MEME İLE İLGİLİ DURUMLAR.

... konulu sunumlar: "MEME İLE İLGİLİ DURUMLAR."— Sunum transkripti:

1 MEME İLE İLGİLİ DURUMLAR

2 MEMELERLE İLGİLİ SORUNLAR
Emzirme sırasında problem yaratan bazı meme sorunları mevcuttur ; Düz yada içe dönük meme uçları Uzun yada büyük meme uçları Tıkanma Kanal tıkanıklığı ve mastit Meme ucunda yara ve çatlaklar

3 BU DURUMLARIN TANISI. VE GEREKENLERİN YAPILMASI ;. ANNENİN RAHATLAMASI
BU DURUMLARIN TANISI VE GEREKENLERİN YAPILMASI ; ANNENİN RAHATLAMASI VE EMZİRMENİN DEVAMI AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR

4 MEME BİÇİMİ ÇEŞİTLERİ Memelerin görünümü değişik biçim ve boyutlarda olabilir Bir çok anne memenin boyutları konusunda kaygılanır Meme şekli ve büyüklüğü kısmen kalıtımsaldır Çocuğu olmamış kişilerde memelere uzun olabilir

5

6 Küçük memeli kadınlar yeterince süt üretemeyeceklerini düşünürler ; Oysa ki memelerin boyutu yağ miktarına bağlıdır, salgı bezleriyle ilgili değildir Çocuk emziren bir çok kadında meme küçük ve düz görünür Meme boyutu ne olursa olsun , tüm kadınları yeterince süt üretebilecekleri konusunda rahatlatmak çok önemlidir

7 Meme uçları ve çevresindeki alan da çeşitlilik gösterir.
Yapısal meme ucu varyasyonları bazen patolojik seviyelere ulaşmakta ve ciddi boyutta emzirme güçlüklerine yol açabilmektedir.

8 Yine de bebekler her boyuttaki memeden, meme ucu ne şekilde olursa olsun yeterince süt alabilmektedirler. Bazen meme ucunun şekli bebeğin iyi yerleşmesini zorlaştırır. Bebeğin iyi emmeyi gerçekleştirmesi için annenin başlangıçta yardıma ihtiyacı olur

9 Bazen meme ucu düz görünümdedir,ancak bebek meme ucunu emmez.
Meme ucu ve çevresindeki halkayı ağzına alıp bir “ meme başı “ oluşturur. Meme ucu, bebeğin ağzındaki “ meme başının “ yalnızca üçte birini meydana getirir.

10 Memenin uzayabilmesi meme ucunun şeklinden daha önemlidir.
Gebelik döneminde ve doğumdan sonraki ilk hafta memenin uzayabilme kabiliyeti artar, yani gebeliğin ilk zamanlarında memeler düz görünse de bu bebeğin emmesinde bir zorluk çıkarmayabilir.

11

12 Bazen meme ucu içeriye çökük görünümdedir.
Bir kadın memelerinin uzama kabiliyetini kontrol ederken meme ucu dışarı çıkacağına içeri girer.

13 Bebeğin memeye iyi yerleşmesi konusunda deneyimli birinin yardımıyla bu anne başarılı bir emzirme yapabilir. Neyse ki bu tür zorluk çıkaran meme uçları çok nadir görülmektedir.

14

15 DÜZ VE İÇE ÇÖKÜK MEME UÇLARININ DÜZELTİLMESİ
Doğum öncesi tedavi genellikle yararsızdır. Örneğin meme ucunu germek yada meme kılıfı takmak işe yaramaz. Meme uçlarının çoğu herhangi bir tedavi gerektirmeksizin doğum zamanı düzelir.

16 Hemen doğum sonrasında, bebek emzirilmeye başlandığı zaman yardım önemlidir. Anneye özgüven kazandırılmalı, başlangıçta güçlükler olabileceği, ancak sabır ve kararlılıkla başarılı olacağı anlatılmalıdır. Doğumdan sonraki iki hafta içinde memelerin gelişip yumuşayacağı belirtilmelidir.

17 Bebeğin meme ucunu değil, memeyi emdiği açıklanmalıdır.
Bebeğin ağzına alabildiğince çok meme alması gerekir. Bebek emdikçe memeyi ve meme ucunu dışarı çekeceği anlatılmalıdır.

18 Anne tensel temas ve bebeğin memeyi keşfetmesi için özendirilmelidir.
Bebeğin kendi istediği şekilde memeye yerleşmesine izin verilmelidir. Bazı bebekler bunu kendileri öğrenirler

19 YASSI VE İÇE ÇÖKÜK MEME BAŞLARININ BAKIMI
Doğum öncesi tedavi; Yardımcı olmayabilir Doğumdan hemen sonra; - annenin kendine güvenini sağlayın - bebeğin meme başını değil, MEME’yi emmesi gerektiğini açıklayın - bebeğin tensel temas ile memeyi tanımasına izin verin - anneye emzirme pozisyonu konusunda yardım edin

20 Eğer bebek kendi başına memeye iyi yerleşemiyorsa, anneye bu konuda yardım edilmelidir. Bu yardımın erken yapılması, hatta ilk gün süt gelip memeler dolmadan yapılması iyi olur. Annenin bebeği değişik pozisyon- larda tutmasına yardım edilmelidir. Bazen bebeğin pozisyonunu değiştirmek memeye yerleşmesini kolaylaştırır.

21 Emzirme öncesinde meme ucunu çıkarmak için anneye yardım edilmelidir
Emzirme öncesinde meme ucunu çıkarmak için anneye yardım edilmelidir. Emzirme öncesinde meme ucunun çıkmış olması bebeğin yerleşmesini kolaylaştırır. Bunun için bazen meme ucunun uyarılması yeterli olabilir, meme ucunu uyarmak için meme pompası veya şırınga kullanılabilir.

22 Bazen memenin elle şekillendirilmesi de bebeğin işini kolaylaştırır
Bazen memenin elle şekillendirilmesi de bebeğin işini kolaylaştırır. Elle şekillendirme için avuç memeyi dıştan desteklerken başparmakla da yukardan yavaşça bastırılır Eli meme ucundan uzak tutmaya özen gösterilmelidir.

23 İLK 2 HAFTA BAŞARILI EMZİRME YAPILMAMIŞSA ;
Anne sütünü alıp bebeğe bardakla vermek denenebilir. Anne sütünün boşaltılması memeyi yumuşatacağından bebeğin memeyi almasını kolaylaştırır, aynı zamanda süt üretiminin devamlılığını sağlar. Biberon kullanımı bebeğin memeyi almasını zorlaştıracağından bundan kaçınılmalıdır.

24 Anne sütünün doğrudan bebeğin ağzına sağılması denenebilir.
Bazı anneler bunu çok yararlı bulurlar. Bebek sütü doğrudan alacağından sinirlenmez, hatta emmeye daha istekli bile olabilir. Sık sık memeyi keşfetmesi için bebeğe fırsat verilmeli, tensel temasa devam edilmeli, bebeğin memeye kendi başına yerleşmesine izin verilmelidir.

25 UZUN VEYA BÜYÜK MEME UÇLARI
Büyük meme uçlarının emzirmeyi kolaylaştıracak bir avantaj olduğu düşünülebilir, ancak büyük meme uçları da emzirme konusunda sorun çıkarabilir. Büyük olasılıkla sadece meme ucunu emip, süt sinüslerinin bulunduğu bölgeye ulaşamayacaktır.

26 Bu annelere emzirme tekniğiyle ilgili yardımda bulunmak gerekir
Bu annelere emzirme tekniğiyle ilgili yardımda bulunmak gerekir. Bebeğin sadece meme ucunu değil, memeyi de ağzına alması sağlanmalıdır.

27

28 MEMELERDE DOLULUK VE TIKANMA
Dolu memeler ağır, sıcak ve serttir. Ancak sütün akışı gayet iyidir, hatta kendiliğinden memeden damlar. Bu normal doluluktur.

29 Bazen dolu memeler nodüler görünüm alır.
Anneye gereken tek tedavi daha sık emzirmeyle sütün boşaltılmasıdır.

30

31 Emzirme sonrası ağırlık, sertlik ve nodüler görünüm azalır, memeler yumuşayıp rahatlar.
Birkaç gün içinde bebeğin ihtiyacına göre bir ayarlama yapılır ve memeler artık bu kadar dolu olmazlar. Tıkanma ; memelerin kısmen süt, kısmen de fazla kan ve doku sıvısıyla haddinden fazla dolup süt akışının engellenmesi demektir.

32 Tıkalı memeler ödemden dolayı gergin ve parlak görünümdedir.
Bu durumdaki memeler acı verir ve süt iyi akmaz. Bazen meme derisi kırmızı görünür ve annenin ateşi çıkar. Bu meme iltihabı gibi görünse de ateş 24 saat sonra düşer.

33 MEME TIKANMASININ NEDENLERİ VE ÖNLEMLER
Tıkanmanın başlıca nedenleri ; Fazla süt Emzirmeye başlamanın gecikmesi Memeye kötü yerleşme sonucu sütün yeterince boşaltılmaması Sütün seyrek boşaltılması Emzirmenin kısa kesilmesidir.

34 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT NEDENLERİ
Emzirme aralarının uzun olması Etkisiz emme Sıkı giysiler Emzirme sırasında parmaklarla oluşturulan basınç Drenajı kötü olan büyük meme Memenin bir bölümü veya tamamının zayıf drenajı

35 Tıkanmayı önlemek için yapılacak en önemli şeyler ise ;
Emzirmeye doğumdan hemen sonra başlamak Bebeğin memeye iyi yerleşmesini sağlamak Emzirme süresini sınırlandırmamaktır.

36 Emzirmenin sıklığında ve süresinde sınırlandırma olmayınca, bebek doğum sonrasından başlayarak başarılı bir emzirme yapacak, bunun sonucunda memenin içinde fazla sütten basınç oluşmayacak ve tıkanma olasılığı azaltılmış olacaktır.

37 TEDAVİ Tıkanmanın tedavisinde esas olan sütün boşaltılmasıdır;
süt boşaltılmazsa iltihap yada abseye yol açıp süt üretimini azaltabilir. Anneye “memeyi dinlendirmesi” önerilmemelidir.

38 Bebek emebiliyorsa ; Sık beslenmelidir
Sütü boşaltmanın en iyi yolu budur. Bebeğin memeyi iyi alması ve meme ucunu tahriş etmemesi için anneye pozisyon konusunda yardım edilmelidir.

39 Bebek Ememiyorsa ; Sütün boşaltılması sağlanmalıdır
Anne bu işi kendi başına elle, meme pompasıyla ya da ılık bir şişeyle yapabilir. Bazen bebeğin emebileceği yumuşaklığı sağlamak için az miktarda sütün boşaltılması yeterli olmaktadır

40 Emzirmeden ya da süt boşaltılma işleminden önce oksitosin refleksini uyarmak için ;
memelere ılık, yaş pansuman ya da ılık duş, omuz ve sırta masaj, memelere hafif masaj, meme ucu derisine uyarı yapılabilir ve annenin rahatlamasına yardımcı olunabilir..

41 Bazen ılık duş sütün akmasını ve memelerin bebeğin emebileceği kadar yumuşamasını sağlar.
Emzirme sonrası ödemi azaltmak için ise memelere soğuk, yaş pansuman uygulanır.

42 MEME İLTİHABI Meme glandlarının parankimatöz infeksiyonudur.
Meme iltihabı (mastitis); Meme glandlarının parankimatöz infeksiyonudur. Multipar ve nullipar kadınlarda görülüş sıklığı birbirine yakındır. Daima unilateraldir. İltihap, tıkanık bir memede görülebileceği gibi “tıkalı kanal” denen durumda da görülebilir.

43

44 Tıkalı kanal ; Memenin bir bölümündeki sütün dışarı verilememesidir.
Tıkanıklık sütün koyulaşmasına bağlı olabilir.

45 Belirtiler; Dokunmakla hassas bir nodül ve nodül’ün üstündeki deride kızarıklık Annenin genel durumu iyidir, ateş yoktur.

46 Memenin bakterilerle infekte olması ise infektif iltihaptır.
Tıkanıklık nedeniyle biriken süt atılmazsa, meme dokusunun inflamasyonuna, yani infektif olmayan iltihaba yol açar. Memenin bakterilerle infekte olması ise infektif iltihaptır.

47 Ayrıca sütte inflamasyona yol açan maddeler de bulunur
İnfektif olmayan iltihabın nedeni büyük ihtimalle, basınçla çevre dokuya kaçan süte karşı dokunun “yabancı cisim” reaksiyonudur. Ayrıca sütte inflamasyona yol açan maddeler de bulunur

48 Tıkalı kanal ve meme iltihabının nedenleri ;
Esas neden, memenin tamamında yada bir kısmında süt akışının azalmasıdır. Akışın azalması memenin tümünde ise şunlara bağlı olabilir ;

49 Yetersiz emzirme örneğin; anne çok meşgulse, düzensiz yada az meme isteyen bebeklerde, seyahat gibi nedenlerle emzirme programının değişmesinde söz konusu olabilir. Bebek iyi yerleşmemişse etkin emme yapamaz.

50 Kısmi akış azalmasının nedenleri ise şunlar olabilir ;
İyi yerleşmemiş bir bebek memenin bir kısmından süt alıyorsa tıkanma görülebilir. Giysilerin darlığı, sütyenin bütün gece giyilmesi, memenin üstüne yatmak kanalları tıkayabilir.

51 Büyük memelerin alt bölümünden süt akımı, memenin sarkmasına bağlı olarak azalabilir.
Bir başka neden, annenin stresi ve fazla çalışmasıdır ki bu, bebeği daha seyrek ve daha kısa emzirmesine neden olur.

52 Daha büyük bir çocuktan kazayla gelebilecek bir yumruk yada tekmenin yol açacağı travma, meme dokusunu zedeleyip iltihaba neden olabilir. Ayrıca meme ucundaki çatlaklar, bakterilerin meme dokusuna girmesini kolaylaştırır.

53 Tıkalı kanal ve iltihabın tedavisi ;
Tedavideki en önemli nokta, tıkalı bölümdeki süt akışını arttırmaktır. Bunun içinde öncelikle süt akışının iyi olmamasının nedeni aranıp, düzeltilmeye çalışılmalıdır.

54 Yerleşmenin başarılı olup olmadığına bakılır.
Giysilerden, özellikle sütyen den (gecede giyiliyorsa), memenin üstüne baskı olup, olmadığına bakılır

55 Emzirirken annenin parmaklarına dikkat edilmelidir, meme çevresini tutup süt akışını engelliyormu ?
Tıkanıklık alt taraftaysa memenin büyüklüğü dikkate alınmalı, emzirme sırasında meme biraz kaldırılarak akıma yol sağlaması önerilmelidir.

56 Nedenler bulunmasa da bir takım tavsiyelerde bulunulmalı ve özellikle şunlar önerilmelidir ;
Sık emzirme ; en iyisi bebeğin uyuduğu zamanlar dinlenip, bebeğin canı istediğin de emzirmektir. Emzirme sırasında memeye hafif masaj yapılması önerilir.

57 Emzirme sırasında meme ucuna doğru hafif masaj, tıkalı bölge üstünde ve tıkalı bölgeden meme ucuna doğru nasıl masaj yapacağı anneye gösterilir. Bu tıkanıklığın kanalı terketmesine yardımcı olur.

58 Anne, tıkanıklığa yol açan koyu tıkacın sütle çıkışını farkedebilir
Anne, tıkanıklığa yol açan koyu tıkacın sütle çıkışını farkedebilir.(Bebeğin bu tıkacı yemesinde bir sakınca yoktur) Bazen emzirmeyi sağlam memeden başlatmak da yararlı olabilir. Eğer ağrı, oksitosin refleksini engelliyorsa, bu uygulama yararlı olacaktır. Refleks tekrar çalışmaya başlayınca tıkalı memeye geçilebilir.

59 Emzirirken değişik öğünlerde değişik pozisyonlar denemenin yararı, memenin çeşitli bölgelerinden eşit miktarda süt boşalmasını sağlamasıdır. Anneye koltuk altı ve yüzüstü emzirme pozisyonları gösterilip, sürekli kucakta beslemektense bunları da denemesi söylenir. Yine de rahat edemediği bir pozisyonda emzirme önerilmez.

60 Ağrılı ise, anne bebeğini tıkalı memeden emzirmek istemez.
Bazen de bebek tıkalı memeyi emmek istemez Bu durumlarda sütün sağılması gerekir, aksi takdirde abse olasılığı artar. Genellikle süt akımı sağlandıktan bir gün sonra tıkanıklık yada iltihap düzelmeye başlar.

61 ANCAK ; Hasta ilk görüldüğünde ağır belirtiler varsa, yada bakteri girişine elverişli meme ucu çatlakları varsa, yada süt akımı sağlandıktan 24 saat sonra bir iyileşme söz konusu değil ise annenin özel tedaviye ihtiyacı var demektir.

62 Bu durumda uygun antibiyotikle tedaviye başlamak gerekir.
Penisiline rezistans S.aureus suşlarının varlığı göz önünde tutularak , tedaviye sefalosporinler veya cloxacilin başlanması uygundur.

63 Medikal tedavi kısa sürede sona erdirilmemeli ; çabuk ve etkin klinik bir iyileşme sağlansa bile, tedaviye 10 gün kadar devam edilmelidir. Eğer abse oluşmuşsa, cerrahi drenaj şarttır.

64 Akut peurperal mastitis tedavi edilmekte iken meme ucunda aşırı fissür yok ise, her iki memeden de emzirmeye devam edilerek, süt stazı önlenmelidir. Bebeğin emzirilmesi, fetal bir enfeksiyona yol açmayacağı gibi, S.aureus yada süte geçen antibiyotiklerin etkisiyle infantın gastrointestinal sistemide etkilenmeyecektir.

65 Ancak süpüratif mastit varlığında, abse olan memeden bebeğin emzirilmesine kesinlikle izin verilmemelidir. Tedavide ayrıca mutlak yatak istirahatı ve ağrı kesici olarak paracetamol önerilir.

66 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT SEMPTOMLARI
Süt kanallarında tıkanıklık Sütün birikmesi Enfektif olmayan mastit Enfektif mastit

67 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT SEMPTOMLARI
ŞİŞLİK KİTLE HASSASİYET ŞİDDETLİ AĞRI LOKALİZE KIRMIZI ALAN KIZARIKLIK DÖNÜŞÜR ATEŞ YOK ATEŞ KENDİNİ İYİ KENDİNİ KÖTÜ HİSSETME HİSSETME

68 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT NEDENLERİ
Stres,aşırı çalışma Meme travması Meme başı çatlağı Emzirmenin süresi ve sıklığını azaltır Dokuları tahrip eder Bakterilerin girişini kolaylaştırır

69 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ
ÖNCE; Meme drenajını sağlayın - kötü emzirme tekniği - sıkı giysiler - drenajı kötü büyük meme olup olmadığını kontrol edin, varsa düzeltin

70 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ
ÖNERİN; - Sık emzirme - emzirme sırasında meme başına doğru hafif masaj - ılık kompres Eğer faydalı ise anneye; - beslemeye etkilenmemiş meme ile başlamasını, - her emzirmenin farklı pozisyonda yapılmasını önerin.

71 SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ
DAHA SONRA; - Ciddi semptom, çatlak veya 24 saatten sonra iyileşme görülmez ise ek olarak, - Antibiyotik - Analjezik verin - Tam istirahat sağlayın.

72 AĞRILI MEME BAŞI BAKIMI
Sebebleri araştırın - Emzirme tekniğini kontrol edin - Memeleri, göğüste süt birikmesi, çatlaklar, candida yönünden muayene edin - Bebeği candida ve dil freni yönünden muayene edin

73 Meme ucunda çatlak ; Meme uçlarının zedelenmesinin en sık nedeni bebeğe iyi pozisyon verilmemiş olması yada uygun olmayan yerleşmedir. İyi yerleştirilmeyen bebek emzirme süresince meme ucunu çekiştirecek, meme derisini ağzıyla aşındıracaktır. Bu anneye çok acı verir. Başlangıçta çatlak görülmez, meme ucu normaldir yada emzirmeden hemen sonra, uçta boydan boya bir çizgi belirir.

74

75 Bebek böyle bir durumda emmeye devam ederse meme ucu zarar görecek, çatlak oluşacaktır.
Bu durumda bebeğin daha iyi yerleştirilmesi için anneye yardımcı olmak gerekir.Genelde bebek daha iyi pozisyona getirilir getirilmez acı azalır. Bebek normal emmeye devam eder. Meme uçlarının düzelmesi için emzirmeye ara vermeye gerek yoktur.

76

77

78 Candida enfeksiyonu ; Meme ucu ve çevresindeki deride yara ve kaşıntıya neden olan diğer bir durum candida enfeksiyonu yada pamukçuktur. Candida genellikle antibiotik kullanımı sonrası görülür. Anne emzirmeden sonra da devam eden yanma ve iğne batması hissi tarif eder.

79 Bazen ağrı memenin derinliklerine kadar iner.
Deri kızarır, parlar ve pul pul olur. Meme ucu çevresindeki derinin rengi açılabilir yada normal görünümde olabilir.

80

81 Bebeğin yerleşmesi iyi ise, buna karşın meme ucunda yaralar devam ediyorsa candidan şüphenilmelidir.
Bebekte pamukçuk kontrolü için, yanakların içinde veya dilinde beyaz lekeler, yada poposunda döküntü olup olmadığına bakılır.

82 Bebeğin emzik, annenin de meme kılıfı gibi şeyleri bırakması öğütlenir
Bebeğin emzik, annenin de meme kılıfı gibi şeyleri bırakması öğütlenir. Kullanıyorsa ; Hergün 20 dakika kaynatılması ve haftada bir değiştirilmesi söylenir.

83 Tedavi için Gentian moru ve Nystatin kullanılır
Gentian moru ; Bebeğin ağzına, % 0.25 lik solüsyon lezyonların geçmesinden 3 gün sonraya kadar, veya 5 gün süreyle hergün yada 2 günde bir; Meme uçlarına, % 0.5 lik solüsyon 5 gün süreyle her gün uygulanır. Nystatin krem ; memelere günde 4 kez emzirme sonrası ( belirtiler geçtikten sonra 7 gün devam ) Nystatin süspansiyon ; bebeğin ağzına günde 4 kez emzirme sonrası damlalıkla 1 ml uygulanır. ( 7 gün süreyle yada anne iyileşene kadar devam )

84 Kısa Frenulum ; Meme ucunda zaman zaman yaralara yol açan diğer bir durum ; bebeğin frenulumun kısa oluşu yada “dil bağı“ bulunmasıdır.

85 Genelde bebeğin dili normal, fakat biraz kısadır
Genelde bebeğin dili normal, fakat biraz kısadır.Bu bebekler biraz yardımla, kısa sürede öğrenerek gayet güzel emebilirler. Ancak bazen bebek dilini alt damağına uzatamayınca süt sinüslerine ulaşamaz ve iyi ememez.Yeterince süt alamadığı gibi meme ucunda da yaralara neden olur.

86

87 Bebek emmede zorlanıyorsa ve sorunun kısa frenulumdan kaynaklandığı düşünülüyorsa, bebeğin ağzına daha fazla meme almasına çalışmak gerekir. Genelde bu yeterli olur. Ancak dilin kısalığı önemli boyuttaysa yada zorluklar sürüyorsa , frenulumun insizyonu için bebeği bir cerraha göndermek gerekebilir.

88 Meme Ucu çatlaklarında Yapılacaklar
Öncelikle neden aranır ; Bunun için emzirme izlenip, kötü yerleşme belirtileri kontrol edilir. Memeler kontrol edilir. Candida belirtileri, tıkanıklık yada çatlak olup olmadığına bakılır. Bebeğin ağzında candida belirtisi veya kısa frenulum, poosunda candida döküntüsü kontrolü yapılır.

89 Sonra uygun tedaviye geçilir ;
Annenin özgüvenini sağlamak için yaraların geçici olduğu ve kısa sürede emzirmeye geçeceği açıklanır. Bebeğin yerleşmesini düzeltmesine yardımcı olunur.Genelde gerekli olan tek nokta budur. Emzirmeye ara vermeksizin devam edilir.

90 Anneye tıkanıklığı geçirmek için yardım edilir sık emzirme yapması ve sütünü sağması öğütlenir.
Meme ucu çevresinde deri kızarık, parlak, pul pul ise yada kaşıntı ve yaralar geçmiyorsa candida tedavisi uygulanır.

91 Son olarak Anneye bazı tavsiyelerde bulunulur ;
Memelerini günde bir kereden fazla yıkamaması, yıkarken sabun kullanmaması, havluyla ovuşturmaktan kaçınması tavsiye edilir.

92 Memelerin emzirme öncesi yada sonrasında yıkanması gerekmez, vücudun diğer kısımları kadar yıkanması yeterlidir. Yıkanmasının derisindeki doğal yağları azalttığından yara oluşumunun kolaylaşacağı belirtilir.

93 İlaçlı losyon ve merhemlerin deriyi tahriş ettiği, herhangi bir yarası olmadığı zaman kullanmaması gerektiği söylenir. Emzirme sonrası çıkaracağı bir miktar süt ile meme ucu çevresini hafifçe ovmasının iyileştirici özelliği olduğu söylenir.