Ticari İşletme Hukuku Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD © myolcu.

... konulu sunumlar: "Ticari İşletme Hukuku Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD © myolcu."— Sunum transkripti:

1 Ticari İşletme Hukuku Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD © myolcu

2 Haksız Rekabet I. Rekabet ve Rekabet Hakkı Rekabet Piyasa ekonomisi ilkesini benimsemiş ülkelerde vazgeçilemez bir araçtır. Piyasada faaliyet gösteren işletmelerin özgürce ekonomik kararlar alabilmesini temin eden bir yarıştır. Rekabet toplumun, ekonominin ve teknolojinin gelişmini sağlar. © myolcu

3 Haksız Rekabet I. Rekabet, Rekabet Hakkı ve Haksız Rekabet Kavramları Rekabet Hakkı Rekabette bulunan rakipler AY gereğince rekabet hakkına sahip olurlar. İnsanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazır- lamak da devletin temel amaç ve görevlerindendir (AY.m.5). Devlet, özel teşebbüslerin millî ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak tedbirleri alır (AY.m.48/2). Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasada fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler (167/1 Rekabet hakkı iki şekilde kötüye kullanıla ve ihlal edilebilir : Bu hakkın kötüye kullanılması (haksız rekabet) Bu hakkın sınırlandırılması (rekabetin sınırlandırılması) © myolcu

4 Haksız Rekabet II. Haksız Rekabet Kavramı ve Unsurları Kavram Rakipler veya tacirler ile müşteriler arasındaki ilişkilerin dürüstlük kurallarına aykırı davranışlarla ve ticari uygumlalarla etkilenmesi (ihlali edilmesi) zarar veya zarar tehlikesini de doğurmaktaysa bu durum, haksız rekabet sayılır. Unsurları 1) Rakipler veya tacirler ile müşteriler arasında ilişkiler bulunmalı 2) Bu ilişkiler dürüstlük kurallarına aykırı davranışlar ve ticari uygulmalarla etkilenmeli (ihlal edilmeli) 3) Bu ihlal sonucunda zarar veya zarar tehlikesi oluşmalı 4) Uygun illiyet bağı bulunmalı © myolcu

5 Haksız Rekabet II. Haksız Rekabet Kavramı ve Unsurları MevzuatTBK.m.57 Gerçek olmayan haberlerin yayılması veya bu tür ilanların yapılması ya da dürüstlük kurallarına aykırı diğer davranışlarda bulunulması yüzünden müşterileri azalan veya onları kaybetme tehlikesiyle karşılaşan kişi, bu davranışlara son verilmesini ve kusurun varlığı hâlinde zararının giderilmesini isteyebilir. Ticari işlere ait haksız rekabet hakkında TTK `u hükümleri saklıdır. © myolcu

6 Haksız Rekabet II. Haksız Rekabet Kavramı ve Unsurları MevzuatTTK.m.54-63 TTK.m.54: I - Amaç ve ilke (1) Haksız rekabete ilişkin bu Kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır. (2) Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır. © myolcu

7 Haksız Rekabet II. Haksız Rekabet Kavramı ve Unsurları Mevzuat İthallatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun Bu Kanun, ithalatta haksız rekabet hallerinden dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalatın sebep olduğu zarara karşı bir üretim dalının korunması amacıyla yapılacak işlemlere, alınacak önlemlere, gerekli ilke ve uygulama kararlarını verecek bir Kurul oluşturulmasına ve bunun görevlerine ilişkin usul ve esasları kapsar (m.1). Damping: Bir malın Türkiye'ye ihraç fiyatının, benzer malın normal değerinin altında olmasıdır. Sübvansiyon: Menşe veya ihracatçı ülkenin fayda sağlayan, doğrudan veya dolaylı mali katkısını veya GATT 1994'ün XVI ncı maddesi çerçevesinde herhangi bir gelir veya fiyat desteğidir © myolcu

8 Haksız Rekabet III. Baçlıca Haksız Rekabet Örnekleri TTK.m.55: A. Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlar sergilmek B. Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek C. Başkalarının iş ürünlerinden yetkisiz yararlanmak D. Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı olarak ifşa etmek E. İş şartlarına uymamak F. Dürüstlük kuralına aykırı işlem şartları kullanmak © myolcu

9 Haksız Rekabet A. Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlar sergilmek 1. Kötülemek 2. Kendisini veya üçüncü kişiyi haksız yolla rekabette öne geçirmek 3. Üstün bir yeteneğe malik olduğu zannını uyandırmıya çalışmak 4. Karıştırılmaya yola açan hareketler yapmak 5. Karşılaştırmalı Reklamlar yapmak 6. Yem ile aldatmak (göstermelik işi) 7. Müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmak 8. Müşterinin karar verme özgürlüğünü sınırlamak 9. Gizlemek 10. Taksitle satım sözleşmelerine veya buna benzer hukuki işlemlere ilişkin kamuya yapılan ilanlarda belirli hususları belirtmemek ilişkin kamuya yapılan ilanlarda belirli hususları belirtmemek 11. Tüketici kredilerine ilişkin kamuya yapılan ilanlarda belirli hususları belirtmemek hususları belirtmemek 12. Eksik veya yanlış bilgiler içeren sözleşme formülleri kullanmak © myolcu

10 Haksız Rekabet A. Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlar sergilmek 1. Kötülemek Başkalarını veya onların mallarını, iş ürünlerini, fiyatlarını, faaliyetlerini veya ticari işlerini yanlış, yanıltıcı veya gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek (TTK,m.55/1,a,1), © myolcu

11 Haksız Rekabet 2. Kendisini veya üçüncü kişiyi haksız yolla rekabette öne geçirmek Kendisi, ticari işletmesi, işletme işaretleri, malları, iş ürünleri, faaliyetleri,fiyatları,stokları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunmak veya aynı yollarla üçüncü kişiyi rekabette öne geçirmek (TTK.m.55/1,a,2). a) Kendisini haksız yolla rekabette öne geçirmek b) 3. Kişiyi haksız yolla rekabette öne geçirmek © myolcu

12 Haksız Rekabet 3. Üstün bir yeteneğe malik olduğu zannını uyandırmıya çalışmak Paye, diploma veya ödül almadığı hâlde bunlara sahipmişçesine hareket ederek müstesna yeteneğe malik bulunduğu zannını uyandırmaya çalışmak veya buna elverişli doğru olmayan meslek adları ve sembolleri kullanmak (TTK.m.55/1,a,3), © myolcu

13 Haksız Rekabet 4. Karıştırılmaya yola açan hareketler yapmak Başkasınınmalları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak (TTK.m.55/1,a,4), © myolcu

14 Haksız Rekabet 5. Karşılaştırmalı Reklamlar yapmak Kendisini, Kendisini,mallarını, iş ürünlerini, faaliyetlerini,fiyatlarını, gerçeğe aykırı, yanıltıcı, rakibini gereksiz yere kötüleyici veya gereksiz yere onun tanınmışlığından yararlanacak (sömürecek) şekilde başkaları,malları, iş ürünleri veya fiyatlarıyla karşılaştırmak ya da üçüncü kişiyi benzer yollardan öne geçirmek (TTK.m.55/1,a,5). © myolcu

15 Haksız Rekabet 6. Yem ile aldatma (göstermelik işi) Seçilmiş bazı malları, iş ürünlerini veya faaliyetleri birden çok kere tedarik fiyatının altında satışa sunmak, bu sunumları reklamlarında özellikle vurgulamak ve bu şekilde müşterilerini, kendisinin veya rakiplerinin yeteneği hakkında yanıltmak; şu kadar ki, satış fiyatının, aynı çeşit malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerinin benzer hacimde alımında uygulanan tedarik fiyatının altında olması hâlinde yanıltmanın varlığı karine olarak kabul olunur (TTK.m.55/1,a,5). Tedarik fiyatı: malın satıcaya mal olduğu fiyattır. Not: Davalı, gerçek tedarik fiyatını ispatladığı takdirde bu fiyat değerlen- dirmeye esas olur (TTK.m.55/1,a,6). © myolcu

16 Haksız Rekabet 7. Müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmak MüşteriyiArmağanlar,primler, ödüller ve promosyonlar gibi avantajlar vaad ederek fazla düşünmeden karar almaya yöneltemek (55/1,a,7.) 2 eylem var: -Müşterinin karar verme özgürlüğününü yanıltma ile ortadan kaldırmak -Değişik yolarla malın gerçek değeri saklanarak, müşterininmalın gerçek değerini düşünmekten uzaklaştırmak © myolcu

17 Haksız Rekabet 8. Müşterinin karar verme özgürlüğünü sınırlamak Müşterinin karar verme özgürlüğünü özellikle saldırgan satış yöntemleri ile sınırlamak (TTK.m.55/1,a,8). Özellikle saldırgan satış yöntemi olmalı: Müşteri değişik pisikolojik bir duruma düşürülerek yapılan satışlar Şaşırtma ile yapılan, Beklenmedik bir şekilde kapıdan yapılan, Yoldan mecburen çevrilerek yapılan, satışlar saldırgan satışlara örnektir. © myolcu

18 Haksız Rekabet 9. Gizleme Malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerin özelliklerini, miktarını, kullanım amaçlarını, yararlarını veya tehlikelerini gizlemek ve bu şekilde müşteriyi yanıltmak (TTK.m.55/1,a,9). © myolcu

19 Haksız Rekabet 10. Taksitle satım sözleşmelerine veya buna benzer hukuki işlemlere ilişkin kamuya yapılan ilanlarda belirli hususları belirtmemek ilişkin kamuya yapılan ilanlarda belirli hususları belirtmemek Taksitle satım sözleşmelerine veya Taksitle satım sözleşmelerine veya buna benzer hukuki işlemlere ilişkin kamuya yapılan ilanlarda (veya reklamlarda) unvanını açıkça belirtmemek, peşin veya toplam satış fiyatını veya taksitle satımdan kaynaklanan ek maliyeti TL`sı ve yıllık oranlar üzerinden belirtmemek (TTK.m.55/1,a,10). © myolcu

20 Haksız Rekabet 11. Tüketici kredilerine ilişkin kamuya yapılan ilanlarda belirli hususları belirtmemek hususları belirtmemek Tüketici kredilerine ilişkin kamuya yapılan ilanlarda (reklamlarda) unvanını açıkça belirtmemek veya kredilerin net tutarlarına, toplam giderlerine, efektif yıllık faizlerine ilişkin açık beyanlarda bulunmamak (TTK.m.55/1,a,11). © myolcu

21 Haksız Rekabet 12. Eksik veya yanlış bilgiler içeren sözleşme formülleri kullanmak İşletmesine ilişkin faaliyetleri çerçevesinde, taksitle satım veya tüketici kredisi sözleşmeleri sunan veya akdeden ve bu bağlamda sözleşmenin konusu, fiyatı, ödeme şartları, sözleşme süresi, müşterinin cayma veya fesih hakkına veya kalan borcu vadeden önce ödeme hakkına ilişkin eksik veya yanlış bilgiler içeren sözleşme formülleri kullanmak (TTK.m.55/1,a,12). © myolcu

22 Haksız Rekabet B. Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek; özellikle; 1. Müşterileri başkalarıyla yapmış oldukları sözleşmeleri ihlale yöneltmek 2. Üçüncü kişilerin çalışanlarını iğfal ile çıkar sağlamayı amaçlamak 3. Çalışanları sırları ifşa etmeye veya ele geçirmeye yöneltmek 4. Alıcının veya kredi alan kişinin sözleşmeden caymasına veya peşin satış sözleşmesini feshetmesine yöneltmek © myolcu

23 Haksız Rekabet 1. Müşterileri onları başkalarıyla yapmış oldukları sözleşmeleri ihlale yöneltmek Müşterilerle kendisinin bizzat sözleşme yapabilmesi için, onları başkalarıyla yapmış oldukları sözleşmelere aykırı davranmaya yöneltmek (TTK.m.55/1,b,1). © myolcu

24 Haksız Rekabet 2. Üçüncü kişilerin çalışanlarını iğfal ile çıkar sağlama Üçüncü kişilerin işçilerine, vekillerine ve diğer yardımcı kişilerine, hak etmedikleri ve onları işlerinin ifasında yükümlülüklerine aykırı davranmaya yöneltebilecek yararlar sağlayarak veya önererek, kendisine veya başkalarına çıkar sağlamaya çalışmak (TTK.m.55/1,b,2). © myolcu

25 Haksız Rekabet 3. Çalışanları sırları ifşa etmeye veya ele geçirmeye yöneltmek İşçileri, vekilleri veya diğer yardımcı kişileri, işverenlerinin veya müvekkillerinin üretim ve iş sırlarını ifşa etmeye veya ele geçirmeye yöneltmek (TTK.m.55/1,b,3)., © myolcu

26 Haksız Rekabet 4. Alıcının veya kredi alan kişinin sözleşmeden caymasına veya peşin satış sözleşmesini feshetmesine yöneltmek Onunla kendisinin bu tür bir sözleşme yapabilmesi için, taksitle satış, peşin satış veya tüketici kredisi sözleşmesi yapmış olan alıcının alıcının veya veya kredi alan kişinin, kredi alan kişinin, bu sözleşmeden caymasına veya peşin satış sözleşmesi yapmış olan alıcının bu sözleşmeyi feshetmesine yöneltmek (TTK.m.55/1,b,4). © myolcu

27 Haksız Rekabet C. Başkalarının iş ürünlerinden yetkisiz yararlanmak 1. Kendisine emanet edilmiş iş ürününden yetkisiz yararlanmak 2. Kendisine yetkisiz olarak tevdi edilmiş veya sağlanmış iş ürünlerinden yararlanmak 3. Başkasına ait pazarlanmaya hazır çalışma ürünlerden yararlanmak © myolcu

28 Haksız Rekabet 1. Kendisine emanet edilmiş iş ürününden yetkisiz yararlanmak Kendisine emanet edilmiş teklif, hesap veya plan gibi bir iş ürününden yetkisiz yararlanmak (TTK.m.55/1,c,1). © myolcu

29 Haksız Rekabet 2. Kendisine yetkisiz olarak tevdi edilmiş veya sağlanmış iş ürünlerinden yararlanmak Üçüncü kişilere ait teklif, hesap veya plan gibi bir iş ürününden, bunların kendisine yetkisiz olarak tevdi edilmiş veya sağlanmış olduğunun bilinmesi gerektiği hâlde, yararlanmak (TTK.m.55/1,c,2). © myolcu

30 Haksız Rekabet 3. Başkasına ait pazarlanmaya hazır çalışma ürünlerden yararlanmak Kendisinin uygun bir katkısı olmaksızın başkasına ait pazarlanmaya hazır çalışma ürünlerini teknik çoğaltma yöntemleriyle devralıp onlardan yararlanmak (TTK.m.55/1,c,3). © myolcu

31 Haksız Rekabet D. Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı olarak ifşa etmek Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı olarak ifşa etmek (TTK.m.55/1,d). Özellikle, gizlice ve izinsiz olarak ele geçirdiği veya başkaca hukuka aykırı bir şekilde öğrendiği bilgileri ve üretenin iş sırlarını değerlendiren veya başkalarına bildiren dürüstlüğe aykırı davranmış olur. dürüstlüğe aykırı davranmış olur. © myolcu

32 Haksız Rekabet E. İş şartlarına uymamak İş şartlarına uymamak (TTK.m.55/1,e). Özellikle, kanun veya sözleşmeyle, rakiplere de yüklenmiş olan veya bir meslek dalında veya çevrede olağan olan iş şartlarına uymayanlar dürüstlüğe aykırı davranmış olur. © myolcu

33 Haksız Rekabet F. Dürüstlük kuralına aykırı işlem şartları kullanmak. Dürüstlük kuralına aykırı işlem şartları kullanmak (TTK.m.55/1,f). Özellikle, yanıltıcı bir şekilde diğer taraf aleyhine; 1. Doğrudan veya yorum yoluyla uygulanacak kanuni düzenlemeden önemli ölçüde ayrılan, 2. Sözleşmenin niteliğine önemli ölçüde aykırı haklar ve borçlar dağılımını öngören, önceden yazılmış genel işlem şartlarını kullananlar dürüstlüğe aykırı davranmış olur. © myolcu

34 Haksız Rekabet IV. Haksız Rekabetin Sonuçları A. Hukuki Sorumluluk B. Cezai Sorumluluk © myolcu

35 Haksız Rekabet A. Hukuki Sorumluluk 1) Davalar a) Dava Çeşitleri aa) Tespit ab) Eda b) Dava tarafları DavacıDavalı c) Dava zamanaşımı d) Yetkili ve Görevli Mahkeme e) Kararın ilani ve etkisi 2) İhtiyati tedbir © myolcu

36 Haksız Rekabet a) Dava Çeşitleri aa) Tespit Davası Haksız rekabet sebebiyle müşterileri, kredisi, meslekî itibarı, ticari faaliyetleri veya diğer ekonomik menfaatleri zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek olan kimse; fiilin haksız olup olmadığının tespitini isteyebilir. (m.56/1,a), © myolcu

37 Haksız Rekabet a) Dava Çeşitleri ab) Eda Davası 1) Men davası (TTK.m.56/1,b) 2) Maddi durumun ortadan kaldırılması Haksız rekabetin sonucu olan maddi durumun ortadan kaldırılması (TTK.m.56/1,c) 3) Düzeletme davası Haksız rekabet yanlış veya yanıltıcı beyanlarla yapılmışsa bu beyanların düzeltilmesini (TTK.m.56/1,c) 4) İmha davası Tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise, haksız rekabetin işlenmesin- de etkili olan araçların ve malların imhasını (TTK.m.56/1,c) © myolcu

38 Haksız Rekabet ab) Eda Davası 5) Maddi tazminat davası Kusur ve zarar varsa (TTK.m.56/1,d) Kusur ve zarar varsa (TTK.m.56/1,d) Not 1: Davacı lehine ve (d) bendi hükmünce tazminat olarak hâkim, haksız rekabet sonucunda davalının elde etmesi mümkün görülen menfaatin karşılığına da karar verebilir (TTK.m.56/1,son) Not 2: TTK.m.56/1`nın (d) ve (e) bentlerinde yazılı davalarda TBK`u hükümleri uygulanır (TTK.m.58/3). © myolcu

39 Haksız Rekabet ab) Eda Davası 6) Manevi tazminat davası Kusur ve zıyan varsa (TTK.m.56/1,f) Kusur ve zıyan varsa (TTK.m.56/1,f) Not 1: TBK`nun 58. maddesinde öngörülen şartların varlığında manevi tazminat verilmesini isteyebilir. Kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir (TKB.m.58/1). Not 2: TTK.m.56/1`nın (d) ve (e) bentlerinde yazılı davalarda TBK`u hükümleri uygulanır (TTK.m.58/3). © myolcu

40 Haksız Rekabet b) Dava tarafları ba) Davacı 1) Zarar Gören veya Böyle Bir Tehlikeye Maruz Kalan Rakipler Haksız rekabet sebebiyle müşterileri,kredisi, meslekî itibarı, ticari faaliyetleri veya diğer ekonomik menfaatleri zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek olan kimse (TTK,m.56/1); © myolcu

41 Haksız Rekabet ba) Davacı 2) Müşteriler Ekonomik çıkarları zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek müşteriler de TTK.m.56/1`deki davaları açabilirler, ancak araçların ve malların imhasını isteyemezler (TTK.m.56/2) © myolcu

42 Haksız Rekabet ba) Davacı 3) Birlikler, Kurumlar, Örgütler Ticaret ve sanayi odaları, esnaf odaları, borsalar ve tüzüklerine göre üyelerinin ekonomik menfaatlerini korumaya yetkili bulunan diğer meslekî ve ekonomik birlikler ile tüzüklerine göre tüketicilerin ekonomik menfaatlerini koruyan sivil toplum kuruluşlarıyla kamusal nitelikteki kurumlar da TTK.m.56/1`in (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılı davaları açabilirler. (TTK.m.56/3) © myolcu

43 Haksız Rekabet bb) Davalı 1) HR`i gerçekleştirenler Haksız rekabet sebebiyle müşterileri, kredisi, meslekî itibarı, ticari faaliyetleri veya diğer ekonomik menfaatleri zarar gören veya böyle bir tehlikeyle karşılaşabilecek olan kimse dava açabilir. (TTK.m.56/1); 2) Adam Çalıştıranlar TTK.m.57/1 Haksız rekabet fiili, hizmetlerini veya işlerini gördükleri sırada çalışanlar veya işçiler tarafından işlenmiş olursa, TTK.m.56/1`in (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılı davalar, çalıştıranlara karşı da açılabilir. © myolcu

44 Haksız Rekabet 3) Basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşları 3a) 1. Sırada alyhlerinde TTK.m.56/1 a, b, c fıkraları gereğince dava açılabilinler Haksız rekabet, her türlü basın, yayın, iletişim ve bilişim işletmeleriyle, ileride gerçekleşecek teknik gelişmeler sonucunda faaliyete geçecek kuruluşlar aracılığıyla işlenmişse, TTK.m.56/1`in (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılı davalar, ancak, basında yayımlanan şeyin, programın; ekranda, bilişim aracında veya benzeri ortamlarda görüntülenenin; ses olarak yayımlananın veya herhangi bir şekilde iletilenin sahipleriile ilan veren kişiler aleyhine açılabilir (TTK.m.58/1); © myolcu

45 Haksız Rekabet 3) Basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşları 3b) 2. Sırada alyhlerinde TTK.m.56/1 a, b, c fıkraları gereğince dava açılabilinler Yukarıda anılan davalar, yazı işleri müdürü, genel yayın yönetmeni, program yapımcısı, görüntüyü, sesi, iletiyi, yayın, i-şim ve b-şim aracına koyan veya koyduran kişi ve ilan servisi şefi; aşağıdaki istisna hallerde HR`e ilişkin davalar açılabilir (TTK.m.58/1/c.2), © myolcu

46 Haksız Rekabet 2. Sırada alyhlerinde TTK.m.56/1 a, b, c fıkraları gereğince dava açılabildiği istisna haller: a)Ürün, sahibin veya ilan verenin haberi olmaksızın ya da onayına aykırı olarak yayımlanmış olamlı Yazılı basında yayımlanan şey, program, içerik, görüntü, ses veya ileti, bunların sahiplerinin veya ilan verenin haberi olmaksızın ya da onayına aykırı olarak yayımlanmışsa (TTK.m.58/1/a), b) Ürünün sahibinin veya ilan verenin kim olduğunun bildirilme- sinden kaçınılırsa Yazılı basında yayımlanan şeyin, programın, görüntünün, ses veya iletinin S-in veya İV-in kim olduğunun bildirilmesinden kaçınılırsa, c) Ürünü S-in veya İV-nin meydana çıkarılması veya bunlara karşı bir Türk mahkemesinde dava açılması mümkün olmazsa Başka sebepler dolayısıyla yazılı basında yayımlanan şeyin, programın, görüntünün, sesin, iletinin S-in veya İV-in meydana çıkarılması veya bunlara karşı bir Türk mahkemesinde dava açılması mümkün olmazsa (TTK.m.58/1), © myolcu

47 Haksız Rekabet 3) Basın, yayın, iletişim ve bilişim kuruluşları 3c) 3. Sırada alyhlerinde TTK.m.56/1 a, b, c fıkraları gereğince dava açılabilinler 2. Sırada aleyhlerinde dava açılabilinenler gösterilemiyorsa, işletme veya kuruluş sahibi aleyhine HR davası açılabilir (TTK.m.58/1/c.2), 3d) Sıraya bakılmadığı haller TTK.m.58/1`de öngörülen hâller dışında, aynı fıkrada sayılan kişilerden birinin kusuru hâlinde sıraya bakılmaksızın dava açılabilir (TTK.m.58/2). 3e) Tazminat davasının açıması TTK.m.56/1`in (d) ve (e) bentlerinde yazılı davalarda TBK`u hükümleri uygulanır (TTK.m.58/2). © myolcu

48 Haksız Rekabet 3e) Hizmet sağlayıcı alyehine davaların açılmadığı haller Haksız rekabet fiilinin iletimini başlatmamış, iletimin alıcısını veya fiili oluşturan içeriği seçmemiş veya fiili gerçekleştirecek şekilde değiştirmemişse, TTK.m.58/1`daki davalar hizmet sağlayıcısı aleyhine açılamaz; TTK.m.58/1`daki davalar hizmet sağlayıcısı aleyhine açılamaz; tedbir kararı verilemez (TTK.m.58/4). Mahkeme haksız rekabet eyleminin olumsuz sonuçlarının kapsamlı veya vereceği zararın büyük olacağı durumlarda ilgili hizmet sağlayıcısını da dinleyerek, haksız rekabet fiilinin sona erdirilmesini veya önlenmesine ilişkin tedbir kararını hizmet sağlayıcı aleyhine de verebilir veya içeriğin geçici olarak kaldırılması dâhil somut olaya uyan uygulanabilir başka tedbirler alabilir (TTK.m.58/4,c.2). © myolcu

49 Haksız Rekabet 1. Dava c) Dava zamanaşımı TTK.m.60/1 TTK.m. 56`de yazılı davalar, davaya hakkı olan tarafın bu hakların doğumunu öğrendiği günden itibaren 1 yıl ve her hâlde bunların doğumundan itibaren 3 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Şu kadar ki, haksız rekabet fiili aynı zamanda 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı TCK gereğince daha uzun dava zamanaşımı süresine tabi olan cezayı gerektiren bir fiil niteliğinde ise, bu süre hukuk davaları için de geçerli olur. © myolcu

50 Haksız Rekabet 1. Dava d) Yetkili ve Görevli Mahkeme 1) Yetkili Mahkeme HMK: Mahkemelerin yetkisi, diğer kanunlarda yer alan yetkiye ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, bu Kanundaki hükümlere tabidir (m.5/1) Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir (m.6/1). (2) Yerleşim yeri, TMK hükümlerine göre belirlenir (m.6/2). Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir (m.16). © myolcu

51 Haksız Rekabet d) Yetkili ve Görevli Mahkeme 2) Görevli Mahkeme TTK.m.4/1,a Her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları “ve çekişmesiz yargı işleri” ile tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın, TTK`da,... öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır. TTK.m.5/1 Aksine hüküm bulunmadıkça, dava olunan şeyin değerine veya tutarına bakılmaksızın ATM `si tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işlerine bakmakla görevlidir. © myolcu

52 Haksız Rekabet 1) Dava e) Kararın ilani ve etkisi 1) İlan Mahkeme, davayı kazanan tarafın istemiyle, gideri haksız çıkan taraftan alınmak üzere, hükmün kesinleşmesinden sonra ilan edilmesine de karar verebilir (m.59/1,c.1). İlanın şeklini ve kapsamını mahkeme belirler (m.59/1,c.2). 2) Etkisi Bir kimse aleyhine m.56/1, (b) ve (c) bentleri gereğince verilen hüküm, haksız rekabete konu malları, doğrudan veya dolaylı bir şekilde ondan ticari amaçla elde etmiş olan kişiler hakkında da icra olunur (TTK.m.56/4). Not: Bu durum HMK`daki karar taraflarını bağlar kuralının istisnasıdır. © myolcu

53 Haksız Rekabet A. Hukuki Sorumluluk 2. İhtiyati tedbir TTK.m.61/1 Dava açma hakkını haiz bulunan kimsenin talebi üzerine mahkeme, mevcut durumun olduğu gibi korunmasına, TTK.m.56/1`in (b) ve (c) bentlerinde öngörüldüğü gibi haksız rekabet sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılmasına, haksız rekabetin önlenmesine ve yanlış veya yanıltıcı beyanların düzeltilmesine ve diğer tedbirlere, HMK`nun ihtiyati tedbir hakkındaki hükümlerine göre karar verebilir. © myolcu

54 Haksız Rekabet 2. İhtiyati tedbir TTK.m.61/2 Ayrıca, hak sahibinin yetkilerine tecavüz oluşturması hâlinde cezayı gerektiren haksız rekabet konusu mallara, ithalat veya ihracat sırasında hak sahibinin talebi üzerine, gümrük idareleri tarafından ihtiyati tedbir niteliğinde el konulabilir. TTK.m.61/3 El koyma ile ilgili uygulama bu konudaki mevzuata tabidir. TTK.m.61/4 Gümrük idarelerindeki tedbir veya el koyma kararının tebliğinden itibaren 10 gün içinde, esas hakkında ilgili mahkemede dava açılmaz veya mahkemeden tedbir niteliğinde karar alınmazsa idarenin el koyma kararı ortadan kalkar. © myolcu

55 Haksız Rekabet B. Ceazi Sorumluluk 1. Gerçek Kişilerin cezai sorumluluğu 2. Tüzel Kişilerin cezai sorumluluğu © myolcu

56 Haksız Rekabet 1. Gerçek Kişilerin cezai sorumluluğu a) Suç sayılan fiiller TTK.m.62 a) TTK.m.55`de yazılı haksız rekabet fiillerinden birini kasten işlemek b) Kendi icap ve tekliflerinin rakiplerininkine tercih edilmesi için kişisel durumu, ürünleri, iş ürünleri, ticari faaliyeti ve işleri hakkında kasten yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek, c) Çalışanları, vekilleri veya diğer yardımcı kimseleri, çalıştıranın veya müvekkillerinin üretim veya ticaret sırlarını ele geçirmelerini sağlamak için aldatmak, d) Çalıştıranlar veya müvekkillerden, işçilerinin veya çalışanlarının ya da vekillerinin, işlerini gördükleri sırada cezayı gerektiren bir haksız rekabet fiilini işlediklerini öğrenip de bu fiili önlememek veya gerçeğe aykırı beyanları düzeltmemek © myolcu

57 Haksız Rekabet 1. Gerçek Kişilerin cezai sorumluluğu b) Cezası TTK.m.62 Fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde,..., TTK.m.62`nin her bir bent kapsamına giren fiiller dolayısıyla 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar. c) Şikayete tabi olması TTK.m.62 Fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, TTK.m.56 gereğince hukuk davasını açma hakkını haiz bulunanlardan birinin şikâyeti üzerine, her bir bent kapsamına giren fiiller dolayısıyla iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar. © myolcu

58 Haksız Rekabet 2) Tüzel kişilerin cezai sorumluluğu TTK.m.63/1 Tüzel kişilerin işlerini görmeleri sırasında bir haksız rekabet fiili işlenirse TTK.m.62 hükmü, tüzel kişi adına hareket eden veya etmesi gerekmiş olan organın üyeleri veya ortakları hakkında uygulanır. Haksız rekabet fiilinin bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine de karar verilebilir. © myolcu

59 Teşekkürler...