TEKNOLOJİDE YENİ TRENDLER BULUT BİLİŞİM

... konulu sunumlar: "TEKNOLOJİDE YENİ TRENDLER BULUT BİLİŞİM"— Sunum transkripti:

1 TEKNOLOJİDE YENİ TRENDLER BULUT BİLİŞİM

2 Son yıllarda İnternet kullanımının giderek artması, firmaların kendileri için gerekli gördükleri hizmetleri İnternet üzerinden talep etmelerine neden olmuştur. İnternet üzerinden hizmet almaya başlayan firmaların giderek çoğalması, bu firmalara hizmet sunan şirketlerin arasında da bir rekabet ortamı oluşturmuştur. Oluşan bu rekabet ortamı, firmaların sadece teknolojik hizmetler ve ürünler sunmakla kalmayıp, bunları sağlarken hizmet sundukları firmalara birtakım avantajlar da sağlamaları gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bütün bu durumlar, İnternet tabanlı yeni teknolojilerin ve yaklaşımların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

3 Tarihsel süreçte ‘bulut bilişim’
Bulut bilişimin temel kavramı 1950’lere dayanmaktadır. John McCarthy’nin 1960’larda bilgi işlem kullanımının bir gün elektrik ve su hizmeti gibi bir kamu hizmeti şeklinde organize edilebileceği konusunda öngörüleri vardı. 1970’lerde, bilişim ihtiyaçları sadece büyük ölçekli kurum ve kuruluşlar tarafından edinilebilen ve kişisel işlemlerden ziyade, büyük çaplı ve yoğun işlemlerde kullanılan oda büyüklüğündeki ana bilgisayarlar (mainframe) kullanılarak karşılanmaktaydı. 1980’lerde, önceden işlevsiz olan terminaller, bellek ve işlemci kapasiteleri ile performanslarının artması ve fiyatlarının düşmesi sonucunda kişisel bilgisayar (PC) olarak kullanılmaya başlanmıştır.

4 2000’lerde, bilişim hizmetlerinde satın alma, bakım, işletim, iklimlendirme, enerji, güvenlik, ilgili personel vb. masraflarını azaltmaya yönelik arayışlar, bilişim hizmetlerinin dış kaynak kullanımı (outsourcing) yoluyla alınması fikrini ortaya çıkarmış ve bu bağlamda, dağıtımlı bilişim (grid computing), kamu hizmeti bilişimi (utility computing) ve barındırma (hosting) gibi hizmetler gelişmiştir. İlk gerçek bulut bilişim hizmeti olarak Amazon S yılında hizmete girdi.

5

6 Bulut bilişim nedir Öncelikle istenildiğinde kullanılan, kullanım için herhangi bir işleme gerek kalmayan ve kullanılan kadarı için ödeme yapılan bir modeldir. Bulut Bilişim, ortak kullanılan kaynaklar üzerinde, ihtiyaca göre ölçeklenebilen, anında kullanıma hazır, kaynak ataması ve yönetimi kolay yapılabilen bilgi ve iletişim servisleri olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle, bulut bilişim internet üzerinden ihtiyaca göre sağlanabilen bilgi ve iletişim teknoloji servislerini ifade eden genel bir kavramdır. Bulut bilişim, servisleri donanımlardan bağımsız kılmaya çalışır. Eskiden, verilecek olan servisler, üzerinde çalışılan sunucu donanımlarına bağlı olarak sınırlanırken, bulut bilişim bu sınırlamaları ortadan kaldırarak, genişleyen servislerle doğru orantılı olarak yeni donanımların da sunucu havuzuna eklenebilmesini olanak sağlamıştır.

7 BULUT BİLİŞİM VE TEKNOLOJİLERİ
Bulut bilişim; birey ve kurumlara veriye daha hızlı ve daha az maliyetle ulaşma imkanı veren, servis tabanlı çalışan bir teknolojidir. Bulut bilişimin temelinde sanallaştırma yatmaktadır. Bu sebeple gerek donanımların ve gerekse yazılımların sanallaştırılması ile bir çok platform üzerinde çalışan servislerin kullanıcılara ulaştırılması mümkün olabilmektedir.

8 Bulut bilişim; kurumlar için veri merkezi, enerji, donanım ve yazılım maliyetlerinin düşürülerek hizmetin sunulması, kullanıcılar için ise veriye her yerden kesintisiz ve hızlı ulaşabilmek anlamına gelmektedir.

9 Bulut bilişimi geleneksel hosting hizmetinden ayıran üç temel fark vardır. Bunlardan birincisi, sadece talep olduğunda hizmetin verilmesidir ve hizmetin verildiği süre kadar ücretlendirilmesidir. İkinci temel farkı, elastik yapıda olmasıdır. Müşteri bir servisi istediği boyutta alabilir ve ona göre ücretlendirme yapılır. Son fark ise, hizmetin yönetiminin bulut bilişim hizmeti veren servis sağlayıcı tarafından yapılmasıdır. Hizmet alan müşterinin sadece kişisel bilgisayarlarının ve internet bağlantısının olması yeterlidir. Müşteri bilgi ve iletişim teknoloji ihtiyacını servis olarak almakta ve kullandığı kadar ücret ödemektedir. Bu model, evlerde elektrik, su ve doğal gaz kullanımı ve ücretlendirilmesi modeline çok benzemektedir.

10 Bulut bilişim gelişmekte olan bir teknoloji olup, bu bilişim modelinin hayata geçebilmesi yakın zamanda gelişen üç farklı teknoloji ile mümkün olmuştur. Bulut bilişimi mümkün kılan ve altyapısını oluşturan bu üç teknoloji; web hizmetleri, sanallaştırma (virtualization) ve ızgara (grid) bilişimdir.

11 Web hizmetleri internet üzerinden erişilebilen otonom yazılımlardır
Web hizmetleri internet üzerinden erişilebilen otonom yazılımlardır. Web hizmetleri ile birlikte yazılımcılar kendi geliştirdikleri programları internet üzerindeki diğer hizmetlerle hızlıca entegre ederek yeni uygulamalar geliştirmekte ve bu da önemli ekonomik faydalar sağlamaktadır.

12 Sanallaştırma teknolojisi ile az sayıdaki fiziksel bilgisayar üzerinde çok sayıda sanal bilgisayarlar oluşturulmakta ve mevcut donanım kapasitesi çok daha verimli bir şekilde kullanılabilmektedir. Sanallaştırma ile bir fiziksel sunucu üzerinde farklı işletim sistemleri ve uygulamaları çalıştıran çok sayıda sanal sunucu oluşturulmaktadır. Böylece firmalar daha az donanım kullanarak sermaye yatırımlarını azaltmakta hem de bu sunucuların neden olduğu enerji tüketimi ve bakım ile ilgili operasyonel maliyetlerini düşürmektedirler

13 Izgara bilişim, coğrafi olarak birbirinden uzak yerlerde bulunan bilgisayarların hesaplama, depolama ve bellek gibi kaynaklarının yüksek hızlı bilgisayar ağları ile bir araya getirilerek paylaşılmasını ifade etmektedir. Böylece farklı yerlerde bulunan bilgisayarların atıl kapasitesi kullanılarak daha büyük kapasiteli bilgisayarlar oluşturulmaktadır.

14 Bulut bilişim hizmet modelleri nelerdir?
Bulut bilişim hizmeti 3 adet servis sağlayıcı ile hizmet vermektedir. • Altyapı Servisleri(SaaS) • Platform Servisleri (PaaS) • Yazılım Servisleri (IaaS)

15 Altyapı servis modelinden, organizasyonlar işletme için ihtiyaç duydukları depolama aygıtı, bilgisayar ağı ve sunucu gibi ihtiyaçlarını hizmet olarak bulut bilişim hizmeti veren firmalardan almaktadırlar. Platform servis modelinde, kullanıcıya kendi uygulamalarını geliştirmesi için gerekli araçları içeren uygun bir ortam sağlanmaktadır. Üçüncü servis tipi olan yazılım servis modelinde ise, uygulamalar servis sağlayıcılar tarafından işletilmekte ve müşterilerine bu uygulamalar hazır servisler olarak sunulmaktadır.

16 Yazılım uygulamalarına en yaygın olarak bilinen uygulamalar ERP, Google’ın Google Apps adını verdiği kelime işlemci, hesaplama, v.b. ofis programlarıdır. Benzer şekilde Salesforce.com firmasının işletmelere yönelik geliştirdiği popüler CRM programı da bu modelin örnekleri arasındadır. Platform örnek uygulamalar arasında Microsoft firmasının Azure teknolojisi ile Google firmasının App Engine görülmektedir. Altyapı sevislerinin önemli örneklerinden biri Amazon firmasının EC2 (Elastic Compute Cloud) hizmetidir.

17 Enterprise Resource Planning - ERP - Kurumsal kaynak planlaması
Kurumsal kaynak planlaması (ERP) sistemleri, bir işletmenin tüm veri ve işlemlerini bir araya getirmeye veya bir araya getirilmesine yardımcı olmaya çalışan ve genelde kullanımı kolay olan sistemlerdir. ERP sistemleri temel olarak değişik verilerin saklanabildiği bütünleşik bir veri tabanı kullanırlar. Kurumsal kaynak planlaması anlam olarak, işletmenin tüm kaynaklarının birleştirilip, verimli olarak kullanılması için tasarlanmış sistemlere denmektedir.

18 ERP sistemleri genellikle bir işletmenin, üretim, ulaştırma, dağıtım, envanter durumu, liman ticareti, muhasebe ve faturalama gibi işlemlerini kontrol eder. ERP yazılımları ayrıca bir işletmenin, satış, pazarlama, ulaştırma, listeleme, üretim planlaması, envanter yönetimi, kalite yönetimi ve insan kaynakları yönetimi gibi birçok ticari faaliyetini kontrol etmesine yardımcı olur. ERP sistemleri tüm işletme işlevleri arasında geçiş yapabilen sistemlerdir. Operasyonlarda veya üretimde görev alan tüm işlevsel departmanlar tek bir sistemde birleştirilir. İmalat, depolama, taşımacılık ve ulaştırma ve bilgi teknolojilerine ek olarak, muhasebe, pazarlama, insan kaynakları ve strateji yönetimi de ERP sistemlerinde bulunabilir.

19 ERPnin Artıları Birbiriyle etkileşimi olması gereken konulardan bazıları şunlardır: Tasarım mühendisliği (nasıl daha iyi ürün yapılabilir) Mevcut potansiyelden, en iyi potansiyele kadar sipariş analizi Faturalardan, nakit makbuzlarına kadar gelir döngüsü oluşturulması Satın alma, envanter yönetimi, maliyetleme arasında sistem oluşturulması Gelir, maliyet, kar konularında çeşitli seviyelerde muhasebe işlemlerinin yapılması ERP sistemleri sayesinde yukarıdaki gibi değişik konular, tek bir sistem altında toplanabilmektedir.

20 ERP sistemlerinin kusursuz en önemli artılarından biri modüler yapı da olmasıdır. Modüler yapının önemi, ERP uygulamasını satın alma ve kurma sürecinde daha da ön plana çıkar. Bir kurum, ERP uygulamasının sahip olduğu fonksiyonların tümünü kullanmak istemeyebilir. Bu nedenle modüler yapı istenilen fonksiyonları istenilen zamanlarda kullanmayı mümkün kılar. Farklı uygulamalar her zaman birbiri ile uyumlu çalışmaz ve işletme için sorunlar oluşturulabilir. ERP sistemlerinde ise tüm modüller ve uygulamalar birbiri ile uyumlu olarak çalışmaktadır.

21 Komple bir çözüm sahibi olmanın, parça parça uygulamalara göre birçok önemli avantajı söz konusudur.
Ölçeklenebilirlik: ERP çözümleri, kurumun büyümesine paralel olarak genişleyebilme özelliğine sahiptir. Fonksiyonalite: ERP çözümleri, uygun maliyetlerle farklı fonksiyonlara gerektiği zaman erişmeyi mümkün kılar. Bugün ihtiyaç duymadığınız bir özelliği yarın aktive ederek kullanmanız mümkün. Destek ve hizmet: ERP çözümlerinde destek ve hizmet son derece önemlidir. Entegre bir ERP ortamının destek ve hizmet işlemleri çok daha basit ve etkili biçimde gerçekleştirilebilir.

22 Bulut Bilişim ortak özellikleri

23 Bulut bilişimin önemli faydaları
Ölçeklendirilebilirlik : Müşteri ihtiyaç duyduğunda kapasite ihtiyacını artırabilir veya azaltabilir. Kolay kurulum: Herhangi bir donanım ve yazılım alma ve onların kurulumuyla uğraşmaya gerek kalmaz. Personel ihtiyacı: İşletme için uzman personel bulundurmaya gerek yoktur. Servis kalitesi: 7/24 hizmet veren profesyonel bilişim firmalarınca sağlanan servis kalitesi daha yüksek olur. Düşük maliyet: Kullandığın kadar öde modeli müşterilere önemli bir maliyet avantajı sağlamaktadır. Ayrıca, donanım ve yazılım almak, uzman personel bulundurmak gibi maliyetler de ortadan kalkmaktadır. Yüksek hareketlilik: Çalışanların her yerden hızlı olarak bilgiye erişimi mümkün olmaktadır.

24 Bulut Bilişim Riskleri Nelerdir?
Öncelikle, bilişim teknolojilerinin bulunduğu ortamlarda riskin her zaman var olduğu ve yüzde yüz güvenliğin söz konusu olmadığı bilinmelidir. Uygulamaların Yavaş Çalışması ve Düşük Hızlarda Servis Sorunları Web tabanlı bulut hizmetleri, geniş bant internet ile çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bu nedenle; kullanılan internet bağlantısının indirme ve yükleme hızları bulut hizmetlerinin kullanımında etkilidir. Uzaktan Erişim ve Güvenlik Sorunları Bulut bilişim üzerinde bulunan verilerin dış tehditlere karşı daha fazla hedef durumunda olması nedeniyle; internet üzerinde bulunan sıradan bir veri bankasına göre daha fazla teknik önlem alınması önemlidir.

25 Verilerin Nerede Olduğunu Bilmeme Sorunu
Verilerin denetimi ya da hukuksal sorunların çözümü esnasında verilerin nerede bulunduğu konusu önem taşımaktadır. Bulut üzerinde bulunan verilerin gizliliği, bütünlüğü ve kullanılabilirliği ile ilgili olarak meydana gelebilecek zararlarda yasal hakların takip edilebilmesi için, hizmet sağlayan sunucuların belirli bir bölge içinde bulunması istenmelidir. Hizmet Alınan Firmaların Güvenilirliği, Yeterliliği ve Denetlenmesi Sorunları Hizmet alınan firmanın doğru seçimi, bulut bilişimin sağladığı maliyet avantajının sürdürülebilirliği açısından önemlidir. Hizmet Sağlayıcıların Bilgi Güvenliği, Veri Bütünlüğü ve Erişim Denetimi ile İlgili Taahhütte Bulunamamaları Bulut hizmet sağlayıcılar, kullanıcı ile yapmış oldukları sözleşmelerde; bilgi güvenliğinin sağlanması ve veri bütünlüğünün korunmasına ilişkin tüm sorumluluğun kullanıcıya ait olduğunu ve hizmetin kullanımı ile bu şartın kabul edilmiş olduğunu belirtmektedirler (Microsoft Hizmetler Sözleşmesi) Bu tür hizmet sözleşmeleri karşısında kullanıcı haklarını koruyan yasal düzenlemeler olmaması nedeniyle bulut sistemi üzerine aktarılan verilerin kaybolma riskinin kullanıcı tarafından göze alınabilir nitelikte olması gerekmektedir.

26 Hizmet Sağlayıcıların Kesintisiz Hizmet Garantisi Verememeleri Bulut servis hizmetlerinde meydana gelen kesintiler, kullanıcıların kendisine ait bilgilere erişiminin kısıtlanması ve bazen iş akışının kesintiye uğraması anlamına gelebilmektedir. Uluslararası Bulut Bilişim Esnekliği Çalışma Grubu tarafından yayınlanan rapora göre; 2007 yılından itibaren 13 büyük bulut hizmet sağlayıcının hizmet kesintileri nedeniyle 5 yılda meydana gelen zarar miktarı 45 milyon sterlin olmuştur. Bulut Alanlarının Saldırıların Hedefi Haline Gelmesi Bulut bilişim sistemi üzerinde bulunan bilgilerin siber saldırı gibi nedenlerle kaybedilme riski olduğu gibi; kişisel bilgisayarlar üzerinde depolanan bilgilerin de zarar görme olasılığı bulunmaktadır.

27 Bulut Yayılma Modelleri
 Özel Bulut : firmanın kendi oluşturduğu ya da kiraladığı buluttur. Bulut altyapısı yalnızca firma için çalışır, firmanın kendisi tarafından yönetilir. Topluluk bulutu : Belirli bir toplulukla paylaşılan buluttur. Bulut altyapısı birkaç organizasyon ya da firma tarafından paylaşılır, böylece aynı amacı paylaşan, aynı güvenlik gereksinimleri olan, aynı tarzda idare edilen organizasyonlar, firmalar desteklenir. Herkese açık – kamu bulutu: Kamuya satılmış  altyapıdır. Bulut altyapısı herkese ya da büyük endüstri gurubuna açıktır ve bulut servisini veren bulutun sahibidir. Servisi veren yazılım ve saklama gibi kaynakları sağlar ve internet üzerinden halkın erişimine açar. Herkese açık buluta örnek : Windows Azure Servis Platformu verilebilir.  Karma bulut : iki veya daha fazla bulut modelinin kompozisyonudur. Bulutlar kendi özelliklerini kaybetmeden yazılımın ve verinin taşınmasına izin verecek şekilde standardize edilmiş ya da özel teknoloji ile bağlanmıştır.

28 BULUT BİLİŞİMİN TİCARİLEŞMESİ
Şirket bünyelerinde her geçen gün ihtiyaçlar artmaktadır. Gerek şirket kullanıcılarının gerekse departmanların ve müşterilerin isteklerinin hızlı bir şekilde karşılanması her zaman çok mümkün olamamaktadır. Bulut bilişim teknolojilerinin şirketler tarafından benimsenebilmesi için kullanılabilir ve kolay erişilebilir olması gerekmektedir. Şirketlerin bulut teknolojilerini kullanma kararını verebilmesi için bu servislerin kimler tarafından ne seviyede sunulduğunu bilebilmesi, bu servislerin sahip olma maliyetlerini kendi var olan hizmetlerinin maliyeti ile kolayca kıyaslayabilmesi gerekmektedir.

29 Örneğin; 50 çalışanı bulunan bir satış ve pazarlama şirketinin, kullanıcılarına e-posta, dosya paylaşımı, anlık kurumsal mesajlaşma, çevirim içi konferans ve ofis uygulamaları sunduğu bir senaryo düşünüldüğünde bu hizmetlerin toplam sahip olma maliyeti şu şekilde hesaplanmaktadır:  Veri merkezi kurulum maliyeti  Enerji maliyeti  Sunucu maliyeti  Ağ aygıtları maliyeti  İşletim sistemi maliyeti  E-posta hizmeti için gerekli uygulama maliyeti  Dosya ve içerik yönetimi için gerekli uygulama maliyeti

30 Bazı bulut depolama hizmetleri;
TÜRKİYE Türkiye'de bulut bilişime yönelik yoğun bir ilgi söz konusudur. Fakat bulut bilişim alanında verilerin güvenliği konusunda herhangi bir yasal düzenleme mevcut değildir. Bussiness Software Alliance (BSA) tarafından yayınlanan küresel çapta bulut bilişimin gelişiminde etkili olan ülkeler sıralamasında 24 ülke arasında Türkiye 17. sıradadır. Bazı bulut depolama hizmetleri; Box.net Dropbox Google Drive iCloud Ttnet Netdisk OneDrive Yandex.Disk

31

32 Bulut Bilişim Altyapısından Faydalanan Kurumlar
TÜBİTAK TÜRKSAT Türk Telekom Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kurumun ana bilişim sistemi olan Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS), ihtiyaçlı vatandaşlara yönelik devlet desteklerinin tek bir merkezden takip edilebildiği bir e-devlet uygulamasıdır. Söz konusu uygulama tamamen sanallaştırılmış bilişim altyapısı üzerinde çalışmaktadır.

33 BULUT BİLİŞİMDE DÜNYA Uluslararası bir kuruluş olan İş Yazılımları Birliği (Business Software Alliance – BSA) tarafından dünya genelinde 24 ülkenin bulut bilişime hazırlık durumu yedi ayrı alanda karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiş ve ülkeler her alan için puanlanarak bulut bilişime hazırlık durumu puanları ortaya konmuştur. Bu puanlamada Türkiye 100 puan üzerinden 52,1 puan alırken, Japonya 83,3 puanla birinci, Avustralya 79,2 puanla ikinci ve Almanya 79 puanla üçüncü olmuştur.

34 Küresel çağın kaçınılmaz sonu!
Bulut bilişim, dijital yaşamın ve bilgi ve iletişim teknolojilerinin en önemli dönüm noktalarından birini oluşturmaktadır. Sosyal paylaşım sitelerinin gelişimi ile birlikte kullanıcıların ilgisini çekmeye başlayan bulut bilişim; iş dünyasında maliyetleri düşürmesi, e-ticaretin gelişimine katkıda bulunması ve istihdama olan etkisi nedeniyle, büyük şirketlerin ve devlet yönetimlerinin bilgi politikaları arasında öncelikli yerini almıştır. Bulut bilişime ilişkin objektif bilgi kaynaklarının oluşturulması, hukuki altyapının sağlamlaştırılması, bulut bilişimin dış ülkelere de pazarlanabilir bir hizmet haline getirilmesi, kamuya özel bir bulut bilişim altyapısının yine kamu kuruluşları aracılığıyla sunulması, çok sayıda kurumca ihtiyaç duyulan uygulamalardan başlanılarak bulut bilişime geçiş için bir yol haritası oluşturulması öncelikle alınması gereken tedbirlerdir.

35 ÖNERİLER İşletmelerin BT endüstrisinde önemli bir değişimin başladığını ve bulut bilişim alanındaki gelişmelerin artarak devam edeceğini dikkate alarak bilişim stratejilerini oluşturmaları gerekmektedir. Ayrıca firmalar ihtiyaç duydukları yeni BT uygulamalarını firma içerisinde geliştirmeye karar vermeden önce bu hizmetlerin bulut bilişim sağlayıcılarından alınıp alınamayacağını araştırmaları ve alternatifleri değerlendirmeleri yararlı olacaktır. Firmaların bulut bilişim modeline geçmeden önce küçük çaplı bazı projelerini bulut sağlayıcılarının sistemleri üzerinde geliştirerek bu modele geçiş noktasında tecrübe kazanabilirler. BT çalışanlarının kendi işlerinin tehlikeye gireceği düşüncesiyle bulut bilişim önerilerine büyük ihtimalle karşı çıkacakları bilinmelidir.

36 YASEMİN YENLER