uygulamalar çerçevesinde yararlanabilmiştir. Bir örnek vermek gerekirse, bir firmanın (Otomarsan) Mısır’daki bir ithalatçıya 6 ay vadeli olarak ihraç ettiği otobüslerle ilgili olarak bir dış Forfaiter’ın (London Forfaiting Company Ltd.) sağladığı Forfaiting işleminden söz edilebilir.

43 Forfaiting olarak tanımlanan finansman tekniğine ilk yasal kapının Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı karar ile açıldığına inanılmaktadır. Nitekim, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ile Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının 89-32/1 sayılı Tebliğine ilişkin Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası 1/A sayılı Genelgesi’nde adı açıkça belirtilmemekle birlikte ihracata ilişkin hükümler kapsamında Forfaiting’le ilgili açıklama ve hukuksal düzenleme yer almıştır. Fakat, burada vade bakımından bir sınır getirilmiştir (En çok 180 gün).

44 Buna göre;   Vadeleri fiili ihracattan itibaren en çok 180 günle sınırlı olmak ve konvertibl bir döviz cinsi veya Türk Parası üzerine düzenlenmek kaydıyla keşide edilecek poliçeler,   Senedin ciro edildiği tarihteki iskonto oranı, uluslararası piyasada geçerli faiz oranını aşmamak ve keşideciye rücu edilemeyeceği şartını taşımak kaydıyla yurt dışındaki bankalarca, Yurt dışındaki muteber bir bankanın garantisini veya kabulünü veyahut muhatap lehine verilmiş aval şerhini taşıması kaydıyla yurt içindeki bankalarca veya özel finans kurumlarında,   iskonto edilebilecektir. Poliçeler konvertibl bir döviz cinsi üzerinden düzenlendiği takdirde;

45 Vadeleri 180 günü aşmayan poliçelerin yurt dışında iskonto ettirilerek bedeli dövizlerin fiili ihracattan itibaren 90 gün içinde alışının yapılması halinde poliçe bedelinden mevzuata uygun giderler düşüldükten sonra kalan tutarın, Vadeleri 90 günü aşmayan poliçelerin yurt içinde iskonto ettirilmesi halinde poliçe bedelinin % 30’u ihracatçının serbest kullanımına bırakılmaktadır.

46 Türk parası üzerinden düzenlenmiş poliçelerin yurt dışında iskonto ettirilerek bedellerinin konvertible bir döviz cinsi üzerinden tahsili halinde de aynı hükümlerin uygulanacağı kararlaştırılmıştır.

47 Forfaiting Avantajları
ve Dezavantajları

48 Forfaiting Avantajları
Forfaiting işleminde finansmanın ihracatçı açısından avantajları: - Forfaiting ile kredili mal satışından doğan alacağın tahsil edilememe riski ortadan kalkmaktadır. Çünkü söz konusu risk forfaiter tarafından üstlenilmektedir. - Forfaiting işlemi, ihracatçıya sabit faizli bir finansman sağlamaktadır. Böylece, ihracatçı, döviz kuru, transfer ve faiz oranı risklerinden korunmaktadır. Forfaiter kuruluşları ihracatçıya sözleşme uyarınca ihraç edilen malın teslim tarihinden önce sabit bir iskonto oranı garanti etmektedir. Böylece, ihracatçı iskonto maliyetini, ihraç kontratının hazırlandığı sırada hesaplayabilmekte ve maliyet içerisine dâhil edebilmektedir.

49 - İhracatçı alacağı nakde çevirebildiğinden, likiditesi artmakta, banka ve diğer kaynaklara olan borçları azalmaktadır. Bu nedenle, satıcının kredi değerliliği ve kredi alabilme kapasitesi artmaktadır. - İhracatçının ithalatçı hakkında bilgi toplamak ve ülke riskini değerlendirmek gibi sorunları ortadan kalkmaktadır. - Forfaiting veya kredi işlemi, çok süratli bir şekilde gerçekleşmektedir. Garantörün forfaiter tarafından kabul edilmesi durumunda işlem birkaç saatte sonuçlandırılmaktadır. Başka bir deyişle, diğer kredilerde olduğu gibi, uzun incelemeler gerektiren, kapsamlı kredi sözleşmelerine gereksinim duymamaktadır.

50 - Forfaiting finansmanı, diğer finansman türlerinin aksine, gizlilik içerisinde yürütülmektedir. - İhracatçı, kredili satıştan önce, bankanın alacak hakkını satın alma taahhüdünü ve bu taahhüdün kendisine olacak maliyetini bildiği için, ithalatçıya kredi maliyeti içeren CIF fiyatlar verilmektedir.

51 FORFAITING'İN İTHALATÇI AÇISINDAN YARARLARI
-Alternatif bir finansman kaynağı elde eder. -Borçlanma kapasitesini ve çeşidini arttırma imkanına sahip olur. -İthal edilen ürün firmanın bilançolarına dahil edilir ve ithalatçı böylece her türlü yatırım -indiriminden yararlanma imkanına sahip olur. -İşlemler hızlı ve basit bir yöntemle sonuçlanır. -İthalatçı bankalardaki nakit kredilerini kullanmak zorunda kalmaz. -Vade sonuna kadar sabit faiz oranı uygulanır

52 Forfaiting’in ithalatçı Açısından dezavantajları:
- İşlemlerin basit olması ve hızlı gerçekleştirilmesi ithalatçı açısından önemli bir üstünlük sağlamaktadır. - Forfaiting finansmanı, sabit faizli bir finansmandır. - Ödemeler hemen yapılmadığından ithalatçının kredi kullanma kapasitesi saklı kalmaktadır. - İthalatçı bankalardaki nakit kredilerini kullanmak zorunda kalmaz. - Borçlanma kapasitesini ve çeşidini arttırma imkânına sahip olur. - Vadeli alacaklar nakde dönüşerek bilânçonun likiditesi artar.

53 Forfaiting Dezavantajları:
Forfaiting finansmanının ihracatçı açısından avantajları - Garantörün güvenirliliğinin ihracatçı tarafından forfaiter’a anlatılması gerekmektedir. Bu süreç zaman alabilir. - İthalatçı ülkenin bono, poliçe, garanti ve aval konusunda mevzuatı, ihracatçı tarafından bilinmelidir. Bu konudaki bilgi yetersizliği riskleri arttırır. - Forfaiting yoluyla finansmanda söz konusu olacak riskler, forfaiter tarafından üstlenildiğinden bu tür finansmanın işletmeye maliyeti diğer finansman alternatiflerinden daha yüksektir.

54 Forfaiting’in ithalatçı açısından dezavantajları:
- Aval ve garantiler, ithalatçının finansman maliyetini arttırmaktadır. - Verilen bono ve poliçeler, anlaşmazlık halinde ithalatçı açısından olumsuzluk yaratabilir. Çünkü söz konusu belgeler, ithalatçıya mutlak bir borç yükleyen somut dokümanlardır. Satın alınan mallarla ilgili herhangi bir anlaşmazlık durumunda ödemeler yapılmaktadır. Başka bir deyişle böyle bir anlaşmazlık durumunda, ithalatçının ihracatçıdan zararını tazmin ettirecek şekilde ödemeleri yasal olarak durdurması mümkün değildir. - Forfaiter’in isteyeceği yüksek komisyon, ihracatçı kadar ithalatçının da aleyhinedir.

55 Forfaiting Kuruluşuna Sağladığı Yararlar
• Operasyonel işlemlerinin basitliği forfaiting kuruluşu içinde avantajdır. Ticari kredilerde normal olan çok sayfalı kredi sözleşmesinin külfeti yoktur. • Satın aldığı değerler kolayca el değiştirilebilen olduğundan dolayı bunların ikincil-piyasada ihtiyaç durumunda satılması neticesinde ticaretinin mümkün olasıdır. • İşlemin özündeki yüksek prim Forfaiting için net bir kazanç olanağı sağlamaktadır. • İşlem hem kendisi hem de diğer taraflar için gizli görünüm içindedir. Diğer bazı kredi türlerinde olduğu gibi ilanlarla kamuya yansımaz. Böylece müşteri ilişkilerini kapalı tutma olanaklarına sahiptir.

56 Forfaiting Prosedürü Forfaiting, ihracatın finansmanında kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemin varlığından söz edilebilmesi için öncelikle ihracatçı ile ithalatçı arasında bir satım sözleşmesinin yapılmış olması gerekir. Bu sözleşmede taraflar malın teslim şartlan ile birlikte ödeme şartlarını, kredi süresini, ödenmesi gereken peşinat tutarım, taksit tarihlerini ve miktarını da kararlaştırırlar. İhracatçı forfaiter ile bağlantı kurar ve ondan kendisini finanse etmesini ister. Uygulamada, ihracatçı ile forfaiter arasındaki bağlantı, satım sözleşmesinin yapılmasından önce kurulmaktadır

57 İthalatçı, satış sözleşmesinden sonra, borçlu olduğunu gösteren belgeleri imzalayarak kendi ülkesinde bulunan bankasına vermektedir. Bu banka, belgelerdeki miktarların ithalatçı tarafından ödeneceğini garanti ederek bunların ihracatçının bankasına göndermektedir. İhracatçının bankasına bir yazı yazarak, bu belgelerin ancak ihracatçı tarafından malların gönderilmek üzere yüklendiğini gösteren evrakların gösterilmesi halinde ona teslim edileceğini bildirmektedir. Forfaiting işleminde araya ihracatçının ve ithalatçının bankasının sokulmasının nedeni, satımın ülke dışı satım olması nedeniyle tarafların bir araya gelmesinin zor hatta imkansız olmasıdır.

58 Belgelerin veya senetlerin gösterilmesi veya teslimi gerektiği durumlarda, konusunda uzman olan bankaların aracı olarak kullanılması taraflar için büyük kolaylık sağlayacağı gibi işlemlerin güven içinde ve hızlı bir şekilde yapılması sonucunu da doğurur. İhracatçı mallan gönderir ve kendi bankasına giderek malları gönderdiğine ilişkin belgeleri gösterir. Bunun üzerine ihracatçının bankası, malların sevkine ilişkin belgeleri ithalatçının bankası aracılığı ile ona gönderir ve ithalatçının bankası vasıtasıyla aldığı senetleri ihracatçıya verir. İhracatçı bunları forfaiter'a devreder ve iskonto işleminden sonra kendisine ödeme yapılır. Forfaiter elde ettiği bu senetleri vadelerine kadar kendisinde muhafaza edebileceği gibi başka forfaiterlara da satabilir.

59

60 ZUHAL YAĞMUR BAŞAK FEVZİ EVREN