Anakart ve Rom Bellek Anakart Nedir, ne işe yarar?

... konulu sunumlar: "Anakart ve Rom Bellek Anakart Nedir, ne işe yarar?"— Sunum transkripti:

1 Anakart ve Rom Bellek Anakart Nedir, ne işe yarar?
KONU BAŞLIKLARI Anakart Nedir, ne işe yarar? Anakartın tarihsel gelişimi? Anakart üzerinde ne tür cihazlar bulunur? Anakart üzerine ne tür bağlantılar yapılır? Anakart veri yolları ve hızı neye göre değişir? Güney ve Kuzey Köprüleri nelerdir? İşlemci yongası nedir? ROM bellek nedir? PROM, EPROM, EEPROM çipler nelerdir? ROM bellek ne için kullanılır? ROM bellek türleri ve üzerinde barındırdığı kodlar nelerdir? İşlemciye göre anakartlar nasıl ayrılır?

2 Anakart Nedir Ne İş Yapar
Anakart, bilgisayarın tüm iç ve dış donanım birimlerinin üzerindeki bağlantı portlarına bağlandığı, üzerinde elektronik devre elemanlarının bulunduğu bilgisayarın en temel parçasıdır. Aynı zamanda mainboard olarak ta ifade edilebilir. Bir bilgisayar için olmazsa olmaz en temel parçadır. Anakart olmadan bilgisayarın diğer hiçbir donanım birimini kullanamazsınız. Çünkü diğer tüm donanımların birbirleri ile bağlantıları anakart sayesinde gerçekleşir.

3 Anakartın Yapısı ve Çalışması ?
Anakart üzerinde işlemci soketi, ram slotu, harddisk bağlantı soketleri, veri yolları, BIOS, onboard yani dahili donanım kartları bulunur. Harici donanım kartları anakarta, veri yolları diğer bir adıyla genişleme yuvaları sayesinde bağlanabilirler. Geçmişten günümüze kullanılan veri yolu çeşitleri sırasıyla ISA, PCI, AGP, PCI-X, PCI Express(PCI-e)’tir.

4

5 Anakartın Tarihsel Gelişimi
Anakartlar yıllar önce kullanılan devre tahtalarının günümüze kadar değişerek gelmiş halleridir. Gelişen teknolojiyle birlikte anakart boyutları aynı kaldığı halde yaptıkları işler çok hızlı gelişti. İlk anakart 1982 yılında IBM PC' ler de kullanıldı. Büyük devre elemanlarından oluşan bu kartın üzerinde Intel 8088 işlemci, BIOS ve işlemci, bellek ve çeşitli kartların takılabileceği yuvalar bulunuyordu. Eğer bu bilgisayara disket sürücü, paralel çıkış veya başka bir şey takmak isterseniz ona uygun bir kart alıp anakarta takmanız gerekiyordu. Eskiden anakartların üzerinde aynı hdd ler gibi jumperlar vardı. Bu jupmerlarla farklı tipteki işlemcileri anakartlara tanıtma; ne kadar belleğin varolduğunu belirtmek gibi ayarlar yapılıyordu.

6 IBM nin ilk kullandığı anakarttır.

7 Anakart Türleri AT Form-Factor: 1982 yılında geliştirilen ve 1990’lı yılların başlarına kadar yaygın olarak kullanılmıştır. Küçük olduğu için montajı zordur. Paralel ve seri bağlantı noktaları ayrı kablolar ile anakarta takılır. Soğutma sistemi eski işlemciler için yeterli olsa da ATX ve BTX yapılarına göre kötüdür.

8 ATX Form-Factor: AT standartı üzerinde daha iyi soğutma sistemi sağlamak amacıyla bir takım değişiklikler yapılarak geliştirilmiştir. Bu kartın tasarımında işlemci güç kaynağı fanının hemen alltına denk geldiği için daha iyi soğutma sağlar. Paralel ve seri bağlantı noktaları anakrata tümleşik olduğu için kablo kargaşası yaşanmaz. Kullanılan kasalar genelde daha büyük olduğu için montajı kolaydır. Bilgisayara verilen güç isletim sistemini kapatma komutuyla otomatik olarak kesilir.

9 BTX Form-Factor: ATX üzerinde bir takım değişiklikler yapılarak geliştirilmiştir. Anakart üzerindeki slot ve soketlerin yerleri, kasa içerisindeki ısının dışarıya daha kolay atılabilmesi için değiştirilmiştir.

10 Anakart Üzerinde Ne Tür Bileşenler bulunur ?
1) YONGASETİ ( Chipset ) : Yongaseti (chip set) anakartın "beynini" oluşturan entegre devrelerdir. Bunlara bilgisayarın trafik polisleri diyebiliriz: işlemci önbellek sistem veri yolları çevre birimleri kısacası PC içindeki her şey arasındaki veri akışını denetlerler. Veri akışı PC'nin pek çok parçasının işlemesi ve performansı açısından çok önemli olduğundan yongaseti de PC'nizin kalitesi özellikleri ve hızı üzerinde en önemli etkiye sahip birkaç bileşenden biridir. Eski sistemlerde PC'nin farklı bileşen ve işlevlerini çok sayıda yonga denetlerdi. Yeni sistemlerde hem maliyeti düşürmek hem tasarımı basitleştirmek hem de daha iyi uyumluluk sağlamak için bu yongalar tek bir yonga seti olarak düzenlendi. Günümüzde en yaygın yonga seti Intel tarafından üretilmektedir. Intel kendi yongasetlerini bunların desteklediği veriyolu teknolo|ilerini de temsil edecek şekilde PCIset ve AGPset olarak da adlandırmaktadır. Silicon Integrated Systems (SiS) Acer Labs Inc. (ALi) VIA gibi üretici firmalann da geliştirdiği popüler yonga setleri vardır.

11 2)VERİYOLU ( BUS ): PC'nizin içindeki bileşenler birbirleri ile çeşitli şekillerde "konuşurlar". Kasa içindeki bileşenlerin çoğu (işlemci önbellek bellek genişleme kartları depolama aygıtları vs.) birbirleri ile veriyolları aracılığı ile konuşurlar. Basitçe bilgisayarın bir bileşeninden diğerine verileri iletmek için kullanılan devrelere veriyolu adı (bus) verilir. Bu veriyollarının ucunda da genişleme yuvaları bulunabilir. Sistem veriyolu denince genelde anakart üzerindeki bileşenler arasındaki veriyolları anlaşılır. Ayrıca anakarta takılan kartların işlemci ve belleğe erişebilmelerini sağlayan genişleme yuvalarına da veriyolu adı verilir.

12 Tüm veriyolları iki bölümden oluşur: adres veriyolu ve standart veriyolu. Standart veriyolu PC'de yapılan işlemlerle ilgili verileri aktarırken adres veriyolu verilerin nerelere gideceğini belirler. Bir veriyolunun kapasitesi önemlidir; çünkü bir seferde ne kadar veri transfer edilebileceğini belirler. Örneğin 16 bit'lik veriyolu bir seferde 16 bit 32 bit'lik veri yolu 32 bit veri transfer eder. Her veriyolunun MHz cinsinden bir saat hızı (frekans) değeri vardır. Hızlı bir veriyolu verileri daha hızlı transfer ederek uygulamaların daha hızlı çalışmasını sağlar. Kullandığımız bazı donanım aygıtları da bu veriyollarına uygun olarak üretilirler. Sadece iki donanım aygıtını birbirine bağlayan veriyoluna "port" adı verilir. (örneğin AGP = Advanced Graphics Port).

13 Anakartın üzerindeki farklı boyut ve renklerde yan yana dizilmiş kart takma yuvalarından bunları tanıyabilirsiniz. Veri yolu tipleri: • Industry Standart Architecture (ISA): Endüstri Standart Mimari • Extended Industry Standart Architecture (EISA): Gelişmiş Endüstri Standart Mimari • Microchannel Architecture (MCA): Mikro Kanal Mimari • VESA Local Bus (VLB): VESA Yerel Veriyolu • Peripheral Component Interconnect (PCI): Çevresel Aygıt Bağlantı Birimi • Accelerated Graphics Port (AGP): Hızlandırılmış Grafik Yuvası PCI EXPRESS

14 --- ISA --- (Industry Standard Architecture) Anakartınızın kenarına yakın yerde bulunan uzun siyah kart yuvaları ISA yu-vasıdır. 17 yıldan beri kullanılan eski bir veriyolu mimarisidir. 1984'te 8 bit'ten 16 bit'e çıkarılmıştır. Ama bugün bile 8 bitlik kartlar olabilir. Orneğin bir ISA kartın yuvaya giren iki bölmeli çıkıntısının sadece bir kenarında bağlantı bacakları varsa bu 8 bitlik bir karttır. 90'lardan itibaren çoğu aygıt'ın daha hızlı PCI modeli çıktığından yavaş yavaş terkedilmeye başlanmıştır; hatta bugün ISA veriyolu olmayan anakartlar bile çıkmıştır. 1993'te Intel ve Microsoft Tak Çalıştır ISA standardını geliştirmiştir. Böylece işletim sistemi ISA kartların konfigürasyonunu sizin jumper'larla dip svvitch'lerle boğuşmanıza gerek kalmadan otomatik yapmaktadır. Yeni çıkan PIII ve P4 anakartlarında genel olarak tercih edilmemekte P4 anakartlarda kullanılmamaktadır.

15 --- PCI --- (Peripheral Component Interconnect) 1993'te Intel tarafından geliştirilen bu veriyolu 64 bit'liktir ama uyumluluk problemlen nedeniyle uygulamada genelde 32 bit'lik bir veri yolu olarak kullanılır. 33 veya 66 MHz saat hızlarında çalışır. 32 bit ve 33 MHz PCI veriyolunun kapasitesi 133 MB/sn'dir. Anakartınızda PCI yuvaları ISA yuvalarının hemen yanında bulunur; beyaz renkte ve ISA'dan biraz daha kısadır. PCI veriyolu Tak Çalışır desteklidir.

16 --- AGP --- (Advanced Graphics Port) Sadece ekran kartları için çıkarılmış bir veriyoludur. Grafik ağırlıklı uygulamalar geliştikçe (örneğin 3 boyutlu grafikler tam ekran video) işlemci ile PC'nin grafik bileşenleri arasında daha geniş bir bant genişliğine ihtiyaç doğmuştur. Bunun sonucunda grafik kartlarında ISA'dan bir ara veriyolu standardı olan VESA'ya oradan da PCI'a geçilmiştir; ama bu da yeterli görülmeyince grafik kartının işlemciye doğrudan ulaşmasını sağlayacak ona özel bir veriyolu olan AGP 1997 sonunda geliştirilmiştir. AGP kanalı 32 bit genişliğindedir ve 66 MHz hızında çalışır. Yani toplam bant genişliği 266 MB/sn'dir. Ayrıca özel bir sinyalleşme metoduyla aynı saat hızında iki katı veya 4 katı daha hızlı veri akışının sağlanabildiği 2xAGP ve 4xAGP modları vardır. 2xAGP'de veri akış hızı 533 MB/sn olmaktadır. Ancak sistem veriyolu hızı 66 MHz ise 2xAGP tüm bant genişliğini kaplayıp diğer aygıtlara yer bırakmayacağı için 66 MHz'lik anakartlarda 1xAGP kullanılır. 100 MHz anakartlarda bant genişliği 763 MB/sn'ye çıktığından 2xAGP ile uyumludur.

17 AGP 4X : Günümüzde genelde kullanılan 4X modudur
AGP 4X : Günümüzde genelde kullanılan 4X modudur. Çoğu anakart üreticisi bu modu destekliyor ve anakartlarında bu teknolojiyi kullanıyor ve aynı zamanda tüm ekran kartı üreticileri de bu teknolojiye ayak uyduruyorlar. Bu modda AGP veriyolu hızı 66 mhz’den 100 mhz’e çıkmıştır. Bunun pratikte 800 MB/Sn olarak hesaplanabilen bilen bir veri transfer hızıdır. Bu teknolojinin gelişmesiyle bu hız 1 GB/Sn'ye ulaşmıştır...

18 --- PCI EXPRESS --- PCI EXPRESS PCI ve AGP'nin orta vadede yerine geçecek yeni veriyolunun adıdır. PCIe veya PCIx diye de adlandırılır. PCI express; x16 hızında bir veri iletimi sağlıyor. Bu 16 yol 4 GB/s bant genişliği demek. Şimdilik bu bize günümüz AGP 8x görüntü kartlarının iki katı bellek bant genişliği veriyor. Ancak şimdiye kadar yapılan testlerde; tam olarak 2 katı performans alındığı söylenemez.

19 3)Portlar ve Konnektörler:
Anakart ile dış birimlerin iletişim kurmasına olanak sağlayan bağlantı noktalarıdır. Portların bir kısmı kasanın içindedir ve bu portlara hard disk gibi kasa içine monte edilen birimler bağlanır. Bazı portlarda kasa yüzeyinde anakarta monteli şekilde bulunur. Bu portlara kasa dışından ulaşılır ve mikrofon gibi kasa dışında bulunması gereken cihazlar bağlanır.

20 4)Önbellek: Ön-bellekler, işlemci tarafindan bellek işlemlerinin hizlandirmasi için tasarlanmiş özel yüksek hizli belleklerdir.  Işlemci, ön-bellekte bulunan komut ve verilere, anabellekte  bulunan komut ve verilere göre çok daha hizli bir şekilde ulaşabilir.  Mesela,100 MHz’lik sistem kartlarında, işlemcinin anabellekten bilgi alması 180 nanosaniye (saniyenin 109’da biri) alırken,  bunu ön-bellekten alması sadece 45 nanosaniye alıyor.  Buna göre işlemci ne kadar çok komut ve veriye ön-bellekten ulaşırsa, bilgisayarınız da o kadar hızlı çalışır. Ön-bellekler, birincil ön-bellek (Level 1, L1) ve ikincil ön-bellek (Level 2, L2) olarak ayrılırlar.  Bunun dışında bunlar dahili ve harici olarak da sınıflandırılırlar. Dahili ön-bellekler işlemcinin içindedir.  Harici ön-bellekler ise işlemcinin dışındadır. Birincil ön-bellek (L1) işlemciye yakın olandır. 

21 5)IRQ (Kesme): IRQ( Interrupt Request ), kesme işlemidir. İşlemci aynı anda çok sayıda işi birden yapabilir ancak işini görmesi için ihtiyaç duyan bir aygıtın ona sinyal gönderebilmesi için özel bir hatta ihtiyacı vardır. İşte buna IRQ hattı adı verilir. Pc de 1 den 15 e kadar 16 tane irq hattı vardır.

22 IRQ İşlevleri: IRQ0:Sistem saati. IRQ1: Klavye IRQ2rogramlanabilir IRQ (Modemler,COM3veCOM 4 portları) IRQ 3: COM 2 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartlan, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRO 4: COM 1 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartlan, teyp yedekleme birirnlerini hızlandıran kartlar) IRQ 5: Ses kartı (LPT2, LPT3 – yani ikinci ve üçüncü paralel portlar – COM 3, COM 4, modemler, ağ kartlan, MPEG kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRQ 6: Disket sürücü denetleyicisi (teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRQ 7: LPT1, yani ilk paralel port (LPT2, COM 3, COM 4, modemler, ağ kartları, ses kartlan, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartları

23 IRQ 8: Gerçek zamanlı saat
IRQ 8: Gerçek zamanlı saat. IRQ 9: (Ağ kartları, ses kartları,SCSI kartları, PCI aygıtlar, yeniden yönlendirilen IRQ2 aygıfları) IRQ 10: (Ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, ikinci ve dördüncü IDE kanalları) IRQ 11: (Görüntü kartları, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü ve dördüncü IDE kanalları) IRQ 12: PS/2 fare (Görüntü kartları, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü IDE kanalı) IRQ 13: FPU, yani matematik işlemci. IRQ 14: Birinci IDE kanalı (SCSI kartlar) IRQ 15: İkinci IDE kanalı (Ağ ve SCSI kartlar)

24 Anakart üzerine ne tür bağlantılar yapılır?
Anakart üzerindeki bağlantılar, üst ve arka paneldeki bağlantılar olmak üzere ikiye ayrılır. Üst panel: - İşlemci - RAM - Ekran Kartı - SATA girişleri - Güç kaynağı bağlantısı - CD-Rom DVD-Rom bağlantısı - Ses, televizyon kartı gibi donanımların girişi Arka panel: - Ses çıkışları - USB çıkışları - Klavye/Mouse bağlantıları - Optik ses çıkışları Tüm bu giriş/çıkışlar anakartın modeli ve markasına göre değişiklik gösterebilir.

25 ÜST PANEL İşemci: Kısaca CPU ( Central Process Unit ) yani Merkezi İşlem Birimi’dir. İşlemci için bilgisayarın beynidir diyebiliriz. Adından anlaşıldığı gibi bilgisayardaki işlemleri gerçekleştiren ve gerekli yerlere gönderen elemandır.Konuyu basitçe anlatmak gerekirse bilgisayar üzerinden yaptığımız herşey işlemciye muhakkak uğrar. Yani klavyedeki bir tuşa basmamız, fareyi hareket ettirmemiz birebir olarak işlemcide gerçekleşir.

26 RAM: Rastgele erişimli bellek(İngilizce: Random Access Memory, RAM) mikroişlemcili sistemlerde kullanılan bir tür veri deposudur. Buna karşın diğer hafıza aygıtları (manyetik kasetler, diskler) saklama ortamındaki verilere önceden belirlenen bir sırada ulaşabilmektedir, çünkü mekanik tasarımları ancak buna izin vermektedir. Bir RAM yongasında herhangi farklı iki veriye ulaşmak için aşağı yukarı aynı süre harcanmaktadır. Buna karşılık disk ve benzerleri okunan verinin başı bulunan noktaya yakınsa az zaman, uzaksa çok zaman harcamakta ve baş konumu sürekli yer değiştirmektedir. RAM, genellikle bilgisayardaki ana hafıza ya da birincil depo; yükleme, gösterme, uygulamaları yönlendirme ve veri için çalışma alanı olarak düşünülür. Bu tip RAM genelde tümleşik devre biçimindedir. Yaygın olarak hafıza çubuğu veya RAM çubuğu isimleriyle anılır çünkü devre kartı üzerine, küçük devreler halinde, plastik paketleme yardımıyla birkaç sakız paketi boyutundadır. Çoğu kişisel bilgisayarda RAM eklemek veya değiştirmek için yuva bulunur.

27 Çoğu RAM hem yazılıp hem okunabilir
Çoğu RAM hem yazılıp hem okunabilir. Bu yüzden RAM sık sık "okunan-yazılan hafıza" ismiyle yer değiştirmiştir. Bu bağlamda RAM, ROM'un tersi, daha doğrusu sıralı ulaşılabilir hafızanın tersi olarak kabul edilir. RAM bellekler genelde (2²) byte şeklinde paketlenmiş olarak piyasada bulunur.

28 EKRAN KARTI: Ekran kartı, bilgisayarın görüntü vermesini sağlayan birimidir. Ekran kartları harici ISA, VLB, PCI, AGP veya PCI-Express veriyollarını kullanan PC kartları olarak veya anakartüzerinde chipset içerisinde yerleşik olarak bulunmaktadır.

29 Sata girişleri: SATA yani Seri ATA, bilgisayar donanımı içerisinde bir veri taşıma teknolojisidir.
Güç kaynağı bağlantısı: Bilgisayar güç kaynağı , genellikle metal bir kasa yerleştirilmiş, içinde transformatör ve/veya elektronik devreler bulunan, bilgisayar birimlerinin çalışmaları için gereksinim duyulan farklı gerilim değerlerinde doğru akım sağlayan donanımdır.

30 CD-Rom ve DVD-Rom Bağlantısı:

31 Ses, televizyon kartı gibi donanımların girişi

32 Arka panel Ses çıkışları: Arkada bulunan ses hoparlör portlarıdır.

33 USB çıkışları: Fareden yazıcıya birçok çevresel cihazın bilgisayara hızlı ve kolayca bağlanmasını sağlar.

34 Klavye/Mouse bağlantıları:

35 Optik ses çıkışları:

36 Kuzey ve Güney Köprüleri
Anakartlar üzerinde genellikle, Kuzey ve Güney köprüsü olmak üzere iki tür chipset bileşeni (entegresi) mevcuttur. Bu bileşenlerden Kuzey köprüsü, bilgisayarın ekran kartının takıldığı portu (AGP), mikroişlemciyi (CPU) ve bellek biriminin (RAM) çalışmasını kontrol eder. Güney köprüsü ise bilgisayarın diğer çevre birimlerini (PCI, USB, ISA, IDE, BIOS, vb.) denetler. Eski sistemlerde PC' nin farklı bileşen ve işlevlerini, çok sayıda yonga denetlerdi. Yeni sistemlerde hem maliyeti düşürmek hem tasarımı basitleştirmek hem de daha iyi uyumluluk sağlamak için bu yongalar, tek bir yonga seti olarak düzenlendi. Günümüzde en yaygın yonga seti Intel ve AMD tarafından üretilmektedir.Bu firmalar sadece kendi mikroişlemcilerine uygun yonga seti üretmektedirler. Silicon Integrated Systems (SiS), Acer Labs Inc. (ALI), VIA gibi üretici firmaların da geliştirdiği popüler yonga setleri vardır. Chipsetlerdeki gelişmeler işlemcilerdeki gelişmelere paralel olarak ilerlemektedir. Yeni bir RAM ya da veri yolu teknolojisi geliştirildiği zaman bunu işlemciye aktaracak olan Chipsetler de geliştirilir.

37

38 Rom Bellek Rom bellek, Read Only Memory (sadece okunabilir bellek) olarak tanımlanır. Sadece okunabilir bellek demek belleğe gönderilen program sadece bir kez atılır ve kullanıcı tarafından değiştirilemez bellek türüdür. Bu bellek türlerinde bilgisayarın açılışını ve çalışmasını etkileyen kodlar saklanır. ROM bellek, RAM de olduğu gibi bizim seçebileceğimiz bir şey değildir. Anakartla tümleşik halde bulunur ve BIOS adı ile bilinmektedir.

39 Rom Bellek Özellikleri
Rom belleğin asıl amacı bilgisayarın açılması ve çalışması için gerekli kod satırlarını saklayan bellek türüdür. Çok eski nesil bilgisayar sistemlerinde PROM kullanılmasına karşın ilerleyen teknoloji ile daha sonra EPROM kullanılmıştır. Yeni nesil sistemlerde ise EEPROM bellek kullanılmaktadır.

40 Rom Bellek Çeşitleri BIOS PROM
Rom bellek çeşitlerine verilebilecek en güzel örnektir. BIOS cipi bilgisayar anakartında bilgisayarın açılış bilgilerini saklayan rom bellek türüdür. Bu cip anakart üzerindeki BIOS pili adı verilen saat pili yardımıyla beslenir. PROM Özel bir programlayıcı ve program yardımı ile bilgilerin sadece bir kez yazıla bildiği ROM bellek türüdür. Ucuz olduklarından dolayı tasarım örnekleme işlemlerinde en iyi ürüne ulaşılana kadar kullanılırlar.

41 EPROM Her zamanki gibi gelişen teknolojinin etkisi ile sadece yazılabilir ROM türü olan PROM’un yetersiz kalmasından dolayı EPROM üretilmiştir. Bu yonga hem yazılabilir hemde silinebilir ROM bellektir. Fakat yeni bir program yüklemek için mevcut programın ultraviyole ışın yardımı ile silinmesi gerekir. Bir çok kez yazılıp silinebilir olmasına karşın silmek ve programlamak için ayrı cihaza ihtiyaç vardır. Bundan dolayı maliyet oldukça artmaktadır. Üretici firmalar EPROM ile PROM’un aksine kullanıcıya ROM bellek ile çalışma fırsatı sağlamışlardır. EEPROM, EPROM yongasının eksik kalmış tüm yönlerini kapatan ROM bellek türüdür. Bu bellek yeni bir program yüklemek istendiğinde yüklü programı silmeden üzerine yeni bir program yazma fırsatı verir. Ayrıca içindeki programları silmek için ayrı bir cihaza ihtiyaç kalmamıştır. Bunun sebebi ise EEPROM’un elektriksel yöntemle programlanmasıdır.

42 ROM bellek türleri ve üzerinde barındırdığı kodlar nelerdir?
BIOS, anakartın özelliklerini belirleyen/değiştirebilen ve üzerine takılı olan donanımların çalışması için gereken parametreleri, kullanılan işletim sistemine aktaran minik bir işletim sistemidir. Günümüzde farklı markaların üretmiş olduğu farklı özelliklere sahip BIOS’lar bulunmaktadır.

43 En sık kullanılan BIOS markalarına göre hata kodları:
AMI BIOS Hata Kodları Bip: 1 kısa Hata mesajı: DRAM yenileme başarısız Tanım: Programlanabilir kesme zamanlayıcısı veya programlanabilir kesme kontrolü başarısız oldu. Bip: 2 kısa Hata mesajı: Bellek paritesi hatalı Tanım: Bir bellek parite hatasıdır ve belleğin ilk 64K' sında meydana gelmiştir. RAM IC'de sorun bulunmaktadır. Bip: 3 kısa Hata mesajı: 64K tabanlı bellek hatası  Tanım: Belleğin ilk 64K' sında bir bellek hatası meydana gelmiştir. RAM IC muhtemelen arızalıdır. Bip: 4 kısa Hata mesajı: Sistem zamanlayıcısı başarısız Tanım: Sistem saati/zamanlayıcı (IC) başarısızdır veya belleğin ilk biriminde bellek hatası mevcuttur.

44 AWARD BIOS Hata Kodları
Bip: 1 uzun, 2 kısa Hata mesajı: Video adaptörü hatası Tanım: Video adaptörü arızalıdır veya düzgün yerleştirilmemiştir. Monitör kablosu da kontrol edilmelidir. Bip: Tekrarlayan döngüler Hata mesajı: Bellek hatası Tanım: Bellek düzgün yerleştirilmemiştir ya da bellek yoktur. Bip: 1 uzun, 3 kısa Hata mesajı: Ekran kartı takılı değil veya ekran kartı belleği hasarlı Tanım: Ekran kartı düzgün yerleştirilmemiştir. Bip: Çalışırken yüksek frekanslı Hata mesajı: Aşırı ısınmış işlemci Tanım: İşlemci fanı kontrol edilmelidir, kasada düzgün hava akışı olmalıdır.

45 PHOENİX BIOS Hata Kodları
Phoenix BIOS hata kodları, tek bir hata (bip) kodu kümesi yerine kısa bir ara ile ayrılmış bir seri hata (bip) kodu kümesinden oluşur. Phoenix BIOS Plus ve Phoenix BIOS 1.x sistemleri üç kümeli seriler, Phoenix BIOS 4.x sistemleri dört kümeli seri kullanır. Aşağıda listelenen kodlar Phoenix BIOS 4.x. için olanlardır. Bip: 1 Hata Mesajı: Önyüklemeden önce bir kısa bip Tanım: Normal işlem Bip:  Hata Mesajı: Gerçek durum tanımlaması Tanım: İşlemci veya anakart ile ilgili bir problem vardır. İşlemci ve anakart kontrol edilmelidir. Bip:  Hata Mesajı: İşlemci tipini belirleme Tanım: İşlemci veya anakart ile ilgili bir problem vardır. İşlemci ve anakart kontrol edilmelidir. 

46 İŞLEMCİYE GÖRE ANAKARTLAR NASIL AYRILIR?
Intel ve AMD'nin hakim olduğu işlemci ve yonga seti pazarında, onlarca farklı model yer alıyor. İşlemcilerin, anakartla uyumlu olup olmadığı, anakartın üzerinde bulunan CPU soketi ile, işlemcinin soket yapısından anlaşılır. AMD, bu konuda daha kullanıcı dostu gözükürken, asıl karışıklık Intel modellerinde karşımıza çıkıyor. Intel'in neredeyse her işlemci serisi farklı bir soket yapısına sahip.

47 Merve BATTAL Ali KARBÖLEN Mert ÖZKARA Umutcan ŞAHİN Ali ÇELİK Furkan BAYINDIR Ahmet DOĞAN