Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
İNTERNET PROGRAMCILIĞI II
TEMEL KAVRAMLAR
2
WEB NEDİR? İnternet kullanıcısının, internet’e dahil olduktan sonra ilk duyduğu ve gözlemlediği kavramlardan birisi Web kavramıdır. WEB (World Wide Web-Geniş Dünya Ağı), içerisinde bir çok dosya türünü barındırabilen çoklu ortam sistemidir. Yapı olarak yazi, resim, video, ses gibi bir çok dosya türünü destekleyerek, birbirleri ile uyum içerisinde sağlıklı bir şekilde çalışmalarını sağlar.
3
WEB NEDİR? Web, basit olarak sayfalardan oluşmasına rağmen sayfaların birbirlerine bağlantı (link) kurulmasi ile bütünlük arz eder. Dolayısı ile bir sayfadan diğerine yol tanımlari yapılabilir ve sayfalar arasında bağlantılar yardımı ile geçişler sağlanabilir. Web’in en önemli özelliği ise bir çok işletim sistemini desteklemesi ve internet servislerini bünyesinde barındırmasıdır. Bir diğer özelliği de web sayfalarının boyutudur. Yapı ve büyüklük açısından hiçe sayılacak kadar az bir disk alanında çok büyük işler başarabilen web sayfaları, kullanışlı ve basit yapısıyla da ilgi odağı haline gelmiştir.
4
HTTP NEDİR? Web sitelerine bağlantıyı sağlamak ve bu bağlantıyı koparmak, sayfa üzerinde yer alan dosya türlerinden faydalanabilmek, bilgi alış verişleri, linkler yardımı ile dosya transferleri ve elektronik posta işlemleri gibi bir çok web işlemi belirli sözleşmeler (protocol) çerçevesinde gerçekleşir. Dolayısı ile Web’in de iletişim kurallarını belirten bir protokole ihtiyacı vardır. Bu protokole HTTP (Hyper Text Transfer Protocol -Yüksek Metin Aktarım Protokolü) denir. Başka bir ifadeyle Web işlemlerinin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için, bu protokole ihtiyacı vardır.
5
FTP NEDİR? FTP (File transfer Protocol) adından da anlaşılacağı gibi dosya transferlerini gercekleştiren protokoldür. Internet ortamında bulunan bir site, temelde yine bir makinede (server) saklanır. Belirtilen IP adresi ya da domain doğrultusunda server’de yer alan klasöre ulaşarak oradaki bilgiler web aracılığı ile alınır.
6
FTP NEDİR? Temelde bu sistem üzerine konumlandırılan internet siteleri ile kullanıcı arasinda gerçekleştirilecek dosya transferleri bu protokol çerçevesinde gerçekleştirilir. Server’den kullanıcı makinesine yada kullanıcının makinesinden server’e dosya transferlerini gerçekleştirmek için FTP protokolü kullanılır. Piyasada bir çok FTP programı mevcuttur. Bu programlar belirttiğiniz adresten FTP protokolünü kullanarak dosya alabilme yada yine belirttiğiniz FTP adresine dosya gönderebilme yeteneğine sahip programlardır. (Or. CuteFTP,…)
7
HTML NEDİR? Web sayfaları, HTML (Hyper Text Markup Language) denen dil ile yazılır. Bu dil yapı olarak text(yazı) tabanlı komutlardan oluşur. Komutlara ve komut parametrelerine değerler verilerek sayfa oluşturulur. Sayfaya hazır nesneler (objects) konulabilir ve bu nesneler arasında bağlantılar (links) kurulabilir. Internet’in hızla yaygınlaşması ve web sayfalarına olan yoğun ilgiden dolayı, bu dilde oldukça gelişme kaydedilmiştir.
8
HTML ÖRNEK <html> <body>
<h1>Komodo HTML Sample</h1> <form id="test-form" onsubmit="return hack()"> <input type="submit" value="Click Me" id="sub-button"/> </div> <h3>Output:</h3> <div id="script-output"></div> <h3 id="log-header">Log:</h3> <div id="log-div"> <div id="ctrl"><a href="JavaScript:clear('log')">Clear</a> <a href="JavaScript:hide('log-div')">Hide</a></div> <div id="log"></div> </form> </body> </html>
9
SGML NEDİR? SGML (Standard Generalized Markup Language) Uluslararası Standardlar Organizasyonu tarafından onaylanmış standardize bir dildir. SGML, daha önce tanımını yaptığımız HTML dilinin temelini oluşturmaktadır. Bu bağlamda SGML, HTML diline nazaran yapısal bir özellik içermektedir. HTML dilinde hazırlanan bir dökümanda sadece dökümanın görünümü ön plana çıkartılacaktır. Oysa ki, SGML dökümanın yapısal özelliklerini tanımlayacaktır. SGML ile hazırlanan bir arşivde dökümanlar, döküman elementlerinin hiyerarşik organizasyonu olarak döküman şifre edilebilir. Bundan dolayı, arşiv dökümanları oluşturan dalları birleştirerek bir yönetim sağlar.
10
XML NEDİR? XML (Extensible Markup Language), SGML dilinin bir ebeveynidir. Adından da anlaşılacağı gibi geliştirilebilir-genişletilebilir bir yapıya sahiptir. XML, SGML’ye benzemekle birlikte daha basit bir yapıya sahiptir. Gerek SGML’de gerekse XML’de yeni diller programlama şansına sahip olacaksınız. Hazırlanan bütün dökümanlar temelde bir yapıya sahiptir. SGML ve XML dilleri dökümanın yapısını tanımlamak için organize edilmiştir. XML, ağda veri değiştirmesini oldukça hızlı bir şekilde gerçekleştirebilen bir dildir. Dilin kodlaması için etiketler (tags) kullanılır.
11
XML ÖRNEK <?xml version="1.0"?>
<kayitlar> <kayit> <adi> faruk </adi> <soyadi> çubukçu </soyadi> <adresi> 1234 sokak no: 1 </adresi> <ili> izmir </ili> </kayit> <kayit> <adi> ayşe </adi> <soyadi> örnek </soyadi> <adresi> 1234 sokak no: 2 </adresi> <ili> istanbul </ili> </kayit> </kayitlar>
12
JAVA SCRİPT NEDİR? Java Script, Netscape tarafından geliştirilmiş programlama dili ile yazılmış kodlardır. Java Script, tarayıcı ile doğrudan yorumlanabilme yeteneğine sahiptir. En çok kullanılan iki tarayıcı İnternet Explorer 3 ve daha sonrası, Netscape Navigator 2 sürümü ve daha sonrası sürümleri için java scriptlerin doğrudan yorumlanmasını sağlamaktadır. Java Script’ler doğrudan sayfa içerisine etiketler yardımı ile yerleştirilebilir. Ayni şekilde sayfa içerisinde çağrılabilicek şekilde kütüphane dosyaları da oluşturulabilir. Dışarıdan cağrılan Java Script dosyaları (*.js) uzantısını alır.
13
JAVASCRIPT ÖRNEK function validateForm(form) { var i; var pass = true;
for (i = 0; i < form.length; i++) { var element = form.elements[i]; if (element.name.substring(0,8) == "required") { if (((element.type=="text" || element.type=="textarea") && element.value=='') && element.selectedIndex==0) { pass = false; break; } if (!pass) { var shortName = element.name.substring(8,30).toUpperCase(); alert("Please complete the " + shortName + " field correctly."); return false; else { return true;
14
CSS NEDİR? CSS (Cascading Style Sheet – Stil Şablonları), HTML stillerine benzer bir yapı içerir. HTML stiline göre daha geniş stil seçeneklerine sahiptir. Yazı ile ilgili bir çok denetimi içerisinde tutabilir. CSS’nin önemli özelliklerinden birisi de stil dosyası olarak da saklanabilmesidir. Sakladığınız CSS’yi başka sayfalara uygulayabilir, web sayfa elementlerinin görünüşlerini kontrol edebilirsiniz. İnternet Explorer’da stil seçeneklerini değiştirmek için javascript ve vbscript gibi script dillerini kullanabilirsiniz. CSS, elementlerin özelliklerine biçim vermek için, sayfa yüklendikten sonra devreye girer.
15
CSS NEDİR? CSS, tek dökümanda metnin görünüşlerini kontrol eden bir grup format özelliği içerir. CSS biçimi, güncelleştirildiğinde veya değistirildiğinde, bütün sayfalar üzerinde aktif olur. CSS biçimleri, yerleştirme, özel efektler ve fare kontrolleri gibi HTML özelliklerini ayni zamanda belirtebilir. CSS stilleri, dökümanın baş tarafında bulunurlar ve biçimlerin serilerini tanımlarlar. CSS biçimleri, tanımlamaya uygun kriterleri nesne özelliği veya metin yoluyla tanımlayan html etiketi için biçim özelliğini tanımlayabilirler.
16
CSS ÖRNEK <html>
<head> <style> <!-- a {color:#000069;text-decoration:none;font:bold} a.hover {color:#FF0000} --> </style> </head> </html>
17
DİNAMİK SAYFA KAVRAMI Dinamik web sayfası ne demektır?
Dinamik web sayfası kullanıcı ile etkileşim sağlayan sayfalardır. Dinamik web sayfaları ile: Kullanıcıyı tanıyan arabirimler oluşturabilirsiniz Kullanıcının site arabirimini özelleştirmesini sağlayabilirsiniz Kullanıcının çeşitli bilgileri size göndermesini sağlayabilirsiniz Site içerisinde belli kriterlere göre arama işlemleri yapabilirsiniz Kullanıcının niteliğine göre yönlendirme işlemleri yapabilirsiniz
18
DİNAMİK SAYFA KAVRAMI ... Dinamik web sayfaları ile:
Sayfa içerisinde çeşitli matematiksel işlemler yapabilirsiniz Veri tabanı içerisine verileri aktararak verilerin çağrılıp kullanılmasını sağlayabilirsiniz Form verilerini değerlendirerek kullanıcıyı çeşitli sayfalara yönlendirebilirsiniz Üye sayfaları oluşturabilir sadece üyelerin etkileşim sağlayabildiği güvenli arabirimler oluşturabilirsiniz
19
DİNAMİK SAYFA KAVRAMI Hazırladığınız dinamik bir web sayfasını disk ortamında tarayıcıya doğrudan yükleyip çalıştıramazsınız. Bunun için sisteme bir sunucunun yüklenmesı gerekir. Ayrıca hazırladığınız dinamik sayfanın çalışması için siteyi yayımladığınız uzak yada yerel sunucunun da bu dosyayı desteklemesi gerekir. Örneğin; sadece ASP desteği veren bir web sunucusundan, hazırladığınız PHP dosyalarını yayımladığınızda sorun oluşur. Bu açıdan oluşturacağınız dinamik sayfaları destekleyen sunucunun türünü önceden belirlemeniz ve uygulamalarınız bu platformda geliştirmeniz gerekir. Aşağıda sunucu türleri ve özellikleri gösterilmektedir.
20
ASP NEDİR? ASP (Active Server Page), sunucunun (server) aktif bir şekilde sayfayı işlemesini sağlar. ASP’nin geliştirilmesindeki asıl amaç web sayfalarına dinamik bir yapı kazandırmaktır. Dinamik yapının yanı sıra kod güvenliği için de ASP oldukça başarılıdır. ASP’nin yapısal özelliklerine geçmeden önce sunucu (server) – istemci (client) mimarisi üzerinde kısaca duralım.
21
Sunucu-İstemci Mimarisi
İnternet sitelerinde gezinirken bazı sitelerin etkileşimli bir şekilde veri işlediklerini görmüşsünüzdür. Siteye ait sayfada girdiğiniz bir veri işlenerek daha sonra size geri döndürülmektedir. Bu tür işlemler için sunucu-istemci mimarisi kullanılarak veriler server’de işlenir ve işlenen bu ham veriler yeniden istemciye döndürülür. Bu bağlamda client (istemci), verileri giren ve arabirim yardımı ile gönderen terminaldir. Server (sunucu) ise bu verileri veri tabanı dosyalarına saklar ve işler.
22
ASP NEDİR? ASP (Active Server Page) teknolojisi teknik olarak sunucuda yer alan bilgileri işleyerek istemciye gönderme yeteneğine sahiptir. Bu bağlamda ASP sunucu ile istemcinin etkileşimini sağlamaktadır. ASP teknolojisini kullanarak sayfalara dinamik bir yapı kazandırmak için siteyi yayımladığınız serverin ASP teknolojisini desteklemesi gerekir. Server bu özelliği içermiyorsa ASP uzantılı dosya çalışmaz. Ayni şekilde hazırladığınız ASP dosyalarını disk ortamında da doğrudan çalıştıramazsınız.
23
ASP NEDİR? ASP dosyalarının disk ortamında çalıştırılabilmek için bu teknolojiyi destekleyen yerel bir sunucunun (server) sistemde yüklü ve çalışır olması gerekir. Server hizmeti Microsoft NT ve NT teknolojisi ile oluşturulmuş Windows 2000, Windows XP Professional, Windows Vista işletim sistemlerine entegre olarak doğrudan gelir. Bu işletim sistemlerinde IIS (Internet Information Services)’yi kurarak yerel sunucu hizmetini başlatabilirsiniz.
24
PHP NEDİR? PHP (Personal Home Page), web sayfaları oluşturmak için geliştirilen script dilidir. PHP, ASP’de olduğu gibi server tabanında çalışabilen dinamik bir yapı gerekir. Ayrıca PHP, HTML dili ile hazırlanan bir sayfanın içerisine gömülebilir (embed). PHP script dili, C, Java ve Perl dillerinin söz dizimlerini kullanır. Bu açıdan bu dillerin yapısına benzer bir yapıya sahiptir. PHP’nin en önemli özelliklerinden birisi veri tabanlarını geniş bir menzil içerisinde desteklemesidir. Bu paralelde PHP hemen hemen bütün veri tabanı uygulamalarını destekler.
25
JSP NEDİR? JSP (Java Server Page) sayfa içerisinde yer alan dinamik (hareketli) ve statik (durgun) bölümlerin birbirinden ayırma yeteneğine sahip bir teknolojidir. JSP teknolojisi web sayfaları içerisinde doğrudan kullanılabilir. Ayrıca tasarımcıya hızlı geliştirme ve kolaylık imkanları sağlar. JSP teknoloji, XML yada Java programlama dilinde sayfa içeriğini oluşturan etiketler ve scriptleri ister. Etiketler ve scriptler kullanılarak sayfaya erişim sağlanır.
26
Cold Fusion NEDİR? Cold Fusion, dinamik (hareketli) sayfa uygulamaları ve interaktif web siteleri oluşturmak için geliştirilmiş bir alettir. Cold Fusion ilişkisel veri tabanları ile SMTP (Simple Mail Transfer Protocol-Basit Posta Gönderme Protokolü)’yi kullanarak elektronik posta hizmeti sunan ve bu teknolojileri birleştiren güçlü web uygulamaları inşa etmeyi sağlar. Web uygulamalarını oluşturmak için JFML etiketi ile standard HTML dosyasını birleştirir.
27
TARAYICI NEDİR? İnternet sayfalarını gezinmek için kullanılan programlara tarayıcı (browser) denir. İnternet Explorer, MSN Explorer, Netscape Navigator, Opera, Firefox, Mozilla bunlardan bazılarıdır. İnternet sayfaları tarayıcı tarafından yorumlanarak gösterilir.
28
VERİTABANLARI Değişkenleri kullanarak sayfaya kullanıcının girdiği verileri alarak değerlendirdik. Bu şekilde bir veri alış verişi anlıktır ve değişkenlere yeni veriler aktarıldığında önceki veriler silinir. Dinamik web sayfaları ile verileri alıp saklamak için veri tabanı dosyaları kullanılır. Veritabanı dosyaları içerisinde verileri kalıcı olarak saklayabilir, yeni kayıtlar ekleyebilir ve bu verileri çeşitli kriterlere göre filtreleyebilirsiniz. Ör. Üyelik gerektiren bir siteye girilen veriler, bir veritabanı içerisinde tutulur. Veritabanı içerisinden çağrılan bilgiler değerlendirilir ve kullanıcının çeşitli sayfalara yönlendirilmesi sağlanır.
29
VERİTABANLARI Piyasada veri tabanı oluşturmak için programlar mevcuttur. Windows kullanıcılarının en çok tercih ettiği veri tabanı programı Windows Access’dir. Access ile veritabanı dosyaları oluşturulabilir, oluşturduğunuz veri tabanı içerisindeki kayıtlara dinamik web sayfasından erişebilirsiniz. Ancak veri tabanı içerisindeki kayıtlar arttıkça Access veri tabanının işlemesi yavaşlar. Bu gibi durumlarda MS SQL yada MY SQL gibi daha ğüçlü veri tabanı programlarını kullanabilirsiniz.
Benzer bir sunumlar
