STRESİN TANIMI VE BİÇİMLERİ

... konulu sunumlar: "STRESİN TANIMI VE BİÇİMLERİ"— Sunum transkripti:

1 STRESİN TANIMI VE BİÇİMLERİ
STRES YÖNETİMİ STRESİN TANIMI VE BİÇİMLERİ

2 “STRES” kelime kökeni olarak Latince “estrictia”dan gelmektedir.
17. yüzyılda stres: Felaket, bela, musibet, dert, keder, elem gibi anlamlarda kullanılmıştır. 18. ve 19. yüzyıllarda: Kavramın anlamı değişmiş ve güç, baskı, zor gibi anlamlarda kullanılmıştır. 19. yüzyıl- 20. yüzyıl: Stres, bedensel ve ruhsal hastalıkların sebebi olarak düşünülmüştür.

3 Stresle İlgili Yapılan Bazı Tanımlar :
Bireyin duygusal ya da fiziksel durumuna karşı olası bir tehdit sezdiğinde, vücudunda ya da beyninde oluşan bir tepkidir. Bireyin fiziksel, psikolojik ve davranışsal sapmalarına neden olan dış şartlara karşı bir uyum tepkisidir. Organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.

4 Stres; Kişilerin sosyal ve fiziksel çevresiyle etkileşimi sonucu ortaya çıkan fizyolojik ve psikolojik davranışsal tepkilerdir.

5 Stres Kavramının Özellikleri
Genellikle stresin hoş olmayan, zarar verici yönleri ele alınarak olumsuz stres’ten bahsedilir ve stresin en önemli özelliklerinden biri olan olumlu yanı göz ardı edilir. Çince’de “stres” kelimesi tehlike ve fırsat kelimelerinin sembollerinin karışımıdır. Stres her iki kavramı da içerir.

6 Stres kaçınılmazdır. Stresin tamamen yok olması yaşamın bitmesiyle mümkündür. Stres yaşıyor ve çalışıyor olmanın tek ürünüdür. Stres kişiseldir. Stres cinsiyete göre de farklılık gösterir. Stres meslek gruplarına göre de farklılık gösterir.

7 Olumlu ve Olumsuz Stres
Olumlu Stres: Bireyi güdüleyici ve teşvik edici rol oynar. Ün kazanmak, İşte ilerleme gibi istenilen fırsatları yakalamadaki zorluklar iyi stres olarak adlandırılmıştır. Zaman baskısı yaratıcılığı harekete geçirebilir. Çoğu kez stres heyecan verici olabilir. Stres bazı mesleklerin temelidir. Örn; Hava trafik kontrolörleri, insanların ölüm kalımından sorumlu işlerde çalışan insanlar işlerini yerine getirmede stres altındadırlar.

8 Olumsuz Stres: çok az veya çok fazla gerilim altında olunduğunda ortaya çıkar. Ölüm, işsizlik, mesleğinde ilerleme gösterememe gibi durumlar, olumsuz yaşam deneyimleri kötü stres olarak adlandırılır.

9 STRESİN BELİRTİLERİ Fiziksel Ve Bedensel Belirtiler
Psikolojik Belirtiler Duygusal Ve Davranışsal Belirtiler

10 FİZİKSEL BELİRTİLER Vücudumuzdaki fiziksel değişmeler, bazen geçirmekte olduğumuz bir stresin sonucudur. Bu fiziksel değişmeler strese bağlı olmayan biyolojik bir problemin işareti olabilir fakat, genellikle vücudumuzun stresli bir olaya tepki vermesidir.

11 Aşırı iştahsızlık Kilo kaybı ve zayıflık Sürekli yorgunluk ve halsizlik hali Sıkça görülen baş ağrıları Yüksek tansiyon Nefes darlığı Aşırı hassasiyet, duygulanma ve gözlerden yaş gelmesi

12 Aşırı sigara veya içki içme
Normalden fazla fiziksel ağrı ve acı çekmek Soğuk algınlığı ve nezleye yakalanmaya daha açık olmak Enerji kaybı, yorgun ve sinirli hissetme.

13 PSİKOLOJİK BELİRTİLER
Psikolojik belirtiler, fiziksel belirtiler kadar kolay anlaşılmazlar, genelde görünüş olarak oldukça zor fark edilirler. Bu tür belirtiler, daha çok düşünme süreci ve bir kişinin düşünceleri ve stresin bu işleyişi nasıl etkilediği ile ilgilidir. Psikolojik stres belirtileri, kişinin düşüncelerini başkalarına açıklaması ve davranışları ile kendini belli eder.

14 Aşırı tedirginlik, korku ve endişe
Alınganlık, çabuk sinirlenme Hayattan zevk almama, her şeyin boş olduğunu açıklama Hasta olmaktan korkma veya hasta olduğunu zannetme Olayları ve insanları hatırlayamama, yapılacak işleri unutma

15 Bir işe sürekli olarak odaklanamama
Depresyon-özsaygı ve özdeğerde azalma Diğer insanların fikirlerine çok fazla önem verme Karar verme ve bir işi başlatabilme yetersizliği, genellikle kötümser olma Artan bir şekilde hayal kurma

16 DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL BELİRTİLER
Duygusal ve davranışsal belirtiler, genellikle dışarıdan gözlenebilen, kişilerin davranışlarına yansıyan belirtilerdir. Davranış biçimleri kişinin örgüt içindeki performansını doğrudan etkiler. Örneğin, iş performansını zayıflatan depresyon duygusu gibi.

17 Kararlar üzerinde emin olamama, bir karara çabuk varamama
İşleri zamanında yetiştirmede başarısızlık Gözden kaçırma ve hataların artması Nedensiz işe gelmeme, ağır hareket etme Sık sık iş değiştirme- işle ilgili mutsuzluk İlgi eksikliği ve cansızlık İşle ilgili normalden fazla şikayet etme.

18 aşırı hareketlilik veya tersi,
iletişim ve dinleme yeteneklerinde kısılma, öfke patlamaları ve sürekli şiddetli tartışma başlatma, rahatlama ve dinlenme yeteneklerinde düşüş, ağlama krizleri ya da donukluk görülür.

19 STRESİN DOĞURDUĞU RAHATSIZLIKLAR
Stres Ve Fiziksel Hastalıklar Stres Ve Psikolojik Rahatsızlıklar

20 FİZİKSEL HASTALIKLAR Gergin bir boğaz Sırtta ve boyunda gerginlik
Güç soluma Hızlı kalp atışı Soğuk fakat terleyen eller ve ayaklar Gergin bacak kasları

21 PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLAR
Duyguların sık sık değişmesi Kızgınlık Ümitsizlik duygusu Aşırı ağlama Kaygı Depresyon

22 STRES KAYNAKLARI İşle İlgili Nedenler : Çok fazla veya çok az iş
Kötü fiziksel çalışma durumları Zaman baskısı Örgütün Dış Çevre İle İlişkileri: Aile istekleri ile örgütün beklentilerinin çatışması Kendi beklentileri ile örgütün beklentilerinin çatışması Örgütün İç Çevresi Danışma Eksikliği Davranışlarının kısıtlanması Politikalar Gece vardiyası

23 Örgüt İçi İlişkiler: Yöneticilerle olumsuz ilişkiler Yanında çalışanlarla olumsuz ilişkiler
Yetki ve sorumluluk dağılımındaki ilişkiler Kariyer Gelişimi: Aşırı yükselme Yükselememe İş güvenliği eksikliği Engellenmiş iş istekleri Örgüt İçindeki Rolü Rol çatışması, rol yükü, rol belirsizliği Çalışanlara karşı sorumluluğu Kararlara katılamama

24 Yukarıda saydığımız stres kaynaklarının hepsinin örgüt ile doğrudan ilişkisi vardır.
Bireyin, Kişiliğinin algılamasının geçmişteki tecrübesinin üzerinde olumsuz etkileri çok büyüktür.

25 Çalışma hayatında stresle başa çıkmak için başvurulan çeşitli yollar ;
Sigaraya, yemeğe, alkole, ilaca ya da bir kaçına birden yönelir. Bazıları strese tepki olarak geri çekilir, içine kapanır, pasifleşir, sorunlarıyla yüz yüze gelmekten kaçınır. Bazen de sorunlarını tümüyle yok sayarak, olayların dışına çıkarlar.

26 Yaygın olarak kullanılan bir başka stresle başa çıkma biçimi aşırı tepki göstermek tir.
Aşırı tepki gösterme çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir. Başkalarına yönelik öfke nöbetleri kırıcı olma, kaygılanma vb davranışlar bunlardan bazılarıdır. Bir başka zararlı başa çıkma biçimi de stres karşısında hiç tepki göstermeyip yaşanan sıkıntıyı içinde biriktirmektir.

27 STRES YÖNETİMİ : Aşırı stresle başa çıkmak ve yaşam kalitesini arttırmak amacıyla, durumu değiştirme ya da duruma verilen tepkileri değiştirmektir. Kısaca, STRESLE BAŞA ÇIKMAK’ tır.

28 StresY önetiminin amacı,stresin bütününden kaçınmak değildir, zaten bu olanaksızdır.
Stresle başa çıkmanın kısa, orta ve uzun vadeli amaçları vardır.     Kısa Vadeli Amaçlar Orta Vadeli Amaçlar Uzun Vadeli Amaçlar

29 STRESLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ
İnsanlar stresle başa çıkmada daha somut ve daha duruma uygun özel çabalar sarf etmektedirler. Stresle başa çıkma konusunda faydalı olduğu çeşitli yazarlar tarafından ifade edilen çeşitli teknikler bulunmaktadır.Bu tekniklerden bazıları bendene yönelik, bazıları zihne bazıları ise davranışlara yöneliktir.

30 Bedene Yönelik Teknikler : Bedene yönelik teknikler genel sağlığı ve vücut direncini artırıcı, vücut gerilimini azaltıcı etkiye sahiptir. Bunlar: Fiziksel Egzersiz Solunum Egzersizi Gevşeme Meditasyon Biyolojik Geri Bildirim

31 Zihne Yönelik Teknikler : Strese verilen anlam tamamen zihinsel bir süreçtir. Eğer zihinsel süreçler kontrol altında tutulabilirse stresten etkilenme de azaltılabilecektir. Bilişsel Yeniden Yapılandırma Problem Çözme Zaman Yönetimi

32 Davranışlara Yönelik Teknikler :
Sosyal Becerileri Geliştirme Bazı Davranış Tarzlarını Değiştirme Beslenme Alışkanlıklarını Değiştirme

33 STRESLE BAŞA ÇIKMADA ÖRGÜTSEL YÖNTEMLER
Destekçi bir örgütsel hava yaratmak Görevlerin Zenginleştirilmesi Örgütsel Rollerin Belirlenmesi ve Çatışmaların Azaltılması Mesleki Gelişim Yollarının Planlanması ve Danışmanlık

34 seçenekleri gözden geçirme, bir çözüm yöntemini seçme, eyleme geçme,
Stres yaratan bir problemle karşı karşıya olduğumuzda, problemin çözümüne geç- meden önce, kendimizi cesaretlendirelim; "Dünyanınsonudeğilya!", "Her inişin bir çıkı- şı vardır." gibi cümleler buna yardımcı ola- bilir. Problem çözümünde izleyeceğimiz yol; problemi saptama, seçenekleri gözden geçirme, bir çözüm yöntemini seçme, eyleme geçme, sonuçları değerlendirme olmalıdır.