Bitki Paraziti Nematodlar ve Mücadelesi

... konulu sunumlar: "Bitki Paraziti Nematodlar ve Mücadelesi"— Sunum transkripti:

1 Bitki Paraziti Nematodlar ve Mücadelesi
Dr. Zübeyir DEVRAN Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Antalya KKGM Reçeteli Satış Eğitimi, Kasım 2008, Limak Limra Otel ve Tatil Köyü Kemer-ANTALYA

2 Nematodlar 30.000 tanımlanan tür % 50 Marina
% 15 Hayvan- İnsan paraziti % 25 Serbest Yaşayan % 10 Bitki Paraziti

3 Bitki Paraziti Nematodlar ve Mücadelesi
Kök-ur nematodları Mücadele yöntemleri Bitki paraziti nematodlarla ilgili resimler Soru-cevap

4 Nematod Nedir ? ♦ Şeffaf ♦ İpliksi, limon ve armut şeklinde
♦ Çıplak gözle görülemeyen

5 Bitki Paraziti Nematodlar

6 Bitki Paraziti Nematodlar
Dış Parazit İç Parazit

7 Ekonomik Öneme Sahip Bitki Paraziti Nematodlar
Konukçu Bitki Kök ur nematodları (Meloidogyne spp) Sebzeler, Meyveler, Süs Bitkileri Turunçgil Nematodu (Tylenchulus semipenetrans Turunçgiller, Bağ, Zeytin Kamalı Nematodlar (Xiphinema spp.) Meyveler, Süs Bitkileri Halkalı Nematodlar (Criconemella spp.) Meyveler Kök-Lezyon Nematodları (Pratylenchus spp.) Meyveler, Buğdaygiller Muz Spiral Nematodu (Helicotylenchus multicinctus) Muz, Turunçgiller Soğan Sak Nematodu (Ditylenchus dipsaci ) Süs Bitkileri, Patates Patates çürüklük nematodu (Ditylenchus destructor) Patates Patates Kist nematodları (G. rostochiensis, G. pallida Buğday gal nematodu (Anguina tritici) Buğday Hububat Kist nematodları (Heterodera avenae, H. latipons ve H. filipjevi ) Çeltik Beyaz Uçkurutan Nematodu (Aphelonchoides besseyi) Çeltik

8 Nematodların Gelişme Dönemlerini Etkileyen Etmenler
Sıcaklık Bitki türü Bitki dönemi Toprak yapısı Toprak sıcaklığı Toprak nemi

9 Nematodların Arazide Dağılımı
Homojen Rastgele Kümeleşme

10 Yaşam Döngüsü Yumurta Dönem Larva 2. Dönem Larva 3. Dönem Larva
Ergin (Dişi) Ergin (Erkek)

11 Yaşam Döngüsü

12 Nematodlar Bitkileri Nasıl Hastalandırır?
Mekanik Zarar Bitki içinde hareket ve penetrasyon Hücresel Değişmeler Hücrenin ölümü (necrosis) Hücre büyümesindeki değişmeler Konukçudaki Fiziksel Değişmeler Köklerden su ve besin alımının kesilmesi Yapraktan köklere besin akışının kesilmesi Diğer mikroorganizmaların girişine kapı aralar Diğer hastalık etmenleriyle interaksiyon Diğer hastalık etmenlerinin taşınması Çevresel sitres koşullarına hassasiyet

13 Kök Ur Nematodları

14 Kök-ur Nematodlarının Yaygınlıkları
M. incognita M. javanica M. arenaria

15 Kök-ur Nematodlarının Özellikleri
Konukçu dizileri oldukça geniş Üreme potansiyelleri çok yüksek Mecburi iç parazitler Kumlu-tınlı toprakları tercih ediyorlar 3- 8 haftada yeni bir nesil oluştururlar Kışı urlu bitki kökü artıklarında-toprakta

16 Yaşam Döngüsü Dönem Bulunduğu Yer a. Yumurta Toprak veya Bitki
b. 1. Dönem Larva Yumurta c. 2. Dönem Larva Toprak veya Bitki d. 3. Dönem Larva Bitki e. 4. Dönem Larva Bitki f. Ergin (Dişi) Bitki g.Ergin (Erkek) Toprak

17 Genel Görünüşleri Dişi birey Yumurta kümesi

18 Genel Görünüşleri Dişi bireyler

19 Genel Görünüşleri İkinci Dönem Larvalar

20 Genel Görünüşleri İkinci Dönem Larvalar

21 Genel Görünüşleri

22 Saldırı RC N: Nematod RC: Kök başı AR: Sonra gelen kökler
RH: İnce kökler N AR RH

23 Hareket (J2)

24 Gal Formasyonu ve Dev Hücreler (Giant Cells)
J2; uygun yere varma, beslenme ve hücrelerdeki değişim ve sosis dönem Her bir J2 onun başı ile varabildiği 2-7 dev hücrede etkili olur Nematodlar dev hücreleri paylaşmazlar Sosis döneminde hareketsiz ve köke sabit GC S

25 Dev Hücrelerin Büyümesi
Bitki besin elementlerini tüketme Fotosentetik ürünlerin yumurta oluşumunda kullanılması Yoğun beslenmede kök büyümesinin durması GC

26 Nematodtaki Değişim J2 J3 J4 J2 kök uçlarına yönelme ve penetrasyon
Dişi infektif Sosis Gelişmemiş erkek J2 kök uçlarına yönelme ve penetrasyon Beslenme yerine hızlı şekilde yerleşmekte, hareketi bırakır ve şişmeye başlar Şişme durumu sosis olarak adlandırılır J2, 2 hafta sonra hızlı şekilde J3 ve J4 dönüşür J3 ve J4 de beslenme olmaz J4 yetişkin bireye (dişi veya erkek) dönüşür

27 GC EM GC EM EM: Egg mass GC: Giant cell complex

28 Genel Görünüşleri

29

30 Nasıl Mücadele ? Nematod Bitki Üretici

31 Mücadele Zorlukları Çıplak gözle görülmezler
Tespit için bitki köklerinden ve topraktan analiz edilmeli Bitkilerde oluşturdukları belirtilen diğer organizmaların veya etmenlerin belirtileri ile karıştırılabilir Sararma Solgunluk Bodurluk

32 Teşhis

33 Mücadele Yöntemleri ♦ Kültürel önlemler ♦ Solarizasyon
♦ Solarizasyon + Biofümigasyon ♦ Kimyasal uygulamalar ♦ Solarizasyon + Kimyasal uygulamalar ♦ Dayanıklı çeşitlerin kullanılması (Domates) ♦ Aşılı fide kullanılması ♦ Biyolojik organizmalar (Faydalı organizmalar)

34 Mücadele Yöntemleri Kültürel Önlemler
♦ Bulaşık bitkiler ortamdan uzaklaştırılmalı ♦ Sulama suyunun mutlaka temiz olması ♦ Temiz üretim materyalleri kullanılmalı

35

36 Mücadele Yöntemleri Solarizasyon + Biofumigasyon
♦ Her türlü hayvan gübreleri (Keçi, tavuk) ♦ Taze tahıl sapları ♦ Lahanagiller ♦ Toprakta mikrobiyolojik aktiviteyi artırır ♦Toprağın kimyasal ve fiziksel özelliklerini iyileştirir ♦ Solarizasyonunun etkisini artırır

37 Dayanıklı Çeşitlerin Kullanılması
Mücadele Yöntemleri Dayanıklı Çeşitlerin Kullanılması Domateste (Mi geni) M. incognita M. javanica M. arenaria ♦ Dominant (tek gen) tarafından kontrol edilmekte ♦ 28 oC üzerindeki toprak sıcaklıklarında etkisiz olabilmekte

38 Aşılı Fide Kullanılması
Mücadele Yöntemleri Aşılı Fide Kullanılması Domates Kabakgiller Domateste Aşılı Fide Aşılı Fide (Kök) Aşısız Fide (Kök) Aşısız Fide (Kök)

39 Mücadele Yöntemleri Kimyasal Uygulamalar Boş saha uygulamaları
Bitki varken yapılan uygulamalar

40 Kimyasal Uygulamalar Mücadele Yöntemleri Fumigantlar
Yumurta, Larva ve Ergin Fumigant Olmayanlar Sistemik Kontak Yumurta, Larva ve Ergin

41 Mücadele Yöntemleri Kimyasal Mücadele Genel Adı Kimyasal Adı
Cadusafos (S,S-di-sec-butyl O-ethyl phosphorodithioate), Rugby Dazomet (3,5-dimethyl-1,3,5-thiadiazinane-2-thione) Basamid Dichloropropene (1,3-dichloropene) DD-90, Condor Ethoprophos (0-ethyl S,S-dipropyl phosphorodithioate), Mocap Fenamiphos (Ethyl 4-methylthio-m-tolyl isopropylphosphoramidate), Nemacur Fosthiazate (RS-s-sec-butyl 0-ethyl 2-oxo-1,3-thiazolidin-3phosphorothioate), Nematorin Metam Sodium (Methyl isothiocyanate) Oxamyl (N,N-dimethyl-2-methylcarbamoyloxyimino-2-(methylthio) acetamide, Vydate

42 Kimyasal İlaçlar Etkili Madde Formülasyon Doz (Preparat)
Cadusafos, %10 G 4 kg /da Cadusafos, 100 g/l ME 4 lt /da Ethoprophos, %10 10 kg/da** Ethoprophos, 200 g/l EC 5 1/da** Oxamyl, 240g/l SL 3 l /da Oxamyl, 100g/l 7 l /da Oxamyl, %10 5 kg / da

43 Kimyasal İlaçlar Aktif madde Formülasyon Doz Cadusafos, 10% G 4 lt/da
*Applied in conjunction with solarization **Spraying is conducted before the planting Kimyasal İlaçlar Aktif madde Formülasyon Doz Cadusafos, 10% G 4 lt/da Cadusafos, 100 g/l ME 4 lt /da Dazomet, 97% Kg/da* Dichloropropene, 1178,6 g/l EC 9.5 l/da* Dichloropropene, 1110 g/l 10 l/da* Ethoprophos, 10% 10 kg/da** Ethoprophos, 200 g/l 5 1/da** Metam Sodium, 500 g/l SC, SL 125- /da Oxamyl, 240 g/l SL 3 l/da Oxamyl, 100 g/l 7 /da Oxamyl, 10% 5 kg/ da

44 Mücadelede Önemli Noktalar
♦ Dikim öncesi yapılan mücadeleler (ilaçlar, solarizasyon vs.) nematodları genellikle bir sezon boyunca baskı altına alamamakta ♦ Yazın yapılan boş saha uygulamasının başarısı mümkünse kontrol edilmeli ♦ Havaların ısınmaya başladığı aylarda toprak analizi yaptırılarak nematod yoğunluğu belirlenmeli ♦ Nematodlar köke girmeden müdahale etme imkanı sağlamakta

45 Mücadelede Önemli Noktalar
♦ Havaların ısınmaya başladığı aylarda kökler incelenmeli, nematodlar görüldüğü anda kontak etkili nematisitler kullanılmalı ♦ Kökte urlanma başladıktan sonra yapılacak ilaçlama nematodları (larva ve ergin) öldürse bile köklerde giriş kapısı açıldığından hastalık etmenlerinin girmesine imkan tanımakta

46 Bitki Paraziti Nematod Resimleri

47 Patates Kist Nematodu

48 Kök-ur Nematodu

49 Kök-ur Nematodu

50 Patates Çürüklük Nematodu

51 Hububat Kist Nematodu

52 Buğday Gal Nematodu Buğdayda Galli ve Sağlıklı daneler

53 Turunçgil Nematodu Larva Dişi Yumurta paketleri

54 Sonuç Bitki paraziti nematodlar verim ve kalite kayıplarının en önemli nedenlerini oluşturmakta Hastalık etmenlerinin taşıyıcısı konumunda Yazın mutlaka boş saha uygulaması yapılmalı Temiz üretim materyali kullanılmalı Dayanıklı veya tolerans çeşitler tercih edilmeli Mücadele başarısı doğru zamanda doğru uygulamaya bağlı

55 Teşekkürler İletişim Dr. Zübeyir DEVRAN
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Antalya İş Tel: