ANTİDEPRESAN İLAÇLAR Depresyon, sık görülen bir hastalıktır ve tedavi edilmediği zaman kişiye ve topluma önemli bir yük getirir.Depresyon sık görülen ve.

... konulu sunumlar: "ANTİDEPRESAN İLAÇLAR Depresyon, sık görülen bir hastalıktır ve tedavi edilmediği zaman kişiye ve topluma önemli bir yük getirir.Depresyon sık görülen ve."— Sunum transkripti:

1 ANTİDEPRESAN İLAÇLAR Depresyon, sık görülen bir hastalıktır ve tedavi edilmediği zaman kişiye ve topluma önemli bir yük getirir.Depresyon sık görülen ve tedavisi mümkün olan bir hastalık olması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü’nün ‘halk sağlığı sorunu’ tanımına girer ve birinci basamakta tanınması ve tedavi edilmesi gerekir.

2 Antidepresanlar depresyon patafizyolojisini düzelten etkin , bağımlılık yapmayan, zamanla etkisini kaybetmeyen ilaçlardır.Uygun doz ve yeterli süre antidepreson kullananların %50’sinde tam,%10-15’inde kısmen düzelme olur.Hastaların %20-30’unda ilk tedaviye bağlı iyileşme olmaz.Antidepresanların depresyon dışında geniş bir kullanım alanı vardır.

3 ETKİ MEKANİZMALARI Bilinen bütün antidepresanlar monoamin transmisyonunu değiştirir.Bu nedenle etkilerini nörotransitterler aracılığı ile yaptıkları düşünülmektedir.Depresyon tedavisinde ilk olarak norepinefrin daha sonraları serotonin rol oynamaktadır.

4 Her ikiside duygu durum değişikliğine katkıda bulunmaktadır
Her ikiside duygu durum değişikliğine katkıda bulunmaktadır.Serotonin doğrudanmı yoksa norepinefrinin aracılığı ilemi duygu durum değişikliği yaptığı tam olarak bilinmemektedir.Temel etki mekanizması beta-adrenajik resöptörlerin down-regülasyonu ve dolaylı olarak oto-alfa-resöptörlerinin up-regülasyonu ile olduğu bilinmektedir.

5 SINIFLANDIRMA Antidepresan ilaçlar kimayasal yapıları (trisiklinler) ve etki ettikleri resöptör tipleri (serotonerjik,noradrenerler) yada geliştirme dönemlerine göre birinci ,ikinci ve üçüncü kuşak antidepresanlar olarak sınıflandırılırlar.

6 TRİSİKLİN ANTDEPRESANLAR (BİRİNCİ KUŞAK)
Pnesinaptik nörondan sinaptik aralığa salınan norepinefrin serotonin ve geri emilimini baskılayarak etkilerini gösterir.Karaciğerde metabolizma olur ve plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanır.Ayrıca 3 farklı etkiye daha sahiptir:muskarinik kolinerjik rseptör blokajı, h-1 resöptör blokajı,a1 reseptör blokajı.Serotonin ve norepinefrin geri alımına etkisi teropatik etkiyi sağlarken diğer 3 farmakolojik özellik yan etkiyi sağlar.

7 ÖZGÜL SEROTONİN GERİALIM İNHİBİTÖRLERİ (SSRI)
(İKİNCİ KUŞAK) Klinik etkinlik açısından trisiklin antidepresanlardan farklı olmasalar da yüksek dozlarda toksisite açısından üstünlük sağlarlar.Kolay tolere edilirler.Antikolinerjik ve kardiyotoksisiteleri yoktur. Bu grup ilaçların temel etki düzeneği serotonin aracılığıyladır.Antidepresan etkisinin geç başlaması otoreseptörlerdeki duyarsızlaşmanın geç dönemde ortaya çıkmasına bağlıdır.

8 SSRI VE 5-HT2 BLOKERLERİ (İKİNCİ KUŞAK)
Nefazadon ve trazadon bu grupta yer alır.Ancak nefazadon akut karaciğer yetmezliği yapması nedeniyle piyasadan kaldırılmışıtr.Minimal düzeyde antikolinerjik etkileri vardır.Trazadonun sedasyon yan etkisi nedeniyle insomnia ve anksiyetede kullanılabilir.Trazodana bağlı gelişebilecek priapizm nedeniyle genç erkeklerde dikkatli olamk gerekir.

9 SEROTONİN VE NORADRENALİN GERİ ALIM İNHİBİTÖRLERİ (ÜÇÜNCÜ KUŞAK)
Venlafaksin Serotonin ve noradrenalin geri emilimini bloke ederler.Düşük dozlarda serotonin yüksek dozlarda noradrenalin üzerindeki etkisi belirgindir.Karaciğerde sitokrom enzimleri ile metabolize olurlar.Metabolitleri böbrekler aracılığı ile atılır.Hepatik yetmezlik ve böbrek yetmezliğinde kliriensi azalır.

10 MİANSERİN VE MİRTAZAPİN
MİLNACİPRAN Doal etkili bir antidepresandır.Serotonin ve noradrenalin geri alımını bloke eder.Güçlü serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörüdür.Sinerjik farmakoloik özelliği nedeniyle antideprasan etkinliğin arttığı düşünülmektedir. NORADRENERJİK VE SPESİFİK SEROTONİN ANTİDEPRESANLAR (NaSSa) MİANSERİN VE MİRTAZAPİN Derin uykuyu arttırılar.Anksiyete giderici ve uyku düzenleyici özellikleri vardır.Sedasyon etkisi düşük dozlarda belirgindir.Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde atılımı etkilenebilir.TA yüksekliğine neden olabilir , bu durumda ilaç kesilmelidir.

11 SEÇİCİ NORADRENALİN GERİ ALIM İHİBİTÖRLERİ
(ÜÇÜNCÜ KUŞAK) REBOKSİLİM Bu özelliği ile ilgi azlığı,enerji azlığı,motivasyon eksikliği olan hastalarda daha etkin olması beklenir.Böbrek ve karaciğer hastalarında doz yarıyarıya indirilmelidir.Yan etkileri Ağız kuruluğu,insomnia,kabızlık,terlemede artma,hipotansiyon,sık idrara çıkma,idrar retansiyonu,başdönmesi,taşikardidir.

12 MAO İNHİBİTÖRLERİ KLASİK MAO İNHİBİTÖRLERİ Sinir uçlarında MAO enzimini irreversbl olarak bloke eder.MAO serotonin,noradrenalin ve dopamin katabolizmasını düzenleyen eden bir enzimdir.İki kızma ayrılır.MAOA VE MAOB. Biri antideprasan özelliği diğeri yan etki özelliklerini gösterir.Bu grupta yer alan ilaçlar fenelzin,izokaboksazid ve tranilsipromindir.Bu ilaçlar tiramin içeren gıdalar ve trisiklik antidepresanlarla alınırsa hipertansif krize neden olur.Şiddetli başağrısı ,kalp ritmine bozulma,çrpıntı gibi belirtilerle ölüme neden olabilirler.

13 REVERSİBL MAO İNHİBİTÖRLERİ
Antidepresan etkiden sorumlu MAOA enzimini seçici olarak bloke ederler.Bu nedenle tiramin metabolizmasını etkilemez ve hipertansif krize neden olmaz.Bu grupta yer alan moklobemid(aurorix) ülkemizde vardır.Karaciğer yetmezliğinde doz azaltılmalıdır.

14 BİRİNCİ KUŞAK ÜÇÜNCÜ KUŞAK Venlafaksin (efexor) Nefazodon Mirtazapin
İKİCİ KUŞAK ÜÇÜNCÜ KUŞAK Venlafaksin (efexor) Nefazodon Mirtazapin (remeron) Milnasipran (ıxel) Reboksetin (edronax) Duloksetin Fluoksetin(prozac) Sertralin (lustral) Paroksetin (seroxat) Fluvoksamin (faverin) Sitalopram (cipram) Essitalopram (cipralex) Bupropion (zyban) Trazodon (desyrel) Amineptin moklobemid Amitriptilin (laroxyl) İmipramin (tofranil) Nortriptilin Desipramin Amoksapin Doksepin Protriplin

15 İLAÇLAR YARI ÖMRÜ(SAAT) GÜNLÜK DOZU(mg/gün) Amitriptilin (laroxly)
Bupropion (zyban) Essitolopram (cipralex) Fluoksetin (prozac) Fluvaksamin (faverin) İmipramin (tofranil) Klomipramin (anafranil) Maprotilin (ludiomil) Mianserin (tolvon) 30-45 8-24 27-32 4-16 15 18 32 21-25 20 10-20 20-60 50-250 50-300 75-225 15-45

16 İLAÇLAR YARI ÖMRÜ(SAAT) GÜNLÜK DOZU (mg/gün) Mirtazapin (remeron)
Paroksetin (seroxat) Reboksetin (edronax) Sertralin (lustral) Sitalopram (cipram) Tianeptin (stablon) Trazodon (desyrel) Venlafaksin (efexsor)) 20-40 1-3 11-17 26-40 35 2-4 5-9 3-7 30-90 20-60 4-8 50-200 20-40 50-600 75-300

17 İLAÇ YAN ETKİLERİ Ağız kuruluğu Müköz memranda kuruma Bulanık görme
ÜÇÜNCÜ KUŞAK BİRİNCİ KUŞAK İKİNCİ KUŞAK ANTİKOLİNERJİJ Y.T Ağız kuruluğu Müköz memranda kuruma Bulanık görme Konstipasyon Üriner retansiyon Aşırı terleme Konfüzyon Deliryum Aritmiler Hipotansiyon ANTİKOLİNERJİK Y.E Bulantı-kusma Diyare Sinirlilik Titreme Terleme Başağrısı Huzursuzluk Ajitasyon ANTİKOLİNERJİK Y.E Ağız kuruluğu İnsomnia Hipotansiyon Kabızlık Terleme Sık idrara ç Taşikardi Hipertansiyon Çarpıntı

18 İnsomnia Anksiyete DİĞER Ağız kuruluğu Terleme Başdönmesi İshal
BİRİNCİ KUŞAK İKİNCİ KUŞAK SSS etkilerine b SSS etkilerine b Uyuşukluk Halsizlik Yorgunluk Kabuslar Ajitasyon İnsomnia Parkinsonizm Distoni Başağrısı DİĞER Bulantı İshal Libido azlığı Ağrılı ejekülasyon Anorgazmi Menstral düzensizlikler galaktomi İnsomnia Anksiyete DİĞER Ağız kuruluğu Terleme Başdönmesi İshal Kabızlık İştahsızlık

19 BEKLENMEYEN YAN ETKİLER
Deri döküntüleri,ışığa duyarlılık,pigmentasyon,kanama i.kesilmeli Alkol yada antikonvilzan tetikleyebilir. Önceden varolan nöbetler tetiklenebilir.teavi başlangıcında yad ani doz arttırımnda ortaya ç Tetikleyebilir.TCA’lar yüksek riskli, bupropion düşük rikli görülmektedirikesin yargı yoktur Uygunsuz anti-diüretik hormon salınımı,saç dökülmesi, Allerjik tepkiler Karaciğer işlevlerinde b. Epileptik nöbet Mani tetiklenmesi Diğer

20 İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ TCA
Lityum ile birlikte nörotoksisite artar.TCA’lar analjezik etkisini artırır.Oral kontraseptifler ve östrojen ile TCA toksisitesi bildirilmişitir. SSRI Morfinin analjezik etkisini artırır.Buna karşın yan etkilerini azaltır.Trazodon ile birlikte nörotoksisitesi bildirilmiştir.QT uzamansına neden oldukları için fluyoksaminin tiyorizinle kullanılmaması gerekir.Kafein fluyoksamin düzeyini arttırır.İnterferon alfa ile paroksetine iyi yanıt ortadan kalakr.venlafaksin ve sertralanin birlikte kullanımı karaciğer fonksiyonlarını bozar. MİRTAZAPİN Benzodiazepinlerle sedasyon artışı olur.

21 Diüretiklerle hipokalsemi,fluoksetinle idrar retansiyonu yapar.
MOKLOBEMİD MAOB inhibitörü ile etkileşimde diyet yapmak gerekir.Bütün serotonerjikler ve TCA’larla kullanımı serotonin sendromu riskini arttırır.iki hafta aradan sonra kullanılmalıdır. REBOKSETİN Diüretiklerle hipokalsemi,fluoksetinle idrar retansiyonu yapar. VENLAFAKSİN Verapamil ile birlikte kullanımında bir ölüm bildirilmişitir. ALKOLLE ANTİDEPRESANLARIN ETKİLEŞİMİ Amitriptiln,maptotilin,trazodon,mianserin ve mirtazapin ile sedasyon artmaktadır.Diğer antidepresanlarla etkileşim görülmemişitir.

22 MARİHUANA İLE ETKİLEŞİMİ
TCA kullanımı bilinç bozukluğuna ,deliryum, taşikardi,maniye neden olur. KAHVE İLE TKİLEŞİMİ Fluvoksaminin serum düzeyi artar. SİGARA AİLE ETKİLEŞİMİ TCA serum düzeylerinde azalma,serbest TCA’larda yükselme bildirilmiş.Ancak bunun klinik önemi yoktur. ANTİDEPRESANLARA BAĞLI ORTAYA ÇIKAN PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR Ajitasyon Halüsünasyon Mani/hipomani/öfori Hareket bozuklukları

23 ÖZEL DURUMLARDA ANTİDEPRESAN KULLANIMI
GEBELİK Gebeliğin ilk 3 ayında EKT daha güvenilir olmakla birlikte çok gerekliyse kullanılabilir. EMZİRME %1 oranında süte geçerler.Emzirme ilaç kullanımından en uzun süre sonra yapılmalı ve ilaç alımı en üşük dozda olamlıdır. KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR Aritmilerde birinci seçnek SSRI’lar,ikinci seçenek TCA’lardır.Anjinada trazodon ve trisiklinler kan basıncını düşürerek ağrıya neden olabilirler.Hipertansif hastalar venlafaksin dikkatli kullanılmalıdır.Kalsik MAOI’leri kontrendikedir.

24 KARACİĞER İŞLEV BOZUKLUĞU
SSRI’lar içinde paraksetin en güvenli antidepresandır. Milnasipran karaciğerde metzbolize olmadığı için ilk seçenek olabilir. BÖBREK İŞLEV BOZUKLUĞU Mirtazapinireboksetin yarı dozları kullanılablir. DİYABET SSRI’lar serum düzeyini %30 oranında düşürebilir,iştahsızlık ve açlık ve yeme davranışlarının deetlenmsine katkıda bulunur.

25 EPİLEPSİ Maprotilin risklidir.TCA’ların yüksek dozlarında ortaya çıkar.SSRI’lar ile risk çok düşüktür. Reboksetin güvenilir görünmektedir. GLOKOM En riskli ilaçlar antikolinerjik etkili TCA’lardır. YAŞLI HASTALAR SSRI’lar yaşlı hastalar için öncelikli antidepresanlardır.