Fesih kavramının kelime anlamına baktığımızda ( verilmiş bir yargıyı ) kaldırma, bozma, dağıtma gibi anlamlara sahiptir. İş kanunu açısından fesih kavramına baktığımızda ise işveren yada işçinin iş sözleşmesini bozmasıdır. İş hukukunda çeşitli fesih türleri vardır. Fesih beyanı herhangi bir şekil şartına bağlı değildir. Ancak yazılılık ispat şartıdır. Fesih beyanının karşı tarafa ulaşması ile iş sözleşmesi son bulur.

Süreli Fesih Geçerle Nedenle Fesih Haklı Nedenle Fesih

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri; a)işi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 hafta sonra, b) işi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirim diğer tarafa yapılmasından başlayarak 4 hafta sonra, c) işi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirim diğer tarafa yapılmasından başlayarak 6 hafta sonra, d) işi 3 yıldan fazla sürmüş olan işçi için,bildirim yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra,

Feshedilmiş sayılır.bu süreler asgari olup sözleşmeler ile arttırılabilir. Hem işçi hem de işveren için bu süreler geçerlidir. Bildirim şartına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.(ihbar tazminatı=usulsüz fesih) İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

1. 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde 2. En az 6 aylık kıdemi olan işçinin 3. belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren 4. İşçinin yeterliliğinden veya davranışlarından yada işletmenin işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan GEÇERLİ BİR NEDENE dayanmak zorundadır.

Haklı nedenle fesih; derhal veya bildirimsiz fesih isimleri ile de isimlendirilebilir. İş kanunumuzun 24, 25, ve 26. maddelerinde düzenlenmiştir. Yasanın 24. maddesi işçi yönünden 25. maddesi de işveren yönünden haklı nedenle fesih sebeplerini saymıştır.hem belirsiz hem de belirli süreli iş sözleşmelerinin haklı nedenle feshi mümkündür.

MADDE 24: Süresi belirli olsun yada olmasın işçi aşağıdaki yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir. I. Sağlık sebepleri II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri III. Zorlayıcı sebepler

MADDE 25: Süresi belirli olsun veya olmasın işveren aşağıdaki yazılı hallerde iş sözleşmesini süresi bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir. I. Sağlık sebepleri II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri III. Zorlayıcı sebepler IV. İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim sürelerini aşması

İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa İşçinin sürekli olarak yakından veya doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olması İşçinin kusuru bulunmaksızın hastalık veya kazaya uğraması gebelik ve doğum nedeniyle devamsızlıkta bulunması işçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğrası halinde 25/1 Maddesi Çerçevesinde İşverenin Sağlık Nedeniyle Halkı Nedenle Feshi (İşveren açısından)

A)İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa: İşin başlangıcında bilinmeyen yada daha sonra ortaya çıkan bir tehlike söz konusudur.aksi halde bir dinamit fabrikasında çalışmaya başlayan işçi sonradan bu işin tehlikeli olduğunu bildirerek ve iş kanununu 24 maddesinden yararlanarak iş sözleşmesini feshedemez.buna karşın işçinin iş yerindeki ortam sebebiyle duyma kaybına uğradığını iddia etmesi ve bunu sağlık raporuyla ispat etmesi halindefesih haklı sebebe dayanır.

B)işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı bir hastalığa tutulursa: Burada amaçlanan işçiyi bulaşıcı hastalığın etkisinden kurtararak rahatça çalışmasını sağlamaktır.bu maddede kastedilenler önemli hastalıklardır. Nitekim yargıtay bir kararında işçinin salt hepatit-b taşıyıcısı olmasını fesih için haklı sebep saymamıştır.

C) İşçinin kendisinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması hali: Dikkat edilirse kanun burada bulaşıcılık niteliği aramamaktadır.mahkeme ‘işi ile bağdaşmayan hastalık’ deyiminin yorumunu sağlık kuruluşlarının yardımı ile saptayacaktır. Yargıtay akıl hastalığını,kahvehane işçisinin mide ameliyatı ve akciğer rahatsızlığı geçirmesini, inşaat işçisinin epilepsi hastası olmasını ve bu sebeple yapılan derhal fesihleri haklı bulmuştur. Yargıtay sağlık sebepleriyle doğan fesihlerde istikrarlı olarak sağlık raporu aramaktadır.(Yarg.9.HD.,T E 2010/8165, K 2010/7207)

Deniz iş kanununa göre gemi adamı herhangi bir sebeple sürekli olarak gemide çalışmasına engel bir hastalık veya sakatlığa uğraması halinde iş sözleşmesini derhal feshedebilir. (D. İş K. M.14,II/b)

25/1-a)İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde: Maddede bulunan işçinin kendi kastından,derli toplu olmayan yaşayışı,ve içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalık veya sakatlığa uğraması kavramlarını ayrı ayrı değerlendirmek gerekir.

Kast kavramının anlamı bir olayın gerçekleşmesinin bilerek ve istenerek yapılmasıdır.isçinin kastından anlaşılması gereken ise sakatlık yada hastalığa yol açacak durumun işçinin bilerek isteyerek gerçekleştirmesidir. Yargıtay 9HD Tarih 21554/12960 E. K.

Bu kavramdan anlaşılması gereken işçinin gece hayatına düşkünlüğü,içkiye düşkünlüğü ve bağımlı olmasıdır. Yargıtay 9HD Tarih 512/8584 E. K.

Dikkat edilecek olursa burada düzenlenen husus, işçinin kusurlu davranışından kaynaklanan hastalık nedeniyle işverene tanınan fesih hakkıdır.kanunun belirttiği gibi kusurlu davranış,düzensiz yaşamak sebebiyle veya kasıtlı olarak yada içki alışkanlığı gibi nedenlerle hastalığa uğrayarak işe devam etmemektedir.

25/1-b işçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olması: Bu durumda hastalığın tedavi edilemeyecek durumda olduğunun sağlık raporu ile belgelenmesi gerekir. Raporda bu işçinin o işi görmesini engelleyecek nitelikte olduğu gösterilmelidir. Ancak raporun aranmayacağına ilişkin karşı görüşlerde vardır. (mollamahmutoğlu)

Gebelik ve doğum hallerinde ise işveren yönünden daha da ağırlaşmaktadır. Buna göre gebelik yada doğum sebebiyle devamsızlık söz konusu ise, bu süre 16 haftalık ( İş K. m.74 )çalıştırma yasağının ( doğum izninin) bitiminden sonra başlar. Ayrıca işçinin sağlık sebebiyle işe gidemediği ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı tüm bu dönemlerde işçiye ÜCRET ödenmez. İşçinin bu dönemdeki ücret kaybı doğum halinde analık sigortası ile diğer hallerde ise hastalık sigortası ile karşılanmaya çalışılmıştır.

Gazetecinin uğradığı hastalık sebebiyle iş sözleşmesi işveren tarafından 6 ay süre ile feshedilemez. Ancak hastalığın 6 aydan fazla sürmesi halinde işverene fesih hakkı doğar.

…TEŞEKKÜRLER… H.Büşra AY