ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ergene Havzası Yeraltı Suyu İzleme Noktalarının Belirlenmesi Çalışması İzleme ve Su Bilgi Sistemi.

... konulu sunumlar: "ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ergene Havzası Yeraltı Suyu İzleme Noktalarının Belirlenmesi Çalışması İzleme ve Su Bilgi Sistemi."— Sunum transkripti:

1 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ergene Havzası Yeraltı Suyu İzleme Noktalarının Belirlenmesi Çalışması İzleme ve Su Bilgi Sistemi Daire Başkanlığı Özge YILDIRIM 19 Mart 2015 Yeraltı Suları Yönlendirme Grubu

2 Sunum İçeriği  Havzaya Genel Bakış  Arazi Kullanımı  Kirlilik Kaynakları  Metodoloji  Havzadaki Mevcut Yeraltı Suyu Kuyuları  Yeraltı Suyu Akım Yönleri  Yeraltı Suyu Kütlesi Üzerindeki Baskılar ve Olası Etkilere Yönelik Belirlenen Taslak İzleme Noktaları  Havzaya Genel Bakış  Arazi Kullanımı  Kirlilik Kaynakları  Metodoloji  Havzadaki Mevcut Yeraltı Suyu Kuyuları  Yeraltı Suyu Akım Yönleri  Yeraltı Suyu Kütlesi Üzerindeki Baskılar ve Olası Etkilere Yönelik Belirlenen Taslak İzleme Noktaları

3 3 Havzaya Genel Bakış  Havza alanı havza alanı 1.440.450 ha’dır  Havzanın toplam su potansiyeli 1,71 milyar m 3,  Yıllık yağış miktarı 621 mm’dir.  2012 yılı ADNS sonuçlarına göre (havzanın proje nüfusu) toplam nüfus yaklaşık 1.250.000 kişi Türkiye’nin toplam nüfusunun yaklaşık %2’si yaşamaktadır. Türkiye’nin toplam nüfusunun yaklaşık %2’si yaşamaktadır.

4 Arazi Kullanımı

5 Kirlilik Kaynakları Kirletici Kaynak Tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirleticiler Noktasal Kaynaklar Kirlilik Kaynakları Yayılı Kaynaklar Endüstriyel atıksu deşarjları Evsel atıksu deşarjları Katı Atık Düzenli Depolama Sahaları Hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan kirleticiler Yerleşim alanlarından kaynaklanan evsel atıksular Atmosferden su ve toprağa taşınan kirleticiler Arazi kullanımından kaynaklanan kirleticiler Katı atık depolama sahalarından kaynaklanan sızıntı suları, atıksular Maden sahaları / endüstriyel tesislerden kaynaklanabilecek kirleticiler

6 Baskı ve Etkiler NoAlt HavzaBaskı UnsuruTürü* Etki 1 Yukarı Ergene Evsel Atıksu DeşarjlarıN, Y Organik madde, N ve P kirliliği 2Endüstriyel Atıksu DeşarjlarıN Organik madde, N ve P kirliliği 3Katı Atık Sızıntı SularıN, Y Organik madde, N ve P kirliliği 4Tarımsal FaaliyetlerY N ve P kirliliği 5Hayvancılık FaaliyetleriY N ve P kirliliği 6Arazi KullanımıY N ve P kirliliği 7Atmosferik TaşınımY SOx, NOx taşınımı 8Su Çekimi (Tarımsal, endüstriyel amaçlı)H Su sıkıntısı 9 Aşağı Ergene Evsel Atıksu DeşarjlarıN, Y Organik madde, N ve P kirliliği 10Endüstriyel Atıksu DeşarjlarıN Organik madde, N ve P kirliliği 11Katı Atık Sızıntı SularıN, Y Organik madde, N ve P kirliliği 12Tarımsal FaaliyetlerY N ve P kirliliği 13Hayvancılık FaaliyetleriY N ve P kirliliği 14Arazi KullanımıY N ve P kirliliği 15Atmosferik TaşınımY SOx, NOx taşınımı 16Su Çekimi (Tarımsal, endüstriyel amaçlı)H Su sıkıntısı 17 Meriç Nehri Evsel Atıksu DeşarjlarıN, Y Organik madde, N ve P kirliliği 18TaşkınH, Y Ürün kaybı 19Katı Atık Sızıntı SularıN, Y Organik madde, N ve P kirliliği 20Tarımsal FaaliyetlerY N ve P kirliliği 21Hayvancılık FaaliyetleriY N ve P kirliliği 22Arazi KullanımıY N ve P kirliliği 23Su Çekimi (Tarımsal, endüstriyel amaçlı)H Su sıkıntısı N: Noktasal, Y: Yayılı, H: Hidromorfolojik

7 Sıcak Noktalar NoAlt HavzaAdıTehditler 1 Yukarı Ergene Ergene Nehri-1 Endüstriyel atık su deşarjları Evsel atık su deşarjları Katı Atık Sızıntı Suları Tarımsal faaliyetler 2Çorlu Çayı Endüstriyel atık su deşarjları Evsel atık su deşarjları Tarımsal faaliyetler 3Evrensekiz Deresi Endüstriyel atık su deşarjları Evsel atık su deşarjları Endüstriyel amaçlı su kullanımı Tarımsal amaçlı su kullanımı Tarımsal faaliyetler 4Lüleburgaz Çayı Endüstriyel atık su deşarjları Evsel atık su deşarjları Endüstriyel amaçlı su kullanımı Tarımsal amaçlı su kullanımı Tarımsal faaliyetler 5Kadıköy Barajı İçme suyu amaçlı kullanım Kadıköy Barajı’na ulaşan Derbent Deresinde Evsel atık su deşarjı

8 Sıcak Noktalar NoAlt HavzaAdıTehditler 6 Aşağı Ergene Ergene Nehri-2 Endüstriyel atık su deşarjları Evsel atık su deşarjları Endüstriyel amaçlı su kullanımı Tarımsal amaçlı su kullanımı Tarımsal faaliyetler 7Kırklareli Barajıİçme suyu amaçlı kullanım 8Kayalıköy Barajıİçme suyu amaçlı kullanım

9 NoAlt HavzaAdıTehditler 9 Meriç Nehri Meriç Nehri Evsel atık su deşarjları Tarımsal amaçlı su kullanımı Tarımsal faaliyetler Taşkınlar 10Meriç DeltasıMeriç Nehri ile gelen kirlilik 11Gala Gölü Meriç Nehri ile gelen kirlilik Tarımsal faaliyetler Sıcak Noktalar

10 Noktasal Kaynaklı Baskılar Sanayi Durumu Havzada 2.000 üzerinde sanayi tesisi bulunmaktadır. Yukarı Ergene Alt Havzasının özellikle doğu kesimi sanayileşmenin en yoğun olduğu yerdir. Tekirdağ’da sanayi ağırlıklı olarak Çerkezköy, Çorlu, Muratlı ve Kırklareli’nde ise Lüleburgaz çevresinde gelişmiştir. Havzada 2.000 üzerinde sanayi tesisi bulunmaktadır. Yukarı Ergene Alt Havzasının özellikle doğu kesimi sanayileşmenin en yoğun olduğu yerdir. Tekirdağ’da sanayi ağırlıklı olarak Çerkezköy, Çorlu, Muratlı ve Kırklareli’nde ise Lüleburgaz çevresinde gelişmiştir.

11 Noktasal Kaynaklı Baskılar Sanayi Tesislerinin Dağılımı

12 Baskılar

13 Endüstriyel Atık Su Arıtma Tesisleri

14 Noktasal Kaynaklı Baskılar Evsel Atık Su-Kanalizasyon Kentsel nüfusun %92’sinin atık suyunun kanalizasyon şebekesine bağlı olduğu ve neredeyse tamamının arıtılmadan alıcı ortama ulaştığı tespit edilmiştir. Mevcut durumda 240.000 m 3 /gün evsel atık su hiç arıtılmadan, doğrudan alıcı ortama deşarj edilmektedir. Kentsel nüfusun %92’sinin atık suyunun kanalizasyon şebekesine bağlı olduğu ve neredeyse tamamının arıtılmadan alıcı ortama ulaştığı tespit edilmiştir. Mevcut durumda 240.000 m 3 /gün evsel atık su hiç arıtılmadan, doğrudan alıcı ortama deşarj edilmektedir. Nüfus baskısı ağırlıkta (>25.000 kişi) olan yerleşimler Çorlu, Çerkezköy, Kapaklı, Malkara, Kırklareli, Lüleburgaz, Uzunköprü, Keşan, Babaeski, Edirne

15 Yayılı Kaynaklı Baskılar Tarımsal Faaliyetler  Bölge, Türkiye buğday üretiminin %12’sini, ayçiçeği üretiminin %61’ini, pirinç üretiminin de %54’ünü karşılamaktadır.  Soğan, şeker pancarı, arpa üzüm, fasulye ve mısır da önemli ölçüde yetiştirilmektedir.  Bölgenin tarımsal üretim değerinin yaklaşık %75’i bitkisel üretimden, %25’i hayvansal üretimden elde edilmektedir.  Aşırı gübre kullanımının uzun vadede bazı sorunları beraberinde getirmesi beklenmektedir.  Sulama amaçlı su çekimi

16 Yayılı Kaynaklı Baskılar Hayvancılık Faaliyetleri  Havzada yetiştirilen başlıca hayvanlar; sığır, koyun, keçi ve kümes hayvanlarıdır.  Hayvan yetiştiriciliğinden kaynaklanan hayvan atıkları havzada doğal gübre olarak kullanılmaktadır.  Hayvan dışkıları doğal gübre olarak kullanıldıklarında, ortama yayılan azot ve fosfor; hayvan kategorisi, türü, beslenme alışkanlıkları, hayvan ağırlıkları ve gübreleme özelliklerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.  Havzada yetiştirilen başlıca hayvanlar; sığır, koyun, keçi ve kümes hayvanlarıdır.  Hayvan yetiştiriciliğinden kaynaklanan hayvan atıkları havzada doğal gübre olarak kullanılmaktadır.  Hayvan dışkıları doğal gübre olarak kullanıldıklarında, ortama yayılan azot ve fosfor; hayvan kategorisi, türü, beslenme alışkanlıkları, hayvan ağırlıkları ve gübreleme özelliklerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

17

18

19 Yayılı Kaynaklı Baskılar Katı Atık Depolama  Ergene Havzası genelinde atıklar düzensiz olarak toplanmaktadır.  Genellikle dere ve çay kenarlarına, terk edilmiş maden ocaklarına ve orman vasfını yitirmiş arazilere kontrolsüz bir şekilde dökülmekte olan atıklar, sızıntı suları ile toprak, akarsu ve yeraltı suyunu kirletmektedir.  Sanayi kaynaklı atıkların çoğu evsel nitelikli atıklarla toplanmaktadır.  Önemli bir kısmı tehlikeli atık sınıfında olup, çok yakın zamana kadar, bu sınıflandırmaya tam olarak riayet edilmeden bertarafa gidilmiştir.  Ergene Havzası genelinde atıklar düzensiz olarak toplanmaktadır.  Genellikle dere ve çay kenarlarına, terk edilmiş maden ocaklarına ve orman vasfını yitirmiş arazilere kontrolsüz bir şekilde dökülmekte olan atıklar, sızıntı suları ile toprak, akarsu ve yeraltı suyunu kirletmektedir.  Sanayi kaynaklı atıkların çoğu evsel nitelikli atıklarla toplanmaktadır.  Önemli bir kısmı tehlikeli atık sınıfında olup, çok yakın zamana kadar, bu sınıflandırmaya tam olarak riayet edilmeden bertarafa gidilmiştir.

20 Yayılı Kaynaklı Baskılar Madencilik Mevcut durumda kurulu ve faal olan çimento fabrikası başta olmak üzere, kireç fabrikası, asfalt ve beton tesisleri, ocak ve kırma-eleme tesisleri çevreyi olumsuz etkilemektedir. Endüstriyel Hammade Kuvars Kumu Tuğla- Kiremit Bentonit Kireçtaşı- Kil Florit Mermer Kuvars Kumu Tuğla- Kiremit Bentonit Kireçtaşı- Kil Florit Mermer Fosfat Perlit Dolomit Feldspat Grafit Kuvars Fosfat Perlit Dolomit Feldspat Grafit Kuvars Linyit Manganez Altın Gümüş Bakır Kurşun Linyit Manganez Altın Gümüş Bakır Kurşun Çinko Demir Molibden Uranyum Volfram Çinko Demir Molibden Uranyum Volfram Maden Kaynakları

21 Taslak İzleme Noktaları Belirlenirken Takip Edilen Metodoloji Su Kütleleri / Formasyonlar YAS Akım Yönleri Havzadaki Baskılar Mevcut DSİ Yas Kuyuları Taslak Yas İzleme Noktaları

22 Havzadaki Yeraltı Suyu Kuyuları Kalite izleme kuyuları adet Rasat kuyusu33 İçme suyu amaçlı belediye kuyusu 46 Sulama amaçlı kooperatif kuyusu 48 Toplam127 Havzadaki kuyularadet Belediye kuyusu116 DSİ sulama kuyusu425 Şahıs kuyusu544 Toplam1085

23 Yeraltı Suyu Akım Yönleri

24 Baskılar ve Akım Yönleri

25 Trakya-Ergene Formasyonu NoMevkiiTipi 1Tekirdağ/Çorlu Organize Sanayi (Yulaflı Mevkii) solUygun bir kuyu seçilecek 2Tekirdağ/Çorlu Organize Sanayi (Veliköy Mevkii) sağUygun bir kuyu seçilecek 3Tekirdağ/Çorlu Organize Sanayi (Velimeşe Mevkii) ortaUygun bir kuyu seçilecek 4Tekirdağ/Çerkezköy49869 nolu rasat kuyusu 5Tekirdağ/ Muratlı/A. Sevindikli Mah.52279 nolu rasat kuyusu 6Kırklareli Büyük KarıştıranUygun bir kuyu seçilecek 7Kırklareli Küçük Karıştıran52285 nolu rasat kuyusu 8Kırklareli EskibedirUygun bir kuyu seçilecek 9Kırklareli Oklalı62581 nolu rasat kuyusu 10Kırklareli Lüleburgaz/Durak Mah.Uygun bir kuyu seçilecek 11Kırklareli KavaklıUygun bir kuyu seçilecek 12Edirne Karakasım52280 nolu rasat kuyusu 13Kırklareli / Kuleli52288 nolu rasat kuyusu 14Edirne UzunköprüUygun bir kuyu seçilecek 15Edirne Karahamza59610 nolu rasat kuyusu Meriç Alüvyonu 16Edirne Bosna Meriç yakınıUygun bir kuyu seçilecek 17Edirne YenikarpuzluUygun bir kuyu seçilecek Soğucak Formasyonu 18Edirne Çömlek Akpınar56082 nolu rasat kuyusu 19Kırklareli PınarhisarUygun bir kuyu seçilecek 20Kırklareli ÇakıllıUygun bir kuyu seçilecek 20 adet yas izleme noktası belirlenmiştir.

26 Trakya-Ergene Formasyonu NoMevkiiTipi 1Tekirdağ/Çorlu Organize Sanayi (Yulaflı Mevkii) solUygun bir kuyu seçilecek 2Tekirdağ/Çorlu Organize Sanayi (Veliköy Mevkii) sağUygun bir kuyu seçilecek 3Tekirdağ/Çorlu Organize Sanayi (Velimeşe Mevkii) ortaUygun bir kuyu seçilecek 4Tekirdağ/Çerkezköy49869 nolu rasat kuyusu 5Tekirdağ/ Muratlı/A. Sevindikli Mah.52279 nolu rasat kuyusu 6Kırklareli Büyük KarıştıranUygun bir kuyu seçilecek 7Kırklareli Küçük Karıştıran52285 nolu rasat kuyusu 8Kırklareli EskibedirUygun bir kuyu seçilecek 9Kırklareli Oklalı62581 nolu rasat kuyusu 10Kırklareli Lüleburgaz/Durak Mah.Uygun bir kuyu seçilecek 11Kırklareli KavaklıUygun bir kuyu seçilecek 12Edirne Karakasım52280 nolu rasat kuyusu 13Kırklareli / Kuleli52288 nolu rasat kuyusu 14Edirne UzunköprüUygun bir kuyu seçilecek 15Edirne Karahamza59610 nolu rasat kuyusu Meriç Alüvyonu 16Edirne Bosna Meriç yakınıUygun bir kuyu seçilecek 17Edirne YenikarpuzluUygun bir kuyu seçilecek Soğucak Formasyonu 18Edirne Çömlek Akpınar56082 nolu rasat kuyusu 19Kırklareli PınarhisarUygun bir kuyu seçilecek 20Kırklareli ÇakıllıUygun bir kuyu seçilecek YAS İzleme Noktaları

27 Arz Ederim.