Ortaokul döneminin çocuğun çocukluk döneminden çıkarak

... konulu sunumlar: "Ortaokul döneminin çocuğun çocukluk döneminden çıkarak"— Sunum transkripti:

1 PEYAMİ SAFA ORTAOKULU 5. SINIF ÖĞRENCİ VELİLERİNE AİLE BİLGİLENDİRME SEMİNERİ

2 Ortaokul döneminin çocuğun çocukluk döneminden çıkarak
ergenlik dönemine girmeye başladığı, okul ve çevre değişikliği, derslerdeki akademik içeriğin ve düzeyinin farklılaştığı, farklı ve çok sayıda ders çeşidi ve öğretmenle karşılaştığı dönemdir.

3 ÇOCUKLUKTAN ERGENLİĞE GEÇİŞ
ERGENLİK DÖNEMİ NEDİR? Ergenlik dönemi yaşlarında başlayıp yirmili yaşların başlangıcına kadar süren, hızlı bedensel, ruhsal, sosyal değişiklikleri içeren dönemin genel adıdır.

4 ERGENLİK BİREYSELDİR KİŞİSELDİR
ERGENLİK BİREYSELDİR KİŞİSELDİR. Bu kişisellik bireyin kalıtım yolu ile getirdiği mirasından, içinde yaşanılan toplumun kültürel değerlerinden, beslenme alışkanlıklarından, aile tutumlarından v.s. kaynaklanır. Ergenin dönem içinde karşılaştığı sıkıntılarda hissettiği duygu başta yalnızlık ve buna eşlik eden yabancılaşma hissidir. Ansızın ortaya çıkan bedensel değişme, genellikle ergeni hazırlıksız yakalar. Ya da değişimler yaşıtlarından daha geç başlayabilir. Bu nedenle bireysel farkların varlığını ve gelişme - değişmenin herkeste değişik düzeylerde olacağını bilmek gencin kaygılarını azaltacak önemli bir faktördür.

5 Ergenlik dönemi kendi içinde kabaca üç farklı evreye ayrılır
Ergenlik dönemi kendi içinde kabaca üç farklı evreye ayrılır. 1- Buluğ ( erinlik- püberte ): Kızlarda ortalama , erkelerde Orta dönem: Ortalama yaşlarından 17 yaş civarına kadar. 3- Son dönem: Ortalama 18'den 20'li yaşların başlarına kadar olan dönem.

6 10-11 Yaş Çocuklarında Duygusal ve Sosyal Gelişim:
Çocukluk döneminin bitişiyle tanışır. · Uysal ve uyumlu bir görüntü sergiler. Hoş görülüdür ve kolay affedebilir. · Düşünmeden hareket eder. · Duygusaldır. · Öfkelidir, çabuk kızar. · Kendinden küçükleri eleştirir. · Bir kahramana aşırı sevgi gösterir. · Dikkatsizdir, konuşkandır. · Ahlak prensiplerine göre davranır. · Gururludur. · Doğal ve ani tepki gösterir. · Cinsel konulara meraklıdır. 10-11 Yaş Çocuklarında Duygusal ve Sosyal Gelişim: Çocukluk döneminin bitişiyle tanışır. Uysal ve uyumlu bir görüntü sergiler. Hoş görülüdür ve kolay affedebilir. Düşünmeden hareket eder. Ne dediğini bilmez, kararsızdır. Duygusaldır. Öfkelidir, çabuk kızar. Kendinden küçükleri eleştirir. Bir kahramana aşırı sevgi gösterir. Dikkatsizdir, konuşkandır. Ahlak prensiplerine göre davranır. Gururludur. Doğal ve ani tepki gösterir. Cinsel konulara meraklıdır.

7 Okul, çocuğun hayatının merkezi durumundadır
Okul, çocuğun hayatının merkezi durumundadır. Çocuk, ödevlerini büyük bir ciddiyetle yapar, iyi not çalışmaya yöneltir, yoksa cesaretini büsbütün kaybeder. Bu dönemde ev dışı hayatın çekiciliği artar, ARKADAŞlarıyla birlikte olmaktan hoşlanır. Günlük pratik işlere ilgi duyar, bu becerileri desteklenmelidir. Bilim ve tekniğe ilgi artar, bu tür geziler hem eğlendirici hem de öğreticidir. Sinema ve tiyatroya ilgi göze çarpar, bu tür çalışmalar çocuğun sanat zevkini geliştirir. Bu yaşta çocukların yaratıcılık yeteneği geliştiği için onları anlayışla dinlemek ve desteklemek yararlıdır.

8 Bu yaşta dürüst ve adil davranmaya karşı çok hassastırlar, genel davranış giyim ve konuşma tarzı bakımından çocuk üzerinde arkadaş etkisi çok önemlidir. Sorumluluk duyguları çok gelişmiştir, okulda ve evde verilen sorumlulukları yerine getirmekten hoşlanırlar. Bu dönemde çocuklarda suç işleme eğilimi belirir, büyüklere karşı gelme, yalan söyleme, çalma, arkadaşlarını tehdit etme gibi davranışlar görülebilir. Bu davranışlar onların yeterince olgunlaşmadıklarını gösterir, doyurulmamış temel ihtiyaçlar ve yaşadığı iç çatışmalar bu davranışların kalıcı olmasına neden olabilir.

9 Bu dönemde çocuğun beden sağlığı kadar ruh sağlığı da yerindedir
Bu dönemde çocuğun beden sağlığı kadar ruh sağlığı da yerindedir. Bu yaşta çocuğun kendini anlamasına ve güven kazanmasına yardım edilmelidir. Sevilmek, beğenilmek, başarılı olmak, kendini güvende hissetmek ve gelişmek, en temel ihtiyaçları arasındadır. Bu yaşta aile ve okulla ilgili özel sorunlara önem verilmeli, onu yakından tanımaya ve anlamaya çalışmalıdır. Öğretmenden, başarısızlıktan, arkadaşsız kalmadan, ölümden korkma halleri devam eder. Kesinlikle alay edilmemeli, yardımcı olunmalıdır.

10 Beden Gelişimi Çocuk uzamaya, ağırlığı artmaya devam eder. Küçük kaslarla birlikte el becerileri gelişir, top oynamada, aletleri kullanmada, müzik aleti çalmada başarı gösterebilecek duruma gelmiştir. Görme duyusu geliştiği için uzun süre yorulmadan okuyabilir. Bu çağın sonunda bazı kız çocuklarında ergenlik belirtileri görülür. Vücut hatları yuvarlaklaşmaya başlar. 11 yaşında ki kız çocuklarının boyları erkek çocuklarından uzun olabilir.

11 Sağlık Durumları Çocuklar isteyerek ve devamlı yemek yerler. Bu yaşlar hayatın en sağlıklı dönemi olarak nitelendirilir. Gece saat uykuya ihtiyacı vardır. Günde 2400 kaloriye ihtiyaç duyarlar. Bu bakımdan çocuğun iyi beslenmesi gerekir. Bu yaş çocuğunun açık havada gezip oynamaya, kalplerini ve kaslarını fazla yormamaya ihtiyacı vardır.

12 Hoşlandığı Etkinlikler
Sporla çok yakından ilgilenir, büyük kasların egzersize ihtiyacı vardır. Sporla oyun, bu çağdaki çocuğun ilgi merkezidir. Kız ya da erkek çocukların başarılarında fark çok azdır. Erkek çocuklar cesaret gösterisi gerektiren kuvvet gösterilerinden hoşlanır. Her iki cins takım oyunlarından hoşlanır, işbirliği gerektiren oyunlar ilgilerini çeker.

13 Zihin Gelişimi Çocukta ilgiler artmıştır; fakat çok çabuk değişebilir ve farklı konulara yönelebilir. Meraklıdır. Bu dönemde zihin gücü, beden gücü kadar gelişip sinir ve beyin sisteminin yetişkinlerin olgunluk düzeyine yaklaştığı gözlenir. Mantıklı ve soyut düşünme yeteneğinde kuvvetli bir ilerleme gözlenir. Mekanik belleği ve sesleri ayırt etme gücü artmıştır. Zaman ve yer kavramı gelişmiştir, geleceği düşünme gücü ilerlemeye başlar, kendi kendine çalışma öğrenme ve araştırma gücünü kazanabilir. Matematiği kavrama gücü gelişmiştir. Gerçekçi düşünmeye başlar, kendini ifade gücü elde eder.

14 Arkadaş İlişkileri Süratle toplumsallaşan çocuk, zamanının büyük bölümünü arkadaşlarıyla geçirmekten hoşlanır, büyüklerden çok yaşıtlarının fikirlerine önem verir, giyim konuşma ve davranış bakımından arkadaşlarına benzemeye çalışır. Grup duygusu çok gelişmiştir, grup üyesi olmaktan, etkinliklere katılmaktan zevk alır. Grup tarafından edilmek ister. Kendi cinsinden arkadaşlara daha çok bağlandıkları görülür, kızlar kıyafetlerine önem verirlerken, erkeklerin düzensizleştikleri görülür. Ferhat çelik- syf

15 Aile İlişkileri Anne babasına aşırı sevgi gösterir. Aile ilişkilerinde onun fikirlerine başvurulmasından hoşlanır. Arkadaşlarının yanında aşırı korunmaktan hiç hoşlanmaz, kendi işlerinin sorumluluğunu almaktan hoşlanır. Ailede herhangi bir sorun olduğunda çocuğun fikirleri alınmalıdır. Onu, aile içi sevinçlerden ve üzüntülerden soyutlamamalısınız, aksi takdirde yetişkinlikten uzaklaştırırsınız.

16 Eğitimde Gözetilmesi Gereken Noktalar
Okul ve ev hayatı öyle düzenlenmelidir ki, çocuk bağımsızlığını kazanmaya doğru ilerleyebilsin. Okulda ve evde çocukların birbirleriyle arkadaşlık etmeleri, arkadaşlarını eve çağırmaları ve ziyarete gitmeleri teşvik edilmelidir, kişiliğinin sağlıklı gelişiminde arkadaş ilişkilerinin payı büyüktür. Başarısızlığın bu çağdaki etkisi öteki çağlara göre daha fazladır. Çocuğun başarılı olduğu alanlar belirlenmeli, bunlar ortaya çıkarılmalıdır. Çocuklarımıza başarı zevkinin tattırılması gerekir.

17 AİLELER BU DÖNEMDE ÇOCUKLARINI NASIL DESTEKLEYEBİLİR?
Sorunlara Yaklaşırken Sorunlara ortaklaşa yaklaşın. Diyalog kurmada istekli olun. Diyalogu siz başlatın. Objektif olun. Ergenin gözüyle görmeye çalışın. “Ben senin yaşındayken” diye başlayan ve kendinizi öven konuşma biçiminden sakının. Gerçekçi olmaya özel çaba sarf edin.

18 Disiplin Uygularken ● Sınırları ve özgürlükleri hakkında çocuğunuza bilgi verin. ● Yaşlarına uygun, yeteri kadar özgürlük sağlamak, gelişmelerini olumlu yönde destekleyecektir. ● Onlara nefes alma imkânı tanıyın.

19 Denetlerken ● Sürekli denetim altında tutmayın. Bunu isteseniz de başaramazsınız. ● Kendisine güvendiğinizi samimi olarak ve davranışlarınızla gösteriniz. ● Yapacağı yanlış bir davranışın, her şeyden önce kendi kişiliğine saygısızlık olacağı konusunu işleyiniz.

20 Sevginizi Gösterirken
Anlamı bilinen ve yerinde kullanılan SEVGİ gerçekten birçok sorunun çözümünde çok etkilidir. Çocuğunuz sizinle işbirliği yapsa da yapmasa da koşulsuz sevgi ve onay gösterin. Çocuğunuz her ne yaparsa yapsın ona değer verdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilmesini sağlayın. Sevginizi gizlemeyin. “İçinden sevmek” şeklinde bir sevgi türü yoktur. Sevgi şartsız olduğu zaman anlam taşır. Sevgi ekmek, su ve hava gibi temel ihtiyaçlardan birisidir. Sevginin en anlamlı ifadelerinden birisi hoşgörüdür.

21 ERGENLE KONUŞURKEN Duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ifade edin
Duygularını ve ihtiyaçlarını sorun Öğüt, öneri verecekseniz önce isteyip istemediğini sorun Doğrudan öneri yerine öykülerden yararlanın Ergenle konuşma: Genellikle anne babalar çocuklarıyla konuşurken kendi duygularından, ihtiyaçlarından bahsetmezler. Bunun yerine öğüt verirler ya da düşüncelerinden bahsederler. Özellikle ergenler kendileriyle öğüt verilmesinden hoşlanmazlar. (ppt 5) Duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ergene ifade edin: Ergenlerle ve çocuklarla konuşurken anne babaların kendi duygularını ve ihtiyaçlarını da ifade etmeleri önemlidir. Böylece çocuk/ergen hem anne babasını daha iyi anlar hem de kendisinin de yardım etme, anlama gibi becerilerinin olduğunu fark eder. Bir başka deyişle “kişi” yerine konulduğunu anlar. Örneğin bir ergene/çocuğa “bu ay para olarak biraz sıkışığız. İstediğin şeyi almamız için biraz beklemeni istiyorum.” demek onun sizi anlamasına yardımcı ol Ergenlerin düşüncelerini sorun ve düşüncelerine saygı duyun: Bir başka önemli nokta ergenlerin düşüncelerini sormak ve düşüncelerine saygı duyulduğunu ifade etmektir. Kendilerini ilgilendiren her konuda ve evi boyamak, bütçe gibi genel konularda ergenlere fikirlerini sormak örnek olarak düşünülebilir. Önce ihtiyacınızdan ve duygunuzdan bahsedin: Ergenle/çocukla konuşamaya ihtiyacınızı, duygunuzu söyleyerek başlamak çatışmayı engeller. Öğüt, öneri verecekseniz önce isteyip-istemediğini sorun: Konuşmanızın başında olmamak kaydıyla eğer öneriniz, öğüdünüz varsa “duymak istersen bir önerim var” diye sorarak ve isterse önerinizi sunun. Doğrudan öneri vermek yerine öyküler işe yarar: Doğrudan bir öneri vermek yerine, konuyla ilgili bir öykü anlatmak paylaşmak işe yarar.

22 EBEVEYN OLARAK Kuralları ve Sınırları Açık Net İfade Etmek
Kuralları Birlikte Tesbit Etmek Kuralların İçindeki İzinleri Göstermek Olumsuz Davranışta Kişiliğe Değil Davranışa Odaklanmak Tutarlı Ve Kararlı Davranış Örnekleri Göstermek Kuralların Nedenlerini Açıklamak

23 EBEVEYN OLARAK Değerler ve kurallar önceliklidir. Örnek:
Sınavda kötü bir not almış ve üzülmüş çocuğunuzu eleştirmeden dinlemek ve çocuğunuz rahatladıktan sonra “sence bunun nedeni ne?” sorusunu sormak Özellikle değerlerimizin, normlarımızın olduğu kişilik yapımızı kullanmak olumlu anne babalık yaparak bir anlamda çocuğa karşı sorumlulukların yerine getirilmesini sağlar. Bu tür anne babalığa Görevsel Anne Babalık denir. Örnek: Sınavda kötü bir not almış ve üzülmüş çocuğunuzu eleştirmeden dinlemek; çocuğunuz rahatladıktan sonra “sence bunun nedeni ne?” sorusunu sormak ”

24 MANTIKSAL ANNE BABALIK
Kişiliğimizin düşünen yapısı Örnek: Odası dağınık olan bir gence burası ne kadar dağınık, topla demek yerine, uygun bir ses tonuyla “Odanın durumu hakkında ne düşünüyorsun?” demek. Kişiliğimizin düşünen yapısını kullanarak ise çocuğun düşünmesini sağlamak mümkündür. Özellikle ergenlere doğrudan olarak yap, et demek yerine onun düşünmesini sağlamak son derece işe yarar. Bu tür anne babalığa ise Akılcı (Mantıksal) Anne Babalık denir. Örnek: Odası dağınık olan bir gence burası ne kadar dağınık, topla demek yerine. Uygun bir ses tonuyla “Odanın durumu hakkında ne düşünüyorsun?” diye sormak. / “Karnendeki durumla ilgili ne yapmayı düşünüyorsun?”

25 KABUL İLETİLERİ DAVRANIŞA YÖNELİK KİŞİLİĞE YÖNELİK OLUMLU OLUMSUZ
(Davranış belirtmeden verilen olumlu kabul iletisi) “Çok temizsin” (Olumlu davranış belirtilerek verilen kabul iletisi) “Yatağını toplaman hoşuma gitti.” OLUMSUZ (Davranış belirtmeden verilen olumsuz kabul iletisi) “Çok pissin” (Olumsuz davranış belirtilerek verilen kabul iletisi) “Uyarmama rağmen odanın temizlememen beni kızdırdı.” Davranışa yönelik kabul iletileri kişiyi eğitir. Bir çocuğa eğitim vermek için davranışa yönelik olumlu ve olumsuz kabul iletilerini kullanmak gerekir. Kişiliğe yönelik olumlu kabul iletileri kişiyi besler, iyi hissettir ama eğitmez. Kişiliğe yönelik olumsuz kabul iletisi sadece ilişkiye zarar verir, bir işe yaramaz. Ergenler de tüm insanlar gibi kabul edilmeye ihtiyaç duyarlar. Özellikle olumlu kabul mesajları ergenler için son derece önemlidir. Kendilerine ve ailelerine güvenlerini artırır.

26 DAVRANIŞA YÖNELİK Mİ? KİŞİLİĞE YÖNELİK Mİ?
OLUMLU MU? OLUMSUZ MU? DAVRANIŞA YÖNELİK Mİ? KİŞİLİĞE YÖNELİK Mİ? Yaramazın birisin. Olumsuz (-) Kişiliğe Yönelik Arkadaşınla eşyalarını paylaşmanı beğendim. Olumlu (+), Davranışa Yönelik Çok dağınıksın. Olumsuz (-) Kişiliğe Yönelik Sofrayı toplarken bana yardımcı olmaman çok kötü. Olumsuz (-) Davranışa Yönelik Uslu bir çocuksun. Olumlu (+), Kişiliğe Yönelik Kardeşinden özür dilemen çok iyi Olumlu (+), Davranışa Yönelik Kardeşine vurmandan hoşlanmıyorum. Olumsuz (-) Davranışa Yönelik Çok düzenlisin. Olumlu (+), Kişiliğe Yönelik Çok düzensizsin. Olumsuz (-) Kişiliğe Yönelik

27 ELEŞTİRİ İÇİN BİR TEKNİK: SANDVİÇ TEKNİĞİ
Eleştirinizin kişiyle değil davranışıyla ilgili olduğunu göstermek için olumlu kabul iletisiyle başlayıp, olumlu kabul iletisiyle bitirin. Örnek: + : Seninle birebir konuşurken futbol konusunda akıl yürütmelerini beğeniyorum. - : Arkadaşlarım eve geldiğinde de beni bu konuda konuşmaya zorlamanı istemiyorum. + : Bu konuyu seninle birlikte çözüme ulaştıracağımıza inanıyorum. Ergenlerin eleştiriye bakışı: Genellikle eleştiriyi abartarak ve çarpıtarak alır. Eleştirinin “ne” olduğundan çok, eleştiriyi yapan kişinin “kim” olduğu önemlidir. Eleştiri kişiliğe yönelik ise“güç savaşı” için neden sayarlar. Nasıl Eleştirelim? Eleştirinin ölçütleri ve sebep-sonucu açıklanırsa etkili olur. Kişiliği değil davranışı eleştirmek, her zaman anında değil bazen eleştiri için bir süre beklemek, grup önünde değil, tek başına iken eleştirmek, eleştirinin nedenini açıklamak; olumsuz davranışın size olan etkisini söylemek, ona da söz hakkı tanımak etkili olur. Olumsuz eleştiri konusunda ailede çocukları ve kadınları kişiliğe yönelik olarak acımasızca eleştirilebilmektedir. Bu konuda dikkatli olmak gerekir. Örneğin “zaten yaptığın her işi yüzüne gözüne bulaştırırsın”, “zaten hiçbir işe yaramazsın, sana kim iş verir ki?” “her yemeği yakarsın elinden düzgün hiç iş çıkmaz” gibi… Sandviç tekniği ile eleştirilerimizi yöneltebiliriz. İki olumlu kabul iletisinin arasına davranışa yönelik olumsuz kabul iletisi yerleştirerek verebiliriz. Örnek: “Geçen yıl karnendeki notlarının yüksek olması beni çok mutlu etmişti.(DAVRANIŞA YÖNELİK+OLUMLU). Bu yılki karne notların sınıfını geçebilmen için yeterli değil. (DAVRANIŞA YÖNELİK+OLUMSUZ) Ben sana güveniyorum. (KİŞİLİĞE YÖNELİK+OLUMLU)”

28 Teşekkür ederiz Rehberlik Servisi