ILET 321 KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM BECERİLERİ

... konulu sunumlar: "ILET 321 KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM BECERİLERİ"— Sunum transkripti:

1 ILET 321 KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM BECERİLERİ
Kenan BAŞARAN KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİMDE ENGELLER: -ETNİKMERKEZCİLİK -STEREOTİP & ÖNYARGI ILET KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM BECERİLERİ

2 Farklı kültürden iki kişi karşılaşınca?
Biribirine gönderdikleri sözsüz mesajlar / beden dili kıyaslanır, yorumlanır, Örneğin: Selamlaşma ritüelleri -Tokalaşma? Öpüşme? Eli kalbin üzerine götürme? İnanç, Değer ve Yargı ögeleri kıyaslanır, yorumlanır, Önyargı, Basmakalıp (streotip) ve Etnikmerkezci davranışlar öne çıkar Kenan BAŞARAN

3 ‘Algı’sal Dünya Doğayı nasıl algılarsınız?
Kadın – Erkek ilişkisini, rollerini nasıl algılarsınız ? Zamanı , Zaman Kullanımını nasıl algılarsınız ? Arkadaşlığı nasıl algılarsınız? Etrafımızdaki dünyayı tüm bu filitrelerden süzerek gördüklerimizle algılarız Kenan BAŞARAN

4 ALGI: Ne görüyorsunuz? Kenan BAŞARAN

5 Ne görüyorsunuz? Kenan BAŞARAN

6 HEPİMİZ BİR ‘ALGI DÜNYASI’NDA YAŞIYORUZ !
KÜLTÜREL İNANÇ – DEĞER – YARGI ve DAVRANIŞ KALIPLARIMIZ, BİZE ETRAFIMIZDAKİ DÜNYAYI NASIL ALGILAMAMIZ GEREKTİĞİNİ GÖSTEREN EN ÖNEMLİ ÖGELERDİR. Kenan BAŞARAN

7 Kültürel özelliklerimiz bize bir işin nasıl ‘doğru’ yapılacağını dikte eder, ancak;
Bir kültürde bir işin yapılış şekli ‘doğru’ kabul edilse de, bir başka kültürde ‘doğru ‘ olmayabilir. Bir insan hayatının sonuna kadar doğduğu ülkede aynı kültürde yaşarsa bir sorunla karşılaşmayabilir  Kenan BAŞARAN

8 KÜLTÜRLERARASI İŞBİRLİĞİ
Kendi kültürümüzden farklı bir kültürden gelen biri ile iletişime girdiğimiz zaman ortak bir ‘doğru’ muz olmayabilir ve bu bir problem yaratabilir. Bu durumda karşımızdaki kişiyi yargılamak ve ‘doğru’ yu bulmak için kültürlerarası iletişim becerilerine gereksinim duyarız: (Farklı bakış açısı ile bakma becerisi) Kenan BAŞARAN

9 Kenan BAŞARAN

10 JAPON HALKI ‘CHOPSTICK’ İLE HİNTLİ – PAKİSTANLI ‘ELİ’ İLE
FRANSIZ METAL ‘ÇATAL-KAŞIK’ İLE YER; HANGİSİ ‘DAHA DOĞRU’ DUR? MÜSLÜMANIN ‘TEK’ TANRISI, BUDİST’İN’ÇOK’ TANRISI VARKEN, HİNTLİNİN ‘HİÇ’ TANRISI YOKTUR. SUUDİ ARABİSTAN’DA VE AFGANİSTAN’DA KADINLAR PEÇE TAKAR, KKTC’DE TAKMAZ Kenan BAŞARAN

11 Kenan BAŞARAN

12 Genel anlamda ‘tunnel vision’ olarak algılanır.
ETNİKMERKEZCİLİK YUNANCA ‘ETHNOS’ (HALK) VE İNGİLİZCE ‘CENTER (MERKEZ) SÖZCÜKLERİNİN BİLEŞİMİDİR. Etnosentrizm terimi William G. Sumner tarafından insanların kendi grupları ile diğerlerini ötekileştirmeleri üzerine yayınlanmıştır. Sumner, bu terimi daha çok gurur, kibir, bir grubun inançlarının diğerlerininkine üstün görme olarak kullanmıştır Bir aşirete, kabileye, boya ve benzeri etnik gruba bağlılık ile tarif edilen, bir kimsenin kendi kültürünü temel olarak alması ve diğer kültürleri kendi kültürü açısından değerlendirmesi ile tarif edilen ilkel duygular Genel anlamda ‘tunnel vision’ olarak algılanır. Kısıtlı bilgilerimizle başkaları hakkında eksik ve yanlış öngörülerde bulunmaktır Etnikmerkezli kişiler kendi ülke ve toplumlarının diğer ülke ve toplumlara model olması gerektiğine inanırlar. Kenan BAŞARAN

13 ETNİKMERKEZCİLİK Farklı kültürleri, kendi kültürümüzün yapısal özellikleri ile kıyaslayıp yargılamak Kendi kültürümüzü diğer kültürlerden üstün görmek Kendi kültürümüzün ‘herşeyin merkezinde’ olduğuna inanmak Kendi kültürümüzün ‘değer –inanç –davranış kalıpları’ gibi yapısal özelliklerinin ‘mükemmel’ olduğuna ve bu özelliklerin diğer kültürler tarafından adapte edilmesi gerektiğine inanmak Kenan BAŞARAN

14 Etnosentrik görüşler uç noktalarda çatışmalara neden olabilir.
Etnosentrik bireyler diğer sosyal toplulukları kendi sahip olduğu belirli etnik grup veya kültüre göre özellikle dil, yaşayış, adet ve dine göre değerlendirmesidir. Bu etnik ayrımlar ve alt ayrıştırmalar her bir etnikliğin kendi benzersiz kültürel kimliğinin tanımlanmasına hizmet eder. Etnosentrik görüşler uç noktalarda çatışmalara neden olabilir. Siyasi bağdaşmazlıklar, savaş, terörizm ve hatta soykırımlarla sonuçlanabilir.[ Yugoslavya etnik bölünmeye uğramış ve iç savaşta yüzbinlerce insan hayatını kaybetmiştir. Kenan BAŞARAN

15 HEPİMİZ ETNİKMERKEZCİYİZ. PEKİ SORUN NEDİR?
Etnikmerkezcilik başkalarını yanlış anlamamıza ve iletişim problemlerine neden olur. Bizler olaylara kendi penceremizden bakarız, Başkalarının nasıl davranması gerektiğine, Kendi inanç ve normlarımıza göre karar veririz. Ancak bu utanılacak bir durum değildir: HEPİMİZ ‘BİR DERECE’ ETNİKMERKEZCİYİZ Kenan BAŞARAN

16 ETNİKMERKEZCİLİK DİL HARİTA YEMEKLER ATASÖZÜ SÖYLENCE- FIKRA – HİKAYE
Kenan BAŞARAN

17 I’m White and You’re Not. (Proverb of White American)
All roads lead to Rome. (Proverb of Romans) En iyi Türk, ölü Türk.(Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin kullandığı atasözü) Mamma li Turchi (Anneciğim, Türkler geliyor!). (Proverb of İtalians) May God protect us from the devil and the Turks. (Proverb of Kurdish) Ağaçtan maşa, Kürt’ten paşa olmaz. (Türklerin kullandığı atasözü) There is no language like the Irish for soothing and quieting. (Proverb of Irish) “When they come together two Jews establish a company, two Turks form a State”. This proverb from China. “You are Arabian it's enough to make you proud”. This is from Jordan. Kenan BAŞARAN

18 Etnosentrizm’e Örnekler
AKSANLI KONUŞMA: ‘Standard Dil’ den farklı şekilde konuşanlara ‘Aksanlı’ konuşuyor denilir. (Farklı – garip – tuhaf ) ALKOL TÜKETİM YAŞI: Amerika’da alkol kullanma yaşı 21 diğer birçok ülkede 18. Amerikalılar mevcut durumu değiştirmeyi aklından bile geçirmezler. ‘SOL’ TRAFİK: Etnosentrik Amerikalılar araçları yolun sağından sürmenin doğru davranış Yolun solunu kullanmanın yanlış olduğuna inanırlar. Kenan BAŞARAN

19 ETNOSENTRİK GÖRÜŞLER BİZİ STEREOTİP DÜŞUNMEYE ZORLAR
STEREOTİP: BİR GURUBA KALIPLAŞMIŞ BELLİ DAVRANIŞ KALIPLARINI YÜKLEYİP TÜM GURUP ÜYELERİNİN AYNI KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERE SAHİP OLDUKLARINA İNANMAKTIR BU GENELLEMELER POSİTİF YADA NEGATİF OLABİLİR Kenan BAŞARAN

20 ETNOSENTRİK STEREOTİP
AMERIKALILAR OBEZDİR ZENGİN İNSANLARIN BURNU HAVADADIR, HEPSİ ÖZEL KULUP ÜYESİDİR JAPONLAR ZEKİ VE ÇALIŞKANDIR İNGİLİZLER ÇAYI ÇOK SEVER, DİŞLERİ KÖTÜDÜR KADINLAR DUYGUSALDIR VE KÖTÜ ARABA SÜRERLER ERKEKLER KADINLARDAN DAHA AKILLI VE KUVVETLİDİR Kenan BAŞARAN

21 Ethnocentric Stereotypes
Kenan BAŞARAN 21

22 Kenan BAŞARAN

23            Sterotip Nedir? Kenan BAŞARAN

24 STEREOTİP - BASMAKALIP
Genellikle yabancılarla olan karşılaşmalarda, anlamadığımızı çevremizdekilere sorarız. “Doğru mu, yanlış mı?” diye sorgulamadan bu bilgilere dayanarak durumu anlamlandırırız. Bu yolla sosyalleşme süreci boyunca diğer kültürler, uluslar ve ülkeler hakkında, diğerlerinden ayırt edici olduğu varsayılan temel nitelikleriyle ilgili düşünceler edinilir. Bu düşünceler etkileşim süreçlerinde ortaya konur ve yayılarak sorgulanmayan kalıp düşünce haline gelir. Kalıp düşünceler, ilgili oldukları ulus, kültür ya da grup hakkında zihnimizde oluşan resimden başka bir şey değildir. Kenan BAŞARAN

25 STEREOTİP - BASMAKALIP
Kalıp düşüncelere sosyal bilimlerde stereotip denir. “Stereotipler, insanları birtakım türlere, tiplere bölmeyi ifade eden zihinsel yapıtlardır. Belli özelliklerin belli bir guruba ait insanlarda mevcut sanılmasını ifade eder. Bu özelliklerin her zaman gerçeğe ve olumlu kanıtlara dayanmaksızın sadece mevcut bulunması gerektiği kanısına dayanır. Bir başka ifade ile kafamızdaki düşünceleri sadeleştiren birtakım zihinsel ameliyelerdir. Basmakalıp fikirlerdir” (Tezcan, 2013: 8). Kenan BAŞARAN

26 STEREOTİP - BASMAKALIP
Bir sosyal kategori içindeki insanlar hakkında oluşturulan inanç kalıplarıdır Algı, belleği ve yargılamayı etkileyen bir bakış çerçevesi sunar Çevredeki uyaranlar arasından seçim yapmayı ve genellemeyi sağlar Kenan BAŞARAN

27 STEREOTİP - BASMAKALIP
Zihnimizdeki kalıba uymayan uyaranları gözardı etmemize neden olur Diğerlerinden beklentilerimizi belirler, bu nedenle onların belirli tarzlarda davranmasını sağlar Stresli durumlarda daha fazla aktive olur Zaman içinde değişmekle birlikte, değişime karşı dirençlidir Kenan BAŞARAN

28 STEREOTİP - STEREOTYPING
A generalization about a group of people in which identical characteristics are assigned to virtually all the members of the group, regardless of actual variation among the members (Aaronson et. al, 1997) Stereotypes represent cognitive component of prejudice Kenan BAŞARAN

29                 KADIN STEROTiPLERI Kenan BAŞARAN

30 KADINLAR MUTFAK’A AiTTiR
Kenan BAŞARAN

31 ERKEKLER MAÇ İZLER TV KARŞISINDA UYKUYA DALAR
Kenan BAŞARAN

32 KADINLAR ÇOCUK DOĞURMALIDIRLAR
Kenan BAŞARAN

33 ERKEKLER YEMEK YAPMAYI ÇAMAŞIR YIKAMAYI BECEREMEZLER
Kenan BAŞARAN

34 ÇİM BİÇME, ÇÖP ATMA VE TAMİRAT İŞLERİ ERKEKLERİN GÖREVİ
Kenan BAŞARAN

35 ERKEK GÜÇLÜDÜR, SPORDA DAHA İYİDİR, KAVGAYI SEVER
Kenan BAŞARAN

36 Bu sınıflamalar olumlu yada olumsuz olabilir
ÜLKELERE KARŞI OLAN TUTUMLARIMIZA GÖRE Dost ülkeler Dost olamayan ülkeler Bu sınıflamalar olumlu yada olumsuz olabilir Kenan BAŞARAN

37 Kenan BAŞARAN

38 Kenan BAŞARAN

39 Stereotip haritaları: Darkafalıların harika dünyası
Küreselleşme bir yandan insanlarin daha önce hiç görülmemiş bir düzeyde diğer kültürlerle karşilaşmasini sağlarken, Bu karşilaşma sonucunda birbirlerini seveceklerinin garantisini veremiyor. Uluslarin birbiri hakkinda sahip olduğu düşüncelerin pek de değişmediğini, Kafalarda yapiştirilmiş etiketlerin kolay kolay sökülmeyeceğini Alphadesigners’in hazirladiği “bağnazlik haritasi” muhteşem bir şekilde suratlara çarpiyor Kenan BAŞARAN

40 Stereotip haritaları: Darkafalıların harika dünyası
Amerikalilar türkiye’ye “şükran günü yemeği” olarak bakarken, Türkler fransizlari “ikiyüzlü krosanlar” olarak kabul ediyor, Arap baharinda türkiye’ye hakem rolü verilirken, Ruslar italya’yi alişveriş merkezi olarak görüyor. Berluscoli’nin hayat görüşü ise en azindan tutarli. Bu “o kadar acikli ki eğlenceli” haritalar, alphadesigners internet sitesinde hem tek tek, Hem de bir bütün halinde takvim olarak satiliyor. Sitelerinde posterlere daha yüksek çözünürlükte bakmak da mümkün Kenan BAŞARAN

41 Amerikalıların gözünde Avrupa
Kenan BAŞARAN

42 Kenan BAŞARAN

43 Amerikalıların gözünde Asya
Kenan BAŞARAN

44 Almanların gözünde Avrupa
Kenan BAŞARAN

45 Berlusconi’nin Avrupası
Kenan BAŞARAN

46 Fransızların Avrupası
Kenan BAŞARAN

47 Türklerin Avrupası Kenan BAŞARAN

48 Rusların Avrupası Kenan BAŞARAN

49 Yunanlıların Avrupası
Kenan BAŞARAN

50 İngilizlerin Avrupası
Kenan BAŞARAN

51 İspanyolların Avrupası
Kenan BAŞARAN

52 ARAP BAHARI Kenan BAŞARAN

53 ÖN YARGI : Ön yargılar, bireyin zihninde mevcut olan kalıp düşüncelerle deneyime dayalı duygusal tutumların etkileşimi sonucunda ortaya çıkar. Başka deyişle: bir birey,herhangi bir grup ya da kültürün üyesiyle, o grup ya da kültürle ilgili zihnindeki kalıp düşüncelerden hareket ederek etkileşimde bulunur... Etkileşim sürecinde ortaya çıkan durumun yarattığı duygusal tepki tutumlarını belirler ve karşı tarafla ilgili bir yargıda bulunur. Bu yargı daha sonra aynı grup ya da kültürün başka üyeleriyle karşılaşdığında ön yargı olarak etkileşime katılır. Kenan BAŞARAN

54 ÖN YARGI : Kalıp düşünceler ön yargıların oluşumunda önemli rol oynarlar. Bu nedenle sınanmamış bilgilerden ibaret olan stereotipleri hareket noktası olarak kabul eden ön yargıların da “doğru” olma olasılığı çok zayıftır. Ön yargılar, kalıp düşüncelerden farklı olarak, bireyler, gruplar, ilişkiler ve nesnelerle ilgili değerlendirici yargılardır (Kartar›, 2006: 216). Ön yargı, değerlendirmeyle ilgili fikri, kanıyı ve tutumu içeren geniş kapsamlı bir kavramd›r. Kenan BAŞARAN

55 ÖNYARGI / KALIPYARGI Önyargi nedir? Ön yargi bir tutumdur.
Diğer tutumlar gibi 3 bileşeni vardir: İnançlar, duygular ve davranişsal eğilimler. Önyargiya dayali tutumlar genellikle hoşnutsuzluk, korku, kin veya nefret gibi kati duygularla yüklüdür. Kenan BAŞARAN

56 ÖNYARGI -PREJUDICE Önyargı, bir gruba veya kişiye yönelik olan adil olmayan, hoşgörüsüz, olumsuz duygu ve inançlarımızdır. Deneyimden önce, öncül bir yargı olarak, kanaatleri etkileyen bir hareket noktasıdır Bilinçli ve kasıtlı, bilinçli ancak kasıtsız ya da bilinçdışı ve kasıtsız olabilir Kenan BAŞARAN

57 ÖNYARGI NASIL OLUŞUR Kategorize etme eğilimimiz:
Yaşadığımız çevreyi kategorize etme eğilimimiz, hayatımızı basitleştirmektedir. Yaşadığımız çevredeki insanlar da dâhil olmak üzere her şeyi gruplar, sınıflandırır ve bu şekilde anlamaya çalışırız. Ancak: Sınıflandırma ve kategorize etmek, hayatımızı kolaylaştırmakla birlikte önyargılarımızın da oluşmasına neden olmaktadır. İnsanları gruplamak, onlara birtakım özellikler yüklemek, onları objektif olarak değerlendirmemize engel olmaktadır. Kenan BAŞARAN

58 ÖNYARGININ KAYNAKLARI
Engellenme ve saldirganlik kuramina göre,önyargilar sosyal statüsü düşük olan gruplarin yaşadiği engellemelerden kaynaklanir. Bu kişiler öfke ve düşmanlik duygularini başkalarina hatta kendilerinden daha düşük statüde kişilere karşi önyargili tutumlar şeklinde gösterirler. Bir başka kurama göre ise, önyarginin temel kaynaği bazi kişilik özellikleridir. Bağnaz ya da yetkeci yani körü körüne, tartişmadan sorgulamadan gelenek ve kurallara uymayi yeğleyen Bunlara uymayanlara da düşmanlik besleyen aşiri tutucu kişiler de önyargi daha baskindir. Kenan BAŞARAN

59 Önyarginin içerikleri değişik olabilir.
Önyargi onlarin yaşama kuşkucu ve güvensiz yaklaşimlarinin bir ifadesidir. Önyarginin içerikleri değişik olabilir. Örneğin cinsiyete ilişkin önyargilar daha çok iş, güç ve duygusal boyuttaki sözcükleri içerirken Kayserili veya yahudi önyargisi Ticari zekaya ilişkin sözcüklerden , entelektüel önyargisi da Bir takim ilgi, merak ve faaliyetleri çağriştiran sözcüklerden oluşabilir. “Kadinlar sosyal zekalari yüksek çabuk heyecanlanan, ev işi yapan insanlardir” “Kayserililer ticari alanda başarilidirlar” “Entellektüeller bir çok alana ilgi duyan marjinal tiplerdir.” Kenan BAŞARAN

60 Önyargilara ilişkin alt kategoriler de bulunur.
Kadin kategorisinin altinda Ev kadini –anne-iş kadini-sekreter gibi alt kategoriler söz konusudur. Şefkatli,zayif, edilgen özelliklerden oluşan kadin ön yargisina sahip biri, Bir grup kadinin evini barkini birakip başka bir yere savaşmaya gittiğini duyarsa “amazon “alt kategorisini geliştirir. (Amazon=savaşçi kadin) Kenan BAŞARAN

61 ÖNYARGILARI NASIL AZALTABİLİRİZ?
İnsanlar kendilerine benzeyen kişilerden hoşlanma eğilimindedirler buna dayanarak kendilerinin reddettikleri gruplara ne kadar benzedikleri hatirlatilarak önyargi azaltilabilir. Gruplar arasi gerilimi azaltmak için gruplar bir araya getirilmelidir. Bireyler diğer grup üyeleriyle birebir ilişki kurmalidirlar. Gruplar yarişmak için değil işbirliği için bir araya gelmelidir. Sosyal normlar temas kurmayi özendirmelidir. Kenan BAŞARAN

62 ÖNYARGI AYRIMCILIK STEREOTYPE Kenan BAŞARAN

63 “İnsanlardaki önyargıyı parçalamak benim atomu parçalamamdan çok daha zor".
Einstein Kenan BAŞARAN

64 Gruplar arası çatışma ÖNYARGI KALIPYARGI AYRIMCILIK
Bir grubun üyelerine karşı genelleşmiş bir tutum ÖNYARGI KALIPYARGI Bir grubun üyeleri hakkında genelleşmiş bir inanç AYRIMCILIK Diğerlerine karşı ait oldukları grup nedeniyle yöneltilen davranışlar Kenan BAŞARAN

65 (Actions you would take)
AFFECT (Feelings) DUYGU (Önyargı) BEHAVIOR (Actions you would take) DAVRANIŞ (Ayrımcılık) DÜŞÜNCE (Kalıpyargı) Kenan BAŞARAN

66 VisitBritain tarafından otel ve incoming acentelerine gönderilen Fawlty Towers’ tavsiyeleri:
İngiltere’nin tanıtımı ve turizminin online mecrada pazarlaması için kurulan VisitBritain’in turizmcilere gönderdiği ve ‘Fawlty Towers’ (1975 – 79 yılları arasında İngiltere’de yayınlanan ve otelci bir ailenin müşterilerle olan maceralarını anlatan dizi)  olarak adlandırılan tavsiyeler sektörde tartışma yarattı. Her ülke insanını kendi içinde sterotip’leştirdiği ve kalıplara soktuğu hatta hakaret ettiği gerekçesiyle eleştiri oklarına hedef olan “tavsiyeler” bakın ne tür yargılar içeriyor: Kenan BAŞARAN

67 “tavsiyeler” *Hindistanlılar cana yakındır ama çok kısa süre içinde fikirlerini değiştirebilirler *Belçikalılarla politika konuşmayın *Japonlara “Hayır” demek için “hayır” dışında farklı sözcükler bulun *Kanadalılara “Amerikalı” diye hitap edip onlara hakaret etmeyin *Alman ve Avusturyalı turistler bir konuda şikayet ettiğinde hemen onların dertleriyle ilgilenin. Aksi takdirde kabalaşabilirler. Kenan BAŞARAN

68 *Uzun boylu Ruslara alçak tavanlı oda vermeyin
*Fransızlarla çok fazla göz göze gelmekten ve onlara gülümsemekten sakının *Uzun boylu Ruslara alçak tavanlı oda vermeyin *Dört bacaklı yatağı hayalet ile ilişkilendirmek gibi batıl inançları olan Hong Konglu turistleri bu tip yataklarda yatırmayın *Avustralyalıların Poms’larla (İngiliz göçmen) ilgili esprilerine sakın sinirlenmeyin *Avustralyalıların 30 saatlik bir yolculukla geldiklerini ve uykusuz kaldıkları için töleranssız olabileceklerini unutmayın. turizmguncel.com 08/01/2014 Kenan BAŞARAN

69 Kenan BAŞARAN

70 Kenan BAŞARAN