Herpes virüs Enfeksiyonları

... konulu sunumlar: "Herpes virüs Enfeksiyonları"— Sunum transkripti:

1 Herpes virüs Enfeksiyonları
Dr Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.

2 Özellikleri Zarf Membran(tegumen) Kapsid Genome
İkozahedral Çift sarmallı DNA virüsü Zarf İç çekirdek zarından kaynaklanır En az 8 Gp içerir Membran(tegumen) Repl için enzim ve protein Kapsid Genome Tegument contains virally-encoded proteins and enzymes involved in the initiation of replication

3

4 Özellikleri Çift zincirli DNA virüsü
9 herpes virüsü insanlarda patojendir (9. Herpes B virüs, bir alfa virüs) Litik faz Latent faz (HSV dışında protein sentezi) VZV-IE63 IFN-alfa sentezini inh eder. EBV- EBNA-1 Litik faz, hücre ölümü Latent faz,Sınırlı protein sentezi

5 Alt aile Virüs Hastalık Kısa adı İlk hedef Latens Seroprevalans
alfa-virüsler HV-1 HV-2 HV-3 Gingivostomatit Genital herpes Suçiçeği, zona HSV-1 VZV Muko-cutanöz hücre Ganglion %50-90 %20-60 %50-80 Beta-virüsler HV-4 HV-6 HV-7 Mononukleoz Ekzantem subitum CMV HHV-6 HHV-7 MNL, fibroblast T lenfosit MNL, CD34+ T lenf CD4+T lenf %40-80 %60-100 %40-100 Gama-virüsler HV-5 HV-8 Kaposi sarkomu EBV HHV-8 Epitel fibroblast B lenfosit %90-100 %10-60 Beta ve gama virüsler lenfoproliferasyon yapar

6 Herpes Simplex Virüs enfeksiyonları (HSV)

7 Özellikleri Tek zincirli, zarflı DNA virüsü
HSV için tek doğal konak insandır Visseral ve mukokutanöz hastalık HSV-1, ilk epizot gingivostomatit ve farenjit HSV-2

8 Epidemiyoloji (1) HSV tükrük ve diğer sekresyonlarla temas ile yayılır
Primer enfeksiyon genelde asemptomatiktir 50 yaşına kadar toplumun %90’ı karşılaşmaktadır Cinsel aktivite sonrası HSV-2 görünmeye başlar

9 Epidemiyoloji (2) Türkiye’de ise HSV-2 seropozitivitesi kadınlarda %6 olarak bulunmuş. Herpes seropozitifliği erişkinde %90’ın üzerindedir.

10 Primer enfeksiyon (litik faz)
15 saat içinde replikasyon başlar HSV-1, ağız ve göz epitellerini tutar HSV-2, genital bölge

11 Latent faz “Latensi ilişkili transkript” bu dönem boyunca salınan bir mRNA’dır Reaktivasyon- Stres, ateş, ultraviyole, hormonal değişiklikler gibi nedenler virüsü aktive eder.

12 Primer enfeksiyon sırasında mukozadan girer epitel içinde çoğalır, kısa süreli viremi yapar ve genelde lokaldir

13 Patogenez Primer enfeksiyon sırasında mukozadan girer epitel içinde çoğalır, kısa süreli viremi yapar ve genelde lokaldir Kranial sinir veya dorsal kök ganglionlarına yerleşir ve latent kalır. Dermatomda lezyonlar yapar

14 Klinik 1. Akut gingivostomatit 2. Herpes Labialis 3. Oküler Herpes
4. Herpes Genitalis 5. Diğerleri 7. Menenjit 8. Ensefalit 9. Neonatal herpes

15 Akut Gingivostomatit Primer herpesin en sık formu Kuluçka 3-7 gün
Dişeti kanaması ve ağrı Nekrotik tabanlı mm ülserler Bölgesel LAP (+) , 3-7 gün sonra ateş Kendini sınırlar ve 3-14 günde düzelir

16 Oral-fasyal Herpes Herpes labialis (Uçuk)
Oral HSV’nin tekrarlamasıyla oluşur. Ağrı yanma kaşıntı sonrası Yaklaşık 6-12 saat sonra, kırmızı papül ve sonra vezikül 7-10 günde iyileşir

17 Herpes simplex otikus, ganglion geniculate

18 Oküler Herpes Yüzeyel enfeksiyondan körlüğe giden tablo oluşturur
Primer HSV keratiti dendritik ülserler Recurren HSV keratiti HSV konjonktivit İridosiklit, koryoretinit, katarakt

19 Genital Herpes Primer,non-primer, rekürren %90 HSV-2 etken
Cinsel ilişki ile bulaşır Penis, vajina, serviks, anüs, vulva, (Sakral sinir yoluyla) Dizüri sık şikayettir Genital herpesli hastaların %60’ında rekürrens gelişir. Cinsel temastan 2-7 gün sonra başlar the median recurrence rate after the first episode of HSV-2 infection is about four recurrences a year, with about 40 percent of patients having at least six recurrences and 20 percent having more than 10 recurrences in the first year In addition, the mean duration of lesions is shorter than that seen with the primary episode (10 versus 19 days) and the duration of viral shedding is shorter (two versus nine days) [5]. Double-blind placebo-controlled trial of oral acyclovir in first-episode genital herpes simplex virus infection. Mertz GJ, et al. JAMA. 1984;252(9):1147.

20 Herpes simplex ensefaliti
HSV-1 %95 etkendir HSV’nin en ağır komplikasyonudur 1. Neonatal – Tüm beyin tutulur Genelde tip 2 Doğum sırasında bulaş sık 20. haftadan sonra erken doğum Mortalite oranı %100. Diffüz beyin nekrozu

21 Herpes simplex ensefaliti
2. Fokal hastalık– Temporal lob en sık etkilenir Mortalite oranı tedavisiz %70

22 Neonatal herpes Bebeğe genellikle doğum sırasında bulaşır
%90 perinatal %5-8 konjenital Genelde tip 2 etken Tedavisiz ölüm oranı %65 Mandell: Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases, 7th ed Churchill Livingstone, An Imprint of Elsevier

23 Aseptik menenjit HSV-2 daha sık neden olur
Genital enfeksiyonlardan 3-12 gün sonra semptomlar başlar Kendiliğinden iyileşir

24 Diğer HSV özefajiti Pnömoni Hepatit Dissemine hastalık
İmmünsüprese hastalarda Hepatit Dissemine hastalık

25 HSV özefajiti İmmün süprese hastalarda sık görülür İnklüzyon

26 Laboratuvar tanı Direk tanı Virüs izolasyonu Seroloji
Vezikülden elektron mikroskobi İmmünfloresan inceleme HSV ve VZV’yi ayırır PCR – Ensefalit tanısında kullanılır Virüs izolasyonu HSV-1 ve HSV-2 üretilemsi kolaydır Seroloji Akut fazda yararlı

27 Hücre kültüründe HSV’nin sitopatik etkisi (Linda Stannard, University of Cape Town, S.A.)
Epitelde İmmünfloresan (+) HSV antijeni. (Virology Laboratory, New-Yale Haven Hospital)

28 Tedavi Asiklovir krem/ tb/ flakon 1/2g Valasiklovir tb 1gün
Pensiklovir krem 1gün Hayatı tehdit eden durumlarda İV önerilir. Oral (immünkompromize hastalarda profilaksi ve uçuğun baskılanmasında) Krem (Deri ve mukoza bulgularında) Göz kremi

29 Varicella- Zoster Virus 1. Suçiçeği 2. Zona

30 Epidemiyoloji Tek konağı insandır Primer enfeksiyonudur ve endemiktir
Suçiçeği en sık yaş arasında görülür Kolay bulaşır (sıkı temasla %90) Hücreden hücreye geçebilir Gençlerde duyarlılık oranı %10 civarındadır

31 Patogenez 13 yaşından küçüklerin %90’ı hastalıkla karşılaşmıştır.
Kuluçka süresi 14 gün (10-20 gün) %10-20 primer enfeksiyon sonrası ganglionlara yerleşir. Vezikül dermisi tutar. Replikasyona bağlı sitopatik etki ortaya çıkar Dermatomlara yayılarak tekrar enfeksiyon oluşturur.

32 Varicella Kuluçka süresi 14 gün (10-20 gün) Primer enfeksiyondur
Bulaştırıcılık veziküller oluşmada 48 saat önce ile lezyonlar kurutlanıncaya kadar (genelde 4-5 gün) devam eder. Ateş, veziküler döküntü Tanı: Klinik

33

34 Komplikasyon Sekonder bakteriyel enfeksiyonlar
Serebellar ataksi (En sık cilt dışı komplikasyon MSS tutulumudur) Ensefalit (% ) Pnömoni sıklığı1/400 vaka Perinatal suçiçeği mort Perinatal varicella is associated with a high death rate when maternal disease develops 5 days before delivery or up to 48 hours postpartum

35 Herpes Zoster (Zona) Latent enfeksiyonun reaktivasyonu ile oluşur
Genelde tek dermatomu etkiler. Torakal ve lumber vertebralar sık tutulur Yüz ve gözü etkileyebilir Yaşlılarda daha sıktır (60 yaş üzerinde 5-10 vaka/1000 kişide) Lezyonlar başlamadan saat önce ağrı belirgindir. Ensefalit, GBS, myelit, retinit görülebilir

36 Zona Herpes zoster oftalmikus Trigeminal ganglion etkilenir
When the geniculate ganglion is involved, the Ramsay Hunt syndrome may occur, with pain and vesicles in the external auditory meatus, loss of taste on the anterior two thirds of the tongue, and ipsilateral facial palsy.

37 4 gün sonra 49 yaşında bayan, Mide Ca nedeniyle KT almış Sağ femur lateralinde dermatoma uymayan ağrılı veziküller Atipik zona

38 tedavi Asiklovir 5x800mg 5 gün Valasiklovir3x1g, 5 gün
Famsiklovir 3x500mg Aluminyum asetat veya Burrow’ solüsyonu ile kapama

39 Beta herpes virüsler Sitomegalovirüs (CMV)

40 Epidemiyoloji Gelişmiş ülkelerde %60-70, gelişmekte olan ülkelerde >%90 enfektedir Transplant alıcılarında ve HİV hastalarında ağır enfeksiyonlara neden olur. Primer (seronegatiflerde), Sekonder (seropozitiflerde) enfeksiyon Reenfeksiyon gelişebilir

41 Bulaş İn utero Perinatal Postnatal Enfekte sekresyonlar ve emzirme
Konjenital enfeksiyondan 10 kat fazla Postnatal Tükrük Kan Cinsel ilişki Organ nakli Perinatal infection is acquired mainly through infected genital secretions, or breast milk. Overall, % of infants are infected by the age of 6 months worldwide. Perinatal infection is thought to be 10 times more common than congenital infection.

42 Klinik Konjenital enfeksiyon – CMV inklüzyon hastalığı
Perinatal enfeksiyon - genelde asemptomatik Postnatal enfeksiyon - genelde asemptomatik Mononükleoz benzeri tablo gelişebilir (ateş, LAP, SM) Heterofil antikorlar (-) İmmünkompromize hastalarda pnömoni, retinit, kolit ensefalopati.

43 Konjenital CMV Doğumun ilk 3 haftası içinde idrar veya tükrükten CMV izolasyonu olarak tanımlanır Peteşi, sarılık, mikrosefali, gelişme geriliği

44 Hematoxylin-eosin–boyalı akciğer kesitinde tipik baykuş gözü inklüzyonlar (480X).
Courtesy of Danny L Wiedbrauk, PhD, Scientific Director, Virology & Molecular Biology, Warde Medical Laboratory, Ann Arbor, Michigan.

45 CMV İnklüzyon hastalığı
MSS anomalileri ön plandadır - mikrosefali, mental retardasyon, spastisite, epilepsi, periventriküler kalsifikasyon Göz – Koroidit ve optik atrofi Kulak- sensorinöral sağırlık Karaciğer - HSM ve sarılık Akciğer - pnömoni kalp - miyokardit Trombositopenik purpura, Hemolitik anemi

46 Tanı (1) Direk tanı Biyopsi örneğinde CMV inklüzyon veya CMV antjen arama Duyarlılığı düşük pp65 CMV antijeni PCR ---CMV-DNA

47 CMV pp65 antigeni (Virology Laboratory, New-Yale Haven Hospital)

48 Tanı (2) İzolasyon Hücre kültürü (4 hafta) Seroloji
CMV IgG antikor varlığı indicates past infection. IgM (+) ise primer enfeksiyon IgM is indicative of primary infection although it may also be found in immunocompromised patients with reactivation.

49 Beta herpes virusler Roseolovirüsler

50 HHV-6 ve HHV-7 Ana hedef T lenfositlerdir
HHV-6 ve HHV-7 sınırlı nükleotid benzerliğine ve antijenik çapraz reaksiyona sahiptir Kor proteini gB, konaktaki heparan sülfata bağlanır. gH, gL de bağlanmadan sorumlu Mocarski Jr. E. Betaherpes viral genes and their functions. In: Arvin A, Campadelli-Fiume G, Mocarski E, et al., editors. Human Herpesviruses: Biology, Therapy, and Immunoprophylaxis. Cambridge: Cambridge University Press; Chapter 15. Available from:

51 Epidemiyoloji HHV-6 ve HHV-7 yaygındır. Sekresyonlarla yayılır
HHV-6 ve HHV-7 enfeksiyonu 4 aydan sonra hızla kazanılır Erişkin döneme kadar toplumun %90-99’u infekte edilir Latent fazı vardır ve zaman zaman reaktivasyonlarla seyreder

52 Klinik(1) Primer HHV-6 enfeksiyonu Roseala infantum oluşturur
İki gün ateş sonrası döküntü

53 Klinik (2) Primer enfeksiyon erişkin döneme kadar gecikirse mononükleoz benzeri hastalık oluşturur

54 Tanı ve tedavi Rosela infantum karakteristik klinik tablodur
Virüs izolasyonu yapılabilir fakat pratik değildir Spesifik IgM ve IgG saptanabilir HHV-6 için özel tedavi yoktur

55 Gama herpesvirüsler Epstein-Barr Virus

56 Giriş Ana özelliği lenfotropik ve kanser uyarıcı

57 Epidemiyoloji İki epidemiyolojik patern görülür
Gelişmiş ülkelerde 2 pik görülür 1-6 yaş 14-20 yaş ve %90 enfekte olur Gelişmekte olan ülkelerde 2 yaşına kadar %90 seropozitiftir Bulaş Tükrükle

58 Patogenez Bir kez enfekte olunca hayat boyu taşınır
Düşük düzey replikasyon devam eder. B lenfositleri ölümsüzleştirebilir

59 Clinical Parameters EBV CMV Toxo-plasmosis Viral Hepatit Semptomlar Halsizlik +++ + +/- İştahsızlık ++ - Hafif boğaz ağrısı Erken makulopapular döküntü Bulgular Erken bilat palpebral ödem Unilateral lokalize LAP Bilateral posterior cervical LAP HM SM Laboratuvar Lökosit N*/- N/- N Atypical lymphocytes (≥ 10%) Trombositopeni Artmış IgM toxoplasmosis titer Artmış hepatit (eg, A, B, D) IgM

60 İlişkili hastalıklar 1. Enfeksiyöz Mononükleoz 2. Burkitt's lenfoma
3. Nazofarinks karsinomu 4. Lenfoproliferatif hastalık ve lenfoma 5. X-linked lenfoproliferatif sendrom 6. Kronik enfeksiyöz mononükleoz 7. Oral lökoplaki (AIDS) 8. Kronik interstisyel pnömoni (AIDS) 9. T hücreli lenfoma 10. Gastrik lenfoma

61 Enfeksiyöz Mononükleoz
Kuluçka dönemi 1-2 aydır Primer EBV genelde subklinik Adelosan ve erişkinlerde %50 gelişebilir Kendini sınırlar Atipik lenfosit (+) Downey Tanı heterofil antikor veya EBV IgM Özel tedavi yok

62 Downey hücreleri

63 Burkitt’s Lenfoma Burkitt's lenfoma Afrikada endemik olarak görülür
EBV antijeni ile ilişkili bulunmuştur

64 Gama herpes virüsler Herpes Virus 8
Kaposi sarkomu hücrelerinden izole edilmiştir (KS) Castleman’s disease ve primer efüzyon lenfoma Castleman: Ateş, dalak infiltrasyonu ve LAP

65 Kaposi’s Sarcoma

66 CD4: 38 2 yıldır tedavisiz HIV

67 CD4:136