Konu 15: TARIM VE TOPRAK REFORMU KAVRAMI VE DÜNYA`DAKİ UYGULAMALARI.

... konulu sunumlar: "Konu 15: TARIM VE TOPRAK REFORMU KAVRAMI VE DÜNYA`DAKİ UYGULAMALARI."— Sunum transkripti:

1 Konu 15: TARIM VE TOPRAK REFORMU KAVRAMI VE DÜNYA`DAKİ UYGULAMALARI

2 İÇİNDEKİLER 1. Tarım ve Toprak Reformu Kavramları 2. Dünya`da Toprak Kullanım Şekilleri 3. Dünya`da Toprak Kullanım Şekillerinin Değiştirilmek İstenmesinin Nedenleri 4. Dünya`da Toprak Reformunun Bazı Ülkelerdeki Uygulamaları

3 1.Tarım ve Toprak Reformu Kavramları 1.1.Geleneksel Toprak Reformu Kavramı Tarihin en eski çağlarından beri insanlar ile toprak arasında hukuksal ilişkiler toplumların çözmek zorunda oldukları en çetin sorunlar olarak ortaya çıkmıştır.

4 1.1.Geleneksel Toprak Reformu Kavramı Birinci dünya savaşından sonra bir çok ülke toprak reformu yapmıştır.Yapılan reformlarda iki tip yaklaşımla karşılaşıyoruz. Büyük topraklar kamulaştırılarak topraksız köylülere küçük parçalar halinde dağıtılmıştır.Bu yöntem ile kamulaştırılan mülkler eskiden tek bir işletme iken şimdi küçülmüştür. Büyük topraklar kamulaştırılarak topraksız köylülere küçük parçalar halinde dağıtılmıştır.Bu yöntem ile kamulaştırılan mülkler eskiden tek bir işletme iken şimdi küçülmüştür. Büyük mülk sahiplerinin mülkleri kamulaştırılarak kiracı ya da ortakçılara dağıtılmıştır.Bu yöntemde işletme büyüklüklerinde bir değişiklik olmamıştır. Büyük mülk sahiplerinin mülkleri kamulaştırılarak kiracı ya da ortakçılara dağıtılmıştır.Bu yöntemde işletme büyüklüklerinde bir değişiklik olmamıştır. Her iki durumda da toprak reformu toplumsal eşitliğin ve daha adil bir gelir dağılımının aracı olarak görülmüştür.

5 1.1.Geleneksel Toprak Reformu Kavramı Geleneksel toprak reformu denilince; geniş toprak mülkiyetinin belirlenmiş bir sınırdan yukarısının kamulaştırılarak, topraksız ya da az topraklı köylülere dağıtımı anlaşılır. Geleneksel toprak reformu kavramı amaca tam olarak hizmet etmemektedir. Topraklandırılan çiftçi, işletmesini çevirebilmek için yatırım ve işletme sermayesine, kredi yardımlarına, pazarlama önlemlerine ihtiyaç duyar.

6 1.2.Tarım Reformu Kavramı Tarım Reformu, toprak mülkiyet sisteminde yapılacak köklü bir değişiklik ile çiftçilerin topraklandırılmasının yanında, tarımın makineleşmesi, kredi kolaylıkları, tarımsal vergiler, pazarlama eğitimi, iyi tohum, sulama, gübreleme vb. alanlarında da destek olunması olarak açıklanabilir.

7 1.2.Tarım Reformu Kavramı İkinci Dünya Savaşı sonrasında bir çok az gelişmiş ülke toprak reformu konusunda atağa geçmiştir. Bu genel eğilimi gören ABD 1950`lerden başlayarak Toprak Reformu gerçekleştirilmesi taraftarı bir tutum sergilemiştir. ABD toprak reformu kavramını daha da genişletmiştir.Bu yeni reform anlayışı, geleneksel anlamda bir toprak reformu anlayışının eksik taraflarını kapatmakta yani; tarımsal üretimin artırılması ve tarımsal uğraşının düzenlenmesi için alınabilecek bütün önlemleri bu kavramın içine sokmaktadır.

8 1.3.Gerçek Bir Toprak Reformu Kavramı Gerçek anlamda bir toprak reformu, geniş toprakların belirli bir sınırının üzerindeki kısmının kamulaştırılarak, bunların topraksız ve az topraklı çiftçilere dağıtımını sağlamak ve bu topraklandırılan çiftçiler yararına sözü edilen bütün tarım reformu önlemlerini almak demektir.

9 2.Dünya`da Toprak Kullanım Şekilleri 2.1.Ortakçılık Sistemi 2.2.Kiracılık Sistemi 2.3.Mal sahibinin İşletmeci Olduğu Sistem 2.4.Kapitalist Sistem 2.5.Kooperatif İşletmeleri 2.6.Kolektif İşletmeler 2.7.Devlet Çiftlikleri

10 2.Dünya`da Toprak Kullanım Şekilleri 2.1.Ortakçılık Sistemi Arazisini işlemek isteyen kimse ile yapılan anlaşma gereğince, arazi sahibinin üretim girdilerine belli bir hisse ile katılarak ve üretim sonundaki hasılattan belli bir pay alarak, arazisinde tarım yapılmasına izin vermesidir.

11 2.2.Kiracılık Sistemi Arazi sahibinin, arazisini anlaşılmış bir bedel karşılığı işlemek isteyen kişiye kullandırmasıdır. 2.3.Mal Sahibinin İşletmeci Olduğu Sistem Arazi sahibinin dışarıdan en az işçilik desteği alarak aile işgücü ile yürüttüğü sistemdir.

12 2.4.Kapitalist Tarım İşletmeleri Geniş arazilerde yüksek mekanizasyon, işçilik ve dışardan işgücü yardımı ile çalışan işletmelerdir. 2.5.Kooperatif İşletmeleri Arazi alanları ve yapılan tarımın yoğunluğu itibari ile optimum ölçeğin altındaki arazi sahiplerinin bir araya gelerek ortak tarımsal yayım, girdi temini, ortak makine kullanımı, ortak üretim, işleme ve pazarlama yaparak optimum ölçeği sağladıkları işletmelerdir.

13 2.6.Kolektif İşletmeler Devletin sahip olduğu arazilerin yönetim ilkelerini belirlediği ve toprağı kullanma, yönetme, işleme ve gelirini alma hakkını çiftçilere devrettiği işletmelerdir. 2.7.Devlet Çiftlikleri Devletin sahip olduğu arazileri ücretli işçiler ile işlettiği sistemdir.

14 3.Dünya`da Toprak kullanım Şekillerinin Değiştirilmek İstenmesinin Nedenleri  Kiracı ve ortakçıların toprağa sahip olma istekleri,  Kiracıların daha az kira ödemek istemeleri; çünkü arazi sahipleri, seçeneksizliğin oluşturduğu yüksek talep karşısında kiraları çok yukarıları çekerler,  Ortakçıların hasılattan daha fazla pay istemeleri,  Politik gücün yeniden dağıtılması isteği.

15 4.Dünya`da Toprak Reformunun Bazı Ülkelerdeki Uygulamaları 4.1.Fransa Fransa`da yapılan toprak reformu, modern dünyadaki toprak mülkiyeti değişikliğinin ilk örneği olarak kabul edilir. Fransız Devrimi öncesi, kutuplu bir yapı vardı.Büyük mülk sahiplerinin arazilerinde serfler(çiftçiler) kiracı olarak hayatlarını sürdürüyorlardı.Ayrıca yalnızca serflerin vermek zorunda olduğu vergiler altında eziliyorlardı.

16 4.1.Fransa 1789 Fransız Devrimi sonrasında gerçekleşen Toprak Reformu ile hem serflik hem de toprakla ilgili tüm kiralar ve vergiler kaldırıldı.Kiracılar ve serfler işledikleri toprağın sahibi oldular.Klasik feodalizm bitti. Ancak ekonomik anlamda başarı sınırlı kaldı; çünkü toprak reformu tarımsal sermaye,kredi, pazarlama gibi olanaklarla desteklenmedi.

17 4.2.İngiltere İngiltere arazi problemlerini çözmeye küçük toprak sahibi olan köylüleri kontrollü bir biçimde şehirlere göndererek, arazileri toplulaştırarak, büyük ölçekli işletmeleri ve özel mülkiyeti destekleyerek başladı.

18 4.3.İsveç ve Danimarka İsveç ve Danimarka, 1827-1830 yılları arasında, köylülerin zorunlu tarım işçisi olarak kullanılmasını sağlayan adaletsiz sistemi barışçıl yollarla kaldırmayı başardı ve arazileri toplulaştırarak hazine arazileriyle birlikte köylerdeki çiftçilere dağıttı.

19 4.4.Almanya, İtalya ve İspanya Bu ülkeler Fransa`dan etkilenmelerine rağmen ancak 1848 yılından sonra küçük çiftçileri işledikleri arazinin sahibi yapabildiler.

20 4.5.İrlanda İrlanda toprak reformundan sonuç alabilmek için yaklaşık 100 yıl uğraşmıştır. İrlanda` nın 1930`lar da ikiye ayrılmasından sonra toprağı kiralayarak işleyen çiftçiler işledikleri arazileri devletin sübvansiyonları ile satın alabildiler.

21 4.6.Macaristan 1853`de çıkan genelge ile zorunlu tarım işçiliği ve feodal vergiler kaldırıldı.Serfler hürriyetlerine kavuştu, arazi alım satımı başladı, toplulaştırma özendirildi.

22 4.7.Bulgaristan Serflerin ilk serbest kalması 1850`lerde Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştiyse de gerçek reform 1880`deki bağımsızlıktan sonra olmuştur. Ortakçıların ve ücretli işçilerin içinde olduğu tüm çiftçilerin kesintisiz olarak son 10 yıldır içinde tarım yaptıkları arazilerin sahibi oldular.

23 4.8.Rusya Reform öncesinde Rusya`da sadece 1000 aile 70 milyon hektar araziye sahipti ve bu arazilerden kira alıyordu. Toprak reformu ile önce feodal beylerin hükmü altında bulunan serflik kaldırıldı ve işledikleri araziler onlara dağıtıldı.Arazide bulunan taşınmazlar ve çiftlik evleri çiftçinin mülkiyetine geçerken, arazi köy malı sayıldı.

24 4.8.Rusya 1863`te imparatorluk ailesine mensup olan serflerde hürriyetine kavuştular ve feodal beylerin serflerine oranla daha büyük bir arazi işleme hakkını elde ettiler. 1866`da devletin serfleri de hürriyetine kavuştu ve fiilen üzerlerinde bulundukları arazileri para karşılığı kiralama hakkını aldılar. Zorlayıcı köy mevzuatları ve ödedikleri tazminat nedeniyle çiftçiler arazilerini koruyamadılar. Buna ek olarak serfler arasındaki farklı muameleler de toplumsal rahatsızlık yaratmaya başladı.

25 4.8.Rusya 1917`de Stalin devrim ile başa geldi ve kolektif kullanım uygulamalarını başlattı. Toplam üretim ve verimlilik arttı; çiftçiler sağlık, eğitim ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi gibi haklara kavuştular.

26 4.9.Japonya 1920`lerin başında yaşanan krizde tarım ürünleri fiyatlarının düşmesi, ilerleyen yıllarda endüstrideki işsizliğinde eklenmesi ile, kiracıların geliri iyice azaldı buna ek olarak toprak sahiplerinin arazilerini kiralamaktan vazgeçmeye başlamaları tartışmaları iyice büyüttü. 1924`te çıkan Tarım Arazisi Adaptasyon Yasasında 1945`de revizyon yapılarak 5 hektarın üzerindeki tüm tarım arazilerinin devlete zorunlu transferini gerektiriyordu; ayrıca ayni ödenen arazi kiraları nakdiye çevriliyordu buda arazi kiralarını enflasyonist olan bu ortamda oldukça düşürüyordu.

27 4.9.Japonya 1945 yılında ABD işgal kuvvetlerinin baskısı ile yasa bir kez daha revizyon geçirdi ve 1946 yılında meclisten geçti, yasaya göre:  Tarım arazisinin bulunduğu köyde yaşamayan arazi sahiplerinin tüm arazileri devletçe zorunlu satın alınacaktı,  Tarım arazisi sahiplerinden 3 hektarın üstündeki araziyi bizzat işleyenlerden arazinin verimsiz işletilmesi sonucunda, 3 hektarın üzerindeki kısım gene devletçe zorunlu satın alınacaktı,

28 4.9.Japonya  Devlet satın alma fiyatının hesaplanmasında bir sistem kullanılmakla beraber enflasyon etkisiyle değer çok düşüyordu,  Devlet ödemeyi bu enflasyonist ortamda 30 yılda %3,2 faizle yapacaktı. Uygulama sırasında toplam 5.5 milyon ailenin mülkiyet hakları değişti.2 yılda 1.630 milyon hektar arazi kamulaştırıldı ve işleyenlere derhal satıldı.

29 4.10.Güney Kore 1949`da çıkan Toprak Reformu Yasası ile kiracılık sona erdirildi ve yerine küçük toprak mülkiyetleri oluşturuldu. Yasaya harfiyen uyuldu. Reform dış kaynaklı yardımlarla desteklendi.

30 4.11.Tayvan Tayvan`da toprak reformu 1949-1953 arasında 3 aşamalı olarak gerçekleşti. Birinci aşamada, üretim değerinin %70`ine kadar ulaşabilen kiralar %37.5`e kadar düşürüldü. İkinci aşamada, kiraya verilen kamu arazileri kiracılara satıldı. Üçüncü aşama ise kiralanan özel mülkiyetler devletçe satın alınıp kiracılarına satıldı. Tayvan`da ki reformun en yenilikçi tarafı ise arazi sahiplerine arazilerin karşılığında kısmen endüstri alanında hisse senetleri de verilmesidir.

31 4.12.Etiyopya ve Mozambik Toprak Reformu 1975`de Etiyopya da 1979`da Mozambik`te radikal bir şekilde yapıldı.Her ülkede de arazilerin kontrolü devletin eline geçti.Devlet tarafından işletilen araziler dışındaki araziler birbirine çok yakın büyüklükte küçük aile işletmeleri haline geldiler.

32 4.13.Venezüella 1998`de başkan seçilen Hugo Chavez, toprak dağıtımındaki işsizliğin çok ileri aşamada olduğu bir mirası devralmıştır.  Nüfusun %5`i tarım alanlarının dörtte üçünün sahibiydi  Nüfusun %87`si şehirlerde yaşıyordu. Chavez 1999`da ve 2001`de birbirine destekleyecek şekilde çıkardığı iki yasa ile sorununu aşmaya çalıştı.

33 4.13.Venezüella 2001`de devreye giren Toprak ve Kalkınma Yasası, Arazi mülkiyetini sınırlandırmak, Arazi mülkiyetini sınırlandırmak, Üretimde olmayan araziyi vergilendirmek, Üretimde olmayan araziyi vergilendirmek, Özellikle devlete ait olup da kullanılmayan arazileri topraksız çiftçilere ve kooperatiflere dağıtmak, Özellikle devlete ait olup da kullanılmayan arazileri topraksız çiftçilere ve kooperatiflere dağıtmak, 5 bin hektardan büyük toprak sahiplerinin tarım yapılmayan boş arazilerini dağıtmak amacıyla piyasa değeriyle kamulaştırmak amacını güdüyordu. 5 bin hektardan büyük toprak sahiplerinin tarım yapılmayan boş arazilerini dağıtmak amacıyla piyasa değeriyle kamulaştırmak amacını güdüyordu.

34 4.13.Venezüella 2002 yılında çiftçilere toprak dağıtmakla görevli olan Ulusal Toprak Enstitüsü kuruldu. Mart 2003`te de arazi edinimine ve tarımsal krediye olanak veren köye dönüş projesini de başlattı. Arazi sahibi olmak ve ekonomik desteğe ihtiyacı olan çiftçilerin Ulusal Toprak Enstitüsüne başvurması ve tarım kartı edinmesi gerekiyordu. 2004 yılının sonu itibari ile tarım kartları yolu ile 130 bin çiftçi ailesine ve kooperatifine 2.2 milyon hektarlık tarım arazisinde tarım izni verildi.

35 4.14.Brezilya 1985 yılında askeri idare yerini sivil idareye bıraktı, sivil idare dört yıl içinde 82 bin aileye 4.3 milyon hektar arazi dağıttı. Topraksız işçi hareketinin çabalarıyla bir yılda hem kamulaştırma hem de toprak dağıtımı arttı, 4 yılda 373 bin aileye 8 milyon hektar arazi dağıtıldı.

36 4.14.Brezilya Bu harekat arazi sahiplerinin büyük güçlerine rağmen açıkça arazi işgaliydi.Yerel gruplar mevcut yasaya göre kamulaştırma statüsündeki arazileri belirliyor, yüzlerce aile ile birlikte buralara yerleşiyor ve çiftliğe başlıyorlardı. Son yıllarda Dünya Bankasının ve kapitalist şirketlerin ardından topraksız işçi hareketi faaliyetlerine hız vermiştir.

37 SONUÇ  Ülkenin toprak reformu yapıldığı sıradaki yönetim şekli, reformun zamanı, çevre ülkelerindeki ve dünyadaki eğilim gibi konulardan etkilenmiştir.  Ama eşitlik kaynakların adil sosyal adalet gibi kavramları hemen hemen her ülkenin toprak reformunda ilk çıkış noktası olmuştur.  Ayrıca tek başına toprak mülkiyet sisteminin değiştirilmesi yoluyla yapılan reformlar başarılı olamamış,bununla birlikte reformu çiftçilere yönelik kredi, pazarlama gibi enstrümanlarla desteklemek ile başarılı reformlar gerçekleştirilmiştir.