ALIŞILMADIK SESLER... Çığlıklar İnlemeler Cam kırılma sesi

... konulu sunumlar: "ALIŞILMADIK SESLER... Çığlıklar İnlemeler Cam kırılma sesi"— Sunum transkripti:

1

2 ALIŞILMADIK SESLER... Çığlıklar İnlemeler Cam kırılma sesi
Metal çarpma sesi Birden başlayarak yükselen bağırtılar İmdat çağrısı Silah sesi Dikkat

3 ALIŞILMADIK GÖRÜNTÜLER...
Devrilmiş bir masa Ters dönmüş bir tencere Cam kırıkları Kapağı açık ilaç dolabı Dökülmüş ilaçlar Elektrik prizinden çıkan duman Alev Yoğun duman Etrafın karışık olması Yerde kan izleri Dikkat

4 KALP YETMEZLİĞİ

5 GARİP KOKULAR... Yanık kokusu Kızarmış et kokusu Kablo-plastik kokusu
Gaz kokusu Sarımsak kokusu (hardal kokusu) Dikkat

6 KİŞİLERDE SIRADIŞI DAVRANIŞ BİÇİMLERİ...
Saldırganlık veya aşırı durgunluk Solumada güçlük Gırtlak takılması hissi Konuşmada yavaşlık Anlaşılmaz mırıltılar Sersemlik hali Bir sebep yokken kişinin terlemesi Deride soluklaşma Kızarma Morarma Dikkat

7 BURUN KANAMASI

8 NABIZ NOKTALARI

9 GÖZ BEBEKLERİ

10 ZEHİRLE TEMAS

11 EVİNİZDEKİ SESSİZ TEHLİKELER NELERDİR?

12 BANYODA Islak bez Sıcak su Makas Cam karpuz Lavabo seramiği
Elektrikli ısıtıcı Sabun ve deterjan Traş bıçağı Elektrikli traş makinası Ampul Çamaşır makinası Şampuan Saç kurutucu Priz Ayna Şofben Evinizdeki Sessiz Tehlikeler Nelerdir?

13 OTURMA ODASINDA Elektrik anahtarları ve prizler Soba ve ısıtıcılar
Avize Cam sehpa ve cam eşya Muhtelif seramik eşya Bazı zehirli ev bitkileri (Diffenbahia) Evinizdeki Sessiz Tehlikeler Nelerdir?

14 ÇOCUK ODASINDA Top Paten Patlayıcı oyuncaklar (maytap, çatapat)
Vurucu oyuncaklar (ucu sivri oklar) Küçük parçalı oyuncaklar Yayla kurulan oyuncaklar Evinizdeki Sessiz Tehlikeler Nelerdir?

15 DEPO ALANLARI VE İŞ ODASINDA
Üst üste dengesiz dizilmiş ağır nesneler (odun vb.) Balta, keser, burgu, tornavida, testere, çekiç Tüm elektrikli hobi aletleri Av silahları, fişek, barut, kapsül Solvent (tiner, gazyağı, vb.) Ve boyalar Isı yayan araçlar (ütü, soba vb.) Evinizdeki Sessiz Tehlikeler Nelerdir?

16 MUTFAKTA Kibrit, çakmak, tüpgaz Çatal, bıçak, tirbüşon
Ağır metal tencere Tüm elektrikli ev aletleri Cam eşya Tabak, çanak Rende Evinizdeki Sessiz Tehlikeler Nelerdir?

17 İlkyardım Malzemeleri
Bir ilk Yardım çantasında Acil Tıp Derneği’ nin belirlediği aşağıdaki malzemeler bulunmalıdır. 1 adet künt uçlu makas. 3 çift lateks eldiven. 5 adet 5 cm X 5 cm gazlı bez. 5 adet 10 cm X 10 cm gazlı bez. 2 adet 2m X 10 cm rulo sargı bezi. 2 adet üçgen bandaj. 2 adet ağzı kapanabilir plastik poşet. 2 adet çengelli iğne. 1 adet suni solunum ağızlığı. Temel Yaşam Desteği Bilgi Formu. Ayrıca araçlarda kırık tespiti için karton, mukavva, tahta benzeri malzeme ve farklı boylarda boyunluk bulunması da önerilmektedir.

18 2 adet 2m X 10 cm rulo sargı bezi. 2 adet üçgen bandaj.
Bir ilk Yardım çantasında Acil Tıp Derneği’ nin belirlediği aşağıdaki malzemeler bulunmalıdır. 1 adet künt uçlu makas. 3 çift lateks eldiven. 5 adet 5 cm X 5 cm gazlı bez. 5 adet 10 cm X 10 cm gazlı bez. 2 adet 2m X 10 cm rulo sargı bezi. 2 adet üçgen bandaj. 2 adet ağzı kapanabilir plastik poşet. 2 adet çengelli iğne. 1 adet suni solunum ağızlığı. Temel Yaşam Desteği Bilgi Formu. Ayrıca araçlarda kırık tespiti için karton, mukavva, tahta benzeri malzeme ve farklı boylarda boyunluk bulunması da önerilmektedir. İlkyardım Malzemeleri

19 YABANCI CİSİM İLE HAVAYOLUNUN TIKANMASI
NEDENLER: Boğulma, genellikle yemek yerken olur. Çocuklarda ve bazı erişkinlerde çeşitli gıdalar ve yabancı cisimler tıkanma sebebi olmasına karşın büyüklerde tıkanmanın en yaygın sebebi ettir. RİSK FAKTÖRLERİ: Büyük iri veya çiğnenmemiş lokmalar. Kanda yüksek alkol seviyesi. Takma dişler. Ağızda lokma veya başka bir madde varken oynama, ağlama, hapşırma, gülme veya konuşma.

20 NEDENLER: Boğulma, genellikle yemek yerken olur. Çocuklarda ve bazı erişkinlerde çeşitli gıdalar ve yabancı cisimler tıkanma sebebi olmasına karşın büyüklerde tıkanmanın en yaygın sebebi ettir. RİSK FAKTÖRLERİ: Büyük iri veya çiğnenmemiş lokmalar. Kanda yüksek alkol seviyesi. Takma dişler. Ağızda lokma veya başka bir madde varken oynama, ağlama, hapşırma, gülme veya konuşma. Boğulma

21 ÖNLEMLER: Özellikle takma diş kullanıyorsanız lokmaları küçük parçalar halinde kesiniz, yavaş ve iyi çiğneyin. Fazla alkol almayın. Çiğnerken ve yutarken gülmekten ve konuşmaktan sakınınız. Çocukların ağzında yiyecek veya yabancı cisimle oynamalarına,yürümelerine veya konuşmalarına engel olun. Yabancı cisimleri (Örneğin taşlar, boncuklar, tesbihler, misketler) bebek ve çocuklardan uzak tutun. Boğulma

22 Yabancı Cisim ile Havayolu Tıkanmasının Tanınması:
Hava yolu tıkanmasının erken farkına varılması başarılı tedavinin anahtarı olduğu için bu acil durumu bayılma, felç, kalp krizi, ilaç zehirlenmesi ve diğer ani solunum zayıflığına sebep olan ve farklı tedavi uygulanan durumlarda ayırt etmek önemlidir. Hava yolu tıkanması, hava yolunun şişmesine sebep olan enfeksiyonlara da bağlı olabilir. Enfeksiyon sebebiyle hava yolu tıkanmış olan çocuklar hemen bir hastanenin acil servisinde tedavi görmeli ve böyle bir tıkanıklığın giderilmesi için gereksiz ve yararsız girişimlerle zaman kaybedilmelidir. Boğulma

23 TYD TEKNİKLERİ (Temel Yaşam Desteği)
Erken TYD kalp ve solunum krizi geçiren bir hastanın yaşam zincirinde önemli bir bağlantıdır. TYD’ nin önemli bir bölümünü ağızdan kurtarma nefesi ve göğüs masajı kombinasyonu içerir. Doğru tıbbi tedavi normal kalp hareketini sağlayana kadar, TYD beyine ve diğer hayati organlara bir miktar oksijenlenmiş kan akışı sağlar. Kalp krizi, hastanın birkaç saniye içinde bilincini kaybetmesine neden olabilir. 112’ye erken uyarı, erken TYD, erken defibrilasyon, erken ileri bakım sağlanırsa hastanın yaşama şansı artar. TYD’ nin ABC’ si: Airway; Havayolu, Breadhing; Solunum, Circulation; Dolaşım’ dır. A; ingilizce airway kelimesinin karşılığı olan havayoludur. Sahadaki yöntem hastaya pozisyon vermektir. Bilinci olmayan hastada dilin geriye kaçmasıyla kapanan havayolunu açmanın iki yöntemi vardır. Bunlardan en kolayı, çeneyi kaldırıp boynu geriye atarak yapılır. Ancak geçirilmiş bir travma hikayesi varsa boyun korunarak çene köşelerinden öne doğru çekilerek dilin nefes almayı engellemesi önlenir. B; ikinci basamaktır. Solunum (breathing) kelimesinin baş harfidir. Bu basamakta şahsın soluk alıp almadığını anlamak için hisset, dinle ve gör prensibi uygulanır. Yanağımızı şahsın ağzının önüne getirip solunumu yanağımızla hissetmeye, kulağımızla duymaya ve göğüs kafesinin yükselişini kontrol ederek görmeye çalışırız. Solunumun olmadığına karar vermek için en az on saniye izlemek gerekir. Solunumu varsa bu pozisyon sabit tutulur, solunumun devamlılığı takip edilerek yardım beklenir. Solunumu yoksa ilk olarak hasta sırtüstü pozisyonda değilse sırtüstü pozisyona getirilir. Ağız içindeki yabancı cisimler özellikle takma dişler veya yemek artıkları temizlenir. Ve hastaya havayolu açık pozisyondayken iki derin soluk verilir. Soluk verilirken ya burun ya da ağız yolu kullanılır, bir yandan da göğüs hareketleri izlenir. Eğer soluğu içeri vermekte güçlük var ya da göğüs kafesinin yükselmesi yeterli değilse hava verilir. C; dolaşımın sağlanması ingilizce circulation kelimesiyle ifade edilir. Kalpten pompalanan kanın hayati organlara (beyin, akciğer, kalbin kendisi, vs) gönderilerek hayatın devamının sağlanması gerekmektedir. Kanama yoluyla kaybedilen kan, damar tıkanması, bir pompa olan kalbin bozulması, yetmezliği gibi sebeplerle meydana gelen dolaşım bozuklukları dışarıdan müdahale ile kalbin atması sağlanarak devam ettirilmeye çalışılır. Bu uygulama yalnızca eğitimini yeterli düzeyde almış olan ilkyardımcılar için yapılabilir.

24 Erken TYD kalp ve solunum krizi geçiren bir hastanın yaşam zincirinde önemli bir bağlantıdır. TYD’ nin önemli bir bölümünü ağızdan kurtarma nefesi ve göğüs masajı kombinasyonu içerir. Doğru tıbbi tedavi normal kalp hareketini sağlayana kadar, TYD beyine ve diğer hayati organlara bir miktar oksijenlenmiş kan akışı sağlar. Kalp krizi, hastanın birkaç saniye içinde bilincini kaybetmesine neden olabilir. 112’ye erken uyarı, erken TYD, erken defibrilasyon, erken ileri bakım sağlanırsa hastanın yaşama şansı artar. TYD’ nin ABC’ si: Airway; Havayolu, Breadhing; Solunum, Circulation; Dolaşım’ dır. A; ingilizce airway kelimesinin karşılığı olan havayoludur. Sahadaki yöntem hastaya pozisyon vermektir. Bilinci olmayan hastada dilin geriye kaçmasıyla kapanan havayolunu açmanın iki yöntemi vardır. Bunlardan en kolayı, çeneyi kaldırıp boynu geriye atarak yapılır. Ancak geçirilmiş bir travma hikayesi varsa boyun korunarak çene köşelerinden öne doğru çekilerek dilin nefes almayı engellemesi önlenir. B; ikinci basamaktır. Solunum (breathing) kelimesinin baş harfidir. Bu basamakta şahsın soluk alıp almadığını anlamak için hisset, dinle ve gör prensibi uygulanır. Yanağımızı şahsın ağzının önüne getirip solunumu yanağımızla hissetmeye, kulağımızla duymaya ve göğüs kafesinin yükselişini kontrol ederek görmeye çalışırız. Solunumun olmadığına karar vermek için en az on saniye izlemek gerekir. Solunumu varsa bu pozisyon sabit tutulur, solunumun devamlılığı takip edilerek yardım beklenir. Solunumu yoksa ilk olarak hasta sırtüstü pozisyonda değilse sırtüstü pozisyona getirilir. Ağız içindeki yabancı cisimler özellikle takma dişler veya yemek artıkları temizlenir. Ve hastaya havayolu açık pozisyondayken iki derin soluk verilir. Soluk verilirken ya burun ya da ağız yolu kullanılır, bir yandan da göğüs hareketleri izlenir. Eğer soluğu içeri vermekte güçlük var ya da göğüs kafesinin yükselmesi yeterli değilse hava verilir. C; dolaşımın sağlanması ingilizce circulation kelimesiyle ifade edilir. Kalpten pompalanan kanın hayati organlara (beyin, akciğer, kalbin kendisi, vs) gönderilerek hayatın devamının sağlanması gerekmektedir. Kanama yoluyla kaybedilen kan, damar tıkanması, bir pompa olan kalbin bozulması, yetmezliği gibi sebeplerle meydana gelen dolaşım bozuklukları dışarıdan müdahale ile kalbin atması sağlanarak devam ettirilmeye çalışılır. Bu uygulama yalnızca eğitimini yeterli düzeyde almış olan ilkyardımcılar için yapılabilir.

25 YABANCI CİSİM İLE HAVAYOLUNUN TIKANMASI (Boğulma)
Yabancı cisimler kısmi veya bütün havayolu tıkanmasına sebep olabilirler. Kısmi havayolu tıkanmasında kişi soluyabilir veya solunumu yetersiz olabilir. İyi soluyan kişinin şuuru yerindedir ve şiddetli bir şekilde öksürür; öksürükler arasında sesli nefes alma vardır. Tam hava yolu tıkanmasında hasta kişi konuşamaz, nefes alamaz veya öksüremez. Açılmayan hava yolu tıkanması profesyonel yardım gerektirir. Tıkanıklığı açamazsanız mutlaka ambulans çağırınız.

26 Yabancı cisimler kısmi veya bütün havayolu tıkanmasına sebep olabilirler. Kısmi havayolu tıkanmasında kişi soluyabilir veya solunumu yetersiz olabilir. İyi soluyan kişinin şuuru yerindedir ve şiddetli bir şekilde öksürür; öksürükler arasında sesli nefes alma vardır. Tam hava yolu tıkanmasında hasta kişi konuşamaz, nefes alamaz veya öksüremez. Açılmayan hava yolu tıkanması profesyonel yardım gerektirir. Tıkanıklığı açamazsanız mutlaka ambulans çağırınız. Boğulma

27 HAVA YOLU Hava Yolu Başarılı Temel Yaşam Desteği için, başa doğru pozisyon vererek hava yolunun açılması ilk önemli adımdır. Bilinçsiz bir hastada dilin geriye düşmesi hava yolunun tıkanmasının başlıca sebeplerinden olduğunu hatırlamak önemlidir. Dil, direkt olarak ve gırtlak kapağı endirekt olarak alt çeneye bağlı olduğuna göre başı arkaya eğip alt çeneyi öne yukarıya doğru çekmek, dili gırtlağın arkasından kaldırır ve genellikle de hava yolunu açar.

28 Başarılı Temel Yaşam Desteği için, başa doğru pozisyon vererek hava yolunun açılması ilk önemli adımdır. Bilinçsiz bir hastada dilin geriye düşmesi hava yolunun tıkanmasının başlıca sebeplerinden olduğunu hatırlamak önemlidir. Dil, direkt olarak ve gırtlak kapağı endirekt olarak alt çeneye bağlı olduğuna göre başı arkaya eğip alt çeneyi öne yukarıya doğru çekmek, dili gırtlağın arkasından kaldırır ve genellikle de hava yolunu açar. Hava Yolu

29 SOLUNUM Solunum Solunum durduğu zaman vücut sadece akciğerlerde ve kan akımında kalmış olan oksijene sahiptir. Buna göre solunum durunca bunu kalp krizi ve ölüm izler. Ağızdan ağıza kurtarma nefesi hastanın akciğerlerine oksijen yollamanın en çabuk yoludur. Bir kişiye verdiğiniz solukta, onun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar oksijen vardır. Suni solunum, hasta kendi kendine nefes alıp verene kadar veya sağlık görevlileri gelene kadar verilmeye devam edilmelidir. Eğer hastanın bilinci yoksa fakat soluk alıp veriyorsa hastayı iyileşme pozisyonuna getirip yan yatırın. Eğer hastanın kalbi atıyorsa hava yolunun açık kalmasını sağlayın ve solunumu destekleyin.

30 Solunum durduğu zaman vücut sadece akciğerlerde ve kan akımında kalmış olan oksijene sahiptir. Buna göre solunum durunca bunu kalp krizi ve ölüm izler. Ağızdan ağıza kurtarma nefesi hastanın akciğerlerine oksijen yollamanın en çabuk yoludur. Bir kişiye verdiğiniz solukta, onun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar oksijen vardır. Suni solunum, hasta kendi kendine nefes alıp verene kadar veya sağlık görevlileri gelene kadar verilmeye devam edilmelidir. Eğer hastanın bilinci yoksa fakat soluk alıp veriyorsa hastayı iyileşme pozisyonuna getirip yan yatırın. Eğer hastanın kalbi atıyorsa hava yolunun açık kalmasını sağlayın ve solunumu destekleyin. Solunum

31 DOLAŞIM Dolaşım Eğer hastanın kalbi kalbi atmıyorsa, suni solunum ve göğüs kalp masajına başlayın. Göğüs masajı akciğerlere, beyne, koroner arterlere ve diğer önemli organlara kan akışının devamını sağlar. Göğüs masajı yapılırken suni solunum da yapılmalıdır. İyileşme Pozisyonu: Eğer hastanın yeniden canlandırma sırasında veya sonrasında solunumu döner ve nabzı atmaya başlarsa hastayı iyileşme pozisyonuna getirin.

32 Eğer hastanın kalbi kalbi atmıyorsa, suni solunum ve göğüs kalp masajına başlayın.
Göğüs masajı akciğerlere, beyne, koroner arterlere ve diğer önemli organlara kan akışının devamını sağlar. Göğüs masajı yapılırken suni solunum da yapılmalıdır. İyileşme Pozisyonu: Eğer hastanın yeniden canlandırma sırasında veya sonrasında solunumu döner ve nabzı atmaya başlarsa hastayı iyileşme pozisyonuna getirin. Dolaşım

33 TEK KURTARICI İLE TYD (Erişkin)

34 KALP AĞRISI

35 Erken Uyarı Bilinç durumunu saptayın. Bilinç kapalı ise; omuzuna dokunun ve kişiyi yavaşça sarsın. “İyi misin?” diye sorun Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

36 Acil Tıp Sistemini Harekete Geçirin; Ambulansı Arayın
Bu sitemin halen bütün şehirlerimizde olmadığını ancak tüm Türkiye’ ye yayılmakta olduğunu hatırlayın. Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

37 Erken TYD Hava Yolu Hastaya pozisyon verin. Hava yolunu açın. (Baş geriye, çene öne yukarıya) Başını ve boynunu koruyarak sırtüstü yatırın, bir elinizle çeneyi yukarıya kaldırırken diğer elinizle alnını iterek başın geriye doğru gitmesini sağlayın. Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

38 Solunum Bak: göğüs hareket ediyor mu? Dinle: soluk sesi var mı?
Hisset: yanağınızda nefesi hissediyor musunuz? Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

39 Dolaşım Nabzın atıp atmadığını kontrol edin.
Boyundaki şah damarından 10 saniye süreyle nabzı almaya çalışın. İki üç parmağınızı adem elmasının üzerine getirin, kemikle kas arasında kaydırıp şah damarında nabzı bulmaya çalışın. Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

40 Eğer hastanın nabzı varsa dakikada 12 nefes verin.
(Her 5 saniyede bir nefes) Nabız yoksa kalp masajına ve soluk vermeye başlayın. İman tahtasının alt yarısını bulun. Aşağı doğru basınç vererek masaja başlayın. Ritim sağlamak için sayın. İman tahtasını 4-5 cm. çöktürecek şekilde dakikada ortalama 100 kalp masajı uygulayın. Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

41 KALP MASAJI TEKNİĞİ

42 15 Kalp masajı ve 2 tam nefes. Her 4 seans sonunda nabzı kontrol edin.
Her 15 masajdan sonra 2 tam nefes verin. Eğer nabzı yoksa TYD’ ye devam edin. Eğer nabız var, solunum yoksa her 5 saniyede bir kurtarma nefesi verin. Birinci Kurtarıcının Yerine Geçmek Üzere İkinci Kurtarıcının Gelmesi: İkinci kurtarıcı gelir ve Kendini tanıtır: “TYD yapmayı biliyorum. Yardım edebilir miyim?” Ambulansın harekete geçirilip geçirilmediğini sorar ve gerekiyorsa yardım çağırır. (112) Nabzı kontrol eder: Eğer nabız yoksa, ikinci kurtarıcı tek kişi ile TYD’ ye başlar. Göğüs masajı ve suni solunum yapar. Birinci kurtarıcı ikinci kurtarıcının çabalarına şöyle yardımcı olur: Kurtarma nefeslerinde göğüs kafesinin kalkmasını gözlemler, Göğüs masajı sırasında nabzı kontrol eder. Göğüs masajı ve solunumu yapan kurtarıcı yorulduğunda diğer kurtarıcı görevi alır. Ambulans gelene kadar kurtarıcılar rollerini değişerek sürdürmelidir. Tek kurtarıcı ile TYD Erişkin

43 TIKALI HAVA YOLU Bilinci Açık Erişkin

44 Karın Manevrası Hasta konuşabiliyor veya öksürebiliyor mu?
Kurtarıcı “Boğuluyor musunuz?” diye sorabilir. Hasta evrensel boğulma işaretini yapabilir. Karın Manevrası Heimlich Manevrası’ nı hasta kendinden geçene veya yabancı cisim çıkana kadar yapmaya devam edin. Boğulan kişinin arkasına geçip kollarınızı hastanın beline dolayın. Bir elinizi yumruk yaparak göbeğin biraz üzerine yerleştirin, diğer elinizle bilekten kavrayın. Yumruğunuzu ileri ve yukarı hamlelerle bastırın. TIKALI HAVA YOLU: Bilinci Açık Erişkin

45 GÖĞÜS HAMLESİ Bu ileri aylardaki hamilelerde ve şişman kişilerde uygulanır. Göğüs Hamleleri: Boğulmakta olan kişinin arkasına geçip kollarınızı onun koltuk altlarından geçirip göğsünün üzerinde tutun, hızlı geriye doğru hamlelerle basınç uygulayın. TIKALI HAVA YOLU: Bilinci Açık Erişkin

46 TIKALI HAVA YOLU Kişinin Bilinci Kapalı ise veya Kapanırsa

47 Acil Tıp Sistemini Harekete Geçirin. 112’ yi arayın.
Kurtarma nefesi verin. Hava yolunu açın. İki tam nefes verin. Gerekiyorsa başın pozisyonunu tekrar ayarlayıp bir daha deneyin.

48 Hava Yolu tıkalı ise Heimlich Manevrası’ nı uygulayın.
Yerde yatmakta olan kişinin kalçalarının üzerine çömeliniz. Elinizin topuğunu karnına göbeğin az üstü ve göğüs kemiğinin altına koyun. İkinci elinizi birincinin üzerine yerleştirin. Karnına çabuk, içe ve yukarı doğru hamlelerle bastırın. Bu manevraları hızlı yapın ve bir sıra takip ederek uygulayın. Başarılı olana kadar devam edin. Alternatif Yöntemler: Parmakla temizlik, Kurtarma nefesi, Karın hamlesi Bebek ve Çocuklarda TYD ve Hava Yolu Tıkanıklığını Açma Yöntemi Sekiz yaşından büyük çocuklarda TYD ve tam hava yolu tıkanması müdahalesi erişkinlerinkiyle aynıdır. Fakat küçük çocuklarda (1-8 Yaş) ve bebeklerde (1 Yaşından küçük) hava yolu tıkanması girişimi erişkinlerde kullanılan tekniklerden bazı farklılıklar içerir. Teknikteki bu değişiklikler bebekler ve çocukların fiziksel yapılarının tam gelişmemiş olması ve bedenlerinin küçük olması sebebiyle gereklidir. Bu kurs bebek ve çocuklarda temel yaşam desteği konusunda sadece bir giriş kapsamındadır; aşağıda belirtilen kişilerin daha kapsamlı bir pediatrik temel yaşam desteği kursu almaları tavsiye edilir: Bebek ve küçük çocukların anne ve babaları, özellikle çocuklarında kalp, dolaşım ve solunum sıkıntısı yüksek olanların. Gündüz bebek ev bakımı personelinin, Öğretmenlerin, Sporcu antrenörlerinin, Tüm sağlık personeli ve profesyonel kurtarma görevlilerinin. Çocuklarda ve Bebeklerde Ani Ölümün Sebepleri Bebek ve çocuklarda kalp krizi genellikle solunum sıkıntısı veya solunum yetmezliği sonucu yetersiz oksijen sağlanmasıyla olur. Çocuklarda TYD, yaralanma, yabancı cisim sebebiyle hava yolu tıkanması, sığ suda boğulma, ani bebek ölümü sendromu ve enfeksiyonlar gibi çeşitli olaylardan sonra gerekebilir. Her yıl 15 yaşından küçük çocuklarda çok sayıda yaralanma ve zehirlenme olmaktadır. Yaralanmaların hemen hemen yarısını motorlu araç kazaları, % 20’ sini yanıklar, ateşli silah yaralanmaları ve zehirlenmeler oluşturur.

49 Bebek ve Çocuklarda TYD ve Hava Yolu Tıkanıklığını Açma Yöntemi
Sekiz yaşından büyük çocuklarda TYD ve tam hava yolu tıkanması müdahalesi erişkinlerinkiyle aynıdır. Fakat küçük çocuklarda (1-8 Yaş) ve bebeklerde (1 Yaşından küçük) hava yolu tıkanması girişimi erişkinlerde kullanılan tekniklerden bazı farklılıklar içerir. Teknikteki bu değişiklikler bebekler ve çocukların fiziksel yapılarının tam gelişmemiş olması ve bedenlerinin küçük olması sebebiyle gereklidir. Bu kurs bebek ve çocuklarda temel yaşam desteği konusunda sadece bir giriş kapsamındadır; aşağıda belirtilen kişilerin daha kapsamlı bir pediatrik temel yaşam desteği kursu almaları tavsiye edilir: Bebek ve küçük çocukların anne ve babaları, özellikle çocuklarında kalp, dolaşım ve solunum sıkıntısı yüksek olanların. Gündüz bebek ev bakımı personelinin, Öğretmenlerin, Sporcu antrenörlerinin, Tüm sağlık personeli ve profesyonel kurtarma görevlilerinin. Çocuklarda ve Bebeklerde Ani Ölümün Sebepleri Bebek ve çocuklarda kalp krizi genellikle solunum sıkıntısı veya solunum yetmezliği sonucu yetersiz oksijen sağlanmasıyla olur. Çocuklarda TYD, yaralanma, yabancı cisim sebebiyle hava yolu tıkanması, sığ suda boğulma, ani bebek ölümü sendromu ve enfeksiyonlar gibi çeşitli olaylardan sonra gerekebilir. Her yıl 15 yaşından küçük çocuklarda çok sayıda yaralanma ve zehirlenme olmaktadır. Yaralanmaların hemen hemen yarısını motorlu araç kazaları, % 20’ sini yanıklar, ateşli silah yaralanmaları ve zehirlenmeler oluşturur.

50 Bebek ve Çocuklarda Hava Yolu Tıkanmaları İçin Önlem
Bebeklerde ve çocuklarda kalp ve solunum bozukluğuna sebep olan durumların önlenmesine harcanan zamanın, TYD tekniklerini iyice öğrenmeye harcanan zamandan daha faydalı olduğunu unutmamak gerekir. TYD gerektiren acil durumların büyük çoğunluğu, önlenebilir sınıfına girer ve çocukların çevre güvenliğini sağlamak için özel dikkat gösterilmelidir. Motorlu araçlardaki emniyet kemerlerinin ve hava yastıklarının yaşa uygun kullanımı, bisiklet kaskları, yüzme havuzunu çevreleyen korkulukların konması, evdeki ateşli silahlar için güvenlik önlemleri alınması ve duman dedektörü kullanımı çocukluk çağındaki yaralanmaların yarısından çoğuna ve yaralanmaların sebep olduğu ölümlerin yarısına engel olabilir. Çocuklar kibrit ve yangın konusunda eğitilmeli ve küçük çocuklar kontrolsüz bırakılmamalıdır. Boncuklar, küçük oyuncaklar, raptiyeler, misketler ve kuruyemiş bebek ve okul öncesi çocuklardan uzak tutulmalıdır. Çocuklar yürürken, koşarken, oynarken veya ağlarken ağızlarına yiyecek ve yabancı cisim almamalıdır.

51 Tek Kurtarıcı İle TYD: Çocuk (1-8 Yaş)
Küçük çocuklara uygulanan TYD erişkinlere ve daha büyük çocuklara uygulanandan 4 yönde farklılık gösterir: Eğer kurtarıcı olarak yardımcınız yoksa acil tıp sistemini harekete geçirmeden evvel bir dakika boyunca TYD uygulayın. Göğüs masajında iki el yerine tek elin topuğunu kullanın. Göğüs kemiğinin (İman tahtası) 1/3-1/2 alt yarısına elinizle 2-3 cm. çöktürerek basınç uygulayın. Dakikada 100 masaj uygulayın, her 5 göğüs masajından sonra 1 adet kurtarma nefesi verin. Tek Kurtarıcı İle TYD: Çocuk (1-8 Yaş)

52 Hava Yolu 1. Bilinç durumunu kontrol edin; yavaşça omzuna dokunun ve sarsın, “iyi misin?” diye sorun. 2. Cevap yoksa çevrenizdekilerden yardım isteyin. 3. Hastayı incitme olasılığını göz önünde bulundurarak başını ve boynunu destekleyerek sırtüstü yatırın. Hava yolunu açın, başını geriye itip, çenesini kaldırın. Tek Kurtarıcı İle TYD: Çocuk (1-8 Yaş)

53 Solunum 5. Nefes alıp almadığını kontrol edin.
Hava yolunu açık tutarken, kulağınız çocuğun ağzının üzerinde göğsüne bakın ve “bak, dinle, hisset” yaparak soluğunu duymaya çalışın. 6. Solunum yoksa 2 tam kurtarma nefesi verin (ağızdan ağıza, her nefes saniye sürmeli). Her verilen nefeste göğüs kalkmalı, sonra da inmelidir. Tek Kurtarıcı İle TYD: Çocuk (1-8 Yaş)

54 Dolaşım 7. Nabzı kontrol edin. Başı bir elinizle geriye doğru iterken iki veya üç parmağınızla şah damarından nabza bakın. 8. Göğüs masajına başlayın. Erişkinde olduğu gibi doğru el pozisyonunu bulun. İman tahtasının 1/3-1/2 alt yarısına 2-3 cm. çökme sağlayacak şekilde basınç uygulayın. Sadece tek elinizin topuğunu kullanın. Dakikada 100 masaj uygulayın, her 5 masajdan sonra 1 tam nefes verin. 9. On siklusta bir kontrol ediniz. Yanıt yoksa Acil Tıp Sistemini harekete geçirin, 112’ yi arayın. 10. Nabız yoksa 1 tam nefes verin ve göğüs masajı+kurtarma nefeslerine devam edin. 11. Birkaç dakikada bir nabzı kontrol edin. 12. Nabız atmaya başlarsa solunumu kontrol edin. Solunum yoksa her 3 saniyede bir, 1 tam nefes verin (dakikada 20 kurtarma nefesi) ve nabzı kontrol edin. Eğer solunum varsa, iyileşme pozisyonuna getirin, hava yolunu açık tutun ve nabzı kontrol altında tutun. Tek Kurtarıcı İle TYD: Çocuk (1-8 Yaş)

55 Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)
1-8 yaş arası çocuklarda ilk yardımı erişkinlerde ve daha büyük çocuklarda yaptığınız gibi yapın. Yalnız işaret parmağınız ile körleme temizlik yapmaya kalkmayın. Bunun yerine, dil ve çeneyi kaldırıp hava yoluna bakıp, yabancı cisim görüyorsanız parmağınızla çıkarmaya çalışın. Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)

56 Tek Kurtarıcı İle TYD: Bebek (1 Yaşından Küçük) Bebeklerde TYD Büyüklükleri İle Yaralanma Olasılıkları Göz Önünde Bulundurularak Daha Özel Bir Şekilde Uygulanmalıdır. Bu Nedenle Bebeklerde TYD Ve Boğulmada İlk Yardım Bir Çok Farklılıklar Gösterir. Hava Yolu Bilinç durumunu saptayın. Yavaşça omzuna dokunun, sarsın, seslenin. Cevap yoksa çevrenizdekilerden yardım isteyin. Çevirmek gerekiyorsa, bebeğin başını ve boynunu destekleyerek sert bir zemin üzerinde sırtüstü pozisyonuna getirin. Başını geriye itip çenesini kaldırarak havayolunu açın. Başını çok fazla geriye itmemeye özen gösterin. Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)

57 Solunum 5. Nefes alıp almadığını kontrol edin. Hava yolunu açık tutarken, kulağınızı, bebeğin ağzının üstüne koyup yaklaştırarak göğüs hareketlerine bakın, nefesini dinleyin ve soluğunu kulağınızla hissedin. Eğer solunum varsa, travma yoksa, bebeği iyileştirme pozisyonuna getirin. 6. Eğer solunum yoksa 2 hafif kurtarma nefesi verin. Bu kurtarma nefesini, bebeğin ağzını ve burnunu ağzının içine alarak verin. Her nefes saniye süreli olmalıdır. Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)

58 Dolaşım 7. Nabzı kontrol edin.
Bebeklerde nabız şekilde olduğu gibi koldan kontrol edilir. Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)

59 Dolaşım Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)
8. Bir elinizle bebeğin başını geriye doğru iterken iki meme başını birleştiren hayali bir çizgi düşünün. Bu çizginin altına göğsün ortasına işaret parmağınızı koyun. Orta ve yüzük parmağınızı işaret parmağınızın yanına yerleştirin. İşaret parmağınızı kaldırarak orta ve yüzük parmaklarınızı kullanarak göğüs kemiğine basınç uygulayın. Kurtarıcıların parmak büyüklükleri ve bebeklerin göğüs boyutları çok çeşitlilik gösterebileceğinden buradaki talimatlar sadece yol gösteren örneklerdir. Uygulama yeri hayali çizginin bir parmak altı olmalıdır. Göğüs masajı için pozisyon bulduktan sonra göğüs kemiğinin ucuna basınç vermediğinizden emin olun. İman tahtasının 1/3-1/2 alt kısmına 1-2 cm. Çökme sağlayacak şekilde basınç uygulayınız. Dakikada en az 100 masaj uygulayın. Her 5 masajda, 1 tam nefes verin. Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)

60 Dolaşım 9. Yirmi göğüs masajı+nefes siklusu uygulayın.
10. Ambulansı harekete geçirin. 11. Kol damarlarından nabzı kontrol edin. 12. Nabız yoksa göğüs masajı ve kurtarma nefeslerine devam edin. 13. Birkaç dakikada bir nabzı kontrol edin. 14. Nabız atmaya başlarsa solunumu kontrol edin. Solunum yoksa her üç saniyede 1 tam nefes verin (dakikada 20 nefes) ve nabzı takip edin. Solunum varsa, iyileşme pozisyonuna getirin, hava yolunu açık tutmaya devam edin, solunum ve nabız atışlarını gözlemleyin. Tıkalı Hava Yolu: Çocuk (1-8 Yaş)

61 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Yerinde Bebek (1 Yaşından Küçük)
Bu uygulamayı hava yolu tam olarak tıkanmış (ciddi solunum sıkıntısı olan, yeterli öksürmeyen, kuvvetli ağlayamayan) bir bebek dışında, şuuru yerinde bir bebeğe yapmayın. Yabancı bir cisim sebebiyle tıkanma olduğundan şüpheleniliyorsa veya böyle bir duruma şahit olunmuşsa, uygulanmalıdır. Eğer tıkanma bir enfeksiyona bağlı ödem (şişme) nedeniyle olmuş ise bebek hemen en yakın hastaneye yetiştirilmeli ve hava yolunu temizleme manevraları uygulanmamalıdır. Solunum sıkıntısı olduğunda bebeğin en rahat ettiği pozisyonda durmasına izin vermelidir. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Yerinde Bebek (1 Yaşından Küçük)

62 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Yerinde Bebek (1 Yaşından Küçük)
Hava yolu tıkanmasını saptayın. Solunum güçlüklerini gözlemleyin. (Güçsüz öksürük, zayıf ağlama veya ağlayamama, morarma.). Bebeği bir kolunuzun üzerine yüzükoyun yatırıp, sırtına 5 kez vurun. Başını ve boynunu bir elinizle desteklerken bebeği baş aşağı, başı gövdesinden daha aşağıda kolunuz kalçanızdan destek alacak şekilde tutun. Elinizin topuğuyla iki kürek kemiğinin arasına 5 kez kuvvetlice vurun. Bebeği kolunuzun üzerinde yüzüstü çevirip, 5 göğüs hamlesi yapın. Bebeği elleriniz ve kollarınız arasında sandviç gibi tutup destekleyerek, yüzüstü çevirin. Göğüs masajındaki yere 5 kez basınç uygulayın. İkinci ve üçüncü basamaktaki uygulamaları yabancı cisim çıkana veya bebek bilincini yitirene kadar sürdürün. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Yerinde Bebek (1 Yaşından Küçük)

63 Eğer Bebek Bilincini Kaybederse:
5. Çevrenizdekilerden yardım isteyin. Ambulans çağırın. 112’ yi arayın. Bebeği sırtüstü yatırın. 6. Dilini, çenesini kaldırın. Yabancı cismi görmüyorsanız parmağınızı körlemesine ağzında dolaştırmayın. 7. Kurtarma nefesi vermeye çalışın. Başı geriye itin, çeneyi kaldırıp nefes verin. 8. Kurtarıcı nefesler vermeye devam edin. Başa tekrar uygun pozisyon verin ve kurtarıcı nefesler vermeye gayret edin. 9. 5 sırt darbesi vurun. 10. 5 göğüs hamlesi yapın. 11. Dil ve çeneyi kaldırın. Eğer yabancı cisim görürseniz alın. 12. Kurtarma nefesleri vermeye devam edin. Başı geride çeneyi yukarıda tutarak hava yolunu açık tutmaya çalışın. 13. 8 ve 12 arasındaki adımları başarılı olana kadar sürdürün. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

64 Eğer Bebek Bilincini Kaybederse:
14. Eğer yalnızsanız ve çabalarınız başarısızsa hava yolu tıkanmasını açmak için 1 dakika uğraştıktan sonra ambulansı harekete geçirin. 15. Tıkanma açıldıktan sonra solunumu kontrol edin. Eğer solunum yoksa nefes verin. Nabız yoksa masaja başlayın. 16. Eğer nabız yoksa 2 tam nefes verin ve masaj+nefes siklusuna başlayın. Eğer nabız varsa hava yolunu açın ve solunumu kontrol edin. 17. Eğer solunum varsa iyileşme pozisyonuna getirin, hava yolunu açık tutmaya devam ederken solunum ve nabzını kontrol altında tutun. Eğer solunum yoksa her üç saniyede 1 tam nefes verin (dakikada 20 nefes) ve nabzı kontrol edin. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

65 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)
Omzuna yavaşça vurarak veya sarsarak tepkisini kontrol edin. Çevrenizdekilerden yardım isteyin. Bebeğin başını ve boynunu destekleyerek sert bir zemin üzerinde sırtüstü yatırın. Hava yolunu açın. Başını geriye itin, çenesini yukarı kaldırın. Fakat başını çok geriye itmeyin. Solunumu kontrol edin. Hava yolunu açık tutmaya devam ederek kulağınızı bebeğin ağzının üstüne getirip, göğsüne soluk hareketi oluyor mu diye bakın, nefes sesi duymak için dinleyin ve kulağınıza nefes geliyor mu diye hissetmeye çalışın. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

66 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)
6. Kurtarma nefesleri vermeye çalışın. Ağzınızı, bebeğin ağzını ve burnunu kapatacak şekilde yerleştirin. 7. Tekrar nefes verin. 8. Ambulansı harekete geçirin. Eğer orada bir başkası varsa bu işlemi o kişi yapsın. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

67 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)
9. Bebeğin sırtına 5 kez vurun. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

68 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)
10. Beş kez göğüs hamlesi yapın. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

69 Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)
11. Dilini ve çenesini kaldırın. Yabancı cisim görürseniz alın. 12. Kurtarma nefeslerine devam edin. 13. 9ve 12. Basamaklar arasını başarılı olana kadar tekrarlayın. 14. Eğer yalnızsanız ve çabalarınız sonuç vermiyorsa, hava yolu tıkanıklığını açmak için 1 dakika uğraştıktan sonra ambulans çağırın. 15. Tıkanıklık açılınca solunum ve nabzı kontrol edin. 16. Solunum varsa iyileşme pozisyonuna getirin. Hava yolunu açık tutmaya devam ederken solunum ve nabzı denetleyin. Eğer solunum yoksa dakikada 20 kurtarma nefesi verin ve nabzı takip edin. 17. Nabız yoksa 2 tam nefes verin göğüs masajı+nefes sikluslarına başlayın. Nabız varsa hava yolunu açın ve solunumu kontrol edin. Tıkalı Hava Yolu: Bilinci Kapalı Bebek (1 Yaşından Küçük)

70 TEMEL YAŞAM DESTEĞİ ZİNCİRİ
Yerde hareketsiz yatan biriyle karşılaştığınızda; “-Nasılsın?” veya “-Ne oldu sana?” diye sorun ve hafifçe dokunun. Yanıt vermiyorsa 112’ den Ambulansa haber verin. Hava yolunu açın ve nefes alıp almadığını kontrol edin. (Bak-Dinle-Hisset) Nefes almıyorsa, ağızdan iki kez nefes verin. Hava yollarındaki tıkanıklığı açın. Nabzı kontrol edin. Nabzı atmıyorsa, göğüs masajına başlayın. Nefes almıyor ve kalbi atmıyorsa, solunum desteği ve göğüs masajına devam edin.

71 Yaralanma Çeşitli nedenlerle vücut dokularının bütünlüğünün bozulmasına veya bir kısmının kaybına yara denir. Deri ve mukozalar yaralanmadığı halde iç dokular zedelenmişse kapalı yara, deri ve mukozalar yaralanmışsa açık yara söz konusudur. Vücut genellikle zorlanmalara karşı dayanıklıdır. Eğer güçler vücut direncini aşarsa yaralanma gelişir. Yaralanmalara sebep olan güçler kesici veya delici olabilir. Bazen ezilmeler de yaralanmaya sebep olabilir. Yaralanmalardan sonra dokunun şişmesi, hasarın ağırlığını artırabilir. Kapalı yaralarda, şişlik (hematom), morluk (ekimoz) ve içi su dolu kabarcıklar (bül) görülür. Açık yaralar; Sıyrık, kesik, delik, ezik, ısırma, yanık, kopma (avülsiyon) ve ateşli silah yaralanması şeklinde oluşabilir.

72 Yaralanma

73 TRAVMAYLA MEYDANA GELEN ŞOK

74 Tedavi İlkeleri Yaralının hava yolunu, solunumunu ve dolaşımını kontrol edin. Başlangıçta kan kaybı veya hafif bir solunum yetmezliği, vücut dengesini fazla bozmayabilir. Ancak kısa sürede hastaneye ulaştırılmalıdır. Ciddi bir kanama veya solunum yetmezliğinde, gerekli önlemleri almalısınız. Yaralıda; Ağrı, şişme, morarma, şekil bozukluğu ve işlev kaybı (dirseğini bükememe, çift görme, nefes alma zorluğu vb.) Olup olmadığına bakın. Yaralının şikayet etmemesi, yaralanma olmadığını göstermez. Yaralanma

75 Tedavi İlkeleri Kapalı yaralanmalarda, genellikle özel bir tedavi gerekmez. Soğuk uygulama ve kalp seviyesinin üzerine kaldırma yararlı olabilir. Eğer içi su dolu kabarcıklar varsa kesinlikle patlatmayın. İçlerindeki sıvı kendiliğinden emilecektir. Patlatmanız, iltihap riskini artırır. Bazı kapalı yaralanmalar, kırık veya önemli iç organ yaralanmalarıyla birlikte olabilir. Açık yumuşak doku yaralanmalarında; Yaralanma

76 Tedavi İlkeleri Kanamayı kontrol edin.
Yaranın daha fazla kirlenmesini önleyin. Yaralı bölgenin hareketlerini engelleyin. Bütün açık yaraları kirli kabul edin. Kanamayı artıracağı için kesinlikle silmeyin. Ek kirlenmeden korumak için yaranın üzerini steril gazlı bezle ya da temiz bir bezle kapatın. Yaralanma

77 Tedavi İlkeleri Kopma (avülsiyon) yaralanmalarında, kopma tam değilse ve kıvrılmışsa dolaşım bozulacaktır. Ayrılan parçayı düzgün olarak yerine yerleştirin ve üzerini steril gazlı bezle kapatın. Eğer kopma tamsa, kopan kısmı steril gazlı bezle sararak, bir plastik torbaya kuru olarak koyun ve torbayı bağlayın. Soğuk tutmak için torbayı bir buz torbasına veya termosa koyun. Kopan parça kesinlikle direkt buzla temas ettirilmemelidir. Yaralıyı, kopan kısımla birlikte en kısa sürede en yakın hastaneye ulaştırın. Vücutta yabancı cisimlerin kalması durumunda; Kanamayı artırabileceği için cismi çıkarmayın. Yaralanma

78 Tedavi İlkeleri En ufak hareket bile alttaki dokuları daha da zedeleyeceği için yabancı cismi ileri ya da geri oynatmayın. Yabancı cismi hareketsiz hale getirecek şekilde tespit edin. (Yabancı cisim, sadece üst solunum yolundaysa ve solunumu engelliyorsa çıkarılabilir.). Yaralanma

79 Tedavi İlkeleri Kurşun yaraları, adli sorunları da beraberinde getirir. Yara birden fazla olabilir. Üzerine steril gazlı bez kapatarak, yaralıyı en yakın hastaneye ulaştırın. Hayvan ısırması yaralanmalarında her zaman kuduz riski vardır. Kuduz virüsünü yaradan uzaklaştırmanın en iyi yolu, bölgeyi sabunlu suyla yıkamaktır. Hayvan ısırması sonucu bir yaralanmayla karşılaştığınızda, mümkünse eldiven giyerek, yaralı bölgeyi akan musluğun altında bol sabunlu suyla köpürterek yıkayın. Başka bir şey sürmeden yarayı steril gazlı bezle kapatın. Kuduz aşısı, tetanoz aşısı ve ilaç tedavisi gerekebileceği için hastanın en yakın hastaneye başvurmasını sağlayın. Yaralanma

80 Tedavi İlkeleri Açık yaradan kemik uçları çıkmışsa, çekmeyin, yerine sokmaya veya yerleştirmeye uğraşmayın. Bulduğunuz pozisyonda tespit edin. Simit sargı ve steril pansumanla kapatın. Yara nedeniyle iç organlar görülüyorsa veya bağırsak dışarı çıkmışsa içeri itmeyin. Üzerini steril pansumanla kapatarak yaralıyı en yakın hastaneye götürün. Yaralanma

81 Tedavi İlkeleri Eğer ufak yaralanmalar için pansuman yapmanız gerekiyorsa; Ellerinizi mutlaka yıkayın. Yara, merkezden dışa doğru silinmelidir. Önceden yapılmış pansuman varsa aniden çekmeyin. ÖZET Yaralının hava yolu, solunum ve dolaşımı değerlendirilmelidir. Kapalı yaralanmalarda soğuk uygulama ve kalp seviyesinin üzerine kaldırma yararlı olabilir. İçi su dolu kabarcıklar patlatılmamalıdır. Kopma tamsa kopan kısım gazlı bezle sarılarak bir plastik torbaya kuru olarak konmalı ve torba bağlanmalıdır. Torba soğuk tutulmalıdır. Vücutta kalan yabancı cisim çıkarılmamalıdır. Hayvan ısırması yaralanmalarında, ilk yardımcı mümkünse eldiven giyerek, yaralı bölgeyi akan musluğun altında, bol sabunlu suyla köpürterek yıkamalıdır. Yaralanma

82 ATELLEME SEBEPLERİ

83 Kafa, Omurga, Göğüs, Karın Yaralanmaları
Düşme, çarpma, vurma, delici-ateşli aletlerle yaralanma, denize dalma gibi kazalar en sık karşılaşılan ve ölüme sebep olan yaralanmalardır. Bu kazalarda kafa, omurga, göğüs ve batın yaralanmalarına öncelik verilmelidir.

84 PNÖMO / HEMOTORAKS

85 Belirtileri: Kırık varsa kırık belirtileri, Ağrı,
Hissizlik, kuvvetsizlik veya felç, İç kanama belirtileri, Solunum güçlüğü (göğüs yaralanmalarında), Karın yaralanmalarında, iç kanamayı gösteren, karın kaslarının sertleşmesi (tahta karın). Kafa, Omurga, Göğüs, Karın Yaralanmaları

86 İlk Yardımcının Görevleri:
Öncelikle ambulans çağırın. Durumu sık aralıklarla kontrol ederek, not alın. Durumun kötüleşmesini önleyin, hayati fonksiyonları kontrol altında tutun. Omurga yaralanmasından şüpheleniyorsanız, yaralıyı sert zemine yatırın, hareket ettirmeyin, taşırken özen gösterin. Karında, göğüste yabancı cisim varsa kesinlikle çıkarmayın. Yabancı cismi sabitleyip yaralıyı hastaneye gönderin. Burundan ya da kulaktan kan, beyin omurilik sıvısı gelmesi durumunda kafa kırığı varmış gibi hareket edin. Denize dalmalarda, boyun omurlarının yaralanmış olabileceğini düşünün. Taşıma sırasında boynun korunmasına ve ani hareketlerden kaçınılmasına dikkat edin. Kafa, Omurga, Göğüs, Karın Yaralanmaları

87 Yanık Yüksek ısı, aşırı soğuk ve kimyasal etkiler sonucu deri bütünlüğünün bozulmasına yanık denir. Deri; dokunma, soğuk, sıcak, ağrı duyumlarını alan, sinir ve kan damarları olan bir duyu organımızdır. Deri kaybı, enfeksiyona zemin hazırlar. Sebepleri: Ateş, alev, kaynar su, su buharı, kızgın yağ. Güneş ışınları, radyasyon, Elektrik akımı, yıldırım çarpması. Kimyasal maddeler.

88 Yanık yerinde ağrı vardır.
Belirtileri: Yanık yerinde ağrı vardır. Kızarma, kabarma, derinin soyulması görülebilir. Derin yanıklarda deri donuk bir renk alır, bazen kararır ve duyarsızlaşır. Şok belirtilerine rastlanabilir. Yanık

89 Yanık Türleri: Derinlik:
Yanıklar, derinliğe ve genişliğe göre sınıflandırılırlar. Ancak bebeklerde %10 erişkinlerde %20 yanığın üzeri muhakkak bir hastanede yapılmalıdır. Derinlik: I. Derece yanıklar, derinin dış dokularını etkiler. Ciltte kızarıklık ve acı vardır. (Örneğin güneş yanığı). II. Derece yanıklarda, 1,5 mm. Kalınlığındaki deri bül denilen, içi sıvı dolu kabarcık halini alır ve ağrı görülür. III. Derece yanıklar, cilt ve cilt altı dokularını etkiler. Cilt, kuru deriye benzeyebilir. Kömür gibi, kahverengi veya beyaz olabilir. Yanık yeri hissiz, çevresi ağrılıdır. Bazen kemik ve kaslar bile görünür hale gelebilir. Yanık Dr. Atilla KURTULUŞ tarafından hazırlanmıştır.

90 Yanık Türleri: Genişlik:
Yanığın genişliği, dokuzlar kuralıyla hesaplanır. Vücut kısımları %9’ luk bölümlere ayrılmıştır. Örneğin baş, kollardan biri, üst bacak, alt bacak %9’ luk bölümleri oluşturur. Bunun önemi vücudun ne kadar kısmının yandığı ve tedavinin buna göre planlanabilmesidir. Yanık

91 YANIKLARDA ÖLÇÜM % İLEDİR.
Dr. Atilla KURTULUŞ tarafından hazırlanmıştır.

92 Yanığın Şiddetini Belirleyen Sebepler:
Derinlik, Genişlik, Kritik bölgelerin yanması (el, ayak, yüz), Kişinin yaşı (çok genç veya çok yaşlı olması), Genel sağlık durumu. Şiddetli yanıklar: geniş ve derin yanıklar. Yanıkla birlikte kırık ve solunum güçlüğü de olabilir. Orta şiddetli yanıklar: vücut yüzeyinin %2-10’ unu kapsayan 3. Derece yanıklar, çocuklarda I. Derece yanıklar. Hafif yanıklar: vücudun %2’ sini kapsayan III. Derece yanıklar, %15’ inden azını kapsayan II.Derece yanıklar. Yanık

93 Yanıkta İlk Yardımın Amacı
Yanmayı sona erdirip, daha fazla yaralanmayı önlemek. Enfeksiyonu ve şoku engellemek. Acıyı hafifletmek. Yanık

94 Hafif Yanıklar: Ağrı duruncaya kadar yanık olan yeri musluğun altına tutun veya soğuk suya bastırın, (En az 10 dakika) Şişme başlamadan önce yüzük, bilezik, saat gibi takıları çıkarın. Yanık yeri, temiz bir bezle örtün. Yanık

95 Ağır Yanıklar: Hastayı, yanan yer zemine değmeyecek şekilde yatırın.
Yanık yerin üzerine soğuk su dökün. Yanık, kol-bacak gibi organlardaysa, şişmeyi önlemek için yükseğe kaldırın. Yaralının üzerindeki takıları çıkarın, sıkı giysileri gevşetin. Yanık, haşlanma ise kaynar su ile ıslanan giysileri çıkarın. Yanık yeri, temiz bir bezle örtün. Yanık yerinde damar dışına çıkan sıvının kaybı şoka zemin hazırlar. Bu nedenle şoku önlemeye çalışın. Yaralının bilinci yerinde değilse, hava yolunu açık tutun. Yanık

96 Dikkat! İçi su dolu kabarcıkları asla patlatmayın, yanık deri parçalarını çıkarmayın. Yapışan giysileri çıkarmaya çalışmayın. Losyon, kolonya, merhem, yağ, diş macunu, yoğurt gibi maddeler sürmeyin. Pudra ve benzeri sıvı emici maddeler dökmeyin. Yanık

97 Yangın Ve Giysilerin Tutuşması
Yangında önce kurtarma, sonra söndürme işlemi yapılmalıdır. Isı ve dumandan daha fazla etkilenmemesi için kollarının altından kavrayıp, yerde sürükleyerek dışarı çıkarın. Zaman kaybetmeden 110’ a telefon ederek, yangını itfaiyeye haber verin. Kazazedeyi yere yatırarak alevlerin yukarı doğru yayılmasını önleyin. Kazazedenin üzerine su dökün veya palto, battaniye vb. İle sararak, yanan yerin havayla temasını kesin. Eğer yalnızken yanma tehlikesiyle karşılaşırsanız, yerde yuvarlanarak alevleri söndürün. Yanık

98 Ağız Ve Gırtlak Yanıkları
Kaynar bir maddenin içilmesi, kimyasal bir maddenin veya kızgın havanın solunması sonucu ağız ve gırtlak yanıkları meydana gelir. Hızla şişen dokuların, nefes borusunu tıkaması sonucu boğulma olabilir. İlk yardım: Hastanın boynundaki sıkı giysi ve takıları çıkartın. Bilinci yerindeyse aralıklarla soğuk su verin. Hava yolunu açık tutun. Yanık

99 Kimyasal Yanıklar İlk Yardım: Göze Kimyasal madde kaçtığında;
Cilt veya giysilere temas eden kuvvetli kimyasal maddelerle oluşan kimyasal yanıklar, içeriye de geçerek, ciddi zararlara yol açar. İlk Yardım: Kimyasal maddeyi ortadan kaldırın. Toz kimyasal madde önce bir fırça veya kuru bezle iyice vücuttan uzaklaştırılır. Etkilenen yeri yavaş akan bir musluk altında (en az 10 dk. Süreyle) yıkayın. Kuru ve temiz bir bezle yanığın üzerini örtün. Maddenin bulaştığı giysileri çıkarın. Kazazedeyi hastaneye gönderin. Göze Kimyasal madde kaçtığında; Gözde, ağrı, sızı, ışığa hassasiyet, kızarıklık ve sulanma görülür. Gözdeki kimyasal maddeyi temiz suyla yıkayarak almak gerekir. Etkilenen gözü, yavaş akan bir musluk altında yıkayın. Kimyasal maddenin etrafa sıçramaması için yıkanan gözden akan suyun, temiz göze değmemesine dikkat edin. Bu nedenle temiz gözün üzerine bir tampon koyun. Her iki gözüne tampon konulan hastayı, hastaneye ulaştırın. Yanık

100 Elektrik Yanıkları Elektrik akımıyla temas sonucu oluşan elektrik yanıklarında; Doku hasarı, ciltte görülen yanıktan daha fazladır. Yanıkla beraber, kalp ve solunum durması da olabilir. Akımın giriş ve çıkış noktalarında harabiyet ve yanık yarası vardır. Elektrik çarpması sonucu hastanın yere düşmesiyle kırık, çıkık ve başka yaralanmalarda olabilir. İlk yardım: Kazazedeyi elektrik kaynağından kurtarın. Şalteri indirin, fişi çekin veya elektrik akımı iletmeyen bir nesneyle teli uzaklaştırın. Hava yolunu açık tutun. Kazazedeyi hastaneye gönderin. Yanık

101 Dikkat! Elektrikle ilgili onarım yapmadan önce mutlaka ana sigortadan akımı kesin. Islak elle prizlere dokunmayın. Elektrik akımına kapılmış kişiyle, akım kesilene kadar temas etmeyin. Yanık

102 Yangından Kurtarma Yangında, duman ve ısı yukarı doğru yayılır. Bu nedenle yere eğilerek ya da sürünerek hareket edin. Yangın bölgesinden uzaklaşırken, kesinlikle asansörü kullanmayın. Elbiseleri tutuşmuş olan kişinin üstüne elbise, palto, battaniye veya halı örtün. Bu sırada yaralının yüzünü korumaya özen gösterin. Yanmakta olan kişinin koşmasını önleyin. Koşmak yerine yuvarlanarak ilerlemesini sağlayın. Yanık

103 Yangından Kurtarma Yaralının giysilerini çıkarın. Ancak giysiler vücuda yapışmışsa etrafındaki kısmı keserek çıkarın. Yanan bölgeyi, bol soğuk suyla yıkayın ve yaralıyı hemen en yakın hastaneye ulaştırın. Dikkat! Yangında, önce hayat kurtarılması gerekir. Haber verilmesi ve söndürme işlemleri daha sonra yapılır. Yanık

104 Kanama Damar içinde dolaşan kanın herhangi bir nedenle damar dışına çıkmasına kanama denir.

105 Sağlıklı ve yetişkin bir kişide ortalama 5-7 litre kan bulunur
Sağlıklı ve yetişkin bir kişide ortalama 5-7 litre kan bulunur. Bu miktarın ani olarak (üçte biri kadar) eksilmesi, hayati tehlike yaratır, kişi ölebilir. Kanama

106 KANAMALARDA İLKYARDIMCININ GÖREVİ KAN KAYBINI ÖNLEMEKTİR.
Kanama Sebepleri: Doku yaralanmaları (kesik, vuruk, ezik) Kırık, çıkık ve burkulmalar Düşme, çarpma (iş kazaları vb.) Aşırı basınç değişiklikleri Hastalıklar (tüberküloz, ülser, hipertansiyon, tümörler vb.)

107 İç Kanama İç organları besleyen damarların yırtılması veya organların parçalanması sonucu kanın vücut içindeki boşluklara akmasına iç kanama denir. Genellikle vücut dışından fark edilemez, bazen öksürük ya da kusma veya dışkıda kan görülmesi şeklinde belirti verir. Belirtileri: Baygınlık hali, Yüzde solukluk, Soğuk soğuk terleme, Nabzın hızlı ancak zayıf atması, Soluk alıp vermenin hızlanması ve hava açlığı, Kulaklarda uğultu veya çınlama, Huzursuzluk, aşırı susuzluk hali. İlk Yardım: İç kanama şüphesinde hayati fonksiyonları kontrol altında tutun, hastanın durumunu kısa aralıklarla not edin. Hastayı sırt üstü yatırın, başı sağa veya sola çevirerek, kusma, öksürme durumlarında soluk borusuna kan gibi yabancı maddelerin kaçmasını engelleyin.

108 Dış Kanama Kanın kesilen veya yırtılan damardan, vücut örtüsü olan deriden geçerek dışarı akmasına dış kanama denir. Belirtileri: Atardamar Kanaması: Fışkırır tarzda. Toplardamar Kanaması: Sürekli ve yavaş. Kılcal damar Kanaması: Sızıntı şeklinde. Avuç içi kanaması Avuç içinde çok damar olduğundan kanı durdurmak zordur. Avuç içine rulo gaz sargı koyup yumruk yapın ve parmakların baskı yapmasını sağlayın. Eli yumruk şeklinde bandajlayarak, üçgen sargıyla boyna asın.

109 Dış Kanama

110 İlk Yardım En kısa zamanda kanamanın durmasını sağlayın. Kanama geçici olarak kendiliğinden durabilir ancak yine de ilk yardım yapılmalıdır. Kanayan yer üzerine tampon (gazlı bez)koyup bastırın, bandaj yapın. Pıhtıları kaldırmayın. Buz uygulayın (damarları büzeceğinden kanamayı azaltır). Kol veya bacak kanıyorsa, kanayan bölgeyi mümkün olduğu kadar kalp seviyesinden yukarı kaldırın. Kanayan yaranın içinde yabancı cisim varsa (bıçak, tahta parçası vb.) Çıkarmayın, kırık kemik uçları gözüküyorsa içeri ittirmeyin. Kanama durmuyorsa, ana damar geçen yere yumruk veya parmakla basınç yapın. Yine de kanama durmuyorsa sargı yapın. Şoka karşı önlem alın. Dış Kanama

111 Kırık Doğrudan veya dolaylı darbeler ve bükülmeler sonucu kemik bütünlüğünün bozulmasına kırık denir. Kırık türleri. Açık kırıkta kırık bölgesine yakın deri dokusu yaralanmıştır. Kapalı kırıkta deri dokusu yaralanması yoktur. Sebepleri: Trafik kazaları, Spor kazaları, Düşmeler, Ateşli silah yaralanmaları, Sert cisim darbesi, sert yüzeye vurmak vb.

112 YÜKSEK HIZLI DELİCİ YARALANMA

113 Belirtileri Ağrı, hassasiyet, Şekil bozukluğu, Hareket kısıtlılığı,
Şişlik, morluk, Çıtırtı sesi. Ön kolda kırık şüphesi varsa kolun hareketsi hale getirilmesi için bir dergi kullanabilirsiniz. Kırık

114 İlk Yardım İlk yardımı kaza yerinde yapın. Hastayı başka yere taşımayın. Kanama ve şok varsa gerekli önlemleri alın. Açık kırıklarda kemik uçlarını yerine getirmeye çalışmayın. Kemikler hangi pozisyonda duruyorsa, o durumda tamponlarla destek yapın. Hastaneye götürün. Kırık

115 Çıkık Bir eklemi oluşturan parçaların yer değiştirmesiyle, normal eklem ilişkisinin bozulmasına çıkık denir.Çıkıkta eklem bağları ve eklem kapsülü yaralanması olur. Sebepleri kırıkla aynıdır. Belirtileri: Ağrı, Şişlik, morluk, Hareket kısıtlılığı, Şekil bozukluğu

116 İlk Yardım Çıkık kemiği yerine yerleştirmeye çalışmayın.
Çıkık eklemi, bulunduğu pozisyonda sabitleyin. Çıkık bulunan bölgeyi mümkünse kalp seviyesinin üzerine kaldırın. Çıkık

117 Burkulma Ağrı, hassasiyet, Şişlik, morluk, Hareket kısıtlılığı.
Bükülme ve gerilme nedeniyle eklemin kısmen, geçici olarak çıkması sonucu, eklem bağlarının gerilmesi veya yırtılmasına burkulma denir. Belirtileri: Ağrı, hassasiyet, Şişlik, morluk, Hareket kısıtlılığı.

118 İlk Yardım Yaralıyı hareket ettirmeyin. Soğuk uygulama yapın.
Burkulma ayak bileğindeyse, altına 2-3 yastık koyarak ayağı yükseltin. Yaralanma, burkulma gibi görünse de çıkık veya kırık olabileceğini unutmayın. Hastaneye gidin. Burkulma

119 Sargılar Üçgen sargı Rulo sargı Özel sargı

120 Üçgen Sargı Askı Kafa sargısı Çene sargısı Gövde sargısı Omuz sargısı
Kesik kol-bacak sargısı Dirsek sargısı Kalça sargısı Katlı sargı Tespit sargı

121 Rulo Sargı (Bandaj) 1. Pamuk sargı. 2. Elastik sargı.
3. Yapıştırıcı sargı. 4. Rulo gazlı bez. Özel sargılar: Korseler, fıtık bağları, triko, elastik ağ sargı vb.

122 Ateller Tespit Atelleri: 2. Traksiyon Atelleri.
Sert ateller: tahta, metal, plastik, tel, karton, alçı. Yumuşak ateller: şekillendirilmiş şişebilen plastik, sünger. 2. Traksiyon Atelleri.

123 Şok Şok, dolaşımdaki kan miktarının azalması ya da basıncın düşmesi sonucu, hücrelere yeterli oksijen taşınamaması nedeniyle ortaya çıkar. Kanı vücuda pompalayan organ olan kalpte, bir sorun nedeniyle pompalama işlevi yeterli olmayabilir ya da tamamen durabilir. Bu nedenle kan basıncı düşer (örneğin elektrik çarpması, kalbi besleyen damarlarda yetersizlik, kan şekerinin çok düşük olması, aşırı kan kaybı, vs.). Vücutta dolaşan kan miktarında azalma olabilir. (Örneğin iç ve dış kanamalarda fazla oranda kan kaybı). Kanın plazma adı verilen sıvı kısmının kaybedildiği durumlar görülebilir. (Örneğin yanıklar). Kan; Uzun süre ayakta kalma, korku, ağrı, acı gibi nedenlerle dolaşımdan çekilebilir.

124 Şoktaki vücut, var olan kanı hayati önem taşıyan beyin, kalp, böbrek gibi organlara gönderir ve deriden kan çekilir. Şok

125 Belirtileri Cilt rengi soluktur. Nabız zayıf ancak hızlı atar.
Deri soğuk ve nemlidir. Solunum yüzeysel ve hızlıdır. Şoktaki kişi hava açlığı çekebilir, susuzluk hissedebilir. Bulantı, kusma olabilir. Bilinç kaybı ve bayılma görülebilir. Şokta ilk yardımın amacı: Beyin, kalp, akciğer gibi hayati organlara kan sevkini artırmak. Şoktaki kişiyi en yakın tam donanımlı sağlık kuruluşuna göndermek. Şok

126 Yapılması Gerekenler:
Şoktaki kişiyi, iyileşme pozisyonuna alın. Yere sırtüstü yatırın, başını yana çevirin. Ayaklarını 30 cm. kadar yukarı kaldırın. Kanama ve kırık kontrolü yapın. Gerekirse önlem alın. Vücudunu sıkan giysileri çıkartın. Çevresinde insan varsa uzaklaştırıp, rahat nefes almasını sağlayın. Aşırı sıcak ve soğuktan koruyun. Hastanın yanından ayrılmayın, konuşarak sakinleştirmeye çalışın. Hastayı, en kısa zamanda hastaneye götürün. Şok

127 Yapılmaması gerekenler: Şoktaki kişiyi rasgele hareket ettirmeyin.
Yiyecek ve içecek bir şey vermeyin. Sıcak su, termofor, şişeyle kazazedeyi ısıtmaya çalışmayın. Sigara içirmeyin. Şok

128 Bayılma Beyne giden kanın azalması sonucu beyin hücrelerinde, oksijen azlığı veya yokluğuna bağlı olarak, geçici bir süre için bilincin yitirilmesine bayılma denir. Bu süre içinde solunum ve dolaşım durabilir. Kişi yere düşer. İyileşme genellikle hızlı ve tam olur. Sebepleri: Duygusal bir tepki (üzüntü vb.). Acıya tepki. Uzun süre ayakta hareketsiz kalma. Çok sıcak ortamlar. Yetersiz besin alımı, açlık. Belirtileri: Nabız yavaşlar ve zayıflar. Yüzün rengi solar.

129 Bayılmada İlk Yardımın Amacı
Beyne kan gitmesini sağlamaya çalışmak. Bazı durumlarda bayılma olmadan önlem almak. (Örneğin dengesini yitiren kişinin oturmasını, başını öne eğip dizleri hizasında tutmasını, derin nefes almasını sağlamak.). Yapılması gerekenler: Bayılan kişiyi yere sırtüstü yatırın. Bacaklarının altına destek koyup kaldırın. Rahat nefes alması için boynunun üzerindeki giysileri çıkarın. Kendine gelmeye başlayınca yavaş yavaş oturtun. Düştüğü zaman yaralanıp yaralanmadığını, kırık çıkık olup olmadığını kontrol edin. Hasta hızla kendine gelmiyorsa solunum yolunu açın. Hastayı, en kısa sürede hastaneye ulaştırın. Bayılma

130 BEYİN DAMARLARINDA TIKANMA

131 Yapılmaması Gerekenler:
İyileşmeden yiyecek-içecek vermeyin. Bayılma

132 Bilinç Kaybı (Koma) Beynin işlevlerinin herhangi bir sebeple kesintiye uğraması sonucu, kişinin kendini ve hareketlerini denetleyemez duruma gelmesine koma denir. Sebepleri: Baş yaralanma ve zedelenmeleri. Kan dolaşımının yavaşladığı durumlar (örneğin kalp krizi, şok, damar tıkanması vb.). Kan içeriğinin değişmesine bağlı olarak hücrelere yeterli oksijen taşınamaması (örneğin zehirlenmeler, boğulma, kan şekerinin aşırı yükselmesi ya da düşmesi vb.). Beynin elektriksel aktivitesinde bozukluk (örneğin sara hastalığı). Bebek ve çocuklarda havale. İsteri krizi (gerçek koma değildir.).

133 Cilt; soğuk,soluk ve nemlidir.
Belirtileri: Nabız yavaşlar. Cilt; soğuk,soluk ve nemlidir. Solunum sebebe göre değişkenlik gösterir. Ağrılı ve sözlü uyaranlarla gözlerini açmayan, hareket edemeyen ve konuşamayan kişi derin komadadır. Gözleri kendiliğinden açık, emirle kol ve bacaklarını hareket ettirebilen, konuşabilen kişi komada değildir. Koma

134 Yapılması Gerekenler Baş, boyun yaralanması yoksa, çenesini kaldırıp başını arkaya iterek hastanın hava yolunu açın. İyileşme pozisyonuna getirin. Önemli yara, bere için hastaya dikkatlice bakın. Kanama ve kırık-çıkık varsa önlem alın. Komaya sebep olabilecek şeyleri araştırın (iğne yerleri, hastalık belirten kart, bileklik, madalyon, ilk yardım künyesi vb.). Hastayı, uygun pozisyonda en yakın hastaneye ulaştırın. Hasta, gönderilmeden önce kendine gelirse, doktora başvurmasını önerin. Koma

135 Yapılmaması Gerekenler
Omurga kırığı vb. Problemleri olan kazazede, iyileşme pozisyonuna alınmaz. Kazazede yalnız bırakılmaz. Ağızdan yiyecek, içecek verilmez. Koma

136 Sara (Epilepsi) Nöbeti
Büyük sara (epilepsi) nöbeti beynin elektriksel işlevinin aksaması sebebiyle oluşur. Belirtileri: Nöbet sırasında; Hasta aniden bilincini yitirip yere düşer. Kısa bir süre için kaskatı kesilir, solunumu yavaşlayabilir. Ağzı ve dudakları morarır. Gevşemeye başlayınca çırpınma ve sarsılmalar olur. Çene kilitlenir, solunum güçleşir, ağızda köpükler birikir. Hasta dilini ve dudağını ısırmışsa ağızdan kan gelebilir. İdrarını ve bazen büyük abdestini kontrol edemeyebilir. Nöbet sonrasında; Solunum normale döner. Sendeleme ve garip davranışlar görülebilir. Hasta, dinlenmek ister.

137 Yapılması Gerekenler Hastayı rahat edeceği uygun bir yere yatırın.
Dilini ısırmaması için ağzına yandan bir mendil sıkıştırın. Başını vurmaması için yumuşak bir şeyle destekleyin. Yardımcı olabileceklerin dışındaki kişileri uzaklaştırın. Giysilerini gevşetip rahatlatın. Nöbeti geçip, tamamen kendine gelinceye kadar hastayı yalnız bırakmayın. Yapılmaması gerekenler: Tehlike yoksa hastayı kaldırmayın, hareket ettirmeyin. Yiyecek, içecek vermeyin. Epilepsi

138 Sara nöbeti geçiren hastanın kasılmalarına engel olmaya, çenesini açmaya ve onu uyandırmaya çalışmayın! Unutmayın ki her nöbet mutlaka durur. Epilepsi

139 Histeri Nöbeti Bir uyaran etkisiyle, kişide aşırı tepki ya da duygusal dürtünün açığa çıkmasına isteri nöbeti denir. Belirtileri: Aniden kendini kaybetme, bağırma, ağlama, saçını başını yolma, giysilerini yırtma. Hızlı soluk alıp verme. Anlamsız garip, hareketler. Yapılması gerekenler: Güven verin, uyarıcıyı ortadan kaldırın. İyileşmeden yalnız bırakmayın. Doktora gitmesini öğütleyin. Yapılmaması gerekenler: Tokat atmayın. Aşırı sempati göstermeyin, ilgili ama otoriter davranın.

140 Histeri Nöbeti

141 Hayvan Isırmaları Belirtileri: Emme, kesme, yakma yapmayın!
Kedi, köpek, tarla faresi ve vahşi hayvanların ısırması, tırmalaması ve salyalarının deriyle teması sonucunda çeşitli yaralanmalarla karşılaşabilirsiniz. Belirtileri: Isırılan, sokulan yerde kızarıklık, ağrı, yara izi, şişme, kaşıntı, hassasiyet bazen aşırı duyarlılık olabilir. Emme, kesme, yakma yapmayın!

142 Hayvan Isırmaları

143 Akrep, yılan, çıyan, böcek, arı, karınca sokma ve ısırmalarında;
Yarayı temizleyin. Eğer arı sokmuşsa, görebiliyorsanız iğneyi çıkarın. Yaranın çevresine buz uygulayın. Aşırı duyarlılık olabileceğini unutmayın, hayati fonksiyonları kontrol edin. Deniz anası yaralanmasında yarayı bol suyla yıkayın, ılık sirkeli suyla pansuman yapın. Deniz kestanesi dikenlerinin batması durumunda, deriyi sıcak suyla yumuşatın. Dikenler daha sonra kolayca çıkacaktır. . Yarayı bol sabunlu suyla yıkayın. . Hastayı, aşırı duyarlılık durumları ve tetanoz-kuduz aşıları için hastaneye gönderin. Hayvan Isırmaları

144 ZEHİRLENME Kimyasal etkileriyle sindirildiğinde, solunduğunda veya emildiğinde vücuda küçük miktarda zarar veren ve fonksiyonunu bozan maddelere zehir denir. Kolayca önlenebilecek zehirlenmelerin çoğu kazayla gerçekleşir. Belirtileri: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, Gözbebeklerinin aşırı büyümesi veya küçülmesi, Terleme, Aşırı tükürük salgısı, Solunum zorluğu.

145 İlk Yardım Sebebi ne olursa olsun zehirlendiği düşünülen herhangi birine yapılacak ilk yardım aynıdır. Zehirlenenleri kesinlikle kusturmaya çalışmayın. Sadece besin zehirlenmelerinde bol sulu gıda verin. Alkol zehirlenmelerinde bilinç tam yerinde olmadığından hava yolunu açın. Deri yoluyla zehirlenmelerde, hastayı hemen temiz havaya çıkarın. Kesinlikle hiçbir madde yedirmeyin, içirmeyin. Zehirlenme

146 Tüm zehirlenmelerde Zehir Danışma Merkezi’ nin ücretsiz 0 800 314 79 00 numaralı hattını arayın.

147 Soğuğa Maruz Kalma Normal vücut ısısı 37 C0 olduğu halde çevre nadiren bu kadar sıcaktır. Vücudumuz, yediğimiz besinleri yakarak ısısını sabit tutmaya çalışır. Donma ya da donmaya yakın ısılarda vücut ısısının düşmesine hipotermi denir. Yalnızca ayaklar, eller, kulaklar veya burun ucu gibi uç kısımların soğuğun etkisiyle yaralanmasına donuk denir. Vücut ısı kaybını metabolizmayı artırarak (titreme) dengelemeye çalışır. Soğuk ortamdan uzaklaşarak, rüzgardan korunacak yer aramak da ısı kaybını azaltmanın bir yoludur. Giysi katları arasındaki kuru ve durgun hava, iyi bir ısı izolatörüdür. Başı örtmek de ısının korunmasına yardımcı olur.

148 Hipotermi Hipotermi için ısının donma noktasında olmasına gerek yoktur. Kışın evsiz kişilerde veya evlerinde yeterince ısınmayanlarda da görülebilir. Yaşlı ve hastalar soğuğa daha az dirençlidir. Kişi soğuk suya batırıldığında hızla hipotermi gelişebilir. Vücut ısısının birkaç derece düşmesi telafi edilebilir. Ama hayati organlarda ısı 35 C0’ nin altına inerse hipotermi oluşmaya başlar. Birinci evrede titreme görülür. Artmış kas aktivitesiyle, hasta ısısını yükseltmeye çalışır. Bu evrede, vücut ısısı C0’ nin arasındadır. İkinci evrede, 32 C0’ nin altında titreme durur, kas hareketleri azalır. Öncelikle küçük, ince kas hareketleri (parmak hareketleri gibi) durur. Isı düştükçe tüm kas hareketleri sona erer.

149 HİPOTERMİ - DONMA

150 Belirtileri Titreme vardır.
Kas hareketleri yavaşlar ve ısı düştükçe durur. Uyku eğilimi görülür. Nabız yavaşlar ve zayıflar. Solunum yavaşlar. Kalp ritmi bozulabilir. Dolaşım ve solunum durabilir. İlk yardım: Hastayı 20 C0 civarında oda ısısına alın. Islak giysilerini çıkarın ve kuru, sıcak battaniyeler örtün. Gerekirse hava akımını kesmek için çevresine rüzgarlık gerin. Hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştırın. Hipotermi

151 Lokal Soğuk Yaralanmaları Soğuk nedeniyle oluşan yaralanmaların çoğu vücudun açıkta kalan yerlerinde olur. Lokal yaralanmaların şiddetini etkileyen faktörler şunlardır. MMaruz kalınan ısı, RRüzgarın hızı, SSıkı giysi, ayakkabı ve dolaşımı kısıtlayan başka sebepler, YYorgunluk, KKötü beslenme, AAlkol ve uyuşturucu kullanımı, HHipotermi. HHipotermide, kan iç organlara çekileceği için vücudun uç kısımlarında soğuk yaralanması riski artar. AAynı hastada hem lokal, hem de sistemik etkilenmeyle karşılaşabilirsiniz. AAlkol, ciltteki damarları genişleterek geçici sıcaklık hissine yol açar ama aynı nedenle soğuk ortamda alkol alımında dikkatli olunmalıdır.

152 Hipotermide İlkyardım
Hastayı soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırın. Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bölgeyi ısıtmaya çalışın.

153 Donuk En ciddi lokal soğuk yaralanması olan donukta, dokular gerçekten donar ve hücreler ölür. Kangren gelişirse ölü dokuların cerrahi olarak uzaklaştırılması gerekir. Daha az zarar oluşsa da yaralı bölümde kalıcı değişiklikler olacaktır. Belirtileri: Kızarma, Ağrı, Sertlik, Donma hissi, Donmuş kısımların yeniden ısıtılması için araba egzozu veya doğrudan doğruya ateş kullanılması, hassas dokularda daha fazla hasara yol açar.

154 Sıcağa Maruz Kalma Çevre ısısı çok arttığında vücut, terleme ve ciltteki kan damarlarının genişlemesiyle, ısı dengelemeye çalışır. Daha fazla ısı temin edilemediğinde sıcak nedeniyle hastalık oluşur. Sıcak krampları: Aşırı egzersizden sonra genellikle bacak kaslarında oluşan ağrılı kasılmalardır. İlk yardım: Hastayı yatırarak veya oturtarak dinlendirin. Su ve az tuzlu içecekler almasını sağlayın. Hastayı sıcak ortamdan uzaklaştırın.

155 Sıcak Bitkinliği Sıcağın sebep olduğu en sık görülen hastalık olan sıcak bitkinliğinde, hasta aşırı derecede su ve tuz kaybetmiştir. Belirtileri: Soğuk ve nemli cilt, Yüzde solukluk, Baş dönmesi, Güçsüzlük, Bulantı, Baş ağrısı, Hızlı nabız, Hafif yüksek ateş.

156 İlk Yardım Hastayı sıcak ortamdan uzaklaştırın.
Üzerindeki fazla giysileri çıkarın. Uzanmasını sağlayın. Bilinci yerinde değilse ağzından sıvı vermeyin. 30 dakika içinde iyileşme görülmezse, bilinci bulanıklaşırsa ve vücut ısısı düşmezse, hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştırın. Sıcak Bitkinliği

157 Sıcak Çarpması Az görülen sıcak çarpması, ciddi bir hastalıktır. Tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir. Genellikle sıcak bitkinliğini izler. Sıcak bitkinliğindeki hastanın ateşi yüksekse dikkatli olunmalıdır. Tüm vücut soğutulmalıdır. Hasta, sıcak ortamdan uzaklaştırılır ve bütün giysileri çıkartılır. Sonra üzerine ıslak havlu veya çarşaflar konur. Hasta hemen bir hastaneye götürülmelidir.

158 Sıcak Çarpması Belirtileri
Cildi nemli, kırmızı ve kurudur. Terleyemez. Vücut ısısı hızla yükselir. Bilinç kaybolmaya başlar. Nabzı hızlanır ve zayıflar. Sıcak Çarpması

159 İlk Yardım Sıcak çarpması hayati tehlikesi olan bir durumdur ve hastanın iyileşmesi, tedavinin hız ve etkinliğine bağlıdır. Hastayı sıcak ortamdan uzaklaştırın. Bütün giysilerini çıkarın. Vücudu soğutmak için ıslak havlu veya çarşaflar kullanın. Hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştırın. Sıcak Çarpması

160 Vücut Boşluklarına Yabancı Cisim Kaçması

161 Göze Yabancı Cisim Kaçması
Endüstride ve günlük hayatta sık sık göze yabancı cisim kaçmasıyla karşılaşırız. Toz, madeni kıymıklar, küçük maden veya cam parçaları gibi yabancı cisimler göz yuvarlağının herhangi bir yerine yapışabilir ve göz kapağının altına girebilir. Bu cisimler, çıkarılmazsa gözün iltihaplanmasına sebep olabilir. Amaç: gözün hangi bölgesindeki yabancı cisimlere müdahale edebileceğimizi ve yabancı cisim kaçmış göze tampon koymayı öğrenmek. Belirtileri: Batar tarzda ağrı, Işığa bakamama, Sulanma, Kızarma.

162 İlk Yardım Hastanın, gözünü ovuşturmasına engel olun.
Gözünü 1-2 dakika kapalı tutmasını söyleyin. Bu durum gözyaşı salgısını artıracağından, yabancı cisim kendiliğinden atılabilir. Yabancı cisim gözbebeği veya gözün renkli kısmı üzerindeyse asla oynatmayın, çıkarmaya çalışmayın. Yabancı cismin gözbebeği veya gözün renkli kısmı dışında olduğunu düşünüyorsanız, kişiyi kuvvetli bir ışık altında sandalyeye oturtun. Baş ve işaret parmağınızla göz kapaklarını yavaşça açın, hastaya sağa-sola ve yukarı-aşağı bakmasını söyleyin. Yabancı cismi dikkatle arayın. Yabancı cismi görebiliyorsanız, gözü musluk altında yıkayın. Su imkanınız yoksa ve yabancı cisim göze batmamış ise yabancı cismi ıslak temiz bir mendilin ucuyla ya da ıslak bir pamukla dikkatle alın. Yabancı cismi daima gözbebeğinin ve gözün renkli kısmına ters yönde çekerek alın. Göze Yabancı Cisim Kaçması

163 İlk Yardım Eğer yabancı cisim;
Gözbebeği veya gözün renkli kısmının üzerindeyse veya diğer kısımlardaysa ve derin batmışsa, Batmamış olduğu halde çıkarılamıyorsa, göz üzerine bir gazlı bez koyup, hastayı en kısa sürede hastaneye gönderin. Göze Yabancı Cisim Kaçması

164 Kulağa Yabancı Cisim Kaçması
Daha çok çocuklarda görülen kulağa yabancı cisim kaçması, geçici işitme kayıplarına hatta bazı durumlarda kulak zarının delinmesine yol açabilir. Erişkinlerde daha çok böcekler sebebiyle olur. Amaç: kulağına yabancı cisim kaçmış bir hastanın bir sağlık merkezine yollanmadan önce yapılması gerekenleri öğrenmek. İlk yardım: Yabancı cismi çıkarmak için asla iğne, tel, toka gibi sivri araçlardan yararlanmayın. Buğday tanesi, nohut, bezelye gibi cisimlerin kaçması halinde asla kulağa su kaçırmayın! Çünkü bu cisimlerin suyla şişmesine yol açarak, çıkarılmasını daha da zorlaştırırsınız. Kulağa canlı bir böcek kaçması durumunda kulak deliğinin önüne karanlık bir ortamda el feneri tutun. Daha önce aktığı bilinen bir kulağa, doktor muayenesi olmaksızın hiçbir sıvıyı damlatmayın.

165 Buruna Yabancı Cisim Kaçması
Çocuklar, yiyecekleri, boncuk, bilye gibi maddeleri burun deliklerine itebilir. Tırtıklı yabancı cisimler, genellikle burunda tahribat yapar ve çıkarılması zordur. Belirtileri: burnun yabancı cisim kaçan tarafında; Tıkanıklık hissi (nefes almada zorluk), Şişme, Burun deliğinden genellikle kanlı akıntı. İlk yardım: Yabancı cismi çıkarmak için asla cımbız veya benzeri sivri uçlu bir alet kullanmayın! Hem yabancı cismi derine itebilirsiniz, hem de burun içindeki dokulara daha da zarar verebilirsiniz. Hastaya ağzından nefes almasını söyleyip, hemen bir hastaneye gönderin.

166 Buruna Yabancı Cisim Kaçması

167 Trafik Kazalarında Yaralıların Kurtarılması
Öncelikle sizin güvenliğiniz söz konusudur, ilk yardımcı olarak riskli hareketlerden kaçının. Olayın ve olay yerinin değerlendirmesini yapın. Yaralı veya hasta için uygulanacak kurtarma, koruma yöntemini planlayın. Taşıma için hazırlık yapın. Taşıma işlemine başlayın. İlk yardım eğitiminiz yoksa yaralıya kesinlikle dokunmayın! İlk yardım eğitimi olmayanların da yaralıya dokunmasına kesinlikle müsaade etmeyin!

168 TRAFİK KAZALARINDA GÜVENLİK

169 İlk Yardım Kaza yerinde durum değerlendirmesi yapın.
Diğer taşıtları uyarıcı önlemler alın. Yangın ve patlamaya karşı hazırlıklı olun. Kontağı kapatıp anahtarı alın. Çevredekilerin sigara içmesine engel olun. Size yardımcı olabilecek kişileri saptayın ve bir kişiyi yardım çağırmak üzere görevlendirin. İtfaiye, polis ve ambulansa haber verilmesini sağlayın. Öncelikle 112’ den ambulansa haber verin. Yaralı sayısı birden fazlaysa, önce durumu kritik olana yardım edin. Solunum ve kanamayı kontrol edin. Yaralının boynunu boyunlukla, kazak, gömlek, havlu vb. Yardımıyla sabitleyin. Kaza geçiren kişiyi hoyratça hareket ettirmeyin. Trafik Kazalarında Yaralıların Kurtarılması

170 İlk Yardım Aracın içinde sıkışıp kalan yaralı varsa, kesinlikle çekiştirmeyin ve bu işi bilen ekibin gelmesini bekleyin. Trafik kazası sebebiyle ortaya çıkan ölümlerin % 5’ i ilk 5 dakikada, % 50’ si ilk 30 dakikada görülüyor. Dolayısıyla ilk yardım için yeterli zamanınız olduğunu unutmayın! Tek kişilik kurtarma: Kontağı kapatın ve anahtarı alın. Hava yolunu açık tutun. Yaralının boynunu koruyun. Aracın dışına çekin. İlk yardım uygulayın. Trafik Kazalarında Yaralıların Kurtarılması

171 KAZALARDA BOYNUN KAMÇI HAREKETİ

172 YANDAN ÇARPMA

173 Yaralıların Taşınması
Temel bilgiler: Taşıma işleminde en az 2 kişi olmalıdır. Gerekirse çevreden yardım isteyin. Taşıma planı yaparken, yaralının hareket etmesini en aza indirin. Trafik Kazalarında Yaralıların Kurtarılması

174 Yaralıların Taşınması
Genel ilkeler: Sadece kazazedenin ve kurtarıcının hayatı tehdit altındaysa tek kişi ile taşıma yapılır. İterek, çekerek veya yuvarlayarak taşınması sakıncalı olan yaralıları, kaldırarak taşıyın. Yaralının ağırlığını her iki ayağınıza eşit olarak dağıtın. Taşıma sırasında kol ve bacaklarınız gövdenize yakın olmalıdır. Her iki ayağınızı zemine düz yerleştirin. Bir ayağınızı, önde tutarak dengeyi koruyun. Ani ve heyecanlı hareketlerden kaçının. Yavaş ve kontrollü yürüyün. Her zaman ileri doğru adım atın. Trafik Kazalarında Yaralıların Kurtarılması

175 APANDİSİT AĞRISI Genelde sağ alt kadranda Rebound Rowsing
Zıplayamaz (topuk testi +) Solda veya üstte müphem olabilir. Patlarsa Tahta karın +

176 ULUSLARASI BOĞULMA İŞARETİ

177 EVDE BEBEKLERE DİKKAT