 5. Hafta: İç ve Dış Borç  Kamu harcamaları, kamu gelirleri tarafından finanse edilemediğinde; 1.Para basılabilir (emisyon), 2.İç borçlanma yapılabilir,

... konulu sunumlar: " 5. Hafta: İç ve Dış Borç  Kamu harcamaları, kamu gelirleri tarafından finanse edilemediğinde; 1.Para basılabilir (emisyon), 2.İç borçlanma yapılabilir,"— Sunum transkripti:

1  5. Hafta: İç ve Dış Borç  Kamu harcamaları, kamu gelirleri tarafından finanse edilemediğinde; 1.Para basılabilir (emisyon), 2.İç borçlanma yapılabilir, 3.Dış borçlanma yapılabilir.  Yurtdışından TL olarak alınan borçlar, iç borçlanma sayılmayacağı gibi, yurtiçerisinden yapılan borçlanmalar da (para birimi ne olursa olsun) iç borçlanma olacaktır.

2   Yani, iç ve dış borç ayırımı, alınan borcun para birimi cinsi açısından değil, borcun hangi piyasadan yapıldığına bağlıdır.  Yurtiçi piyasalardan alınan borçlar, iç borçlar olarak adlandırılırken, yurtdışı piyasalardan yapılan borçlanmalar, dış borç olarak adlandırılır.  İç borçlanma yapıldığında, yurtiçi piyasalarda para arzı daralırken, dış borçlanma yapıldığında (başlangıç itibariyle) para arzı değişmez.  Alınan dış borçlar, yapılan kamu harcamaları ile piyasaya çıktığında, para arzı genişlemiş olur.  Alınan borçların geri ödenmesi durumunda da iki borç türü arasında farklılıklar vardır.

3   İç borç geri ödemesi yapıldığında para arzı genişlerken, dış borç geri ödemesi için piyasalardan fon toplanması gerektiği için, para arzını daraltıcı bir etki yaratabilir.  Bu söylediklerimizden, para arzını daraltıcı ve genişletici etkilerin birbirlerine eşit olduğu sonucu çıkarılmamalıdır.  Alınan borçların geri ödemesi genelde faiz harcaması gerektirdiği için, çoğu zaman daraltıcı etki, genişletici etkiden büyük olur (dış borçlar için böyledir).  İç borçlarda durum tam tersidir.

4   Bu durumun üstesinden gelebilmenin tek yolu, alınan borçların, faiz ödemesinden daha fazla kazanç sağlayacak bir yatırım alanına yönlendirilmiş olmasıdır.  Mesela 1000TL iç borç aldık diyelim. Para arzı 1000TL daralmış olacaktır.  Borcumuzu vadesi geldiğinde %10 faizle 1100TL olarak ödediğimizde, para arzı başlangıç değerinin üzerinde artmış olur.  Enflasyona yol açmak istemiyorsak, iç borç geri ödemelerini «Daraltıcı Para Politikaları» ile desteklemek zorundayız.

5   1000$ dış borç aldık diyelim. Bu 1000$’ı kamu harcaması olarak piyasaya sürdüğümüzde, para arzı genişler.  Geri öderken %10 faiz ödediğimizi düşünelim.  Piyasalardan 1100$ toplayıp ödeme yapmamız gerekecek demektir. Yani daraltıcı etki, başlangıçtaki etkiden daha büyüktür. Bu durum ekonominin küçülmesine yol açabilir.  Bu durumun üstesinden gelebilmek için, ya ödeme yapılan dönemler genişletici para politikaları ile desteklenmeli, ya da alınan borçlar 100$’dan daha fazla kazanç sağlayan üretken alanlara harcanmalıdır.

6   Kamu kesimi çokça iç borç aldığında, piyasalarda borç verilebilecek olan fonların miktarı azalır.  Bu da fonların fiyatı olan faiz oranlarının yükselmesine yol açar.  Yükselen faizler özel kesimin borç alıp yatırım yapmasını güçleştirir.  Buna «Dışlama Etkisi (Crowding-Out Effect)» denilmektedir.  Bu durumun yaşanması istenmiyorsa, iç borçlanma süreçleri «genişletici para politikaları» ile desteklenmelidir. Dışlama Etkisi

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 