Neden Kritik Analitik Düşünme? (KAD)

... konulu sunumlar: "Neden Kritik Analitik Düşünme? (KAD)"— Sunum transkripti:

1 Neden Kritik Analitik Düşünme? (KAD)
Prof.Dr. Fatih Gültekin

2 Amaç “Neden Kritik – Analitik Düşünmeyi öğrenmeye ihtiyaç var?” sorusuna cevap bulmak.

3 Öğrenim hedefleri İletişim süreçleri ve bu süreçlerdeki hata kaynakları İnsanlar neden yanlış anlar ve yanlış anlaşılırlar İnsanlar aynı konuda neden farklı düşünürler Farklı anlamak fizyolojik bir olay mıdır? KAD nedir? Tanım KAD’a neden ihtiyaç vardır? KAD yeni bir şey mi, yoksa eski bilgilerin farklı sunumu mu? İnanç sistemimizde KAD KAD becerisi kazanılabilir mi?

4 Haberleşme-iletişim süreçleri
Mesaj (verilen bilgi, duygu ve düşünce) Kaynak (bilgiyi veren insan) Alıcı (kişi veya kişiler) Geri besleme (cevap niteliğindedir)

5 mesaj mesaj ÇÖZÜMLEME KODLAMA Bilgi, görgü, deneyim vs
Bilgi, duygu ve düşünce Normal iletişimde arzu edilen: GÖNDERİCİ’nin göndermek istediği mesaj = ALICI’nın algıladığı mesaj GÖNDERİCİ göndermek istediği mesajı doğru kodlamazsa, Mesajı ileten kanallarda sorun varsa (Hava olmazsa ses iletilemeyecek, mikrofon veya telefon bozuksa ses duyulmayacak, vs), veya ALICI mesajı gönderildiği haliyle algılayamazsa SORUN VAR İDEAL alıcı mesajı olduğu haliyle anlayabilen değil, mesajı gönderenin gönderme niyetini kavrayabilen kişidir. Bu yapılabildiği taktirde göndericiden kaynaklanan sorunlar büyük ölçüde sorun olmaktan çıkar. Mesaj göndericiden çıkarken bir takım değişikliklere uğrayabilir. Beyindeki bilgi, duygu ve düşünceler karşı taraftaki insanın anlayabileceği sembollere dönüştürülür. Konuşma anında kelimelere, bunun yanında yazı, şifreler resimler, planlar gibi semboller olabilir. (Bu şifreleme hadisesinde dikkat edilmesi gereken bir çok faktör vardır. Çünkü şu ana kadar anlatılan kısmıyla tamamen şahsidir ve kaynak durumunda olan bilgi, duygu ve düşünceyi veren insanın kendi kendi iç dünyasıyla ilgili hadiselerdir. Ama şifreleme hadisesiyle birlikte artık olay sosyal bir hadise olarak ortaya çıkmaya başlamıştır.) Bu noktada gönderici öncelikle bilgi, duygu ve düşüncelerini anlatırken karşı tarafın anlayabileceği sembolleri kullanmalıdır. Mesaj tamamıyla doğru ifade edilse bile alıcı mesajı çözümlerken mesaj bazı değişikliklere uğrar. Önce şifre alınır ve incelenir. Her bir kelime alınır, analiz edilir, alıcının bilgi, duygu ve düşüncelerinden süzerek algılanır. Bir teknik araştırmanın sonucu şudur: Bir konuşmacı dakikada kelime söyler Bir okuyucu dakikada kelime okur Bir şahıs dakikada kelime düşünür Bir dinleyici dakikada 40 kelime anlar. Bu rakamlar yaklaşık değerlerdir. Demek ki okurken düşünebilmek için 500 kelimelik bir avantajımız vardır. Konuşmacının konuştuğu kelimelerin 2/3’ü dinleyiciye gitmemektedir Aslında her iki insan da son derece iyi niyeti olsalar bile, bilgiler birinin beyninden çıkıp diğerinin beynine gelinceye kadar bir takım değişikliklere uğrar. Çoğu kez konuştuğunuz sözün hiç beklenilmeyen bir tarzda algılanmasının sebebi de bu olabilir. GÖNDERİCİ (Algılama) ALICI

6 Bir dakikada… Konuşmacı → 125 -150 kelime Okuyucu → 150 - 200 kelime
Düşünen → kelime Dinleyici → kelime anlar 500 kelimelik bir avantaj Bir konuşmacı dakikada kelime söyler Bir okuyucu dakikada kelime okur Bir şahıs dakikada kelime düşünür Bir dinleyici dakikada 40 kelime anlar. Demek ki okurken düşünebilmek için 500 kelimelik bir avantajımız vardır. Konuşmacının konuştuğu kelimelerin 2/3’ü dinleyiciye gitmemektedir 2/3’ü dinleyiciye gitmemekte

7 Aynı konuda insanlar niçin farklı düşünür?
Algılamaları ve Yorumlamaları farklı Neden? Doğruları Öncelikleri Sorunları Bilgi, kültür ve tecrübe birikimleri FARKLI Örnek?

8 Bazen her şey o kadar doğal gelir ki insana, senin için dünya o açıdan öyle görünür.
Kim ne diyebilir ki?

9 Farklı anlamak fizyolojik bir olay mıdır?
Algılama, beş duyu organıyla dış dünyadan aldığımız bilgileri seçip almadır. Duyu organları yanılabilir ve sınırlıdır.

10 Duyu organlarımız yanılabilir!

11

12

13 hiçbir şey hareket etmiyor

14 ....yatay kırmızı çizgiler paralel mi, değil mi???

15 Ne görüyorsun? Bir spiral mi yoksa daireler mi??

16 sadece aslında LİLA olan YEŞİL çemberin kaldığını göreceksin..
Ortadaki artı işaretine konsantre ol. Bir süre sonra LİLA çemberin YEŞİL olduğunu fark edeceksin!! Ortadaki artı işaretine bakmaya devam edersen LİLA çemberlerin tamamen KAYBOLDUĞUNU, Ve sadece aslında LİLA olan YEŞİL çemberin kaldığını göreceksin..

17

18 Einstein’ın yüzünde 3 figür göreceksiniz...

19

20

21

22

23

24

25

26

27 Algılama seçicidir ve yanıltıcıdır.
Dolayısıyla: Algılama seçicidir ve yanıltıcıdır. Dış dünyadaki gerçek bizim gerçeğimizdir. Duyu organlarımız uyarıları seçerek alırlar. Yolda giderken yüzlerce ses vardır, farkında bile olmayız ancak ismimizi duyunca döner bakarız.

28 Yanılmada etkili diğer faktörler:
Şartlandırılmaya yatkın olmak Çevre Hüküm çıkarmak Olayların psikolojik boyutu İşitmek istediğini duyma ve görmek istediğini görme Konuşmacıyı değerlendirme Konuşmacının vurguladığı noktaları, jest ve mimiklerini anlayamama Çevre (Ev iş yerine yakınsa işe gitmek spordur, zevktir. Uzaksa eziyettir. Acele işimiz varsa kırmızı ışık zaman kaybettiriyormuş gibi olur. Telefon gece çalarsa acı acı çalar) Hüküm çıkarmak (İlaç içen hastadır. Belki zayıflamak için içiyor veya başka nedenden.

29 Düşüncelerimiz şartlandırılabilir

30 4 Kare Problemi – 4 SORU 4 Kare Problemi B A C D Bu şekle iyi bakın
Şimdi size bu kare ile ilgili 4 tane soru soracağım Hazır mısınız? C D

31 SORU 1 4 Kare Problemi 4 Kare Problemi SORU 1 İşte CEVAP! B A
A bölgesinde taralı alan dışında kalan alanı 2 eşit parçaya bölünüz. Kolay, Değil mi? İşte CEVAP! C D

32 SORU 2 4 Kare Problemi 4 Kare Problemi SORU 2 İşte CEVAP! B A
B bölgesinde taralı alan dışında kalan alanı 3 eşit parçaya bölünüz. Hadii, zor değil. İşte CEVAP! C D

33 SORU 3 4 Kare Problemi 4 Kare Problemi SORU 3 İşte CEVAP! B A
C bölgesinde taralı alan dışında kalan alanı 4 eşit parçaya bölünüz. Biraz zorca mı? İşte CEVAP! C C D

34 4 Kare Problemi 4 Kare Problemi B A HAZIR OLUN GELİYOR C D

35 SORU 4 4 Kare Problemi 4 Kare Problemi 3 4 2 5 6 7 Saniye doldu… 7 1
D bölgesini 7 eşit parçaya bölünüz. 3 4 2 5 6 7 Saniye doldu… 7 1 Bu soruda dünya rekoru 7 saniye! C D

36 SORU 4 4 Kare Problemi 4 Kare Problemi SORU 4 İşte CEVAP! B A
D bölgesini 7 eşit parçaya bölünüz. Nasıl kolay mıymış? İşte CEVAP! C D

37 Düşüncenin koşullandırılmasına bir diğer örnek
EĞER 1 = 5 2 = 25 3 = 125 4 = 625 ise 5 = ???? Cevap 5 = 1 İlk satırı hatırlayın 1=5

38 Şekildeki 9 noktayı elinizi kağıttan kaldırmadan ve
aynı doğrunun üzerinden bir daha geçmeden 4 doğru ile birleştiriniz. (Doğrular birbirini tek noktadan kesebilir) Bir çoğumuz bunun imkansız olduğunu düşünürüz. Bize söylenmemesine rağmen pek çoğumuz bu 9 nokta ile sınırlı olacağımızı düşünmüşüzdür. Bizim dış dünyadan aldığımız bilgilerle kendimizi nasıl sınırlayacağımızı gösteren bir örnektir. Eğer kendimizi sınırlayan şeylerin dışına çıkılıverse aslında çözümsüz olmadığı görülecektir. Bir çok yenilik ve icat burada olmaktadır. Dış dünyadan aldıklarımızın sınırlarını aşabilenler yenilik yapabilenlerdir.

39 Çevre Acele işimiz varsa..
İş yeri yakınsa işe gitmek spordur, zevktir. Uzaksa eziyettir. Ev iş yerine yakınsa işe gitmek spordur, zevktir. Uzaksa eziyettir. Acele işimiz varsa kırmızı ışık zaman kaybettiriyormuş gibi olur. Telefon gece çalarsa acı acı çalar gece çalarsa acı acı çalar

40 Hüküm çıkarmak İlaç içen hastadır. Yürüyerek gidenin arabası yoktur.
İçki içmiyorsa dindardır veya sağlığına önem veriyordur.

41 Olayların psikolojik boyutu
Beni kimse anlamıyor! Olsun, sanatçıları da kimse anlamaz… YAŞASIN… Düşüncelerin bir hareket dayanağı vardır. Birinci kısımda küçük çocuk kendisini kimsenin anlamadığından şikayetçi. İkinci kısımda sanatçıların da anlaşılmaz olarak tanımlıyor. Üçüncü kısımda artık anlaşılmaz olmak onun için önemini yitirmiştir. Zamanla çok önemli olarak gördüğümüz bazı olaylar ve görüşler belli zaman sonra çok önemsiz şeyler haline gelebilir. Çünkü algılama dayanağımız değişmiştir. Dolayısıyla bizim için önemini kaybetmiş bir mesele olarak karşımızdadır. . . . . . .

42 İşitmek istediği şeyi duyma ve görmek istediği şeyi görme.
Alıcı daha çok işitmek istediği şeyi duyar ve görmek istediği şeyi görür. Sağır duymasa da yakıştırır denir. Seçicilik derken bu kastedilir. Çoğu kez konuşmacı bizim anladığımız söylemek istememiştir. Biz onun şöyle veya böyle yorumlar, başka tarafa yorumladığımız şekilde iletiriz. Belki de konuşmacının söylemek istediği şeyin anlamını tümüyle bozarak ulaştırırız. Özellikle toplumda lider pozisyonunda olan insanların anlattıkları ve karşı tarafın anladığı mesajın, anlatmak istedikleri mesaj mı olduğunu mutlaka test etmelidir. Üniversitede hoca bir gün “Finalde geçerseniz geçin, bütünlemede kolaylık göstermem” der. Finalde nasıl imtihan yapıyorsam bütünlemede de aynı imtihanı yaparım mesajını verir. Sonra yüzlerce öğrenci hocanın kapısına gelir: “Siz bütünlemede kimseyi geçirmiyormuşsunuz, doğru mu” diye. Halbuki öyle bir şey denmek istenmemiştir. Tıpkı bunun gibi insanlar işitmek istedikleri şeyi işitirler.

43 Konuşmacıyı değerlendirme.
Dinleyiciler mutlaka konuşan insanı değerlendirirler. Konuşmacı tanınmıyorsa yada fikir ve yaşantı olarak dinleyicilerden farklı ise dinleyiciler eleştirmek maksadıyla dinler. Bu toplumumuzun önemli bir problemidir. Buradan “Eğer sevdiğimiz bir insan konuşuyorsa doğru, sevmediğimiz biri konuşuyorsa yanlış söylemiştir.” gibi yanlış sonuçlar da çıkmaktadır. Aslında değerlendirme, verilen mesajın doğru olup olamadığı ile ilgili olmalı, kişiyle ilgili olmamalıdır. Sevmediğimiz birisi doğru bir şey söylüyorsa doğrudur, yine sevdiğimiz bir insan yanlış bir şey söylüyorsa yanlıştır.

44 Konuşmacının vurguladığı noktaları, jest ve mimiklerini anlayamama.
Ne kadar bilirsen bil anlatabildiklerin, karşındakinin anlayabileceği kadardır... Konuşmacı çok şey bilir ama iyi anlatamayabilir. Beden dilini iyi kullanamıyor, vurguları yerli yerince yapamıyor olabilir. Anlatan iyi anlatıyor ama dinleyici bu vurguları kaçırdığından eksik anlıyor olabilir. Burada dinleyiciye uygun bir dil seçimi, dinleyicinin seviyesine göre konuşma gibi noktaları da göz ardı etmemek gerekir. Mevlana ( )

45 DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ,. SÖYLEMEK İSTEDİĞİNİZ,. SÖYLEDİĞİNİZİ SANDIĞINIZ,
* DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ, * SÖYLEMEK İSTEDİĞİNİZ, * SÖYLEDİĞİNİZİ SANDIĞINIZ, * SÖYLEDİĞİNİZ, * KARŞINIZDAKİNİN DUYMAK İSTEDİĞİ, * DUYDUĞU, * ANLAMAK İSTEDİĞİ, * ANLADIĞI... ARASINDA FARKLAR VARDIR DOLAYISIYLA İNSANLARIN BİRBİRİNİ YANLIŞ ANLAMASI İÇİN EN AZ 9 İHTİMAL VAR SYLVIANE HERPIN

46 Mesele nedir? YANILABİLİRİZ! Masumane Kötü niyetli
Kişiler yanlış anlayabilir veya yanlış anlaşılabilir. Kötü niyetli Kişiler aldatılabilir. Masum: Normal iletişim süreçlerinde doğru ifade edememe veya doğru çözümleyememe neticesinde yanlış anlaşılmalar olabilir. Kötü niyetli: İnsan fizyolojisinin özellikleri dikkate alınarak ve uygun araçlar kullanılarak olayların gerçekte olduğundan farklı anlaşılmasını sağlamak (Toplum mühendisliği).

47 Ne yapmalı? Masumane: Yanlış anlayabilirim Yanlış anlaşılabilirim
Kabullenilmeli ve akılda tutulmalı. (Duygu ve düşüncelerimi doğru anlatamıyor olabilirim. Algıladıklarımı yanlış algılamış olabilirim. DÜŞÜNCELERİNE sahip olunmalı.) İletişim becerileri geliştirilerek yanlış anlatma ve anlaşılmaktan kaynaklanan sorunlar azaltılabilir. Örnek: Kızının oyun ve ders çalışma saatlerine uymasını isteyen annesine karşı “Senden nefret ediyorum” demesiyle anne iki farklı tutum içine girebilir: Ben senin annenim. Benden nasıl nefret edersin. Bunca yıl senin için yaptığım bunca fedakarlıktan sonra senden duyacağım sözler bunlar mı olmalıydı. Nankör! (Anne kızının gönderdiği mesajın somut anlamına takılmıştır.) Oyun ve çalışma saatlerine uymanı istediğimden istediğin kadar oyun oynayamayacaksın. Bu yüzden bana çok kızgınsın. (Anne kızının “Senden nefret ediyorum” demesiyle ne demek istediğini anlamaya çalışmıştır.) İletişim becerileri geliştirilmeli.

48 Ne yapmalı? Kötü niyetli: Kabullenilmeli ve Aldatılabilirim.
hatırda tutulmalı. (Aldatılmak veya yönlendirilmek isteniyor olabilirim. DÜŞÜNCESİNE sahip olunmalı) Algılama becerilerini geliştirerek olayların gerçek yüzünü anlamaya çalışmalı. Algılama becerileri geliştirilmeli.

49 KAD (Kritik analitik düşünme) nedir?
İletişim becerilerine katkıda bulunacak Algılama becerilerini geliştirecek Sosyal münasebetlerde daha dengeli Daha az yönlendirilen, Olayların arka planını daha iyi görebilen bireyler olmaya katkıda bulunacak bir metot dur.

50 KAD (Kritik analitik düşünme) CAT (Critical and analytical thinking)
Kritik: Tenkit (eleştirme, eleştiri). Kritik etmek: Eleştirmek, incelemek, araştırmak. Analiz: Bir bütünü kendini oluşturan parçalara ayırma, tahlil, çözümleme. Analitik: Çözümleyici, (Çözümlemeli), tahlil edici, tahlili. Kritik analitik düşünme: Eleştirel bir yaklaşımla, değerlendirme amacıyla, tahlil ederek olayları anlamaya çalışmak.

51 KAD: Olayların, söylemlerin arka planını anlayabilecek bir düşünme şeklidir.

52 KAD “Bizi ayaklarımıza baktırıp, bize tokat atmak isteyenlerin niyetini anlamak ve gereğini yapmaktır”

53 Wikipedia Kritik-analitik düşünme,
bir konuyu, sorunu ya da problemi alt başlıklarına ayrıştırıp tümden gelimle ve her bir başlığı ayrı ayrı irdeleyip eleştirerek, ve her biri arasındaki bağlantıları gerçekçi kanıtlarıyla ortaya koyarak, yani tüme varımla düşünmek ve değerlendirmektir.

54 Tümden gelim İki tür çıkarım vardır 1. Doğrudan çıkarımlar
"Her insan canlıdır“ öyleyse "Bazı canlılar, insandır" 2. Dolaylı çıkarımlar "İnsanlar ölümlüdür, Sokrates insandır. O halde Sokrates'de ölümlüdür. Ya da matematiksel: Eğer A = B ve B = C ise o zaman B = C Tümden gelim İki tür çıkarım vardır 1. Doğrudan çıkarımlar Tek bir öncülden sonuca geçilen, yani biri öncül diğeri sonuç olmak üzere iki önermeden oluşan çıkarımlardır. Zihnimizin birinci önermeden, arada başka bir önerme kullanmaksızın doğrudan doğruya, sonuç çıkarmak suretiyle yaptığı akıl yürütme şeklidir. Örneğin "Her insan canlıdır" önermesi bilinen bir gerçekse, zihminiz, hiçbir aracı önerme kullanmaksızın "Bazı canlılar, insandır" sonucunu çıkarabilir. Bu doğrudan tümdengelim şeklidir. 2. Dolaylı çıkarımlar Zihnimizin, birinci önermeden sonuca geçerken, arada başka önermelerden yararlanmak suretiyle yapmış olduğu akıl yürütme şeklidir, en az iki öncül ve bir sonuç önermesinden kurulu yani en az üç önermeyi içeren çıkarımlardır. Örneğin: "İnsanlar ölümlüdür, Sokrates insandır. O halde Sokrates'de ölümlüdür. Ya da matematiksel: Eğer A:B ve B:C ise o zaman B:C

55 Tüme varım Uçurumdan düşen ilk koyun öldü. Uçurumdan düşen ikinci koyun öldü. Uçurumdan düşen üçüncü koyun öldü. Uçurumdan düşen son koyun da öldü. O halde Uçurumdan düşen koyun ölür. Tümevarım daha çok gözleme ve deneye dayanır ve bu özelliğinden dolayı daha çok fen bilimlerinde kullanılır Tümevarım, tümdengelimin aksine, özel bir önermeden genel bir önermeye gidişi sağlayan düşünce biçimidir. Örneğin; uçurumdan düşen ilk koyun öldü. Uçurumdan düşen ikinci koyun öldü. Uçurumdan düşen üçüncü koyun öldü. Uçurumdan düşen son koyun da öldü. O halde uçurumdan düşen koyun ölür. Tümevarım daha çok gözleme ve deneye dayanır ve bu özelliğinden dolayı daha çok fen bilimlerinde kullanılır. Bir deney ortamı oluşturmayı ve bunu denetlemeyi önererek çeşitli çıkarımlarda bulunmayı öneren ilk kişi İbn Heysem’dir fakat Sir Francis Bacon ilk deneyi yapan ve modern bilimi kuran kişi olarak bilinmektedir. Önerme, mantıkta, öne sürülen bir ifadenin, değeri ya doğru ya da yanlış olmak zorunda olan içeriğine denir. Örnekler: 2 < 3 (Doğru bir önerme) Türkiye'nin başkenti Ankara'dır. (Doğru bir önerme) 7 = 8 (Yanlış bir önerme)

56 Üç tür dinleme vardır Alıcı dinleme Analiz ederek dinleme
(Tümden gelim) Sonuç çıkararak dinleme (Tüme varım) KAD Alıcı dinleme: Her şeyi kabul etmeye hazır bir şekilde dinlemedir. Genelde kitaplar bu şekilde okunmaktadır. Verilen bilgi beğendiğimiz bir yazara aitse tamamen doğruymuş gibi okuyoruz. Böylece sadece alıcı konumunda kalıyoruz. Analiz ederek dinleme: Verilen bilgilerde çelişen noktalar varsa analiz etmelidir.

57 Değişime açık olmak için.
İnsanları inandıklarından vazgeçirmek, onları bir şeye inandırmaktan daha zordur. Neden KAD? Değişime açık olmak için. Hz. Muhammed (SAV) Değişime açık olmak için.

58 İyi insan olmak istersek, önce kötü insan olduğumuzu anlamalıyız.
Neden KAD? İyi insan olmak istersek, önce kötü insan olduğumuzu anlamalıyız. Halit Refik Karay Kendimizin de farkında olmak için. Kendimizin de farkında olmak için.

59 Neden KAD? Düşünmeden öğrenmek beyhude, öğrenmeden düşünmek tehlikelidir... Konfüçyüs (M.Ö Düşünmenin önemini kavramak için. Düşünmenin önemini kavramak için.

60 Neden KAD? “Başkalarının bilgisi ile bilgin olabilsek de ancak kendi aklımızla akıllı olabiliriz.” Denemeler, Kitap I, Bölüm XXIV Montaigne ( ) Kullanılamayan (yorumlanamayan) bilginin fazla da işe yaramadığını anlamak için. Kullanılamayan (yorumlanamayan) bilginin fazla da işe yaramadığını anlamak için.

61 Neden KAD? “Bana doğru gelen hiçbir şey yoktur ki yanlış gibi de gelmesin.” Denemeler,Kitap I, Bölüm XII İtidalli olmayı öğrenmek için. Montaigne ( ) İtidalli olmayı öğrenmek için.

62 Neden KAD? Dogmatik değil de, bilginin akıl süzgecinden geçirilmesini destekleyen bir yöntem olduğu için.

63 öğrenmeyi; öğrenirken de düşünmeyi sağlayan
Neden KAD? Düşünerek öğrenmeyi; öğrenirken de düşünmeyi sağlayan bir yöntem olduğu için

64 Neden KAD? ”...fikri hür, vicdanı hür nesiller!..“
Mustafa Kemal Atatürk

65 KAD yeni bir şey mi? Feraset: Anlayış, seziş, sezgi, zekâ
İzan: Anlayış, anlama yeteneği. Çok boyutlu düşünme Objektiflik Duygusal zeka İşin künhüne vakıf olma

66 Duygusal zeka (EQ) "IQ sizi okuldan mezun eder, EQ ise hayattan!"
EQ duygularınızı ve iletişimi hayatta ne kadar doğru kullandığınızı ölçer. IQ ise malum, öğrenme ve anlama yeteneğini, mantık yürütme, bilgiyi kullanma, soyut düşünce ve analitik yetenekleri ölçer. Yani televizyonun düğmesini açamayan anneannenin, insanları nasıl bu kadar iyi tanıdığı ve ev içi kavgaları nasıl bu kadar beceriklilikle sakinleştirebildiğini bu şekilde açıklıyoruz. Veya tam tersi, doktora sahibi insanların bazı tartışmalar sırasında nasıl kendilerinden geçip kabalaşabildiklerini. Ya da çocuklarını niye berbat yetiştirebildiklerini... Veya evlilik programlarında avuç avuç EQ'suz insanın nasıl birbirine girip gözyaşlarına boğulduklarını. IQ'ları ne durumda, onu tartışmıyoruz bile zaten! Uzmanlar EQ'nun zamanla geliştirilebileceğini, ama muhtemelen eğitiminiz sırasında okul ve aile tarafından ihmal edilmiş olduğunu söylemekteler. Zeka ne işe yarar? Para kazanmaya mı? İnsanlığa hizmet etmeye mi? Ünlü olmaya mı? Mutlu olmaya mı? İnsan kendini bile mutlu edemiyorsa, akıllı olmanın kime ne faydası var. Görünüşe bakılırsa, gelecek yıllar EQ yılları olacak. 'Einstein vari' dahilerse, duygusal zekalarını yükseltmek üzere psikolog psikolog dolaşacaklar!

67 Duygusal zeka (EQ) Başkalarının duygularını anlama, yaratıcılık, esneklik, dayanıklılık, stresle mücadele, liderlik vasfı, konsantrasyon, kendinizle ve diğer insanlarla ilişkilerinizle ilgilenir. IQ ise malum, öğrenme ve anlama yeteneğini, mantık yürütme, bilgiyi kullanma, soyut düşünce ve analitik yetenekleri ölçer. Yani televizyonun düğmesini açamayan anneannenin, insanları nasıl bu kadar iyi tanıdığı ve ev içi kavgaları nasıl bu kadar beceriklilikle sakinleştirebildiğini bu şekilde açıklıyoruz. Veya tam tersi, doktora sahibi insanların bazı tartışmalar sırasında nasıl kendilerinden geçip kabalaşabildiklerini. Ya da çocuklarını niye berbat yetiştirebildiklerini... Veya evlilik programlarında avuç avuç EQ'suz insanın nasıl birbirine girip gözyaşlarına boğulduklarını. IQ'ları ne durumda, onu tartışmıyoruz bile zaten! Uzmanlar EQ'nun zamanla geliştirilebileceğini, ama muhtemelen eğitiminiz sırasında okul ve aile tarafından ihmal edilmiş olduğunu söylemekteler. Zeka ne işe yarar? Para kazanmaya mı? İnsanlığa hizmet etmeye mi? Ünlü olmaya mı? Mutlu olmaya mı? İnsan kendini bile mutlu edemiyorsa, akıllı olmanın kime ne faydası var. Görünüşe bakılırsa, gelecek yıllar EQ yılları olacak. 'Einstein vari' dahilerse, duygusal zekalarını yükseltmek üzere psikolog psikolog dolaşacaklar!

68 İnanç sistemimizde KAD
Kur’an bize, “düşünün, değerlendirin, araştırın” anlamında, “Hiç düşünmez misiniz?” der. İslâm, “tefekkür”ü (düşünmeyi) ibadet sayar. İstişare Efendimiz ve ashabı vahiy olmadığı zaman “meşveret” kurup olayları analiz ediyor, birbirlerinin düşüncelerini sorguluyor, birbirlerine itiraz ediyorlar, o kadar ki, bazen ashap Resulullah’a itiraz ediyor

69 KAD becerisi kazanılabilir mi?
İletişim becerileri geliştirilebilir (Söze takılmadan niyeti sezebilme becerisi) Sistematik düşünme - yorumlama teknikleri geliştirilip uygulanabilir Altı şapkalı düşünme tekniği 5 N 1 K Olay, sonunda kimin işine yarıyor? … Değişik kaynaklardan bilgilenme Bol egzersiz

70 ÖZET Algılama seçicidir ve yanıltıcıdır. YANILABİLİRİZ
Dış dünyadaki gerçek bizim gerçeğimizdir. KAD; doğruyu yakalamamıza yardımcı olacak bir sistemli düşünme metodudur. Bu metot öğrenilebilir ve geliştirilebilir.

71 Teşekkür ederim….