HUKUK METODOLOJİSİ-1 YRD.DOÇ.DR. AHMET K. MASTI.

HUKUK METODOLOJİSİ-1 YRD.DOÇ.DR. AHMET K. MASTI

METOT’DAN METODOLOJİYE
METOT: İzlenmesi gereken yol MANTIK: Akıl yürütme, düşünme, ispat ve çıkarım yapma bilimi. AMAÇ: Doğru düşünmek, doğru yargılara ulaşmaktır.

ÖNERME: Türkçe söz dizinine uygun olarak ifade edilen hüküm cümleleridir. ARGÜMAN: Bir iddiayı, bir tezi, bir görüşü desteklemek, doğrulamak ve güçlendirmek amacıyla bir ya da daha fazla sayıda öncül ya da kabulden belirli bir sonucun çıkarsandığı kanıtlama tarzı ya da formuna denir.

ÖNCÜL: Akıl yürütmesi belli bir sonuca ulaştırmada temel alınan veya bir çıkarım için esas alınan önermeye denir. ÇIKARIM: Doğru olduğu kabul edilen öncüllerden elde edilen sonuçtur.

SONUÇ: Bir argümanı oluşturan öncüllerden doğru bir akıl yürütme ile çıkarsanan yargıdır. VARGI: Bir argümanın son önermesidir.

ÇIKARSAMA: Bir düşünceden diğer bir düşünceye geçiştir. GEÇERLİLİK: Bir argümanda öncüller sonucu kaçınılmaz kılıyorsa o argümanın geçerli olduğu kabul edilir.

GEÇERSİZLİK: Geçerliliğin tersidir. YARGI: Bir cümlenin ya da önermenin doğruluk ya da yanlışlığını belirleme işlemidir.

AKIL YÜRÜTME: Düşünceleri bilinçli, tutarlı belli bir amaçla bir araya getirme işlemidir. MANTIK HATASI: Bir düşünceyi ortaya koyarken ya da anlamaya çalışırken yapılan yanlış çıkarsamaların tamamıdır.

TEMEL MANTIK HATALARI: Nitelendirme dolayısıyla çıkan mantık hatası; aynı kelimenin, ifadenin iki farklı kısmında iki farklı anlamda kullanılmasından doğan hatalı çıkarımdır.

Doğruluğun ortaya çıkışına ilişkin iki yaklaşım FORMAL DOĞRULUK İÇERİKSEL DOĞRULUK

FORMAL DOĞRULUK: Doğru akıl yürütme formlarının ortaya konulması salt şekil açısından akıl yürütme formlarının bulunup uygulanması.

İÇERİKSEL DOĞRULUK: İçerik olarak doğru olma.

METODUN ASIL ÇALIŞMA ALANI: Mantık İlgili alanın bilgisinin niteliği

BİLGİ İÇİN İKİ KOŞUL İnanma Doğru olma Kanıtlanabilme Gerekçelendirme

GELENEKSEL KOŞULA GÖRE BİLGİ KOŞULU İnanç Doğruluk Kanıtlama

BİLGİNİN NİTELİĞİ Bilginin gerçekleşme alanı olarak düşünme üç yanlı bir süreci içermektedir. Düşünme işlemi (eylemi) Düşüncenin içeriği Düşüncenin yöneldiği şey

Her insan yaşamı boyunca kararlar vermek durumundadır. Ortaya çıkan sorunları kavrar ve ona çözümler üreterek yaşamda başarılı olma şansını yakalar. İnsanı tipikleştiren özelliklerden birisi de problemleri görmek ve doğru çözümler üretebilmek yeteneğidir.

Problemleri görmek ve doğru çözümleri üretmek her uzmanlık alanının yaptığı bir iştir.

Hukukla uğraşan kişi için de durum böyledir. Hukuk fakültesi öğrencisi sadece teorik bilgilerle donatılmamakta bu bilgilerin «pratik çalışmalar» başlığı altında somut olarak uygulanması ile de ilgilenmek durumundadırlar.

«Hukuk alanında problemleri zamanında görebilmek ve doğru alarak çözebilmek ve kararları uygulayabilme yeteneğini kazandırmak ve geliştirmek, hukuk öğretimi ve eğitiminin temel hedefidir.»

Hukuksal muhakeme ya da hukuksal düşünme salt teorik olanın ezberlenmesi değil özü itibariyle hukuksal ilişkinin, hukuksal ilişkiye temel oluşturan hukuksal kurumun ve uygulanabilir hukuk normunun bulunabilmesidir.

Başarılı bir hukuksal muhakeme başarılı teorik hukuk bilgisinden geçer.

Hukukçu doğru düşünen, hukuk normlarını doğru yorumlayan ve olaylara doğru uygulayabilen kişidir. Çalışmalarında gerekli olan doğru yolu bilmeyen veya aramayan, mantık kurallarının uygulanmasını bilmeyen hukukçunun mesleğinde başarılı olması imkasızdır.

Mantıksal zeminde bu düşüncenin psikolojik boyutunun etkileri bazen önemli sapmalara yol açabilir. Bu sapmalar mantık hatalarının ortaya çıkarılmasının temel nedenidir;

METOT’DAN METODOLOJİYE SAPMALAR
Kontrol yanılgısı Meli-malı bağımlılığı Değiştirme tutkusu Suçluluk duygusunu yaratma Fedakarlık seferberliği Filtreleme Aşırı genelleme Etiketleme Kutuplaşmış düşünce Zihin okuma Negatif yükleme

Mantık, değer yargısı, ideal, ideoloji ya da inanç değildir. Köken olarak «intak» kelimesinden gelmektedir. Bunu da Türkçe’de söyleten ya da söylenen anlamında çevirebiliriz. Akıl yürütme yani muhakemenin, bir takım kuralları vardır ve bu kurallar matematik kurallarına benzer.

Mantık hatası, çıkarsama kurallarını ihlal eden akıl yürütme biçimi ya da muhatabın yanlış yönlendirdiği halde, onu düşüncenin doğru olduğuna ikna etmek amacıyla kullanılan bir argüman.

İki mantık hatası kategorisi vardır; Formal İnformal

Formal mantık hatası tümdengelimsel mantıkla yapılan bir hatadan dolayı vargının önermelerden çıkarsanamadığı hatadır. Formal mantık hataları teknik hatalardır.

İnformal mantık hataları gündelik yaşamda ortaya çıkan genel yanılma halleriyle ilişkilidir. Mantık hatasının bilincine varmak hukuk için özel olarak önemlidir. Neticede hukuksal akıl yürütme yani hukuksal muhakeme hukuk faaliyetinin tümünü gösterecek genişliktedir.

AKIL YÜRÜTME Düşünceleri bilinçli, tutarlı, belli bir amaçla bir araya getirme işlemi. Akıl yürütme bir kanıtlama faaliyetidir.

Kanıt, metodolojinin bir aracıdır. Kanıt sadece formal mantık açısından doğru olmakla ve gerçek delillere dayanmakla kalmamalıdır, ayrıca belirli metodolojik koşullara da tabidir. Bir problem durumunda belirli bir soruya cevap bulmak ve bu cevabı kanıtlamak gerekir.

Herhangi bir problemi görünüşte çözen bir tez esas alındığında sorun çözülmüş olmamaktadır. Bu mantıkta problemin ileriye itilmiş olmasıdır.

Sosyal bilimler alanında sıkça başvurulan istatistik verilerin sosyal sorunların çözümlenmesinde kullanılması bunu tipik örneklerinden birisidir.

Örneğin; suçluluk farklı tarihi dönemlerde ölçülmek ve karşılaştırılmak isteniyorsa, mahkeme kararları istatistikleri ölçü alınabilir, fakat bu arada ceza yasası ya da infaza ilişkin esaslar değişmişse, bu veriler incelenen sorunla ilgili doğru bilgi vermezler.

Bir tezle beraber bulunan ya da bu tezin kanıtı olan bir kanıt söz konusu ise buna sonsuz geri gidiş, daire kanıt (zirkelbeweis, fasıt) denilir.

Tümevarım Yönteminin Kanıtlamada Kullanılması Bu yöntem tek tek olandan genele ve bütüne varmak yoluyla yapılan bir tür genellemedir. Özelden genele giden bir akıl yürütmeyle doğadaki tek tek gözlem ve deney sonuçlarından kalkarak aynı koşullar hakkında genel yargılara varma işlemi tümevarımdır.

Tümevarım ikiye ayrılır; Eksik Tümevarım Tam Tümevarım

Eksik Tümevarım Belli bir konuda çok sayıda deney ve gözlem verisi toplayarak tümü hakkında bir yargıda bulunmaktır. Doğa bilimleri çoğunlukla eksik tümevarım yöntemiyle çıkarımlarda bulunur. Bu ise kesinliği değil ancak olabilirliği vermektedir.

Tam Tümevarım Gözlem ve deney yapılan olguların hepsini kapsayan sayma işlemi tam tümevarımdır. Örneğin; «Bu sınıfta 15 öğrenci vardır. Bu öğrencilerin 15’i de şiir yazmaktadır. O halde, bu sınıftaki tüm öğrenciler şiir yazmaktadır.»

Tümdengelim Yönteminin Kanıtlamada Kullanılması Tümdengelim: Üç temel akıl yürütme içinde, öncüllerin doğru kabul edilmesi halinde sonucun bu öncüllerden zorunlu olarak çıktığı, yani geçerli olabilen bir tek akıl yürütme türüdür.

Tüm A’lar B’dir. X bir A’dır. O halde X bir B’dir.

Tümdengelim çıkarımları Doğrudan çıkarım Dolaylı Çıkarım

Doğrudan çıkarım 1-Karşıolum: İçerme ve Çelişki çıkarımları 2-Eşdeğerlik: Evirme, çevirme, devirme çıkarımları

Dolaylı Çıkarım - Kategorik : Bütün önermeler basit - Kategorik olmayan: Koşullu, ayrımlı, ikilemli

Bir konu saf tümdengelim yöntemi ile ele alınacaksa: - Sistemin temel deyimleri belirlenir - Temel savlar belirlenir - Türetim kuralları kabul edilir - Tanıma ilişkin kurallar açıkça formüle edilir.

Doğa bilimleri-sosyal bilimler ayırımında ortaya çıkan teknik farklılıklar Araştırmanın düzeyi sorunu Kavramsallaştırma sorunu Deney yapmanın olanaksızlığı Değişkenlerin çokluğu Ölçme güçlükleri Çok yanlılık Tarihsel sorunlar

HUKUK METODOLOJİSİ-1 YRD.DOÇ.DR. AHMET K. MASTI.

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "HUKUK METODOLOJİSİ-1 YRD.DOÇ.DR. AHMET K. MASTI."— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

HUKUK METODOLOJİSİ-1 YRD.DOÇ.DR. AHMET K. MASTI.

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "HUKUK METODOLOJİSİ-1 YRD.DOÇ.DR. AHMET K. MASTI."— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim