ÇOCUK İHMAL ve İSTİSMARI EKO İNŞAAT İLKOKULU PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK SERVİSİ

Neden “Çocuk İhmali Ve İstismarı” Semineri Çünkü; Türkiye’de her gün çocuklar mutlaka ya duygusal istismar ya fiziksel istismar ya da cinsel istismara maruz kalıyor Çünkü; Türkiye’de her 5 kız çocuğundan 2’si,her 10 erkek çocuğundan 3’ü cinsel istismara maruz kalıyor Öğretmenlerin kilit noktada yer alması, Öğretmenlerin öğrenci ile her gün iletişim halinde olması, Öğrenciyi gözlemleyebilmesi, öğrencide yaşanacak olan değişikliği fark etme olasılığının olması… Öğretmenlerin farkındalık düzeylerinin yüksek olması Toplumdaki bireylere göre öğrenci davranışlarını değerlendirme konusunda uzman konumunda olması Çocuk üzerinde oluşabilecek olası riskleri en aza indirgeyebilecek konum ve bilgiye sahip olması Amacımız çocuk ihmal ve istismarı konusunda öğretmenlere açıklayıcı bilgi aktarmaktır. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

Çocuk İhmali nedir? İhmal, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almamasıdır. Bu ihtiyaçlar sağlık,eğitim,duygusal gelişim,beslenme,barınma ve güvenli yaşam şartlarıdır.

İhmal çeşitleri nelerdir? Fiziksel ihmal Eğitimsel ihmal Duygusal ihmal

Fiziksel ihmal nedir? Çocuğun temel tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmaması Çocuğa düzenli ve besleyici öğünlerin, temiz ve yeterli giysinin sağlanmaması Çocuğun bakacak yetişkin bulunmadan uzun süre yalnız bırakılması Çocuğun gece geç saatlere kadar nerede olduğunun bilinmemesi ve umursanmaması

Eğitimsel ihmal nedir? Çocuğun zorunlu eğitim çağına gelmesine rağmen okula gönderilmemesi

Duygusal ihmal nedir? Çocuğa yetersiz ilgi ve şefkat göstermek Çocuğun aile içinde şiddet ve kötü muameleye şahit olmasına izin vermek Çocuğun alkol,uyuşturucu kullanmasına izin vermek Çocuğun suç işleme,saldırganlık gibi uyumsuz davranışlarına destek olmak ya da bu davranışları görmezden gelmek

Bir çocuğun ihmal edildiğini nasıl anlarız? Okul devamsızlığı çok fazlaysa Sürekli pis giyiniyor ve kötü kokuyorsa Vücudu aşırı derecede zayıf düşmüşse Yemek veya para için dilencilik yapıyor veya çalışıyorsa Tıbbi destekten mahrumsa Madde kullanımı,kendine zarar verme gibi alışkanlıkları varsa çocuğun ihmale maruz kaldığını düşünebiliriz.

Çocuk ihmalinde risk faktörleri Cehalet,bilgi eksikliği Yetersiz sosyo-ekonomik koşullar Aile içi şiddetin varlığı Ebeveynlerin geçmişte gördükleri kötü muamele Ebeveynlerin madde bağımlılığı Çocuğun tek bir ebeveyn ile yaşaması Yetersiz sosyal destek

İhmalin çocuk üzerindeki etkileri nelerdir? Gelişim geriliği Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri Davranış problemleri İletişim problemleri Yalnızlık ve korunmasızlık hissi Eşya ve madde bağımlılığı Suça yönelme riski

Çocuk istismarı nedir? Sağlığını, Fiziksel gelişimini, Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki çocuğun; Sağlığını, Fiziksel gelişimini, Psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkileyen bir yetişkin, toplum yada devlet tarafından bilerek veya bilmeyerek gerçekleştirilen her türlü harekete maruz kalmasıdır. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

İstismar çeşitleri nelerdir? Fiziksel istismar Duygusal istismar Ekonomik istismar Cinsel istismar “6 yaşındaki kız çocuğu M. annesi tarafından acil servise götürülerek kanepeden düştüğü söyleniyor.Yapılan muayenesinde kafa darbesi ile beraber vücudunda çok sayıda morluk tespit ediliyor.Ancak annenin de gözünde geçmekte olan bir morluk fark eden doktor tarafından yapılan sorgulamada annenin eşinden sıklıkla dayak yediği ve çocuğu da annenin dövdüğü belirleniyor.” Dayak genellikle aile içi şiddetin bir parçasıdır.Çok zaman eşi tarafından dövülen anne çocuğunu da dövebilir. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, fiziksel istismar (şiddet) kültürü ile yetişen çocuklar ileride bu şiddeti uygulayan kişiler olarak karşımıza çıkarmaktadır. Yine yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre; çocuğa karşı fiziksel istismarın yaşandığı ailelerde;Eşler arasında çatışma ve tatminsiz evlilikler,Ebeveynlerden birisinin üvey olması,Ailenin yaşadığı yoğun sıkıntıların olduğu ortaya koyulmuştur. Türkiye’deki çalışmalarda ise; özellikle geleneksel aile yapılarında, konuşarak ikna yerine fiziksel cezalandırma yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

Fiziksel istismar Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir “6 yaşındaki kız çocuğu M. annesi tarafından acil servise götürülerek kanepeden düştüğü söyleniyor.Yapılan muayenesinde kafa darbesi ile beraber vücudunda çok sayıda morluk tespit ediliyor.Ancak annenin de gözünde geçmekte olan bir morluk fark eden doktor tarafından yapılan sorgulamada annenin eşinden sıklıkla dayak yediği ve çocuğu da annenin dövdüğü belirleniyor.” Dayak genellikle aile içi şiddetin bir parçasıdır.Çok zaman eşi tarafından dövülen anne çocuğunu da dövebilir. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, fiziksel istismar (şiddet) kültürü ile yetişen çocuklar ileride bu şiddeti uygulayan kişiler olarak karşımıza çıkarmaktadır. Yine yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre; çocuğa karşı fiziksel istismarın yaşandığı ailelerde;Eşler arasında çatışma ve tatminsiz evlilikler,Ebeveynlerden birisinin üvey olması,Ailenin yaşadığı yoğun sıkıntıların olduğu ortaya koyulmuştur. Türkiye’deki çalışmalarda ise; özellikle geleneksel aile yapılarında, konuşarak ikna yerine fiziksel cezalandırma yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

Vatan Gazetesi 12 Nisan 2008 Cumartesi Bunu yapan anne olamaz! 6 yaşındaki çocuğun vücudunda sigara söndürdüler. Anne ve sevgilisi gözaltında Muğla'nın Milas ilçesinde 6 yaşındaki kıza işkence yaptıkları iddia edilen anne ile annenin birlikte yaşadığı kişi gözaltına alındı.

Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri(Çocuk ile ilgili) Hiperaktif çocuk İstenmeyen bir gebelik sonrası dünyaya gelen çocuk Engelli çocuk Özel bir bakım gerektiren (örn: çok küçük prematüre, hastalığı olan) çocuk

Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri(Aile ile ilgili) Psikiyatrik sorunlu ebeveyn Üvey ebeveyn Alkol ve/veya uyuşturucu bağımlısı ebeveyn Çocuk sayısının fazla olması Küçük yaşta anne-baba olunması Aile içi geçimsizlik ve şiddet İşsizlik-Ekonomik sıkıntılar Eğitimsizlik

Fiziksel istismar 5 yaş grubu ikizler üzerinde yapılan araştırmada, annesi, babası tarafından dövülen çocukların zeka düzeyinin, huzurlu bir aile ortamı olan yaşıtlarından 8 puan düşük olduğu belirlendi. Bilim adamları, aile içi şiddetin çocukta stresi artırdığını, bunun da beyin gelişimini olumsuz etkilediğini düşünüyor Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

Fiziksel istismar Aile içi şiddetle ilgili hükümlü gençler üzerinde bir araştırma yapılmıştır ve bu gençlerin %78’inin aile içi anlaşmazlık ve şiddetin söz konusu olduğu ortamda yaşadıkları bulunmuştur. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

Duygusal İstismar Çocuğun gereksinim duyduğu ilgi, sevgi ve bakımdan yoksun bırakılarak psikolojik hasara uğratılmasıdır Tanımlanması en zor ancak en sık gerçekleşen istismar türüdür Çocuğun iç görüsünü yada duygusal bütünlüğünü bozan her türlü eylem ya da eylemsizlik durumu veya çocuğun olumsuz tutum ve davranışlarla ilgi,sevgi ve bakım ihtiyaçlarından yoksun bırakılarak,psikolojik hasara uğratılmasıdır. “T.8 yaşında ablası Y.11 yaşında iki kız kardeş.T.dışa dön,girişken ve isteklerini rahatça ifade edebilen bir yapıya sahip.Y.ise içe kapanık,utangaç ve kendini ifade edemeyen bir yapıda.Anne ve babası Y.’yi bu durumundan dolayı sürekli kardeşi ile kıyaslayarak eleştiriyorlar.” Çocuklar arasındaki mizaç farkı ayrımın sebebi olabilir.Bu durumda bile çocuk ayrımı yapmak duygusal istismardır.

Duygusal İstismar Çeşitleri Nelerdir? Aşağılama, yalnız bırakma, ayırma, Korkutma, yıldırma, tehdit etme, suça yöneltme, Önemsememe, küçük düşürme, alaylı konuşma, Lakap takma, aşırı baskı ve otorite kurma “S.ve H. 5 yıldır evli olanbir çift.Üç yaşında çocukları var.Karı-koca sık sıkaralarında yüksek sesle tartışıyor.Birgün böyle bir tartışmanın ardından çift,çocuklarını evde uzun süre bulamıyorlar.Uzun bir aramadan sonra çocuğu balkonun bir kenarında yere oturmuş elleriyle kulaklarını tıkamış halde buluyorlar.” Anne ve babaların çocuğun yanında yarattığı gerginlik ve tartışma ortamı çocuğun ruhsal sağlığını etkiler boyuta ulaşıyorsa bu durum da duygusal istismar olarak değerlendirilebilir. Tanımlanması en zor ancak en sık rastlanan istismar türüdür.Psikolojik gelişimin duraklamasına neden olacak sözel istismarı veya aşırı emirleri kapsayan,çocuğun kimliğini zedeleyen ve bozuk davranışları ortaya çıkaran tavırları içerir.

Duygusal İstismar Çeşitleri Duygusal bakımdan gereksinimlerin karşılanmaması, Sık eleştirme, yaşının üstünde sorumluluklar bekleme, Kardeşler arasında ayrım yapma, değer vermeme,

Belirtileri Dünyaya karşı belli bir ilgisizlik Depresif ve pasif davranış Karşısındakine çok ihtiyatlı yaklaşmak Kendine güvensizlik Korku Küçük yaşlardaki davranışlara dönüş Duygusal istismar/psikolojik örselenme tek başına var olduğu gibi sıklıkla fiziksel ve cinsel istismarla birlikte de bulunabilir. Fiziksel ve cinsel istismarın somut hasarları ortadan kalktıktan sonra bile duygusal istismar devam edebilir.

Ekonomik İstismar Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyen, yaşı ve gücü ile orantılı olmayan işlerde ucuz emek olarak çalıştırılmasıdır. “O. 10 yaşına bir erkek çocuğu. Bir dizide kısa bir rol alıyor. Bunun üzerine ailesi tarafından yapılan girişimlerde bunu reklam filmleri ve yine bir başka dizideki rol takip ediyor. Aile bu durumun devamlılığını sağlamak için bazı ajanslarla ve menajerlik hizmeti veren kişilerle temasa geçiyor fakat maddi talepleri daha fazla karşılayamıyor ve bir süre sonra O.’nun kısa süren şöhret hayatı bitiyor.” Çocuğun gelişimini engelleyici, haklarını ihlal edici işlerde ya da düşük ücretli iş gücü olarak çalışması veya çalıştırılmasıdır. Bazen ebeveynler kendi şöhret, popülerlik duygularını ve çok para kazanma dürtülerini tatmin etmek için çocuklarını kullanabilirler. “S.15 yaşında.Yazları kendi isteği ile turistik bir yöredeki otelde çalışıyor.Bu sayede hem yabancı dilini geliştiriyor hem de yıl içinde okul masraflarının büyük bir kısmını karşılayacak kadar para kazanıyor.” Bunun yanında çocuğun kendi isteğiyle,gücünü aşmayacak,onu temel hak ve ihtiyaçlarından alıkoymayacak şekilde çalışması da ekonomik istismar olarak kabul edilebilir.

Cinsel istismar Cinsel uyarı ve doyum için kullanılması, Çocuğun bir yetişkin tarafından Cinsel uyarı ve doyum için kullanılması, Fuhuşa zorlanması, Pornografi gibi türlü suçlarda cinsel obje olarak kullanılmasıdır. Çocuğun, kendisinden en az 6 yaş büyük bir kişi tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da ikna edilerek cinsel etkileşime maruz bırakılmasıdır. Ensest, tecavüz, çocuğu pornografi ve fuhuş malzemesi yapılmaktan; teşhircilik, cinselliği kışkırtan konuşmalar, cinsel ilişki ya da pornografik film seyrettirme, cinsel organları okşama, oral sekse kadar değişen eylemler cinsel istismar spektrumu içindedir. Cinsel istismara uğrayan çocukların yaş dağılımına bakıldığında; %30’u 2,5 yaş, %40’ı 6-10 yaş, %30’u 11-7 yaş gruplarında dağıldığı görülmektedir, yani olguların %70’ini küçük yaş grubu oluşturmaktadır.

Cinsel istismar çeşitleri nelerdir? Genital bölgeleri elleme Teşhircilik Röntgencilik Pornografi Irza geçmek Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda karşılaşılan bulgulara göz gezdirecek olursak; bu çocuklar, tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, uykuya dalma güçlüğü, olayla ilgili kabuslar, öfke patlamaları, konsantrasyon güçlüğü yaşarlar.Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, korku reaksiyonu, olayı anımsatan kişiler, görüntüler ve yerlerden kaçınma, yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, cinsel davranışlarda artma, masturbasyon vb.

Cinsel istismar Yaşanılan vakaların sadece % 10 ile 15 i bildirilmektedir. Cinsel istismara uğrayanların %71 i kız, %29 u erkektir. İstismarcıların %96’sı erkek, İstismarcıların %80’i de çocuğun tanıdığı birisidir. Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda karşılaşılan bulgulara göz gezdirecek olursak; bu çocuklar, tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, uykuya dalma güçlüğü, olayla ilgili kabuslar, öfke patlamaları, konsantrasyon güçlüğü yaşarlar.Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, korku reaksiyonu, olayı anımsatan kişiler, görüntüler ve yerlerden kaçınma, yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, cinsel davranışlarda artma, masturbasyon vb.

Cinsel istismar “Cinsel istismarın mutlaka şiddet içermesi gerekmez” “Cinsel istismarda çocuğun rızasının olup olmadığına bakılmaz” Cinsel istismara uğrayan çocukların %50’inde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kullanımı da görülmektedir. Yine çok önemli bir saptamadan bahsetmek istiyorum, borderline kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %70-80’inde, çoğul kişilik bozukluğu saptanan kişilerin ise %85-95’inde, çocukluk çağı cinsel istismar öyküsü kişilerin de %60-95’inde öykü pozitiftir. Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları,aradan uzun süre geçmesine karşı doğru hatırlayabilirler.

Risk Etmenleri(Çocukla ilgili) Yaşının küçük olması Bazı ruhsal(zihinsel) ve fiziksel gelişimsel bozuklukları, Süreğen tıbbi hastalığının olması, Fiziksel yetersizliğinin bulunması,

Risk Etmenleri(Aile ile ilgili) Anne babanın daha önce çocukluk döneminde istismara maruz kalması Ailede Alkol ya da madde bağımlısının olması, Annenin olmaması veya pasif olması(!) Babanın olmaması veya pasif olması(!) Ebeveyn olmayışı (ölmesi) Ebeveynlerin üvey olma durumu

Risk Etmenleri(Aile ile ilgili) Tek odalı evde kalınması Aile içi çatışma, Ana babalık görevini yerine getirmeme, Ebeveyn çocuk ilişkisinde bozukluk Ailenin gelen gideninin çok olması Maddi sıkıntı

Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar Yanlışlar Doğrular Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal gücünün uydurmasıdır. Çocuklar hikayeler uydururlar Sadece çekici,tatlı,güzel, açık giyinen çocuklar;onay bekleyen kendine güveni olamayan pasif;yaramaz çocuklar İstismara maruz kalır Çocuklara uslu,akıllı,açıkgöz olmalarını söyleyerek onları korumuş oluruz. Çocuklar istismar hakkında yalan söylemezler.Bu konuda hikaye uyduranlara çok az rastlanır. Çocukların görünüşü yada davranışı istismara sebep olmaz. Anlamını dahi bilmedikleri olayları provoke etmekten dolayı çocuklar asla suçlanamazlar Çocukları bu konuda eğitmeliyiz. İstismarla karşılaştığında çocuk bağırarak yardım istemeli, koşarak kaçmalıdır.

Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar Yanlışlar Doğrular Genellikle tehlikeli yerler, özellikle karanlık bastıktan sonra,parklar, umumi tuvaletler ve boş sokaklardır İstismarcının tercih ettiği yerler genellikle çocuğun tanıdığı, bildiği yerledir:Okul ve çevresi, evle okul arasındaki yol,bir arkadaş yada akrabanın evi, çocuğun kendi evidir. Çocuğun rahat ve gevşek olduğu zamanlarda,oyun zamanları , banyo zamanı yada yatma zamanı istismarcının tercih ettiği zamanlardır

Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar Yanlışlar Doğrular Çocuklar kötü görünümlü, yabancı kişilerden uzak durmalı çünkü onlar istismarcı kişilerdir. Cinsel istismar vakaları her yerde yaşanmaz, bazı kültürlerde, ülkelerde yaşanır. Olguların %80-95’inde istismarcı çocuğun tanıdığı,normal görünüşlü biridir.Genellikle 20-45 yaş arası evli sosyal hayatı olan şüphe çekmeyen bir aile babasıdır. Cinsel istismara her kültürde,her ülkede ve her sosyo-ekonomik grupta rastlanmaktadır.Kız çocuklarda ensest, erkek çocuklarda ise pedofil diğer istismar türlerinden daha sık rastlanmaktadır.

Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar Yanlışlar Doğrular Çocuk;yaşadıklarını,cinsel istismarı bile, yakın zamanda ya da büyüyünce unutur.Fazla kurcalanmamalı. Çocuklar cinsel İstismarı asla unutmazlar… “Hayattaki en kötü şey hafızayı dağiştirememenizdir.” sözleri,çocukluğunda cinsel istismara uğramış bir yetişkine aittir.

Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Fiziksel) Baş ve karın ağrısı, kusma, iştah azalması Açıklaması olmayan ağız, dudak ve genital bölgelerde ağrı, şişme, kızarma, kanama vb rahatsızlıklar

Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Psikolojik) Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, Uykuya dalma güçlüğü, Olayla ilgili kabuslar, Öfke patlamaları ve saldırganlık, Konsantrasyon güçlüğü, Suçluluk ve utanç duyma, İçe kapanma, depresif belirtiler, Cinsel istismara uğrayan çocukların %50’inde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kullanımı da görülmektedir. Yine çok önemli bir saptamadan bahsetmek istiyorum, borderline kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %70-80’inde, çoğul kişilik bozukluğu saptanan kişilerin ise %85-95’inde, çocukluk çağı cinsel istismar öyküsü kişilerin de %60-95’inde öykü pozitiftir. Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları,aradan uzun süre geçmesine karşı doğru hatırlayabilirler.

Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Psikolojik) Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, Korku reaksiyonu, “N.13 yaşında iken ailesi tarafından getirildiği hastanede doğum yapıyor. Ailenin ve N.’nin sorgulanması sonucunda N.’nin 7 yaşından beri babası tarafından cinsel tacize uğradığını,annesinin de durumdan haberdar olduğu ancak babanın babanın tehditlerinden korktukları için kimseye söyleyemedikleri ortaya çıkıyor.Doğan bebek ve N.koruma altına alınıyor,baba hakkında adli işlem başlatılıyor.” İstismara maruz kalan çocuklarda kız erkek oranı da 3’tür yani erkek ve kız madurların arasında büyük fark bulunmamaktadır. İstismarcıların %96’sı erkek, %80’i de çocuğun tanıdığı birisidir.

Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Davranışsal) Aşırı temizlenme durumu ya da tam tersi Evden kaçmak İnsanlardan ve bazı yerlerden korkmak ve kaçmak Okul ve disiplin problemler, suça yönelme Madde bağımlılığı, kendine zarar, intihar girişimleri Kendi yaşının üzerinde cinsel bilgiyi ifade etmek, arkadaşlarıyla ve oyuncaklarıyla cinsel içerikli oyunlar oynamak

Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz? 1-Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Çocuklara güvende olma hakları olduğunu ve kimsenin bunu ellerinden alamayacağını söyleyin. 2-Bedenlerini korumayı öğretin: Çocuklarınıza bedenlerinin kendilerine ait olduğunu,özellikle iç çamaşırları ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu ve kimsenin bu bölgelere dokunma hakkının olmadığını anlatın. 3-’Hayır’ demeyi öğretin: Çocuklara herhangi birisi onları incitmeye kalkarsa hayır demeleri gerektiğini söyleyin.Bu tarz durumlarda o eylemi yapmaya çalışan yetişkinin sözüne itaat etmeleri beklenmemeli.

Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz? 4-Yardım istemeyi öğretin: Biri onlara kötü,rahatsız edici bir şey yaparsa arkadaşlarından ya da büyüklerinden yardım istemeyi öğretin. 5-Onlara sizinle her türlü sorunu paylaşabileceği inancını yerleştirin: Etkili aile içi iletişim işinizi kolaylaştıracaktır. 6-Her zaman sır saklanmayacağını öğretin: Çocuklarınıza bazı sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini söyleyin.

Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz? 7-Dokunulmayı reddetmeyi ve sınırlar koymayı öğretin: Çocuğunuza bedeninin kendisine ait olduğunu,ellenmek veya öpülmek istemiyorsa buna hayır deme hakkının olduğunu öğretin. 8-Yabancılarla konuşmamayı öğretin: Çocuğunuza eğer bir yabancı onunla iletişim kurmak isterse bundan sizin de haberiniz olması gerektiğini anlatın.

HER VATANDAŞ ÇOCUĞA KARŞI İŞLENMEKTE OLAN İSTİSMAR SUÇUNU BİLDİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.

T.C.K. MADDE 278 Suçu bildirmeme Madde 278 - (1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

T.C.K. MADDE 279 Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi Madde 279 - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İhmal ve İstismar Vakaları İle Karşılaştığınızda Başvurabileceğiniz Yerler Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisleri ve Rehberlik Araştırma Merkezleri Muş Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü 0 436 216 40 11 Muş İl Emniyet Çocuk Şube Müdürlüğü 0 436 212 05 18 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ALO 183 Tüm hastaneler, savcılıklar, polis merkezleri

TEŞEKKÜRLER