1 PROJE YÖNETİMİ Amaç ve Teknikleri / Ders 3. 2/16 Proje Programlama; projede yer alan faaliyetlerin birbiri ile ilişkilerinin ve zamanlarının belirlenmesini,

... konulu sunumlar: "1 PROJE YÖNETİMİ Amaç ve Teknikleri / Ders 3. 2/16 Proje Programlama; projede yer alan faaliyetlerin birbiri ile ilişkilerinin ve zamanlarının belirlenmesini,"— Sunum transkripti:

1 1 PROJE YÖNETİMİ Amaç ve Teknikleri / Ders 3

2 2/16 Proje Programlama; projede yer alan faaliyetlerin birbiri ile ilişkilerinin ve zamanlarının belirlenmesini, projede yer alan faaliyetlerin birbiri ile ilişkilerinin ve zamanlarının belirlenmesini, sıraya konulmasını, sıraya konulmasını, bu faaliyetlere gerekli kaynakların atanmasını içerir. bu faaliyetlere gerekli kaynakların atanmasını içerir. Bu aşama temel olarak planlama aşamasından kesin sınırlarla ayrılamaz. Bu aşama temel olarak planlama aşamasından kesin sınırlarla ayrılamaz. Bu aşamada gerçekleştirilecek faaliyetler için çeşitli planlama yöntemlerinden yararlanılabilir. Bu yöntemler arasında en yaygın uygulama alanı bulanlar Gantt şemaları ile PERT ve CPM ağ yöntemleridir. Bu aşamada gerçekleştirilecek faaliyetler için çeşitli planlama yöntemlerinden yararlanılabilir. Bu yöntemler arasında en yaygın uygulama alanı bulanlar Gantt şemaları ile PERT ve CPM ağ yöntemleridir.

3 3/16 Bir programın hazırlanmasında izlenen yol; Bilgi Toplama Bilgi Toplama Yapılacak işlerin belirlenmesi, sıralanması, gerek duyulacak teçhizatın ortaya konulması, Yapılacak işlerin belirlenmesi, sıralanması, gerek duyulacak teçhizatın ortaya konulması, Tahmin edilen veya hesaplanan zaman standartları. Tahmin edilen veya hesaplanan zaman standartları. Sistem Kurulması Sistem Kurulması Çalışma takviminin düzenlenmesi, Çalışma takviminin düzenlenmesi, Programlama kurallarının belirlenmesi. Programlama kurallarının belirlenmesi. Programlama Yönteminin Seçimi Programlama Yönteminin Seçimi İleri yönlü programlama İleri yönlü programlama Geri yönlü programlama Geri yönlü programlama Programın Hazırlanması Programın Hazırlanması İşlem sürelerinin hesaplanması, İşlem sürelerinin hesaplanması, Üniteler arası geçiş sürelerinin eklenmesi, Üniteler arası geçiş sürelerinin eklenmesi, Toleransların eklenmesi. Toleransların eklenmesi.

4 4/16 Takvim; Takvim, proje eylem planının bir zaman çizelgesine dönüştürülmesidir. Proje faaliyetinin takibi ve kontrolünün temelini oluşturur. Plan ve bütçeyle birlikte alındığında, proje yönetimi için en önemli araçtır.

5 5/16 Proje Takvimi hangi soruları cevaplar? Proje ne zaman tamamlanacak? Her aktivite için programlanmış başlangıç ve bitiş zamanı nedir? “Önemli(kritik)” aktiviteler nelerdir? Önemli olmayan (kritik olmayan) aktiviteler nelerdir? Kritik olmayan aktiviteler ne kadar geciktirilebilir? Belirsizlikler hesaba katıldığında, projenin hedeflenen tarihte tamamlanma olasılığı nedir?

6 6/16 Proje Takvimi; Tüm takvim oluşturma tekniklerindeki temel yaklaşım, aktivite ve olaylar arasındaki ilişkinin ağını (network) oluşturmaktır. Bu ağ, projedeki görevler arasındaki sıralı ilişkileri grafiksel olarak görüntüler. Diğer görevlerden kronolojik veya işlevsel olarak önce gelen ya da takip eden görevler açıkça tanımlanır.

7 7/16 Proje Zamanının Planlanması; Zaman planı bir projenin temel direklerinden biridir. Zaman planı bir projenin temel direklerinden biridir. Çıktılar ancak “ Ne Zaman?” sorusunun cevabıyla birlikte bir anlam taşır. Çıktılar ancak “ Ne Zaman?” sorusunun cevabıyla birlikte bir anlam taşır.

8 8/16 Proje zaman planı neden önemli?  Projede neyin, ne zaman mümkün olabileceğini görmek, müşteri veya sponsora gerçekçi sözleri verebilmek,  Kaynak Planlaması yapabilmek,  Projenin ilerlemesi sırasında gerçekleşenlerle planlananlar arasındaki farkı görüp gerekli düzeltici faaliyetleri gerçekleştirebilmek için gereklidir.

9 9/16 Zaman Planı Hazırlamanın Adımları Aktiviteler tanımlanır 11 Her aktivitenin süresi tahmin edilir. 33 Aktiviteler İlişkilendirilir 22

10 10/16 Tahminlerden yararlanarak proje planı geliştirilir 44 Gerekiyorsa adımlar tekrar düzenlenir. 66 Proje Planı maliyet, kaynaklar, müşteri istekleri açısından irdelenir 55

11 11/16 Aktivitelerin Belirlenmesi; Zaman planlaması her şeyden önce aktivitelerin saptanması ile başlar. Zaman planlaması her şeyden önce aktivitelerin saptanması ile başlar. Projenin çıktılarını sağlayacak tüm aktiviteler alt alta dizilerek bir aktivite listesi oluşturulur. Projenin çıktılarını sağlayacak tüm aktiviteler alt alta dizilerek bir aktivite listesi oluşturulur.

12 12/16 Projemiz, bir ailenin hafta sonu beraberce tiyatroya gitmesi olsun. AKTİVİTELER Gidilecek oyunun belirlenmesi Biletlerin alınması Yemek yenmesi Aile bireylerinin giyinmesi Evdeki kontrollerin yapılması Herkesin kapıdan çıkması

13 13/16 Arabanın park edilmesi Tiyatro salonuna girilmesi Oyunun izlenmesi Kapının kilitlenmesi Herkesin arabaya binmesi Araba ile tiyatroya gidilmesi

14 14/16 Aktivitelerin İlişkilendirilmesi; Projenin aktiviteleri arasında bir ilişki vardır. Projenin aktiviteleri arasında bir ilişki vardır. Bir aktiviteye başlamadan önce başka bir aktivitenin tamamlanmış olması gerekir. Bir aktiviteye başlamadan önce başka bir aktivitenin tamamlanmış olması gerekir. Örneğin, “ailece tiyatroya gitme” projesinde, kapından çıkmadan önce giyinmek gerekir. Örneğin, “ailece tiyatroya gitme” projesinde, kapından çıkmadan önce giyinmek gerekir.

15 15/16 Aktiviteler arasındaki ilişkiler 3 etkenle oluşur. Zorunlu: Aktiviteler arasında kesin bir ilişki olması. Zorunlu: Aktiviteler arasında kesin bir ilişki olması. “Kapıyı kilitle ve dışarı çık” “Kapıyı kilitle ve dışarı çık” Tercih: Daha önceki başarılı deneyimler bu karar sürecini etkiler Tercih: Daha önceki başarılı deneyimler bu karar sürecini etkiler “Yemek giyinmeden önce de giyindikten sonra da yenilebilir”. Ancak yemeğin giysilere dökülme riski nedeniyle, “yemek yeme öncü aktivite olur” “Yemek giyinmeden önce de giyindikten sonra da yenilebilir”. Ancak yemeğin giysilere dökülme riski nedeniyle, “yemek yeme öncü aktivite olur” Dış Etmenler: Yağmur yağma olasılığı varsa tiyatroya gitme projesinde şemsiye almak proje planına bir aktivite olarak alınabilir. Dış Etmenler: Yağmur yağma olasılığı varsa tiyatroya gitme projesinde şemsiye almak proje planına bir aktivite olarak alınabilir.

16 16/16 Aktiviteler Arasındaki İlişkiler; Aktiviteler arasında üç ana ilişki tanımlanabilir: Aktiviteler arasında üç ana ilişki tanımlanabilir: Ardışık ilişki, Ardışık ilişki, Paralel ilişki, Paralel ilişki, Eş bitişli ilişki. Eş bitişli ilişki.

17 17/16 Ardışık: Bir aktivitenin başlayabilmesi için bir önceki aktivitenin bitmiş olması gerekir. Herkesin Kapıdan Çıkması KapınınKilitlenmesi ÖNCÜ AKTİVİTE İZLEYEN AKTİVİTE

18 18/16 Paralel: Bir aktivitenin başlaması için bir diğerinin de başlaması gerekir. ÖNCÜ AKTİVİTE Ailenin bir ferdi giyiniyor İZLEYEN AKTİVİTE Ailenin bir başka ferdi de aynı anda giyiniyor

19 19/16 Eşbitişli: Bir aktivitenin bitmesi için bir diğerinin de bitmesi gerekir. ÖNCÜAKTİVİTE Eşlerden birinin giyinmek için daha uzun zaman ihtiyacı varsa daha önce giyinmeye başlamalı İZLEYENAKTİVİTE

20 20/16 Aktivite Sürelerinin Belirlenmesi; Aktivite listesi kullanılarak, her aktivite için söz konusu olan; kısıtlar, kısıtlar, varsayımlar, varsayımlar, kaynak gereksinimleri, kaynak gereksinimleri, kaynak kapasiteleri ile kaynak kapasiteleri ile tanımlanabilen riskler dikkate alınarak tanımlanabilen riskler dikkate alınarak her aktivitenin gerçekleşebilmesi için gereken süreler tahmin edilir.

21 21/16 Süre belirlemede kullanılan yöntemler:  Aktivite süresi daha önceki deneyimlere göre kesin olarak bilinmektedir,  Uzman görüşü (geçmiş deneyimlere göre tahmin),  Benzer projeler kriter alınır,  Simülasyon (Sürenin belli bir olasılıkla ne kadar olacağı tahmin edilir).

22 22/16 3 tür aktivite süresi tanımlanabilir: AktiviteninOlası Tamamlanma Tamamlanma Süresi Süresi AktiviteninMin. Bir aktivitenin tamamlanması için gerekli minimum süre (Olumlu veya iyimser süre) AktiviteninMax.Süresi Uzmanlar tarafından belirlenen olası süre Aktivitenin maksimum süresi (Olumsuz veya kötümser süre)

23 23/16 Not: Not: Aktivite sürelerinin belirlenmesinde projedeki kaynaklar da, yani proje ekibindeki elemanların niteliği ve niceliği, projede kullanabileceğiniz ekipmanların kapasitesi de belirleyicidir. Bir aktiviteyi uzman olan bir kişi X günde tamamlarsa, uzman olmayan birisinin aynı iş için daha fazla güne ihtiyacı olacaktır. Bir aktiviteyi uzman olan bir kişi X günde tamamlarsa, uzman olmayan birisinin aynı iş için daha fazla güne ihtiyacı olacaktır. Bir A ekipmanı kullanılarak Y zaman biriminde bitebilecek bir aktivite, bu ekipmanın olmaması durumunda daha uzun sürecektir. Bir A ekipmanı kullanılarak Y zaman biriminde bitebilecek bir aktivite, bu ekipmanın olmaması durumunda daha uzun sürecektir.

24 24/16 Proje Zaman Planlarının Gösterim Teknikleri; Çubuk Diyagram (Gantt Chart) Çubuk Diyagram (Gantt Chart) Kutu Diyagramları Kutu Diyagramları

25 25/16 Çubuk Diyagram (Gantt Chart): Proje aktivitelerinin her birinin, ne zaman başlayıp ne zaman bittiğini ve, ne zaman başlayıp ne zaman bittiğini ve, diğer aktivitelerle ilişkisini diğer aktivitelerle ilişkisini gösteren yatay çubuklardan oluşmuş bir diyagramdır.

26 26/16 Gantt Diyagramı ile; Proje kapsamında gerçekleşecek işlem adımları belirlenir, Proje kapsamında gerçekleşecek işlem adımları belirlenir, İşlemler birbirinden farklı ve ayrıntı seviyeleri yaklaşık eşit olmalıdır, İşlemler birbirinden farklı ve ayrıntı seviyeleri yaklaşık eşit olmalıdır, Projenin planlandığı şekilde ilerleyip ilerlemediği izlenir. Projenin planlandığı şekilde ilerleyip ilerlemediği izlenir.

27 27/16 Gannt Şeması Grafiksel bir yapıdır, Grafiksel bir yapıdır, Yapılacakları yatay çizgi şeklinde gösterir, Yapılacakları yatay çizgi şeklinde gösterir, Tipik bir Gannt şeması Tipik bir Gannt şeması hangi işlemin, hangi işlemin, ne zaman, ne zaman, hangi kaynak tarafından yapılacağını, hangi kaynak tarafından yapılacağını, operasyonun başlangıç ve bitiş zamanını gösterir, operasyonun başlangıç ve bitiş zamanını gösterir, Gannt şeması projelerin doğru programlanması ve doğru ilerlemesi için görsel bir araç olarak kullanılmıştır. Gannt şeması projelerin doğru programlanması ve doğru ilerlemesi için görsel bir araç olarak kullanılmıştır.

28 Yatay eksen zaman bilgisini, Yatay eksen zaman bilgisini, Dikey eksen kaynakları (aktiviteleri) gösterir. Dikey eksen kaynakları (aktiviteleri) gösterir. Örnek Gannt Şeması

29 29/16

30 VALF AŞ. Numune Hazırlama Süreci 30 AYLAR AYLAR YAPILACAK İŞLER EYLÜLEKİMKASIM AR-GE Çalışması (Hesaplar, Resim Yayımlama) Kalıp İmalatı Preste Dövme Çapak Alma Talaşlı İşlem ve Kaplama Montaj Kalite Kontrol Ömür Testi CNC İşlem Isıl İşlem Tesviye-Yazı-Erozyon ÖngörülenGerçekleşen

31 Örnek Gannt Şeması

32 32/16 CPM (Critical Path Method) CPM (Critical Path Method) Kritik yol yöntemidir, Kritik yol yöntemidir, Projenin toplam süresini tahmin etmekte kullanılan bir şebeke analizidir, Faaliyetlerin süreleri deterministiktir (Belirlidir) Faaliyetlerin süreleri deterministiktir (Belirlidir) Serim Modelleri

33 33/16 Serim Modelleri PERT PERT (Program Evaluation and Review Technique) Proje değerleme ve gözden geçirme tekniğidir, Proje değerleme ve gözden geçirme tekniğidir, Faaliyetlerin süreleri olasılıklıdır, Faaliyetlerin süreleri olasılıklıdır, PERT tekniği faaliyet süre tahminlerinde yüksek derecede belirsizlik olması durumunda kullanılmaktadır.

34 PROJE YÖNETİMİ Amaç ve Teknikleri / Ders 4

35 Gannt Şeması Grafiksel bir yapıdır, Grafiksel bir yapıdır, Yapılacakları yatay çizgi şeklinde gösterir, Yapılacakları yatay çizgi şeklinde gösterir, Tipik bir Gannt şeması Tipik bir Gannt şeması hangi işlemin, hangi işlemin, ne zaman, ne zaman, hangi kaynak tarafından yapılacağını, hangi kaynak tarafından yapılacağını, operasyonun başlangıç ve bitiş zamanını gösterir, operasyonun başlangıç ve bitiş zamanını gösterir, Gannt şeması projelerin doğru programlanması ve doğru ilerlemesi için görsel bir araç olarak kullanılmıştır. Gannt şeması projelerin doğru programlanması ve doğru ilerlemesi için görsel bir araç olarak kullanılmıştır.

36 Gantt Şeması Tablolarda ve çeşitli formlarda karmaşık rakamlarla verilen bilgilerin Tablolarda ve çeşitli formlarda karmaşık rakamlarla verilen bilgilerin Özlü Özlü Açık Açık Net Net İfade edilmesini sağlar.

37 Gantt şeması dinamiktir; Programlanan işle belirli bir anda fiili olarak yapılmış olan işi kıyaslama imkanı sağlar. Programlanan işle belirli bir anda fiili olarak yapılmış olan işi kıyaslama imkanı sağlar.

38 Gantt şeması basit bir tekniktir; Sadece kağıt, kalem ve silgi ile kolayca çizilebildiğinden kalifiye elemana ihtiyaç duyulmaz. Sadece kağıt, kalem ve silgi ile kolayca çizilebildiğinden kalifiye elemana ihtiyaç duyulmaz.

39 Gantt Diyagramı Sembolleri

40 40 1.Şebekeler “Şebeke; “Şebeke; ark ve düğümler arasında akım olan grafiksel gösterimdir’’. Şebeke; Şebeke; stok sistemleri, stok sistemleri, su/kanalizasyon sistemleri, su/kanalizasyon sistemleri, dağıtım sistemleri, dağıtım sistemleri, olayların öncelikli sıralaması, olayların öncelikli sıralaması, gibi birçok alanda uygulama sahası bulmuştur. Gerçekte olay ve çizimler arasındaki ilişkiyi resmetmek bakımından; şebeke ile göstermenin bilimsel, sosyal ve ekonomik alanlarda sağladığı sayısız faydalar mevcuttur. Gerçekte olay ve çizimler arasındaki ilişkiyi resmetmek bakımından; şebeke ile göstermenin bilimsel, sosyal ve ekonomik alanlarda sağladığı sayısız faydalar mevcuttur.

41 41 “ Şebeke N(F)aşağıdaki özelliklere sahip bir gösterim şeklidir; Döngü(loop) olmayan; sonlu sayıda bağlantılı düğüm ve yönlü arklardan oluşur. Döngü(loop) olmayan; sonlu sayıda bağlantılı düğüm ve yönlü arklardan oluşur. Şebekenin her bir arkına, ark kapasitesini belirten bir Mij≥0 gerçek sayısı tahsis edilir. Şebekenin her bir arkına, ark kapasitesini belirten bir Mij≥0 gerçek sayısı tahsis edilir. Şebeke içindeki düğümlerden ikisi “source” ve “sink” olarak ayrılır. İlk(source) düğüm; tüm arkların çıktığı,son(sink)düğüm; tüm arkların girdiği düğüm olup, geri kalan tüm düğümler; ara düğüm olarak tanımlanır. Şebeke içindeki düğümlerden ikisi “source” ve “sink” olarak ayrılır. İlk(source) düğüm; tüm arkların çıktığı,son(sink)düğüm; tüm arkların girdiği düğüm olup, geri kalan tüm düğümler; ara düğüm olarak tanımlanır. N(F)’deki F(flow) şebeke içinde bir akış olduğunu göstermektedir.(ij) arkındaki akış (Xij) ile gösterilecektir. N(F)’deki F(flow) şebeke içinde bir akış olduğunu göstermektedir.(ij) arkındaki akış (Xij) ile gösterilecektir. Xij miktarı ark kapasitesini aşamaz; sonuç olarak bu ifade; Xij miktarı ark kapasitesini aşamaz; sonuç olarak bu ifade; 0≤Xij≤Mij anlamına gelir.

42 42 Örnek Şebeke akış probleminde “source” düğümü sisteme dışardan girişin olduğu tek düğüm, “sink” ise sistemden dışarıya akışın olduğu tek düğümdür.Şebekeden çıkarıldığında; şebekeyi source’u içeren bir s kümesi ile sinki içeren bir kümesine bölen ark kümesi “Kesen Küme” olarak tanımlanır. 1 2 3 4 Dışarıdan sisteme Sistemden Dışarı Ara Düğüm SourceSink

43 43 Düğüm Kapasiteleri Bazı problemlerde düğümlere de Mi gibi bir kapasite koymak gerekebilir. Bu tip problemlerde ; i düğümü i’ ve i’’ olmak üzere iki ayrı düğüm ve (i’ ve i’’) arkı ile birleştirilerek; yukarıda belirtilen şebeke tanımına sokulabilir. Bazı problemlerde düğümlere de Mi gibi bir kapasite koymak gerekebilir. Bu tip problemlerde ; i düğümü i’ ve i’’ olmak üzere iki ayrı düğüm ve (i’ ve i’’) arkı ile birleştirilerek; yukarıda belirtilen şebeke tanımına sokulabilir. Örnek: Örnek: i’ i’ ’ 0≤X i ≤M i

44 44 Yönsüz Arklar: Bazı problemlerde ise baştan; yönü olmayan arklar ortaya çıkabilir. Buradan akımın her yönde olabileceği anlamı çıkar. Bazı problemlerde ise baştan; yönü olmayan arklar ortaya çıkabilir. Buradan akımın her yönde olabileceği anlamı çıkar. ij Mij=Mji

45 45 Yukarıda verilen “yönlü arklı” şebeke tanımına uygunluk sağlamak için; yönsüz arklar aşağıdakilerden biri ile değiştirilmelidir. Yukarıda verilen “yönlü arklı” şebeke tanımına uygunluk sağlamak için; yönsüz arklar aşağıdakilerden biri ile değiştirilmelidir. i ’ j -Mij≤Xij≤Mij i j 0≤Xij≤Mij 0≤Xji≤Mji

46 46 Düğümlerde Akışın Korunması Düğümlerde Akışın korunması kuramı; “düğüme doğru akan miktar, düğümden dışarı akan miktara eşittir.” şeklinde ifade edilebilir. Düğümlerde Akışın korunması kuramı; “düğüme doğru akan miktar, düğümden dışarı akan miktara eşittir.” şeklinde ifade edilebilir. Sonuç olarak ; Sonuç olarak ;

47 47 Buna göre, Buna göre, X ji : (ij) arkı üzerinde herhangi bir j düğümünden i düğümüne akış X ji : (ij) arkı üzerinde herhangi bir j düğümünden i düğümüne akış X ik : (ik) arkı üzerinde i düğümünden herhangi bir k düğümüne akışı belirtir. X ik : (ik) arkı üzerinde i düğümünden herhangi bir k düğümüne akışı belirtir.

48 48 Şebeke dışına akış Q ile gösterilecektir. Şebeke dışına akış Q ile gösterilecektir. Düğümlerle ilgili “Akışın korunması kuramı”, tüm şebeke için akışın korunduğunu gösterir. Düğümlerle ilgili “Akışın korunması kuramı”, tüm şebeke için akışın korunduğunu gösterir. Şöyle ki; Q in =Q out =Q Buraya kadar çıkarılan sonuçları, ilerde de yararlanılacak aşağıda verilen matris notasyonunda ifade etmek mümkündür. Buraya kadar çıkarılan sonuçları, ilerde de yararlanılacak aşağıda verilen matris notasyonunda ifade etmek mümkündür.

49 49 1 2 3 45 Örnek:

50 50 Diğer Önemli Şebeke Tanımları Üzerindeki, her arkın başlangıç düğümü ile bir önceki arkın bitiş düğümleri aynı olan arklar dizisi (i 0 -i p arasındaki) “yol” u oluşturur. Yol üzerindeki her ark i 0 dan i p ye doğru yönlenmiştir. Üzerindeki, her arkın başlangıç düğümü ile bir önceki arkın bitiş düğümleri aynı olan arklar dizisi (i 0 -i p arasındaki) “yol” u oluşturur. Yol üzerindeki her ark i 0 dan i p ye doğru yönlenmiştir.

51 51