MESLEK İÇİ EĞİTİM SEMİNERİ 23-25 EKİM 2015 AFYONKARAHİSAR.

... konulu sunumlar: "MESLEK İÇİ EĞİTİM SEMİNERİ 23-25 EKİM 2015 AFYONKARAHİSAR."— Sunum transkripti:

1 MESLEK İÇİ EĞİTİM SEMİNERİ 23-25 EKİM 2015 AFYONKARAHİSAR

2

3  I-DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ ÖZELLİKLERİ  A-GENEL OLARAK  B-TANIMI  C-HUKUKİ NİTELİĞİ  D-ŞARTLARI  II-ZARAR VE TAZMİNATIN HESAPLANMASI  A-ZARAR HESABI  1-GÖZÖNÜNDE TUTULACAK ESASLAR  2-MENFAATLERİN DENKLEŞTİRİLMESİ  B-TAZMİNAT HESABI

4  I- DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ ÖZELLİKLERİ  A-GENEL OLARAK  ZARAR VEREN BİR OLAY, BİR KİŞİNİN ÖLÜMÜ SONUCUNU DOĞURABİLİR. BÖYLE BİR DURUMDA, BAZI KİŞİLER ONUN EKONOMİK DESTEĞİNDEN, MALİ YARDIM VE BAKIMINDAN YOKSUN KALABİLİRLER. İŞTE; ÖLDÜRÜLENİN BU DESTEK VE YARDIMINDAN YOKSUN KALANLARININ UĞRADIKLARI BU ZARARA, DESTEK KAYBINDAN DOĞAN ZARAR DENİR.  ÖLÜM NEDENİ İLE DOĞAN ZARARLAR ÖZEL DURUMLAR BAŞLIĞI ALTINDA 6098 SAYILI TBK’NIN 53. MADDESİNDE DÜZENLENMİŞTİR. BUNA GÖRE ÖLÜM HALİNDE BAŞKA KİMSELER, ÖLENİN YARDIMINDAN (DESTEĞİNDEN) YOKSUN KALMIŞLARSA, ONLARIN BU ZARARI TAZMİN EDİLMELİDİR.  BU BAĞLAMDA, DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI, ÖLÜM ZARARININ (TAM BÜTÜNLÜK ZARARI) KARŞILIĞI DEMEK DEĞİLDİR. BU ZARAR ASLINDA BİR YANSIMA ZARARIDIR. ANCAK; ÖYLE YANSIMA ZARARLARI VARDIR Kİ, KANUN KOYUCU YERİNDE OLARAK BUNLARIN TAZMİNİ İÇİN ÖZEL KURAL GETİRİR. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DA, YANSIMA ZARARININ SONUCUDUR.

5  B-TANIMI  Destekten yoksun kalma tazminatı, doktrinde ve uygulamada farklı şekillerde tanımlanmıştır.  Yargıtay, destekten yoksun kalma tazminatı çeşitli kararlarında şöyle tanımlamıştır:  “ÖLÜM NEDENİ İLE BORÇLAR YASASININ 45 NCİ MADDESİNE DAYANAN DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI; YOKSUN KALANLARLA ÖLENİN YAŞAYABİLECEKLERİ MUHTEMEL SÜRE İÇİNDE, ÖLENİN ÇALIŞIP KAZANABİLECEĞİ SÜREDEKİ KAZANCI TUTARINDAN DAVACILARA AYIRIP İLERİDE YAPABİLECEĞİ YARDIMININ TUTARININ PEŞİN VE TOPTAN ÖDETİLMESİNDEN İBARETTİR” (YİBK., 06.03.1978 TARİH, 3 SAYILI KARAR)

6  B-HUKUKİ NİTELİĞİ  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI, DESTEKTEN YOKSUN KALANIN ŞAHSINDA DOĞRUDAN DOĞRUYA DOĞAN, ASLİ VE BAĞIMSIZ BİR TALEP HAKKIDIR. YOKSUN KALAN, BU HAKKI ÖLENDEN MİRAS YOLU İLE DEĞİL, DOĞRUDAN DOĞRUYA, ASLİ BİR ŞEKİLDE KAZANMAKTADIR. TBK M. 53 GEREĞİNCE BU HAK DESTEĞİN MİRASÇI OLARAK GERİDE BIRAKTIĞI KİŞİLERE DEĞİL, FAKAT DESTEKTEN YOKSUN KALANLARA AİTTİR.  YOKSUN KALAN, BU HAKKI DOĞRUDAN DOĞRUYA ASLİ BİR ŞEKİLDE KAZANDIĞI İÇİN BU HAK ÜZERİNDE DESTEĞİN VEYA MİRASÇILARININ HERHANGİ BİR TASARRUF HAKKI YOKTUR. BU NEDENLE DESTEKTEN YOKSUN KALANIN TALEP HAKKI, BİR MİRAS HAKKI OLMAYIP, BİR TAZMİNAT HAKKIDIR. GERÇEKTEN YOKSUN KALANLARIN ÇEVRESİ, MİRASÇLARIN ÇEVRESİ İLE AYNI OLMAYIP, DAHA GENİŞTİR. YOKSUN KALAN, DESTEĞİN AYNI ZAMANDA MİRASÇISI OLSA VE MİRASI REDDETSE DAHİ, ŞARTLAR GERÇEKLEŞMİŞ İSE, DYK TAZMİNATI TALEP EDEBİLİR.

7  HATTA, DESTEKTEN YOKSUN KALAN KİŞİ, ÖLENİN MİRASÇISI OLUP DA, BU MİRASI REDDETSE DAHİ, ÖLÜMDEN SORUMLU OLAN KİŞİYE KARŞI DESTEKTEN YOKSUN KALMA İDDİASINI İLERİ SÜREBİLİR. ANCAK, MİRASI REDDETME SEBEBİ, MAL VARLIĞININ BORCA BATIK OLMASI İSE, DESTEĞİN BAKIM GÜCÜNE SAHİP OLMASI ŞARTI GERÇEKLEŞMEMİŞ OLACAĞINDAN, DESTEKTEN YOKSUN KALAN, TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNAMAYACAKTIR. KEZA, MİRASTAN ÇIKARMA VEYA MİRASTAN YOKSUNLUK HALLERİNDE, ÖLENİN, DESTEKTEN YOKSUN KALDIĞINI İDDİA EDEN ŞAHSA BAKMA İRADESİ BULUNMADIĞINDAN, MİRASÇININ TAZMİNAT TALEBİNİN REDDİ GEREKECEKTİR.  DESTEK KAYBINDAN DOĞAN ZARAR YANSIMA YOLUYLA UĞRANILAN BİR ZARAR OLUP ESASEN YANSIMA YOLUYLA UĞRANILAN ZARARLAR TAZMİN EDİLEMEZ İSE DE, TBK 53. MADDESİNDE DESTEK GÖRENLERİN TAZMİNAT TALEP EDEBİLECEĞİ AÇIKÇA HÜKME BAĞLANMIŞTIR.  DİĞER YANDAN BU HAKKIN AİLE HUKUKU VE DOLAYISIYLA HISIMLIKLA DA BİR İLGİSİ YOKTUR.  TAZMİNAT TALEBİ BİR NAFAKAT TALEBİ DE DEĞİLDİR. BU HAK ZARAR VERENİN NAFAKA MÜKELLEFİYETİNE DAYANMAMAKTADIR.

8  C-DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ ŞARTLARI  1-GENEL ŞARTLARI  HUKUKA AYKIRI BİR FİİL İLE DESTEĞİN ÖLÜMÜ  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEP EDEBİLMEK İÇİN KURAL OLARAK, FAİLİN HUKUKA AYKIRI BİR FİİLİ BULUNMALIDIR. KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİNDE İSE FAİLİN FİİLİ OLMASA DA SORUMLULUK DOĞABİLİR  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEP EDEBİLMEK İÇİN DESTEĞİN ÖLMÜŞ OLMASI ŞARTTIR. DESTEĞİN ÇALIŞMA GÜCÜNÜ TAMAMEN YİTİRMESİ GİBİ HUSUSLAR DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ KAPSAMINA DAHİL DEĞİLDİR

9  HUKUKA AYKIRI FİİLDEN ZARAR DOĞMASI  TBK 53. MADDESİ GEREĞİNCE HAKSIZ FİİL SONUCU MALVARLIĞINDA, MALİ OLARAK AZALMAYA YOL AÇAN KAYIPLAR TAZMİN EDİLİR  HUKUKA AYKIRI FİİL İLE ZARAR ARASINDA UYGUN İLLİYET BAĞININ BULUNMASI  TAZMİNAT TALEP EDEBİLMEK İÇİN FİİL İLE ZARAR ARASINDA İLLİYET BAĞI DA BULUNMALIDIR  İLLİYET BAĞINI KESEN HALLER TAZMİNAT TALEBİNİ DE ENGELLER  MÜCBİR SEBEP NİTELİĞİNDEKİ OLAYLAR  ZARAR GÖRENİN AĞIR KUSURU  ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN AĞIR KUSURU

10  HUKUKA AYKIRI FİİLİN KUSURLA İŞLENMİŞ OLMASI  HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN BİR DİĞER ŞARTI İSE KUSURDUR. FAİLİN ZARARDAN SORUMLU TUTULABİLMESİ KUSURLU OLMASINA BAĞLIDIR  GENEL OLARAK BÖYLE OLMAKLA BİRLİKTE BİR TEHLİKE SORUMLULUĞU OLAN KTK’NIN 85. MADDESİ GİBİ KUSURA DAYANMAYAN SORUMLULUK HALLERİNDE DE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEP EDİLEBİLİR

11  2-ÖZEL ŞARTLARI  a-DESTEK İLİŞKİSİNİN MEVCUDİYETİ  DESTEK KAVRAMI  BİR BAŞKASININ VEYA BAŞKALARININ GEÇİMİNİ KISMEN VEYA TAMAMEN SAĞLAYAN VEYA ÖLMESEYDİ SAĞLAYACAK OLAN KİŞİYE DESTEK DENİR. DESTEK KAVRAMI, SADECE GEÇMİŞTE VEYA HALİHAZIRDA YARDIMDA BULUNAN KİŞİYİ DEĞİL, GELECEKTE GELECEKTE YAKINLARINA BAKACAK OLAN KİŞİYİ DE KAPSAR. DESTEK TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNANAN, FİİLEN VE DÜZENLİ OLARAK BAKAN VEYA İLERİDE BAKMASI KUVVETLE MUHTEMEL OLAN KİMSEDİR. BU ANLAMDA DESTEK KAVRAMI, HUKUKİ İLİŞKİYİ DEĞİL, FİİLİ DURUMU HEDEF ALIR.

12  BU TARİFE GÖRE, DESTEK, FİİLİ DESTEK VE FARAZİ DESEK OLMAK ÜZERE İKİYE AYRILIR  GERÇEK DESTEK  ÖLÜM ANINDA, BAŞKASINA FİİLEN VE DÜZENLİ OLARAK BAKAN KİMSEYE GERÇEK DESTEK DENİR. BAKIM İLİŞKİSİ, FİİLİ, SÜREKLİ VE DÜZENLİ BİR NİTELİKTE OLMALIDIR. DESTEK, DESTEKLENEN KİŞİNİN GEÇİMİNİ TAMAMEN VEYA KISMEN SAĞLAMAK VE ONU ZARURET HALİNDEN KURTARMAK AMACINI TAŞIMALIDIR. BAKIMIN YANİ YARDIMIN ZORUNLU OLMASI GEREKİR.

13  GERÇEK DESTEK ÇEŞİTLERİ  EŞLERİN BİRBİRİNE VE ÇOCUKLARINA DESTEK OLMASI  UYGULAMADA EN SIK KARŞILAŞILAN DESTEKTEN YOKSUN KALMA ÇEŞİDİ EŞLERDEN BİRİNİN YA DA ANA BABANIN ÖLÜMÜ HALİNDE SÖZKONUSU OLMAKTADIR. TMK 185. MADDESİ GEREĞİNCE EŞLER BİRBİLERİNE VE ÇOCUKLARINA BAKMAK ZORUNDADIR. DESTEK İLİŞKİSİ İSPAT EDİLMESİ HALİNDE ÜVEY BABANIN DA DESTEK OLDUĞU KABUL EDİLİR. EVLİLİK DIŞI İLİŞKİDEN DOĞAN ÇOCUK DA TAZMİNAT TALEP EDEBİLİR.

14  ÇOCUĞUN ANA VE BABASININ DESTEĞİ OLMASI  KURAL OLARAK, YETİŞMİŞ ÇOCUKLARIN, ELVERİŞLİ EKONOMİK DURUMUNDA OLSALAR DAHİ, ANNE VE BABALARINA BAKMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ YOKTUR. ZİRA, M.K. NUNUN 364/1 NCİ MADDESİ UYARINCA, ÇOCUK, KENDİSİNİN ÖDEME GÜCÜNÜ SAHİP BULUNMASI VE ANAN BABANIN ZARURET İÇİNDE OLMASI HALİNDE YARDIM NAFAKASI ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. ANCAK, KAZANÇ SAHİBİ, ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ ÇOCUK ANA BABASINA DESTEK OLMASI DURUMUNDA ANA BABANIN TAZMİNAT İSTEYEBİLECEĞİ KONUSUNDA HERHANGİ BİR TEREDDÜT YOKTUR. ZİRA ÇOCUK, ANA VE BABANIN GERÇEK DESTEĞİDİR.  BU KONUDAKİ ESAS GÜÇLÜK, HENÜZ YETİŞMEMİŞ, ELİ KAZANÇ TUTMAMIŞ ÇOCUĞUN ÖLÜMÜNDE BELİRİR. BU DURUMDA, ANA BABANIN DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI İSTEYEBİLMELERİ, YAŞAMIN VE OLAYLARIN NORMAL AKIŞI İÇİNDE, İLERİDE ÇOCUKLARININ YARDIMLARINA İHTİYAÇ DUYMALARINA VE ÇOCUĞUN DA BAKIM GÜCÜNE KAVUŞABİLECEĞİNİN UMULUR OLMASINA BAĞLIDIR. BU DURUMDA, FARAZİ DESTEKLİK SÖZ KONUSU OLUR.

15  “Farazi desteğin davacı anne ve babasına hangi yaşından itibaren çalışarak destek olacağı ve ne kadar gelir elde edebileceğinin değerlendirilmesi, fiili destekliğe göre daha güçtür. Her somut olayda farazî desteğin ölmemiş olsaydı, hayatın normal seyrine ve tecrübelere göre yaşı, yaşadığı çevre, devam ettiği veya almış olduğu eğitimi, eğitim sürecindeki başarı düzeyi, anne ve babasının eğitim düzeyi ve gelir durumu dikkate alınarak gelir seviyesinin belirlenmesi gerekmektedir.  Somut olaya baktığımızda vefat eden Ahmet Mortaş ölüm tarihinde 14 yaşında, Afşin Yatılı İlköğretim Bölge Okulu'nda 8. sınıf öğrencisi olduğu ve eğitim aldığı okuldan celp edilen not çizelgesine göre “üstün başarı belgesi”ne sahip bir öğrenci olduğu anlaşılmaktadır.  Mahkeme hükmüne esas alınan bilirkişi raporunda destek Ahmet'in eğitim hayatına devam ederek üniversite eğitimi alıp alamayacağına kanaat getirilemeyeceği belirtilmiş ve başarılı bir öğrenci olduğu da dikkate alınarak asgari ücretin 2 katı gelir sağlayacağı varsayılmış ise de mevcut veriler nazara alındığında vefat edenin üniversite eğitimi alacağının kabulü gerektiği gibi rapor kendi içerisinde çelişmektedir.  Buna göre mahkemece desteğin asgari ücretin 2 katı düzeyinde gelir elde edeceğinin kabulünde bir isabetsizlik bulunmamakla birlikte, elde edilecek gelirin desteğin üniversite eğitimi alacağı kabul edilerek eğitim sürecinin biteceği tarih belirlenerek bu tarihten itibaren hesaplamanın yapılması gerekirken yazılı olduğu şekilde 18 yaşından itibaren gelir elde etmeye başlayacağı yönündeki bilirkişi hesaplamasının hükme esas alınması doğru görülmemiştir” (Y17HD., 06.02.2014, 2013/10008 ESAS, 2014/1247 KARAR).

16  KARDEŞLERİN BİRBİRLERİNE DESTEK OLMASI  TMK’NIN 364. MADDESİNE GÖRE, HERKES, YARDIM ETMEDİĞİ TAKDİRDE YOKSULLUĞA DÜŞECEK OLAN KARDEŞLERİNE NAFAKA VERMEKLE YÜKÜMLÜ OLUP; KARDEŞLERİN NAFAKA YÜKÜMLÜLÜKLERİ, REFAH İÇİNDE BULUNMALARINA BAĞLIDIR. BU DÜZENLEME UYARINCA, KURAL OLARAK, KARDEŞLERİN BİRBİRİNE KARŞI BAKIM ÖDEVİ YOKTUR. ANCAK, BİR KARDEŞİN DİĞER KARDEŞE EYLEMLİ VE DÜZENLİ OLARAK YARDIM ETMESİ HALİNDE, BU KARDEŞ DİĞERİNİN DESTEĞİ SAYILIR. BU HALDE, DAVACI KARDEŞİN REFAH HALİNDE BULUNMASI ŞARTI ARANMAZ. KARDEŞLER ARASINDA FİİLİ BAKIM İLİŞKİSİ OLDUĞUNDAN, HAYATTA KALAN KARDEŞ DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİNDE BULUNABİLİR.  ÖLEN KARDEŞİN, KÜÇÜK OLMASI YA DA BAŞKA BİR YERDE YAŞAMASI GİBİ NEDENLERLE ÖLÜMÜNDEN ÖNCE YARDIMININ BULUNMAMASI DURUMUNDA İSE, SAĞ KALAN KARDEŞİN, İHTİYAÇ İÇİNDE BULUNDUĞUNU YA DA İLERİDE İHTİYACA DÜŞECEĞİNİ VE ÖLENİN BOLLUK İÇİNDE YAŞADIĞINI, HİÇ DEĞİLSE İLERİDE BOLLUĞA ERİŞMESİNİN BEKLENİR OLDUĞUNU İSPATLAMASI GEREKİR.

17  “Kardeşler yönünden destek olduklarının kabulü için 4721 sayılı TMK 364. maddesine göre kardeşin kardeşe destek olması için gereken şartların bulunması aranmaktadır. Destekten yoksun kalma tazminatına ilişkin bu temel açıklamalardan sonra somut olaya bakıldığında, Sırma'nın desteğinden yoksun kaldığı iddiasıyla kardeşi İsmet Uçar davacı olarak destek tazminatı talep etmiş olup, davacı İsmet'in özel bakımı gerektirecek derecede sakat veya iyileşmeyen bir hastalığın bulunmadığı, buna karşılık desteklik edecek kardeş Sırma'nın, gerek parasal yönden ve gerekse yaşam koşulları içerisinde bakım gücünün ve olanaklarının bulunduğu ve refah içerisinde olduğunun ispat edilemediği dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Bu bakımdan mahkemece yukarıda yapılan açıklamalar gereğince davacı İsmet yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekir” (Y17HD., 11.04.2013, 2012/5230 ESAS, 2013/5214 KARAR)

18  MEDENİ NİKAH OLMAKSIZIN BİRLİKTE YAŞAYANLAR  MEDENİ NİKAH BULUNMAKSIZIN, KARI KOCA HAYATI YAŞAYANLAR ARASINDA KURULMUŞ OLAN HAYAT BİRLİĞİ, ÖLÜM GERÇEKLEŞMEMİŞ OLSAYDI GELECEKTE DE BU ŞEKİLDE DEVAM EDECEĞİNE DAİR CİDDİYET VE SÜREKLİLİK TAŞIYORSA, TARAFLAR ARASINDA BİR FİİLİ BAKIM İLİŞKİSİNİN VARLIĞINDAN SÖZ EDİLEBİLECEKTİR. YANİ ERKEĞİN FİİLEN VE DÜZENLİ OLARAK BAKTIĞININ İSPATI HALİNDE, KADININ DESTEK TAZMİNATI ALABİLECEĞİ KABUL EDİLEBİLİR.  KADINLA ERKEĞİN HUKUKİ BİR TEMELE DAYANMAYAN BİRLİKTELİĞİ, KISA SÜRELİ BİR İLİŞKİ VEYA METRES İLİŞKİSİ NİTELİĞİNDE OLMAMALIDIR. ZİRA, ANCAK SÜREKLİLİLK ARZEDEN YARDIMLAR TAZMİNAT TALEBİNE HAK VERİR VE DESTEK ÖLMESEYDİ, KADIN YARDIM GÖRMEYE DEVAM EDECEKTİ DENİLEBİLİYORSA TAZMİNATA HÜKMEDİLEBİLİR. ÖZELLİKLE İMAM NİKAHLI EŞİN DİĞER EŞE DESTEK OLDUĞU KABUL EDİLMEKTEDİR.

19  “ destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilmesi için öncelikle ölen ile destekten yoksun kalan arasında maddi yönden düzenli ve eylemli bir yardımın varlığı gerekir. Hukuk Genel Kurulu'nun 21.04.1982 gün, 979/4-1528 E., 412 K. sayılı kararında da belirtildiği gibi; "BK'nın 45. maddesinde sözü geçen destek kavramı hukuksal bir ilişkiyi değil, eylemli bir durumu hedef tutar ve ne hısımlığa ne de yasanın nafaka hakkındaki hükümlerine dayanır, sadece eylemli ve düzenli olarak geçimini kısmen veya tamamen sağlayacak şekilde yardım eden ve olayların olağan akışına göre eğer ölüm vuku bulmasaydı, az çok yakın bir gelecekte de bu yardımı sağlayacak olan kimse destek sayılır. O halde destek sayılabilmek için yardımın eylemli olması ve ölümden sonra da düzenli bir biçimde devam edeceğinin anlaşılması yeterli görülür” ….. Destekten yoksun kalma tazminatına ilişkin bu temel açıklamalardan sonra somut olaya bakıldığında, Yusuf'un desteğinden yoksun kaldığı iddiasıyla boşandığı eşi Nurhayat Çelik davacı olarak destek tazminatı talep etmiş, mahkemece destek Yusuf ve Nurhayat'ın yerleşim yerlerinin Adres Kayıt Sisteminde farklı olması ve tanık beyanlarını değerlendirerek talebin Nurhayat yönünden reddine karar verilmiştir. Ancak yukarıda da ifade edildiği gibi BK'nin 45. maddesinde sözü geçen destek kavramı hukuksal bir ilişkiyi değil, eylemli bir durumu hedef tutması nedeni ile davacı ile müteveffatının hukuki olarak adres kayıt sisteminde farklı yerleşim yerlerinde kayıtlı olmaları eylemli ilişkinin bulunmadığını ortaya koymaya yetmediği gibi dinlenen iki davacı tanığı, davacı ile aynı binada oturmakta olduklarını ve müteveffa ile davacının birlekte yaşadıklarını, sadece yaptığı iş nedeni ile dönem dönem gelip gittiğini beyan etmişlerdir. Bu bakımdan mahkemece, uzun süredir davacı ile aynı binada yaşadıklarını ifade eden tanıkların beyanlarının aksi yönünde her hangi bir delil bulunmaması dikkate alınarak davacı Nurhayat yönünden destek zararının bulunup bulunmağının belirlenmesi gerekir” (Y17HD., 08.05.2014, 2013/8155 ESAS, 2014/7368 KARAR)

20  NİŞANLILAR  NİŞANLILIK EVLENME YOLUNDA KUVVETLİ BİR KARİNEDİR. NİŞANLI ERKEK DE FARAZİ DESTEK SAYILABİLİR. NİŞANLININ DESTEK OLARAK KABUL EDİLEBİLMESİ İÇİN, BUNUN ŞEKLİ BİR NERASİM İÇİNDE YAPILMASI ŞART DEĞİLDİR. HAL VE ŞARTLAR EVLİLİĞİN GERÇEKLEŞECEĞİNİ KANITLAR NİTELİKTE İSE NİŞAN İLİŞKİSİ DOLAYISIYLA DESTEĞİN VARLIĞI KABUL EDİLMELİDİR. ANCAK TÜRK HUKUKUNDA NİŞANLANMA MUTLAKA EVLİLİĞİ GEREKTİRMEDİĞİNDEN, NİŞANLININ FARAZİ DESTEK SAYILMASI HUSUSUNDA HAKİMİN TİTİZ VE ÇEKİNGEN DAVRANMASI GEREKİR.  “Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kanıtlara ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; davacı ile vefat eden Erdal'ın nişanlı oldukları sırada olayın meydana geldiği, dini nikahlı oldukları ve birlikte yaşadıklarının ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA” (Y17HD., 05.06.2014, 2013/9689 ESAS, 2014/9156 KARAR)

21  FARAZİ DESTEK  ÖLÜM ANINDA, DESTEK İLE DESTEK GÖREN ARASINDA BAKIM İLİŞKİSİNİN BULUNMASI ZORUNLU DEĞİLDİR. ÖLMESEYDİ, İLERİDE BAŞKASINA BAKMASI KUVVETLE MUHTEMEL KİŞİ FARAZİ DESTEKTİR. BİR BAŞKA İFADEYLE ÖLÜNCEYE KADAR HERHANGİ BİR YARDIMDA BULUNMAMAKLA BİRLİKTE, İLERİDE BAKIM GÜCÜNE KAVUŞARAK, FİİLEN VE DÜZENLİK OLARAK BAŞKASINA BAKMASI, HAYATIN OLAĞAN AKIŞINA GÖRE NORMAL OLAN KİMSE DESTEK SAYILIR.  BU HUSUSTA KİŞİNİN DESTEK OLUP OLMAYACAĞI BİR FARAZİYEYE DAYANDIĞI İÇİN KAPSAMIN DAHA DAR TUTULMASININ UYGUN OLACAĞI KABUL EDİLMEKTEDİR.  ÇOCUĞUN ANA BABASINA, NİŞANLILARIN BİRBİRLERİNE İLERİDE YARDIMDA BULUNACAK OLMALARI, FARAZİ DESTEK İLİŞKİSİNİN TİPİK ÖRNEĞİDİR (BU KONUDA YUKARIDAKİ SUNULARDA ÖRNEK VERİLMİŞTİ).

22  b-BAKIM GÜCÜ – BAKIM İHTİYACI  BAKIM GÜCÜ  DESTEĞİN BAKIM GÜCÜNE SAHİP OLMASI GEREKİR. BU NEDENLE ŞU ANDA VEYA İLERİDE BAKIM GÜCÜ OLMAYAN KİŞİ, DESTEK SAYILAMAZ. BUNUN İSPATI DAVACIYA DÜŞER. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİNDE BULUNULABİLMESİ İÇİN, DESTEĞİN BAKIM GÜCÜNE SAHİP OLMASI GEREKTİĞİNDEN, ŞU ANDA VEYA İLERİDE BAKIM GÜCÜ OLMAYAN KİŞİNİN DESTEK OLDUĞUNDAN SÖZ ETMEK MÜMKÜN DEĞİLDİR. BU ANLAMDA BAKIM UNSURU;  BAKMANIN DÜZENLİ VE DEVAMLI OLMASI  BAKMANIN KARŞILIKSIZ OLMASI  BAKMANIN İKTİSADİ OLMASI  ÖLENİN BAKIM GÜCÜNE SAHİP OLMASI,  BAKMANIN AHLAKA AYKIRI BİR AMAÇ TAŞIMAMASI HUSUSLARINI İÇERMELİDİR

23  BAKIM GÜCÜ, DESTEĞİN, BAKIM YARDIMINI SAĞLAYABİLECEK MADDİ İMKANLARA SAHİP OLMASINI İFADE EDER. BURADAKİ BAKIM GÜCÜ, MÜKELLEFİYET ANLAMINA GELMEZ. DESTEK KAVRAMI, ANLAMI İTİBARİYLE BAKIM GÜCÜNÜ DE İÇERİR. ANCAK YARDIM GÜCÜ VE OLANAĞININ BAŞKA KAYNAKLARDAN SAĞLANMASININ, BİR BAŞKA İFADEYLE BU YARDIMIN BAŞKA BİR KİŞİYE DAYANMASININ BİR ÖNEMİ YOKTUR. ÖRNEĞİN, KADININ, KOCASINDAN ALDIĞI HAÇLIK İLE ANA BABASINA YARDIMI DESTEK NİTELİĞİNDEDİR.  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINDA, EYLEMLİ DÜZENLİ OLARAK YARDIM ETME ÖNEM TAŞIR. DESTEĞİN YARDIMI İSE BAKMA OLARAK BELİRİR. BAKMA, İHTİYAÇ İÇİNDE OLAN BİR KİMSEYE EYLEMLİ VE DÜZENLİ YARDIM ETME OLARAK TANIMLANIR.  BAKMA, YARDIM GÖRENİN BÜTÜN İHTİYAÇLARINI KARŞILAYACAK ÖLÇÜDE OLABİLECEĞİ GİBİ KISMEN DE OLSA YETERLİDİR. BAKMANIN BELLİ BİR ÖLÇÜSÜ VEYA ŞEKLİ SÖZ KONUSU DEĞİLDİR. KISMEN VEYA TAMAMEN BİR KİMSENİN GEREKSİNİMİ KARŞILAMAK ŞEKLİNDE OLABİLECEĞİ GİBİ, PARA, ERZAK VEYA ELBİSE, ÖĞRENİM OLANAĞI SAĞLAMAK, İŞ TEMİN ETMEK, İŞ YERİNİN KİRA BEDELİNİ KARŞILAMAK GİBİ ŞEKİLLERDE DE OLABİLİR. HİZMET OLARAK YARDIMDA BULUNUYOR OLMAK DA DESTEK SAYILMAK İÇİN YETERLİDİR. ZİRA, YAPILAN HİZMETLERLE BAŞKALARINA BU HİZMETLER KARŞILIĞINDA PARA ÖDENMESİ ÖNLENİR. BU NEDENLE, EVLİ KADIN, YAPTIĞI EV HİZMETLERİ NEDENİYLE KOCASININ VE ÇOCUKLARININ DESTEĞİ SAYILIR.

24  “Destekten yoksun kalma tazminatının önemli şartlarından biri bakma unsurudur. Bir başkasına bakma, destek sayılmanın en önemli şartıdır. Bakma fiilen mevcut olabileceği gibi, ileride gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel de bulunabilir. Bu anlamda tazminat talebi, ölenin bakım gücüne sahip olması şartına bağlıdır. Bu nedenle, ölümün gerçekleştiği anda veya ileride bakım gücü olmayan kişi, destek sayılamaz. Bu durumun ispatı da davacıya düşer. Ancak destek olunan kişiye ne şekilde yardımda bulunulduğu önemli değildir. Destek görene yapılan yardım, beslenme, giyinme veya barınmaya yönelik olabileceği gibi, eğitim, sağlık, kültür gibi alanlarda da olabilir. Bu anlamda yardımın para verilerek yapılması da şart değildir. Ayni yardımlar gibi hizmet edimleri de destek niteliği taşıyabilir (GÖKYAYLA Kadir Emre, Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, Ankara 2004, s. 102-107; EREN Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B. 16, Ankara 2014, s. 759). Yapılan açıklamalar dikkate alınarak somut olay değerlendirildiğinde, davalı sigorta şirketi vekili savunmasında ve temyiz itirazında davacıların desteği olduğu iddia edilen müteveffanın özürlü olduğunu ve davacılara desteğinin sözkonusu olamayacağını ileri sürmüştür. Bu iddiaya ilişkin olarak dosya kapsamında 20.03.2008 tarih, 381 sayılı, Burdur Devlet Hastanesi Özürlü Sağlık Kurulu Raporu bulunmakta olup sözkonusu rapor içeriğinden müteveffanın “Hafif Düzeyde Mental Retardasyon” ve “Sol Kulakta Orta Derecede, Sağ Kulakta İleri Derecede Sensörinoral İşitme Kaybı” nedeni ile % 63 oranında çalışma gücü kaybı bulunduğu anlaşılmaktadır. Buna karşın Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyetince davalı sigorta şirketinin bu yöndeki savunma ve itirazlarına yönelik her hangi bir değerlendirme yapılmadığı karar içeriğinden anlaşılmaktadır. Bu bakımdan destek olduğu iddia edilen müteveffanın sözü edilen rapor içeriğine göre bakıma muhtaç olup olmadığı, bakıma muhtaç değil ise bakım gücüne sahip olup olmadığı ve yukarıda açıklandığı gibi müteveffanın davacılara hizmet edimleri de dahil olmak üzere destek olup olamayacağının araştıralarak sonucuna göre karar verilmesi gerekir” (Y17HD., 22.01.2015, 2014/23993 ESAS, 2015/873 KARAR)

25  BAKIM İHTİYACI  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEP HAKKININ DOĞUMUNUN DİĞER BİR ŞARTI DA, DAVACININ YANİ DESTEKTEN YOKSUN KALANIN BAKIM İHTİYACI İÇERİSİNDE OLMASIDIR. DESTEĞİN YARDIMI OLMAKSIZIN SOSYAL SEVİYESİNE UYGUN ŞEKİLDE GEÇİMİNİ SAĞLAYAMAYACAK KİŞİ, BAKIM İHTİYACI İÇİNDE SAYILIR. DESTEKTEN YOKUN KALMA TAZMİNATI İÇİN, YARDIM GÖREN KİMSENİN, DEVAMLI VE GERÇEK BİR İHTİYACI İÇİNDE BULUNMASI GEREKİR. EĞER, BU KİŞİ ÖLEN DESTEĞİN DEVAMLI VE DÜZENLİ BAKIM YARDIMLARINA İHTİYAÇ DUYMUYOR İSE, DESTEKTEN YOKSUNLUK ZARARINDAN SÖZ EDİLEMEZ.  DESTEKTEN YOKSUN KALDIĞINI İDDİA EDEN KİŞİNİN BAKIM İHTİYACI İÇERİSİNDE OLMASI, SEFALETE DÜŞMESİNİ DEĞİL, SOSYAL DURUMUNA UYGUN BİR HAYAT SÜREBİLME İMKANINDAN YOKSUN KALMASINI İFADE EDER. EĞER, ÖLENİN EYLEMLİ OLARAK BAKTIĞI KİŞİ, ÖLÜM YÜZÜNDEN. BU BAKIMIN SAĞLADIĞI YAŞAMA DÜZEYİNİN ALTINA DÜŞMÜŞ OLURSA; İHTİYAÇ BULUNMAK KOŞULU GERÇEKLEŞMİŞ SAYILIR. BURA ÖNEMLİ OLAN, DAVACININ VE AİLESİNİN TEMSİL ETTİĞİ SOSYAL VE EKONOMİK DÜZEYE GÖRE NORMAL KARŞILANAN GİDERLERDİR. BAKIM İHTİYACININ TESPİTİNDE, DESTEKTEN YOKSUN KALANIN İÇERİSİNDE BULUNDUĞU HAYAT STANDARDI ÖLÇÜ OLARAK ALINIR. BURADA AMAÇ, DESTEĞİN ÖLÜMÜ İLE NETİCELENEN EYLEMİNİN MALİ SONUÇLARINDAN DESTEKTEN YOKSUN KALANI KORUMAKTIR. YARGITAY DA, BAKIM İHTİYACININ, DAVACININ ZARURET VE SEFALETE DÜŞMESİNİ DEĞİL, SOSYAL SEVİYESİNE UYGUN OLAN HAYAT TARZINI DEVAM ETTİRMEK İÇİN GEREKLİ İMKANLARDAN YOKSUN KALMASINI İFADE ETTİĞİNE HÜKMETMİŞTİR.  DESTEKTEN YOKSUN KALDIĞI İDDİASIYLA TAZMİNAT İSTEMİNDE BULUNAN KİŞİNİN, ZARURET HALİNE DÜŞMESİ YERİNE, SOSYAL SEVİYESİNE UYGUN BİR HAYAT SÜREMEMESİ HUSUSUNUN BAKIM İHTİYACININ TESPİTİNDE ESAS ALINMASI GEREKİRSE DE, BU TAZMİNATLA HİÇ BİR ZAMAN LÜKS BİR HAYATIN SÜRDÜRÜLMESİ DE İSTENİLEMEZ.

26  II-DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARAR VE TAZMİNATININ HESAPLANMASI  A-DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ HESAPLANMASI  DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ TESPİTİ, HER ZAMAN GÜÇLÜK ARZETMEKTEDİR. BULUNACAK ZARAR HİÇ BİR ZAMAN MUTLAK DOĞRU OLAMAZ. ZİRA, DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINDA, GELECEĞE İLİŞKİN BELİRSİZ BAZI ŞARTLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ZORUNLUDUR. DEĞERLENDİRME YAPILIRKEN HAYAT TEBRÜBELERİNDEN OLUŞAN YAKLAŞIK DEĞER SOYUT OLARAK BULUNUR.  1-ZARARIN TESPİTİNDE GÖZÖNÜNDE TUTULACAK ESASLAR  a-DESTEĞİN GELİR DURUMU  DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARLARININ TESPİTİ İÇİN, ÖNCELİKLE ÖLEN DESTEĞİN GELİRİNİN TESPİT EDİLMESİ GEREKİR. ZİRA, DESTEĞİN GELİRİNİN TESPİTİ, DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ DOĞUMU İÇİN GEREKLİ OLAN ŞARTLARDAN BİRİSİ OLAN DESTEĞİN BAKIM GÜCÜNÜN TESPİTİNE YARAYACAKTIR. DESTEĞİN ÖLÜMÜNDEN DOĞAN ZARAR HESAPLANIRKEN, DESTEĞİN GELİR DURUMU, EKONOMİK İMKANLARI ESAS ALINIR.

27  GELİRİN KAPSAMINA, ELDE EDİLEN SABİT ÜCRET YANINDA İKRAMİYE, YİYECEK, GİYECEK GİBİ EK ÖDEMELER DE DAHİL EDİLMELİDİR.  GELİRİN TESPİTİNDE ÖZELLİKLE SÜREKLİLİK ARZ EDEN GELİRLER DİKKATE ALINIR. EK DERS ÜCRETİ, DÖNER SERMAYE GİBİ KAZANÇLARIN SÜREKLİLİK ARZ EDİP ETMEDİĞİNİN ARAŞTIRILMASI GEREKİR.  “Performansa bağlı ve prim esasına dayalı ödemeler kesin olmayan ödemelerdir. Somut olayda mahkemece vefat edenin çalıştığı işyerine ait Haziran, Temmuz ve Ağustos 2008 aylarına ilişkin ücret bordrolarından Ağustos 2008 ayına ilişkin bordrodaki ücret esas alınarak alınan bilirkişi raporunda müteveffanın (destek) geliri hesaplanırken, sözkonusu ayda ödenen 775,80.-TL fazla çalışma ücreti de gelire dahil edilmiş ve bu miktar üzerinden tazminat hesabı yapıldığı anlaşılmaktadır. Yukarıda yapılan açıklamalar gözönünde tutularak mahkemece, müteveffanın vefatından önce çalıştığı işyerindeki sürekli ve düzenli elde ettiği geliri sorularak, davalı sigorta şirketi tarafından itiraz edilen fazla çalışma ücreti konusunda sürekli ve düzenli olup olmadığı, ödeme şartları ve aylık ödeme biçiminin açıklığa kavuşturulması ile arızi ödemelerin ücrete esas alınmaması gerektiği gözönüne alınarak hüküm kurulması gerekir” (Y17HD., 12.06.2014, 2013/10230 ESAS, 2014/9560 KARAR)  AYRICA HUKUKA VE AHLAKA AYKIRI KAZANÇLAR DESTEĞİN GELİRİNDE DİKKATE ALINMAZ.

28  FİİLİ DESTEĞİN GELİRİ  EĞER ÖLEN DESTEK, FİİLİ DESTEK İSE, FİİLİ DESTEĞİN GELİRİNİN TESPİTİ, FARAZİ DESTEĞİN GELİRİNİN TESPİTİNE GÖRE DAHA KOLAYDIR. ZİRA, FİİLİ DESTEĞİN TÜM KAZANÇLARI, MALİ İMKANLARI VE ÇEŞİTLİ KAYNAKLARDAN TEMİN ETTİĞİ GELİRLERİN TESPİTİ İÇİN SOMUT VERİLERE DAYANMA İMKANI MEVCUTTUR.  BUNUNLA BİRLİKTE FİİLİ DESTEK ÜCRETLİ OLARAK ÇALIŞAN İŞÇİ YA DA KAMU GÖREVLİSİ İSE GELİRİNİN BELİRLENMESİ DAHA KOLAY OLABİLİRKEN, AVUKAT, MÜHENDİS, ESNAF GİBİ SERBEST MESLEK MENSUPLARINDA BELİRLEME DAHA ZORLAŞMAKTADIR.  ÜCRETLİLER YÖNÜNDEN, ÖZELLİKLE DE İŞÇİLERİN ÜCRETLERİ ÖLÜM TARİHİNDE YÜRÜTMEKTE OLDUKLARI İŞLERDEN KAZANDIKLARI MİKTARA GÖRE BELİRLENİR. ÖLÜMÜNDEN ÖNCEKİ SON AYDA ELDE ETTİĞİ ÜCRET DİKKATE ALINMALIDIR.  BUNA KARŞIN ÜCRETLİLERİN ÇALIŞTIĞI İŞYERLERİNDE ALDIKLARI ÜCRETLER HER ZAMAN DOĞRU OLARAK BORDROLARINA YANSITILMAMAKTADIR. BU DURUMDA DESTEĞİN KONUMU, EMSAL İŞÇİLERİN ALDIKLARI ÜCRETLER AYNI KOLDA FAALİYET GÖSTEREN BİR MESLEK ODASINDAN SORULARAK BELİRLENEBİLİR.

29  DESTEK YURT DIŞINDA ÇALIŞIYORSA ÇALIŞTIĞI ÜLKEDE ELDE ETTİĞİ GELİR GÖZÖNÜNDE TUTULUR.  ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA ÜCRET ALANLAR YA DA DAHA YÜKSEK ÜCRET ELDE EDİLDİĞİNİN İSPAT EDİLEMEDİĞİ DURUMLARDA YARGITAY UYGULAMASINA GÖRE DESTEĞİN GELİRİ ASGARİ ÜCRET ÜZERİNDEN HESAPLANMAKTADIR  “Bu bakımdan müteveffanın gelirinin somut ve ispata yarar delillerle subuta ermediği dikkate alınarak, desteğin ticari taksi veya servis şoförlüğü yaptığının belirlenmesi halinde çalışma süresine göre yaptığı işte edindiği tecrübe gözönüne alınarak alabileceği ücretin meslek odasından sorularak belirlenmesi, bu iddiaların ispatlanamaması halinde ise asgari ücretin neti tutarında gelir sağladığının kabulü ile bu miktar üzerinden destek zararının hesaplanması gereklidir” (Y17HD., 2013/12913 ESAS, 2014/15752 KARAR)  SERBEST ÇALIŞANLARIN GELİRLERİNİN TESPİTİNDE VERGİ BEYANNAMELERİNDEN YARARLANMAK MÜMKÜN İSE DE TEK BAŞINA YETERLİ OLMAYABİLİR. BU DURUMDA MESLEK FAALİYETİNİN KONUSUNA GÖRE EMSALLERİ GÖZETİLEREK MESLEK ODASINDAN ELDE EDEBİLECEĞİ KAZANÇ SORULABİLİR.  EV HANIMI OLAN KADINLARIN GELİRİNİN TESPİTİNDE YARGITAY ASGARİ ÜCRET TUTARINDA GELİR ELDE EDİLDİĞİNİ KABUL ETMEKTE

30  FARAZİ DESTEĞİN GELİRİ  FARAZİ DESTEĞİN GELİRİNİN TESPİTİNDE HEMEN HER ZAMAN BAZI TAHMİN VE VARSAYIMLARA DAYANILMAKTADIR. BU DURUMDA, FARAZİ DESTEĞİN, ÖRNEĞİN ÖLÜM ANINA KADAR ÇALIŞMA YAŞAMINA ATILMAMIŞ ÇOCUĞUN YAHUT GENCİN, HAYATTA KALSAYDI NASIL BİR İŞTE ÇALIŞABİLECEĞİ VE İLERİDE ELDE ETMESİ KUVVETLE MUHTEMEL OLAN GELİRİ, KENDİSİNİN VE AİLESİNİN SOSYAL VE EKONOMİK SEVİYESİ, ÖĞRENİM OLANAKLARI, SAĞLIĞI, KABİLİYETLERİ, ÇALIŞKANLIĞI, ZEKA DERECESİ GÖZ ÖNÜNDE TUTULARAK TAHMİN EDİLİR.  TAHMİNLER NETİCESİNDE, ÖLEN FARAZİ DESTEĞİN MESLEĞİ TESPİT EDİLEMİYORSA, ASGARİ ÜCRET ÜZERİNDEN HESAPLAMA YAPILMALIDIR. FARAZİ DESTEĞİN, HENÜZ GELİR ELDE ETMEYE BAŞLAMAMIŞ OLMAKLA BİRLİKTE, İLERİDE HANGİ MESLEĞE SAHİP OLACAĞI ÖNCEDEN TESPİT EDİLEBİLİYORSA, BU MESLEK MENSUPLARININ ORTALAMA KAZANCI, DESTEĞİN GELİRİNİN HESAPLANMASINDA ESAS ALINMALIDIR. ÖRNEĞİN, ÖLENİN EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİSİ OLMASI HALİNDE ÖĞRETMENLERİN ORTALAMA KAZANCI ESAS ALINACAKTIR. YARGITAY’IN GÖRÜŞÜ DE BU YÖNDEDİR.

31  BURADA BİR DİĞER ÖNEMLİ HUSUS DA FARAZİ DESTEĞİN GELİRİ HESAPLANIRKEN ÇALIŞMADAN GEÇİRECEĞİ DÖNEMLERİN (ASKERLİK GİBİ) ZARARIN HESAPLANMASINDA DİKKATE ALINMALI VE BU SÜRELERİN ZARAR VE TAZMİNAT HESABI YAPILMAMALIDIR.  “…destekten yoksun kalma zararının hesabında, destekten yoksun kalanlara müteveffanın sağlığında sağlamış olduğu yardımın miktarı belirlenmelidir. Gerçek zararın hesabında vefat edenin yaşı, eğitim süreci, cinsiyeti, yasal zorunluluklar gibi etkenler dikkate alınarak olağan hayat tecrübelirine göre yaşam süresindeki dönemlerde hak sahiplerine sağlanan destek azalabilecek, artabilecek veya ortadan kalkabilecektir. Somut olayda müteveffa Kadir 8 yaşında vefat etmiş olup askerlik çağına geldiğinde askerlik vazifesinin zorunlu olduğu da dikkate alınarak askere gideceğinin ve bu dönemde hak sahiplerine her hangi bir desteği olamayacağının değerlendirilmesi gerekir…” (Y17HD., 15.05.2014, 2013/7396 ESAS, 2014/7674 KARAR)

32  DESTEĞİN ELDE ETTİĞİ DİĞER EKONOMİK DEĞERLER  ÇALIŞARAK ELDE EDİLEN GELİRİN YANINDA SAĞLANAN İKTİSADİ DEĞERLERİN KAPSAMINA KİRA BEDELİ, ORTAKLIK PAYLARI NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLAR DAHİLDİR.  DOKTRİNDE, MALVARLIĞININ ELDE EDİLİP AİLENİN BAKIMI İÇİN KULLANILAN DİĞER GELİRLERİN DE DESTEĞİN MALİ GÜCÜNÜN HESABINDA GÖZÖNÜNDE TUTULMASI GEREKTİĞİ BELİRTİLMEKTEDİR.  ANCAK UYGULAMADA ÖZELLİKLE DESTEĞİN KİRA GELİRİ, ORTAKLIK PAYLARI NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLAR GİBİ MİRAS YOLU İLE İNTİKAL EDEBİLECEK MALVARLIĞI DESTEĞİN ÖLÜMÜ İLE MİRASÇILARINA GEÇECEĞİNDEN GELİR HESABINDA DİKKATE ALINMAMAKTADIR. MİRASÇILAR DIŞINDAKİ DESTEKTEN YOKSUN KALANLAR YÖNÜNDEN İSE BİR AYKIRAM GİDİLEREK GELİR YANINDA SAĞLANAN İKTİSADİ DEĞERLERİN DE KAZANÇTA HESABA KATILMASI GEREKTİĞİ SÖYLENEBİLİR.

33  “Öncelikle davacıların mirasçı oldukları gözönüne alındığında desteğin ölümü ile adına kayıtlı taşınmazlar yasal mirasçılarına geçecektir. Bu anlamda kira geliri getiren taşınmazın bu niteliği devam edeceğinden davacıların müteveffanın vefatından sonra da malvarlığında eksilme olmayacaktır. Bunun yanında davacı yanın iddiası müteveffa Fazlı'nın taşınmazlarında tarım yaptığı ve ayrıca bir nakliye aracını kendisinin kullandığı yönünde olduğuna göre çiftçilik yaptığı iddia edilen taşınmazlara ve kendisinin kullandığı araca ilişkin bilgileri toplanarak, yapılan tarım ve kullanılan nakliye aracından sağlanan bir gelirin bulunması halinde bu gelirin elde edilmesinde desteğin kişisel katkısı belirlenip bu miktar üzerinden destek zararının hesaplanması gereklidir. Ayrıca desteğin ortaklığının bulunduğu limited şirketler yönünden de şirketin kazançları göz önünde tutulmak suretiyle desteğin geliri hesaplanmıştır. Bu gibi durumlarda, desteğin kişisel yetenek ve emeğinin şirket gelirine katkısı belirlenmeli ve bu miktar üzerinden destekten yoksunluk zararı belirlenmelidir. Bu bakımdan böyle bir davada gerçek zararın belirlenmesi için, desteğin gelirinin daha net kriterle ortaya konulması gerekmekte olup, açıklanan hususlar gözönüne alınarak desteğin birden fazla gelir getirici faaliyetin bulunması halinde hakkaniyete uygun muhtemel bir gelirin belirlenmesi ile uzman aktüer bilirkişiden yeniden bilirkişi raporu alınması gerekir”(Y17HD., 26.12.2012, 2011/11300 ESAS, 2012/14863 KARAR)

34  GELİRİN ARTTIRILMASI  GEREK FİİLİ DESTEĞİN GEREKSE FARAZİ DESTEĞİN, ZAMAN İÇERİSİNDE MESLEĞİNDE USTALAŞACAĞI, YÜKSELECEĞİ VE BU DURUMDA GELİRİNDE ARTIŞ OLACAĞI AŞİKARDIR. DESTEĞİN GELİRİ, SADECE ONUN SAĞLIĞINDAKİ GELİR DURUMUNA GÖRE DEĞİL, GELECEKTE KAYDETMESİ MUHTEMEL GELİŞMELER SONUCU MEYDANA GELEBİLECEK DEĞİŞİKLİKLER DİKKATE ALINARAK TESPİT EDİLMELİDİR.  UYGULAMADA YARGITAY DESTEĞİN GELİRİNİN YILLIK ARTIŞ HIZININ VE GELİR TOPLAMINDAN YAPILACAK İSKONTONUN HESABINDA %10 ORANININ UYGULANMASI KURALI BENİMSENMİŞTİR (Y10HD % 5 OLARAK UYGULAMAKTA)  BELİRLENEN %10’LUK GELİR ARTIŞ ORANI, ENFLASYON ORANINDAN BAĞIMSIZ OLARAK DESTEĞİN GELİRİNDEKİ REEL ARTIŞI GÖSTERMEKTEDİR. DOLAYISIYLA, ÜCRET ARTIŞ HIZI, ÖLEN DESTEĞİN GELİRİNDE ENFLASYON ORANINDA ARINDIRILMIŞ OLARAK, MESLEĞİNDEKİ TERFİLERİ VEYA UZMANLAŞMASI NEDENİYLE MEYDANA GELECEK OLAN ARTIŞLARI İFADE EDER.

35  “Yargıtay yerleşik uygulamalarına göre destekten yoksun kalma tazminatı hesaplanırken rapor tanzim tarihine kadar gerçekleşen zararın bilinen veriler nazara alınarak ve iskontoya tabi tutulmadan somut olarak, rapor tanzim tarihinden sonraki zarar da bilinen son gelir nazara alınıp 1/Kn katsayısına göre her yıl % 10 oranında artırılmak ve % 10 oranında iskonto edilmek suretiyle hesaplanmalıdır (YHGK., 28.06.1995 tarih, 1994/9-628 Esas, 1995/694 Karar)”(Y17HD., 08.05.2014, 2013/8185 ESAS, 2014/7372 KARAR)  GELERİN NETLEŞTİRİLMESİ  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ HESABINDA DESTEĞİN, DESTEĞİNDEN YOKSUN KALANA YAPACAĞI YARDIM TUTARININ BELİRLENMESİ BÜYÜK ÖNEM ARZ EDER. YARDIM TUTARININ BELİRLENEBİLMESİ İÇİN DE, TESPİT EDİLMİŞ OLAN GELİRİN NETLEŞTİRİLMESİ GEREKİR. NET GELİRİN TESPİTİNDE MATEMATİKSEL BİR ÖLÇÜ MEVCUT DEĞİLDİR.  BU NEDENLE, NET GELİRİ, HER SOMUT OLAYIN ÖZELLİĞİNE GÖRE TESPİT ETMEK GEREKİR.  ÖLEN DESTEĞİN YARDIM ETTİĞİ KİŞİLERE DÜŞECEK PAY HESAPLANMADAN ÖNCE, BU KİŞİLERE DAĞITILACAK MİKTAR ÖLENİN GELİRİNDEN ONUN ŞAHSİ İHTİYAÇ VE HARCAMALARI İNDİRİLEREK BULUNUR. ZİRA DESTEK HER ŞEYDEN ÖNCE KENDİSİNE BAKMAK ZORUNDA OLDUĞUNDAN HİÇBİR ZAMAN GELİRİN TAMAMI YARDIM OLARAK AYRILMAZ. YANİ YARDIMIN GELİRİ YUTMAMASI GEREKİR  GENEL OLARAK, NET GELİRİN TESPİT EDİLMESİNDE, DESTEĞİN BRÜT GELİRİNDEN, GELİR ELDE ETMEK İÇİN YAPMASI GEREKEN HARCAMALAR, YAŞASAYDI ÖLEN DESTEĞİN ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ OLACAĞI HER TÜRLÜ VERGİ, RESİM VE HARÇLAR, DESTEĞİN ÖLÜMÜNDEN ÖNCE ÖDEDİĞİ VE ÖDEMEK ZORUNDA OLDUĞU NAFAKA VE YARDIM MİKTARI İNDİRİLMELİDİR.

36  UYGULAMADA DESTEĞİN GELİRİ ÇALIŞMA DÖNEMİ (AKTİF) VE EMEKLİLİK DÖNEMİ (PASİF) DEVRELERE AYRILMAKTADIR  ÇALIŞMA DÖNEMİ İÇİN YUKARIDA YAPILAN AÇIKLAMALAR GEÇERLİDİR  DESTEĞİN EMEKLİLİK DÖNEMİ GELİRİNİN HESABINDA EMEKLİ OLDUĞU DEVREDE EŞİNE VE ÇOCUKLARINA DESTEK VERMEYECEĞİ KABUL EDİLEMEZ. ÖLEN SADECE AYLIK GELİRİ İLE DEĞİL BEDENİ ÇABASI İLE DE AİLEYE DESTEK OLMAKTADIR.  YARGITAY EMEKLİLİK DÖNEMİNDE DAHA FAZLA GELİR SAĞLANDIĞININ İSPAT EDİLMEMESİ HALİNDE “ASGARİ GEÇİM İNDİRİMSİZ ASGARİ ÜCRET” ÜZERİNDEN HESAP EDİLMESİ GEREKTİĞİNİ BENİMSEMİŞTİR  “Bu bakımdan müteveffanın gelirinin somut ve ispata yarar delillerle subuta ermediği dikkate alınarak ve desteğin yaşının da 69 olmasına göre pasif dönemde Asgari Geçim İndirimsiz asgari ücret düzeyinde gelir sağladığının kabul edilerek buna göre ek rapor alınması gerekirken eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.”(Y17HD., 03.04.2014, 2013/5225 ESAS, 2014/5035 KARAR)

37  b-DESTEĞİN GELİRİNDEN YARDIM GÖRENLERE DÜŞECEK PAY  DESTEĞİN NET GELİRİ TESPİT EDİLDİKTEN SONRA, DESTEK OLAN YAŞASAYDI GELİRİNDEN KİMLERE NE MİKTARDA YARDIM YAPACAĞININ ORTAYA KONULMASI GEREKİR. TAZMİNATIN TAYİNİ AÇISINDAN SON DERECE ÖNEM ARZ ETMESİNE RAĞMEN, YARDIM MİKTARININ TESPİTİ OLDUKÇA ZOR BİR KONUDUR.  YARDIM MİKTARININ İSPATI İÇİN HER TÜRLÜ DELİLE BAŞVURULABİLİR. ÖLÜM ANINA KADAR DESTEK YARDIMDA BULUNMUŞ VE BU YARDIMIN MİKTARI BELLİ İSE, BU MİKTARDAN HAREKET EDİLİR. BÖYLE BİR BELİRGİNLİK YOKSA; DESTEK OLAN YAŞASAYDI, ZAMAN İÇERİSİNDE İHTİYAÇLARININ VE MASRAFLARININ ARTACAĞI, DOLAYISIYLA GELİRİNİN KENDİSİNE AYIRACAĞI PAYIN YÜKSELECEĞİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALI, BU NEDENLE, GELİRİN PAYLAŞTIRILMASINA GEÇMEDEN ÖNCE, DESTEK YAŞASAYDI GELİRİNDEN KENDİSİNE NE MİKTARDA PAY AYIRACAĞININ TESPİT EDİLMELİDİR. DESTEĞİN, EVLİ OLUP OLMADIĞI, VARSA ÇOCUK SAYISI GİBİ HUSUSLAR DESTEĞİN KENDİSİNE AYIRACAĞI PAYIN TESPİTİNDE ÖNEM TAŞIR. FİİLİ DESTEĞİN YAPACAĞI YARDIM MİKTARININ BELİRLENMESİNDE, FARAZİ DESTEĞE NAZARAN SOMUT VERİLER BULUNABİLİR. DESTEĞİN, DESTEĞİNDEN YOKSUN KALANA GÖNDERDİĞİ YARDIMIN MİKTARI, BANKA DEKONTU GİBİ YAZILI BELGELERLE YAHUT TANIKLA İSPAT EDEBİLİYORSA, YARDIM MİKTARININ TESPİTİ KOLAYDIR. YİNE, DESTEK İLE DESTEĞİNDEN YOKSUN KALAN ARASINDA BİR NAFAKA MÜKELLEFİYETİ MEVCUT İSE, YARDIM MİKTARI İÇİN NAFAKA TUTARI ESAS ALINIR.  FARAZİ DESTEĞİN, GELECEKTE YAPACAĞI YARDIM MİKTARINI NET OLARAK ORTAYA KOYMAK MÜMKÜN DEĞİLDİR. BU DURUMDA; DESTEĞİN SAĞLAYABİLECEĞİ KAZANCI, DESTEKTEN YOKSUN KALAN İLE ARASINDAKİ YAKINLIK DERECESİ, DESTEKTEKİ YARDIM VE FEDAKARLIK DUYGUSUNUN YÜKSEKLİĞİ DESTEKTEN YOKSUN KALANIN YAŞI, CİNSİYETİ, İHTİYAÇLARI VE SÜRDÜĞÜ HAYAT TARZI GİBİ HUSUSLAR DİKKATE ALINARAK YARDIM MİKTARI TAYİN OLUNMAYA ÇALIŞILACAKTIR.

38 AYİM - GELİR PAYLAŞTIRMA TABLOSU EŞİN PAYI ÇOCUKLARIN PAYI DESTEĞE AYRILAN ÇOCUKSUZ EŞ % 50 - % 50 1 ÇOCUKLU EŞ % 45 % 15 % 40 2 ÇOCUKLU EŞ % 40 BEHERİNE % 10 % 40 3 ÇOCUKLU EŞ % 35 BEHERİNE % 10 % 35 4 ÇOCUKLU EŞ % 30 BEHERİNE % 10 % 30

39  DESTEĞİN GELİRİNİN YARDIM GÖRENLERE PAYLAŞTIRILMASINDA DESTEĞİN EŞ, ANA BABA VEYA ÇOCUK OLMASINA GÖRE ORANLAR DEĞİŞEBİLECEKTİR.  HER SOMUT OLAYIN ÖZELLİĞİNE GÖRE ESASEN BU ORANIN BELİRLENMESİ GEREKMEKTEDİR  BİR ÖNCEKİ SUNUDA AYİM TABLOSUNDA DESTEK EŞİN VEFATI HALİNDE EŞİN ÇOCUKLU VEYA ÇOCUKSUZ OLMASINA GÖRE PAYLAR BELİRLENMİŞTİR  HER VAKA İÇİN BU ORANLAR NET OLARAK KABUL EDİLEBİLİR DİYEMEYİZ. ANCAK BU ORANLARIN DESTEK EŞ YÖNÜNDEN GENEL GEÇER OLDUĞU YARGITAY UYGULAMALARI İLE ANLAŞILMAKTADIR  DESTEK ÇOCUK OLMASI HALİNDE İSE BEKAR OLUP OLMADIĞI, EĞİTİM SÜRECİNDE OLUP OLMADIĞI, ASKERLİĞİNİ YAPIP YAPMADIĞI GİBİ VERİLER ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. ZİRA BEKAR OLARAK VEFAT EDEN DESTEĞİN YAŞAMASI HALİNDE OLAĞAN YAŞAM TECRÜBELİRİNE GÖRE EVLENECEĞİ, ÇOCUK SAHİBİ OLACAĞI GÖZÖNÜNE ALINARAK DESTEK PAYLARININ BU DÖNEMLER İÇİN AYRI AYRI BELİRLENMESİ GEREKMEKTEDİR

40  ÖRNEĞİN; 18 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUĞUN VEFATI HALİNDE GENELLİKLE 18 YAŞINDA GELİR ELDE ETMEYE BAŞLAYACAĞI KABUL EDİLEREK, EĞİTİM HAYATINA DEVAM ETMESİ HALİNDE, EĞİTİM SÜRECİNİ TAMAMLAYACAĞI (BU DÖNEM KAZANÇSIZ KABUL EDİLMELİ), ARDINDAN ASKERE GİDECEĞİ (BU DÖNEM KAZANÇSIZ KABUL EDİLMELİ), ASKERLİKTEN SONRA 2 YIL İÇİNDE EVLENECEĞİ, BEKAR OLDUĞU DÖNEMDE ANNE BABAYA % 25’ER PAY AYRILACAĞI, EVLENMESİNDEN SONRA HER BİRİNE % 10 PAY AYRILACAĞI, EVLİLİĞİN 2 YILINDAN SONRA ÇOCUK SAHİBİ OLACAĞI ÇOCUK SAHİBİ OLDUKTAN SONRA HER BİRİ İÇİN 7.5 PAY AYRILACAĞI GENEL OLARAK KABUL EDİLDİĞİ SÖYLENEBİLİR  ANCAK BU ORANLAR MUTLAK DOĞRU DENEBİLECEK ORANLAR OLARAK KABUL EDİLEMEZ VE HER SOMUT OLAYA GÖRE DEĞİŞEBİLİR

41  “Destekten yoksun kalma zararının hesabında, destekten yoksun kalanlara müteveffanın sağlığında sağlamış olduğu yardımın miktarı belirlenmelidir. Ölenin parasal veya bedensel destekliğinin derecesi ile bundan yoksun kalanların tazminat isteklerinin ölçüsü ya da hesaplama yöntemi konusunda öğretide görüş birliği yoktur. Gerçek yardım miktarının yeterli delillerle ispat edilemediği durumlarda yargıç, takdir hakkını kullanarak yardım miktarını belirleyebilecektir. Bu belirlemede destek ile destek olunan kimse arasındaki yakınlığın derecesi, aralarındaki manevi bağ, davacıların yaşları, dahil oldukları sosyal ve ekonomik çevre, yaşam standartları, cinsiyetleri gibi bakım ilişkisine ve miktarına etkili olabilecek unsurlar da göz önünde bulundurulacaktır. Hayatın olağan akışı içinde, destek sayılan kimsenin baktığı kimselere gelirini belli paylara bölerek baktığı pek söylenemese de tazminat hesabında bir paylaştırma yapmak zorunlu hale gelmektedir. Buna göre öncelikle gelirin tamamının, yardım görenlere tahsis olunmuş varsayılamayacağı, ölenin gelirinden bir bölümünü kendisine ayıracağı, bu tahsisten vazgeçilemeyeceği ve bu suretle yardımın (payların) geliri yutmaması ilkesi dikkate alınmalıdır. Ayrıca ölenin kendi geçim masraflarından artan miktarın tamamının (hiçbir tasarruf düşüncesine yer bırakmadan) destek görenlere dağıtıldığı da kabul olunamaz. Öte yandan, destek görecek kimselere ayrılacak miktar da, bunların ihtiyaçlarının toplamı kadar olmalıdır. Bunun dışında destekten yoksun kalanlardan bir kısmının davacı olup diğer kısmının davacı olmadığı durumda talepte bulunmayan destek görenlerin paylarının da hesaplamada gözönünde tutulması gerekmektedir. Ancak destek almaktan vefat, evlilik ya da destek alma ihtiyacının sona ermesi gibi nedenlerle çıkan kişinin payı diğer destek alanlara aktarılarak hesaplama yapılması gerekmektedir”(Y17HD., 06.11.2014, 2013/12107 ESAS, 2014/15261 KARAR)

42  c-DESTEK ZARARINDA ESAS ALINACAK SÜRE  YARDIMIN DEVAM SÜRESİ, ÖLEN DESTEK YAŞASAYDI, DESTEĞİN BAKIM GÜCÜNÜN, DESTEKTEN YOKSUN KALANLARIN BAKIM İHTİYACININ VE FİİLİ BAKIM İLİŞKİSİNİN BİR ARADA DEVAM ETMELERİ MUHTEMEL OLAN SÜREDİR. DESTEĞİN YARDIM SÜRESİ HESAPLANIRKEN, BİR YANDAN DESTEĞİN ÇALIŞMA SÜRESİ, DİĞER YANDAN DA DESTEKTEN YOKSUN KALANIN YAŞAMA SÜRESİ DİKKATE ALINIR. BİR BAŞKA İFADEYLE, DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI SÜRESİNİN BİTİMİNİN TAYİNİNDE, ÖLEN DESTEĞİN BAKIM GÜCÜ, DESTEKTEN YOKSUN KALANLARIN BAKIM İHTİYACI VE FİİLİ BAKIM İLİŞKİSİ SÜRELERİNİN HANGİSİ ERKEN SONA GERECEKSE, O TARİH ESAS ALINIR. BAKIM GÜCÜ İLE İHTİYACIN DEVAM SÜRELERİ, DESTEKTEN YOKSUN KALINAN SÜREYİ BELİRLEYECEKTİR.  YARDIMIN DEVAM SÜRESİNİN HESAPLANMASINDA ÜÇ SÜRE ÖNEM TAŞIMAKTADIR. BUNLAR;  BAKIM GÜCÜNÜN DEVAM SÜRESİ,  BAKIM İHTİYACININ DEVAM SÜRESİ  FİİLİ BAKIM İLİŞKİSİNİN DEVAM SÜRESİDİR.

43  BAKIM GÜCÜNÜN DEVAM SÜRESİ  GERÇEK DESTEK BAKIMINDAN BAKIM GÜCÜNÜN DEVAM ETTİĞİ SÜRE BOYUNCA ZARAR SÖZKONUSUDUR.  ZARAR BAKIM SÜRESİNİN DEVAM ETTİĞİ SÜRE İLE SINIRLI OLMAKLA BİRLİKTE DESTEĞİN ÇALIŞMA DÖNEMİ (AKTİF) VE EMEKLİLİK DÖNEMİ (PASİF) OLARAK AYRILAN DÖNEMLERDE DESTEK OLACAĞININ KABULÜ GEREKMEKTEDİR. BU DURUMDA DESTEĞİN YAŞAM SÜRESİNİN BELİRLENMESİ SORUNU ORTAYA ÇIKMAKTADIR  YAŞAM SÜRELERİNİN BELİRLENMESİNDE HER ÜLKE KENDİ YAŞAM TABLOLARINI KULLANDIĞI SÖYLENEBİLİR  TÜRKİYE’DE BEDEN BÜTÜNLÜĞÜNE YÖNELİK ZARARLARIN HESAPLANMASINDA GENELLİKLE KULLANILAN 3 YÖNTEM BULUNMAKTADIR. BUNLAR 1931 TARİHLİ FRANSA YAŞAM TABLOSU OLAN POPULATİON MASCULİNE ET – FEMİNİNE (PMF) YAŞAM TABLOSU, AMERİKAN YAŞAM TABLOSU OLAN CSO 1980 VE SON DÖNEMDE YAYGINLAŞMAYA BAŞLAYAN TRH 2010 TÜRKİYE YAŞAM TABLOSUDUR.  YARGITAY HUKUK GENEL KURULU’NUN HALEN DEĞİŞTİRMEMİŞ OLDUĞU KARARINDA, YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ, 4. HUKUK DAİRESİ VE 21. HUKUK DAİRELERİ PMF YAŞAM TABLOSUNU BENİMSEMEKTEDİR

44  YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ İSE SON DÖNEMDE PMF YAŞAM TABLOSU UYGULAMASINDAN DÖNEREK TRH 2010 YAŞAM TABLOSUNU BENİMSEMİŞ GÖZÜKMEKTEDİR  2015 HAZİRAN AYINDA HAZİNE MÜSTEŞARLIĞININ YAYINLAMASI İLE YÜRÜRLÜĞE GİREN KZMSSGŞ EKİNDE YER ALAN DESTEK TAZMİNATININ BELİRLENMESİNDE ESAS ALINACAK YAŞAM TABLOSU OLARAK TRH 2010 BELİRTİLMİŞTİR. DAHA ÖNCE HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI GENELGE İLE CSO 1980 YAŞAM TABLOSUNUN UYGULANMASI GEREKTİĞİ YÖNÜNDE BELİRLEME YAPMIŞ ANCAK BU DÖNEM DE YARGITAY PMF YAŞAM TABLOSU UYGULAMASINI SÜRDÜRMÜŞTÜR, SON KZMSSGŞ YAYINLANMASINDAN SONRA HENÜZ YARGITAY KONU HAKKINDA BİR KARAR VERMİŞ DEĞİL  TRH 2010 YAŞAM TABLOSUNUN TÜRKİYE YAŞAM TABLOSU OLARAK ORTAYA KONULMASI NEDENİ İLE UYGULANMASI GEREKTİĞİNİ İLERİ SÜRENLER KADAR YAŞAM TABLOSUNUN ÜLKE GERÇEKLERİNE UYGUN OLMADIĞINI İLERİ SÜRENLER DE BULUNMAKTA

45  GERÇEK DESTEKLİKTE ÇALIŞMA DÖNEMİ GENELLİKLE 60 YAŞ OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR. ANCAK DESTEĞİN ÇALIŞTIĞI KURUMA VE YAPTIĞI İŞE GÖRE BU DÖNEM DEĞİŞEBİLECEKTİR. ÖRNEĞİN POLİS MEMURLARININ ZORUNLU EMEKLİLİK YAŞI 55 OLDUĞUNDAN ÇALIŞMA (AKTİF) DÖNEMİ BU YAŞA KADAR DEĞERLENDİRİLMELİDİR.  FARAZİ DESTEK BAKIMINDAN, ÖZELLİKLE ÇOCUKLARIN BAKIM GÜCÜNÜ KAZANMA YAŞI ÖNEM TAŞIMAKTADIR  UYGULAMADA GENELLİKLE ÇOCUKLARIN BAKIM GÜCÜNE YANİ GELİR SAĞLAMAYA BAŞLAYACAĞI DÖNEM 18 YAŞ OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR. ANCAK ÖZELLİKLE 18 YAŞINDAN KÜÇÜK OLMAKLA BİRLİKTE AİLESİNE İŞLERİNDE YARDIM ETMESİ HALİNDE DAHA KÜÇÜK YAŞTAN İTİBAREN BU BAKIM GÜCÜNÜN KABUL EDİLMESİ GEREKTİĞİ SÖYLENEBİLİR  BUNA GÖRE ÇOCUĞUN BAKIM GÜCÜNE KAVUŞTUĞU TARİHTE BAKIM İHTİYACINDA OLAN KİŞİLERİN BULUNDUĞU YAŞ DİKKATE ALINARAK BAKIM İHTİYACININ DEVAMI SÜRESİNCE HESAPLAMA YAPILMASI GEREKMEKTEDİR  BUNA KARŞIN EĞİTİM HAYATINA DEVAM EDEN ÇOCUĞUN EĞİTİM HAYATINI BİTİRMESİ VE İŞ BULMA DÖNEMİ DE DİKKATE ALINARAK GENELLİKLE 25 YAŞINDA BAKIM GÜCÜNE KAVUŞACAĞI DEĞERLENDİRİLMEKTE, BUNA BAĞLI OLARAK BU YAŞTA BAKIM SÜRESİ BAŞLAMAKTADIR

46  BAKIM İHTİYACININ DEVAM SÜRESİ  DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI, DESTEKTEN YOKSUN KALANIN BAKIM İHTİYACI DEVAM ETTİĞİ SÜRECE SÖZ KONUSU OLABİLİR. ANCAK, BU SÜRE, HİÇBİR ZAMAN, DESTEKTEN YOKSUN KALANIN YAŞAM SÜRESİNDEN DAHA UZUN OLAMAZ.  BAKIM İHTİYACININ DEVAM SÜRESİ, DESTEKTEN YOKSUN KALANLARIN SIFATLARINA GÖRE FARKLILIK ARZ ETMEKTEDİR. EŞ, ÇOCUK, ANNE-BABA, NİŞANLILAR VE KARDEŞLER DIŞINDA KALANLARIN BAKIM İHTİYACININ DEVAM SÜRESİNİ TESPİT ETMEK İÇİN, DESTEK İLE ARALARINDAKİ FİİLİ BAKIM İLİŞKİSİNİN MAHİYETİ ÖNEM ARZ EDER. ZİRA, DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİNDE BULUNABİLMEK İÇİN, HISIMLIK VEYA MİRASÇILIK GİBİ BİR BAĞIN BULUNMASINA GEREK YOKTUR. BU NEDENLE, HAKİM, SOMUT OLAYIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE, DESTEKTEN YOKSUN KALDIĞI İDDİASINDAN OLAN KİŞİNİN, BAKIM İHTİYACININ DEVAM SÜRESİNİ TESPİT ETMELİDİR.

47  EŞLER BAKIMINDAN, GENELLİKE SAĞ KALAN EŞİN BAKIM İHTİYACININ YAŞAM SÜRESİNİN SONUNA KADAR BAKIM İHTİYACININ DEVAM EDECEĞİ SÖYLENEBİLİR  BUNA KARŞIN DUL KALAN EŞİN YENİDEN EVLENMESİ HALİNDE YARGITAY BAKIM İHTİYACININ ORTADAN KALKTIĞINI KABUL ETMEKTEDİR  “destekten yoksun kalan kimse devamlı ve gerçek bir ihtiyaç içerisinde bulunmalıdır. Genel olarak bakım ihtiyacı, sosyal düzeye uygun olan yaşamın devamını sağlamak için gerekli olanaklardan yoksun kalmayı anlatır. Eğer ölenin eylemli olarak baktığı davacı, ölüm yüzünden bu bakımın sağladığı yaşama düzeyinin altına düşmüş olursa, ihtiyaç bulunma koşulu gerçekleşmiş sayılır. Burada önemli olan, davacının ve ailesinin temsil ettiği sosyal ve ekonomik düzeye göre normal karşılanan giderlerdir. Somut olayda davacı destekten yoksun kalan eş Zübeyde hüküm tarihinden önce 03.06.2011 tarihinde evlenmiş olması bakımdan yukarıda yapılan açıklamalar gözönüne alındığında bakım ihtiyacının sona erdiği ve yitirilmiş destek ediminin yeni bir destek edimiyle karşılanmış olması dikkate alınarak davacının bakım ihtiyacının evlilik tarihine kadar hesaplanması gerekir”(Y17HD., 2012/1907 ESAS, 2013/4485 KARAR)

48  ÇOCUKLAR YÖNÜNDEN BAKIM İHTİYACININ SONU UYGULAMADA GENELLİKLE ERKEK ÇOCUKLAR İÇİN 18, KIZ ÇOCUKLAR İÇİN 22 OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR. BU YAŞ ÇOCUKLARIN BULUNDUKLARI SOSYAL VE EKONOMİK ÇEVRE EĞİTİM SÜRECİ DİKKATE ALINARAK DEĞİŞEBİLMEKTEDİR  EĞİTİM HAYATINI SÜRDÜREN ÇOCUKLARDA DESTEK SÜRESİ EĞİTİM HAYATININ SONU DİKKATE ALINMALIDIR  ANA BABA BAKIMINDAN İSE ANA BABANIN ÖMÜR SÜRESİNİN SONU GENELLİKLE BAKIM İHTİYACI SÜRESİ OLARAK DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.

49  2-DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARINI AZALTAN HALLER  a-MENFAATLERİN DENKLEŞTİRİLMESİ  ZARARA YOL AÇAN OLAY, BAZEN ZARAR GÖRENİN BAZI YARARLAR ELDE ETMESİNE DE SEBEP OLABİLİR. BU DURUMDA ELDE EDİLEN EKONOMİK YARARLARIN ZARARDAN DÜŞÜLMESİ GEREKTİĞİ KABUL EDİLMEKTEDİR.  ESASEN DENKLEŞTİRMEYE İLİŞKİN AÇIK BİR HÜKÜM HAKSIZ FİİLE İLİŞKİN DÜZENLEMELER ARASINDA YER ALMAMAKTADIR. ANCAK, DENKLEŞTİRME KABUL EDİLMEDİĞİ TAKTİRDE, ZARAR GÖREN SEBEPSİZ KAZANÇ SAĞLAYACAK VE SEBEPSİZ ZENGİNLEŞECEKTİR.  ZARARI DOĞURAN OLAY SEBEBİYLE ELDE EDİLEN EKONOMİK MENFAATLERİN ZARARDAN DÜŞÜRÜLMESİNE DENKLEŞTİRME ADI VERİLİR. DENKLEŞTİRME TAZMİNATIN BELİRLENMESİYLE DEĞİL, ZARARIN HESAPLANMASIYLA İLGİLİDİR. DENKLEŞTİRME İDDİASI BİR DEF’İ DEĞİL BİR İTİRAZDIR, BU NEDENLE HAKİM TARAFINDAN RESEN DİKKATE ALINIR. ÇÜNKÜ DENKLEŞTİRME BİZZAT ZARARIN HESAPLANMASIYLA İLGİLİDİR VE ZARARIN HESAPLANMASI İLE İLGİLİ HUSUSLAR HAKİM TARAFINDAN RESEN NAZARA ALINIR.

50  DENKLEŞTİRMEYE TABİ MENFAATLERİ ;  MİRAS MENFAATLERİ MİRAS MENFAATLERİNİN DENKLEŞTİRMEDE DİKKATE ALINIP ALINMAYACAĞI TARTIŞMALIDIR. MİRASÇILIK KANUNİ BİR HAK OLDUĞUNDAN HAKSIZ FİİL FAİLİNİN BUNDAN YARARLANDIRMAMAK GEREKTİĞİ GÖRÜŞÜ YANINDA MİRAS MENFAATLERİNİN ZARAR İLE DENKLEŞTİRİLDİĞİ İÇİN DEĞİL BAKIM İHTİYACINI ORTADAN KALDIRDIĞI İÇİN DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARINI ETKİLEYECEĞİNİ BENİMSEYEN GÖRÜŞ BULUNMAKTADIR  SİGORTA TAZMİNATLARI CAN SİGORTALIR YÖNÜNDEN, ÖDENEN TAZMİNATIN KAYNAĞI HAKSIZ FİİL OLMAYIP DAHA ÖNCEDEN SİGORTALI İLE YAPILAN SÖZLEŞME OLDUĞUNDAN SİGORTA TAZMİNATININ DENKLEŞTİRİLMESİ DE SÖZKONUSU DEĞİLDİR SORUMLULUK SİGORTALARINDA İSE SİGORTACI TARAFINDAN ÖDENEN TAZMİNATIN ZARARDAN DÜŞÜLMESİ KABUL EDİLMEKTEDİR.

51  SORUMLULUK SİGORTASI TARAFINDAN YAPILAN ÖDEMENİN DENKLEŞTİRME SIRASINDA NASIL HESAPLANACAĞI ÖZELLİK ARZETMEKTEDİR  ZARAR GÖRENLER TARAFINDAN AÇILAN DAVA TARİHİNDEN ÖNCE SİGORTACI TARAFINDAN BİR ÖDEME YAPILMIŞ İSE YAPILAN ÖDEMENİN GÜNCELLENEREK BELİRLENEN ZARARDAN MAHSUP EDİLMESİ GEREKMEKTEDİR  “Sigorta şirketi tarafından “dava tarihinden önce” yapılan ödemeyi destekten yoksun kalma tazminatı hesabı yapılmadan önce alan davacılar, hesap tarihine kadar geçen süre nedeni ile aldıkları paranın yasal faizi kadar kazanım elde ederler. Zarar ve yararın denkleştirilmesi ilkesi gereğince, davacılara yapılan bu sigorta ödemesinin, ödeme günü ile destekten yoksun kalma tazminatının hesaplandığı güne kadar geçen süredeki işlemiş yasal faizi de hesaplanarak, ödeme tutarı ile birlikte hesaplanan destekten yoksun kalma tazminatından indirilmesi gerekir” (YHGK., 14.03.2012, 2011/4-824 ESAS, 2012/134 KARAR).  DAVA TARİHİNDEN SONRA YAPILAN ÖDEMELER ZARARDAN MAHSUP EDİLEREK YETİNİLMELİDİR

52  SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNCA YAPILAN YARDIMLAR  ÖLEN DESTEĞİN 506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNU’NA TABİ VE DESTEKTEN YOKSUN KALAN DA SOSYAL SİGORTALAR KURUMUNCA YAPILACAK YARDIM VE BAĞLANACAK AYKIRILIKLARI ALMAYA HAK KAZANMIŞ İSE, BU YARDIMLAR VE AYLIKLAR SEBEBİYLE BAKIM İHTİLACINDAN KURTULDUĞU ÖLÇÜDE, YARDIMLARIN VE AYLIĞIN PEŞİN ÖDEME DEĞERİNİN DESTEKTEN YOKSUNLUK ZARARINDAN İNDİRİLMESİ, TAZMİNATIN ÖNGÖRÜLÜŞ AMACINA UYGUN OLACAKTIR. ANCAK YARGITAY BU KONUDA İKİLİ BİR AYRIMA GİTMEKTEDİR. BUNA GÖRE; KURUMUN RÜCU HAKKI BULUNAN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN BAĞLANAN DUL VE YETİM AYLIKLARININ, DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARINDAN MAHSUBU KABUL EDİLİRKEN, RÜCU HAKKI BULUNMAYAN ÖLÜM SİGORTASINDAN BAĞLANAN DUL VE YETİM AYLIKLARININ MAHSUBU İSE KABUL EDİLMEMEKTEDİR.  1479 SAYILI KANUNUN 63 NCÜ MADDE UYARINCA, ÖLEN BAĞ-KUR’LU DESTEĞİN YAKINLARINA GEREKLİ ÖDEMELER YAPILDIKTAN SONRA, BAĞ-KUR’UN DESTEĞİN ÖLÜMÜNE SEBEP OLANA RÜCU HAKKI BULUNDUĞUNDAN, DESTEKTEN YOKSUN KALANIN SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN, YAPILAN YARDIMLAR VE BAĞLANAN AYLIĞIN PEŞİN ÖDEME DEĞERİ, ZARARDAN İNDİRİLİR.  T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NCE, 5434 SAYILI KANUN UYARINCA HAK SAHİPLERİNE YAPILAN YARDIMLAR VE BAĞLANAN AYLIKLAR, BAKIM İHTİYACINI GİDERECEĞİNDEN, BUNLARIN DA DESTEKTEN YOKSUNLUK ZARARINDAN İNDİRİLMESİ GEREKİR. YARGITAY, ESKİ TARİHLİ KARARLARINDA BU GÖRÜŞTE İKEN; BİLAHARE, GÖRÜŞ DEĞİŞTİREREK, T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNCE BAĞLANAN AYLIKLARIN DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARINDAN İNDİRİLMEMESİ GEREKTİĞİNE KARAR VERİLMİŞTİR.

53  “Peşin değer, gelecekte ödenecek gelirlerin, yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca belirlenecek iskonto oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarını ifade etmekte olup; davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasanın 26. maddesi, iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle yapılan ödemeler yanında, bağlanan gelirin başladığı tarihteki “ilk peşin sermaye değerinin”, maddenin öngördüğü koşullara bağlı olarak, işveren ya da üçüncü kişilerden tazmini olanağını öngörmüştür. Bu bakımdan İyidere Asliye (İş) Hukuk Mahkemesi'nin 28.07.2010 tarih, 2009/32 esas, 2010/156 karar sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından davalılar Yusuf Akbulut ve Güneş Sigorta A.Ş. aleyhine yöneltilen peşin sermaye değerinin rücuna ilişkin olarak açılan ve Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin 19.03.2012 tarih, 2010/16505 esas, 2012/5133 karar sayılı ilamı ile onanarak kesinleşen davada belirlenen “ilk peşin sermaye değeri”nin dikkate alınarak tazminat miktarının belirlenmesi gerekir” (Y17HD., 14.11.2013, 2013/8952 ESAS, 2013/15721 KARAR)

54  ÖLÜM SONUCU TASARRUF EDİLEN GİDERLER DESTEKTEN YOKSUN KALDIĞI İDDİASIYLA TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNANLARIN, DESTEĞİN ÖLÜMÜ SEBEBİYLE YAPMAKTAN KURTULDUĞU BİR KISIM MASRAFLARIN, DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARLARINDAN İNDİRİLMESİ GEREKİR. ÖRNEĞİN, FARAZİ DESTEK OLAN ÇOCUKLARIN, ANNE VE BABALARINA DESTEK OLABİLECEK HALE GELİNCEYE KADAR YAPILMASI GEREKİP DE ÖLÜM NEDENİYLE YAPILAMAYAN ÖĞRENİM, GİYİM- KUŞAM, HARÇLIK, YEMEK GİBİ YETİŞTİRME MASRAFLARININ DA DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARINDAN İNDİRİLMESİ GEREKİR. BUNUN YANINDA MANEVİ TAZMİNAT ALACAKLARININ DENKLEŞTİRİLESİ SÖZKONUSU DEĞİLDİR  b-HAYATTA KALAN EŞİN TEKRAR EVLENME İHTİMALİ DESTEĞİNİ KAYBEDEN EŞİN YENİDEN EVLENME İHTİMALİNİN BULUNMASI ZARARI AZALTAN BİR HAL OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR. YARGITAY UYGULAMASI DA BU YÖNDEDİR

55 MOSER TABLOSU YAŞ DUL KADI N DUL ERKEK 20% 72% 90 25% 48% 85 30% 28 % 50 35% 17% 30 40% 9% 16 STAUFFER / SCHAETZLE TABLOSU YAŞ DUL KADIN DUL ERKEK 18% 75 20% 70% 75 25% 40% 70 30% 26% 40 35% 15% 26 40% 9% 15 45% 7 50% 4 55% 3 AYiM TABLOSU* YAŞ DUL KADIN DUL ERKEK 17-20% 52% 90 21-25% 40% 70 26-30% 27% 48 31-35% 17% 30 36-40% 9% 15 41-50% 2% 4 51-55% 1% 2 *AYİM Tablosu içerisinde yer alan yüzdeler çocuksuz eşler için olup AYİM uygulamasında 18 yaşından küçük her çocuk için % 5 indirim yapılmaktadır.

56  EVLENME İHTİMALİ BAKIMINDAN YUKARIDAKİ SUNUDA GÖRÜLDÜĞÜ BİR ÇOK TABLO BULUNMAKTADIR. BU TABLOLARA SIKI SIKIYA BAĞLI KALMAK MÜMKÜN OLMAMAKLA BİRLİKTE GENEL OLARAK AYİM TABLOSUNUN UYGULAMADA SIK KULLANILDIĞI SÖYLENEBİLİR. BUNUNLA BİRLİKTE SOMUT OLAYIN ÖZELLİĞİNE GÖRE DEĞERLENDİRME YAPILMASI GEREKTİĞİ UNUTULMAMALIDIR. BU HUSUSTA BİR YARGITAY KARARINDA;  “Yukarıda yapılan açıklamalar gözönüne alındığında vefat edenin bakımından yararlanan eşin yeniden evlenmesi veya fiili olarak bakım ihtiyacını karşılar biçimde birliktelik yaşaması halinde bakım ihtiyacının sona erdiği ve yitirilmiş destek ediminin yeni bir destek edimiyle karşılanmış olacağı dikkate alınarak hayatta kalan eşin desteklik süresi içerisinde yeniden evlenme ihtimalinin eşin yaşı, 18 yaşından küçük çocuk sayısı, sağlığı, görünümü, ekonomik durumu gibi etkenler değerlendirilerek belirlenecek yeniden evlenme ihtimal oranında belirlenen tazminattan indirim yapılması gerekmektedir. Somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda hayatta kalan davacı eşin yeniden evlenme ihtimali değerlendirilmemiş olduğu anlaşılması karşısında eşin evlenme ihtimalinin değerlendirilerek varılacak sonuca göre tazminatın belirlenmesi gerekir”(Y17HD., 12.12.2013, 2013/12231 ESAS, 2013/17627 KARAR)

57  B-TAZMİNATIN HESAPLANMASI  GENEL OLARAK  TAZMİNAT MİKTARININ TESPİTİ İÇİN ÖNCE ZARAR MİKTARI BELİRLENMELİDİR. TESPİT EDİLEN ZARAR, TAZMİNATIN EN YÜKSEK SINIRINI TEŞKİL EDER VE TAZMİNAT, ZARAR MİKTARINDAN FAZLA OLAMAZ.  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ TESPİTİNE İLİŞKİN OLARAK BORÇLAR KANUNU’NDA ÖZEL BİR DÜZENLEME YAPILMADIĞINDAN, ANILAN KANUNUN TAZMİNAT MİKTARININ TESPİTİNE İLİŞKİN 43. VE TAZMİNATIN TENKİSİNE İLİŞKİN 44. MADDELERİNDE YER ALAN ZARARDAN İNDİRİM SEBEPLERİ, DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNAT MİKTARININ TESPİTİNDE DE UYGULANACAKTIR.  TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE İNDİRİM NEDENLERİNDE SIRALAMA YAPILMASI GEREKTİĞİNDE ZARARIN BELİRLENMESİNDEKİ İNDİRİM NEDENLERİ ÖNCE TAZMİNATTAN İNDİRİM NEDENLERİ İSE SONRA UYGULANMASI GEREKMEKTEDİR

58  TAZMİNATIN HESABINDA DİKKATE ALINACAK TARİH  DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINDA ZARAR, GENELLİKLE DESTEĞİN ÖLÜMÜYLE BAŞLAR. ANCAK, ÖZELLİKLE ŞEYE GELEN ZARARLARDAN FARKLI OLARAK DESTEKTEN YOKSUN KALMADA ZARAR, HAKSIZ FİİLİN MEYDANA GELDİĞİ TARİHTE MEYDANA GELMİŞ OLMAZ. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI ZAMAN İÇERİSİNDE VE TEDRİCEN OLUŞMAYA DEVAM EDER. BAZI DURUMLARDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI ÖLÜMDEN SONRAKİ BİR TARİHTEN İTİBAREN BAŞLAR.  DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARIN HANGİ TARİH ESAS ALINARAK HESAPLANACAĞI ÖNEMLİ BİR NOKTADIR. BK 45. MADDESİNDE (TBK M. 53) ZARARIN HANGİ TARİHE GÖRE HESAPLANACAĞI DÜZENLENMEDİĞİ HALDE, KANUN’UN 46. MADDESİNE GÖRE, CİSMANİ ZARARLARIN KURAL OLARAK HÜKÜM TARİHİNE GÖRE HESAPLANACAĞI DÜZENLENMİŞTİR.  YARGITAY UYGULAMASINDA VE DOKTRİNDE KANUN’UN 46. MADDESİNDE ÖNGÖRÜLEN BU DÜZENLEMENİN, DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI İÇİN DE UYGULANACAĞI KABUL EDİLMEKTEDİR.  ANCAK HESAPLAMA ÖLÜM TARİHİNDEKİ ÖLÇÜTLER DİKKATE ALINARAK YAPILACAKTIR.

59  TAZMİNATTAN İNDİRİM SEBEPLERİ  1) DESTEĞİN KUSURU  BK’NIN 44/1. MADDESİ; “MUTAZARRIR OLAN TARAF ZARARA RAZI OLDUĞU YAHUT KENDİSİNİN FİİLİ ZARARIN İHDASINA VEYA ZARARIN TEZAYÜDÜNE YARDIM ETTİĞİ VEYA ZARARI YAPAN ŞAHSIN VE HAL VE MEVKİİNİ AĞIRLAŞTIRDIĞI TAKDİRDE HAKİM, ZARAR VE ZİYAN MİKTARINI TENKİS YAHUT ZARAR VE ZİYAN HÜKMÜNDEN SARFINAZAR EDEBİLİR” HÜKMÜNÜ İÇERMEKTEDİR.  BU HÜKME GÖRE HAKİM, ÖLEN DESTEĞİN, GEREKLİ DİKKAT VE ÖZENİ GÖSTERMEYEREK YAHUT ZARARA UĞRAYACAĞINI BİLEREK VE İSTEYEREK ZARARIN DOĞMASINA VEYA ARTMASINA SEBEP OLDUĞUNU TESPİT EDERSE, DESTEĞİN EYLEMİ İLE ZARAR ARASINDA UYGUN İLLİYET BAĞI DA VARSA, ZARARDAN İNDİRİM YAPILABİLECEKTİR. HATTA, DESTEĞİN AĞIR KUSURUNUN BULUNMASI HALİNDE TAZMİNATA DA HÜKMETMEYEBİLECEKTİR.

60  2)DESTEĞİN RIZASI  BK’NIN 44/1. MADDESİNDE YER ALAN “MUTAZARRIR OLAN TARAF ZARARA RAZI OLDUĞU... TAKDİRDE HAKİM, ZARAR VE ZİYAN MİKTARINI TENKİS YAHUT ZARAR VE ZİYAN HÜKMÜNDEN SARFINAZAR EDEBİLİR” HÜKMÜNDEN HAREKETLE, DESTEĞİN RIZASI, HAKSIZ FİİLDEKİ HUKUKA AYKIRILIĞI ORTADAN KALDIRIYORSA, DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI TALEBİ REDDEDİLEBİLİR. DESTEĞİN RAZISI, HAKSIZ FİİLİN HUKUKA AYKIRILIĞINI ORTADAN KALDIRMADIĞI HALLERDE, TAZMİNATTAN İNDİRİM SEBEBİ TEŞKİL EDEBİLECEĞİ GİBİ SOMUT OLAYIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE, TAZMİNAT TALEBİNİN TAMAMEN REDDİNE DE YOL AÇABİLİR.  3)ZARAR VERENİN KUSURU  BK’NIN 43/1. MADDESİNE GÖRE; “HAKİM,... HATANIN AĞIRLIĞINA GÖRE TAZMİNATIN SURETİNİ VE ŞUMULÜNÜN DERECESİNİ TAYİN EYLER.” BUNA GÖRE, KUSUR SORUMLULUĞUNDA, ZARAR VERENİN KUSURUNUN HAFİFLİĞİ VE AĞIRLIĞININ, ZARARIN TAM OLARAK TAZMİNİ HUSUSUNDA ÖNEMİ YOKTUR. ANCAK HAKİM, ZARAR VERENİN HAFİF VEYA PEK HAFİF KUSURLU OLDUĞU DURUMLARDA, ADALETİ TESİS DÜŞÜNCESİYLE TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPABİLİR.