Tüberkülozda Korunma Dr. Tülay Törün

Tüberkülozda Bulaşma Bulaşma, TB hastasının çıkardığı 1-5 mikron büyüklüğünde olan ve 1-3 canlı basil içeren taneciklerin (damlacık çekirdeği) solunmasıyla olur. Riley RL, O’Grady F. Airborne infection: transmission and control. New York: Macmillan, 1961 Konuşma ile 0-210 partikül, Öksürme ile 0-3.500 partikül, Hapşırma ile 4.500-1.000.000 partikül çıkarılır. Duguid J. Expulsion of pathogenic organisms from the respiratory tract. Br Med J 1946;1:245 Standart ısı ve nemde damlacık çekirdeğindeki TB basillerinin; %60-70’i üç saat, %48-66’sı altı saat, %28-32’si dokuz saat canlı kalabilmektedir. Loudan RG, Roberts RM.Droplet expulsion from the respiratory tract. Am Rev Respir Dis. 1967:95

"Baltimore Veterans Administration " Hastanesi Pilot Koğuş Deneyimi 1956- 1961 6 odalı koğuş, negatif basınç ile alınan havanın tümü asma katta yer alan kafeslerden geçiriliyor, 150- 240 kobay Çalışma süresince aylık TCT, pozitif olanlara otopsi Çalışmanın devamında hava akımı ikiye ayrılıyor, bir gruptaki hava akımı UV`den geçiriliyor

"Baltimore Veterans Administration " Hastanesi Pilot Koğuş Deneyimi 1956- 1961 Kafeslerdeki hava, hasta odalarındaki hava ile eşit derecede bulaştırıcıydı Tüm kobay topluluğu içinde birisini enfekte etmek için gereken ortalama süre 10 gündü En çok enfeksiyona tüberküloz larenjitli olgu neden olmuştu İlaca duyarlı tedavi edilmeyen hastalar tedavi edilenlere göre daha çok bulaştırıcıydılar, tedavi öncesi enfeksiyon riski 10-50 kat fazla Enfeksiyonun tek ya da birkaç basil içeren tek bir damlacık çekirdeği ile olabileceği gösterildi UV uygulanan havaya maruz kalan kobaylarda enfeksiyon görülmedi Riley R et. all. Am Rev Respir Dis 1962;82:511-25

2 Hasta 1 Enfeksiyöz hasta 20 Enfekte birey %10’unda ilk 2 yıl içinde Yayma(+) Akciğer tbc. PPD +

TÜBERKÜLOZ BASİLİNİN BULAŞMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Kaynak Hasta Balgamda basil sayısı (yayma pozitifliği) Balgamın aeresol oluşturması (öksürük, hapşırık, nebulizer kullanımı) Basilin canlılığı (antimikrobiyal ilaçlar) Basilin virulansı Ortam Havalandırma (havanın hacmi artınca basiller seyreltilir) Havalandırma sisteminin aynı havayı tekrar vermesi Ultraviyole, güneş ışığı Kaynağa yakın olma

TÜBERKÜLOZ BASİLİNİN BULAŞMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Hedef Kişi Hastalığa/ basile dirençlilik (önceki hastalık, koruyucu tedavi, BCG, TB dışı mikobakteri enfeksiyonları) Hastalanmayı arttıran durumlar ve diğer hastalıklar Basil kaynağı ile birlikte geçirilen süre

TEMAS YAKINLIĞINA GÖRE BULAŞMA Suya düşen taş prensibi* Rastlantısal temaslı aile Kaynak hasta Akraba, arkadaş Enfekte olmayan Enfekte olan * Veen 1992 Hans L. Rieder. Epidemiologic Basis of Tubeculosis Control, IUATLD, 1999. S:21

Tüberkülozda Bulaşma KAYNAK OLGU DURUMU 858 TEMASLI İNFEKSİYON ORANI TEMASLI DURUMU EV İÇİ RASTLANTISAL KAYNAK OLGU DURUMU 858 TEMASLI İNFEKSİYON ORANI 4207 TEMASLI YAYMA + KÜLTÜR + % 20.2 % 2.7 YAYMA – % 1.1 % 0.2 Loudon RG. Am Rev Respir Dis 1969;99:109-1

Tüberkülozda bulaşma riski Temaslılar arasında aktif hasta oranı YAKIN RASTLANTISAL KAYNAK OLGU 0-14 YAŞ 15- 29 YAŞ YAYMA + KÜLTÜR + % 38 % 24 % 11 % 6 YAYMA – % 18 % 1 % 3 Grzybowski S. Bull Int Union Tuberc 1975;60:90-106

Tüberkülozdan Korunma Bulaştırıcı hastaların tedavisi Koruyucu ilaç tedavisi BCG aşısı Tüberküloz bulaşmasının önlenmesi

Koruyucu İlaç Tedavisi Kemoproflaksi- Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisi Primer kemoproflaksi: TB enfeksiyonu gelişme riski yüksek kişilerde, TCT negatifken koruma uygulanması Enfeksiyon gelişimini önlemede tedavinin etkinliği bilinmiyor Sekonder kemoproflaksi:Tüberküloz basili ile enfekte olmuş kişilerde henüz hastalık gelişmemişken uygulanan koruyucu tedavi

Koruyucu İlaç Tedavisi Kemoproflaksi- Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisi Koruyucu ilaç tedavisi aktif tüberküloz gelişme riski yüksek gruplara verilir Latent enfeksiyonu olanlarda hastalık gelişimi önlenerek yeni bir basil kaynağı gelişimi engellenir, TB kontrolünde önemlidir

Aktif hastalık gelişme riski yüksek gruplar Yaş < 5 veya >60 3-5 Yeni enfekte kişiler < 2 yıl 15 İatrojenik immunsupresyon 4-16 HIV enfeksiyonu 113 AIDS 170 Silikozis 30 Diabet 2- 3.6 Son dönem böbrek hastalığı 10- 25.3 Solid organ transplantasyonu Renal 37

Aktif hastalık gelişme riski yüksek gruplar Uzun süre kortikosteroid kullanımı 3 haftadan uzun süre ile 15mg/ gün metilprednizolon Hodgkin hastalığı ve malign lenfomalar Lösemiler Baş-boyun kanserleri Malnütrisyon Gastrektomi, Jejunoileal bypas Alkolizm

Koruyucu İlaç Tedavisi Kemoproflaksi- Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisi İzoniyazid ile yapılan koruyucu tedavinin etkinliği 1950- 60‘ larda yapılan çift-kör, plasebo kontrollü klinik çalışmalarda gösterildi Tüberküloz kontrolünün en tartışmalı konusu INH bağlı hepatit bağıl riski ile tüberkülozu önleme konusundaki kaygı- risk/ yarar dengesi Enfeksiyon prevalansının azalması ile birlikte TCT’ nin enfekte kişileri saptamadaki performansının azalması İlaçlara uyumsuzluk INH’ e dirençli TB suşlarının prevalansında artış

İlaçla Koruma Araştırmaları-USPHS* Yeni tanı konulan olguların ev içi temaslıları 1957-59: 5677 kaynak olgunun 25.033 temaslısı, TCT bakılmaksızın Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü, İNH 12 ay, günlük 5-6 mg/kg. Uyum %75, kayıp %25. ETKİNLİK: İlk 2 yılda akciğer TB’de % 70, ADTB’de % 72 azalma. *USPHS = United States Public Health Service (Birleşik Devletler Halk Sağlığı Servisi) Akıl sağlığı kurumları: Toplam 25.210 kişi, Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü, İNH 12 ay, günlük 4,2-5,0 mg/kg,10 yıllık gözlem. ETKİNLİK: İlk 2 yılda % 63 azalma, uzun süreli izlemde >%60 koruma M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Alaska Toplulukları Denemesi: Toplam 6054 kişi katıldı, Yaş dağılımı: 0-14yaş (%48), 15-34 yaş (%29), 35-54 yaş (%15), 55 yaş ve üzeri (%5). SONUÇLAR: 6 yıl boyunca morbiditede %59 azalma görüldü, koruyucu etkinin 19 yıl sürdüğü gösterildi. İnaktif lezyonlar 1964- 65: Toplam 4575 kişi, İyileşmiş tüberkülozla uyumlu inaktif lezyonları olanlar. SONUÇLAR: 5 yıl içinde plasebo alanlardan %6,86’sında, İNH alanlardan %2,57’sinde tüberküloz gelişti. 5 yılda toplam koruma % 63 bulundu. M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

İlaçla Koruma Araştırmaları-USPHS* Çocuklarda primer tüberküloz: Pozitif TCT ve asemptomatik, anormal AC grafisi, 2750 olgu Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü, İNH 12 ay, günlük 4-6 mg/kg. ETKİNLİK: Toplam komplikasyonlarda % 88 azalma, en çok ADTB` da. *USPHS = United States Public Health Service (Birleşik Devletler Halk Sağlığı Servisi) M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

(IUAT* Avrupa ilaçla koruma denemesi) Akciğer filmleri iyileşmiş tüberküloz ile uyumlu yaklaşık 28.000 kişi çalışmaya alındı. Plasebo, 3 ay INH, 6 ay INH, 12 ay INH gruplarına ayrıldı ve radyolojik anormallikler derecelendirildi. SONUÇLAR: Plaseboya göre 5 yılda TB insidansı 6 aylık rejimde %65, 12 aylık rejimde %75 azaldı. Radyolojik anormalliği 2 cm’den küçük olan deneklerde 6 aylık ve 12 aylık koruyucu ilaç kullanımının etkinlikleri eşit bulundu. *IUAT = International Union Against Tuberculosis (Tüberküloza Karşı Uluslararası Birlik) M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

İzoniyazid ile ilişkili hepatit Seriler Tarihler Hastalar İnsidans Doğası USPHS 1957- 1964 36000 4 olgu % 0.011 Tümü sarılıklı IUAT 1969- 1972 27840 95 olgu % 0.46 75 Sarılıklı 3 ölüm Louisiana Hastane çalışanları 1970- 1971 427 5 olgu % 1.17 1 sarılıklı Maryland Sağlık Departmanı 1973- 1977 5300 140 olgu % 2.64 Yaş ile risk artıyor Mortalite 100 000`de 1 M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Tüberkülin Cilt Testi Yalancı negatif TCT Enfeksiyon yeni oluşmuştur Eş zamanlı anerjiye neden olan durum Yalancı pozitif TCT BCG aşısı Tüberküloz dışı mikobakteri ile oluşan çapraz reaksiyon M. Tuberculosis ile enfekte olmamış kişiye INH koruyucu tedavisi Çok düşük TB riski olan kişileri INH` in potansiyel tehlikelerine maruz bırakmak Sağlık kaynaklarının harcanması M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Koruyucu Tedavi ATS- CDC REHBERİ- 2000 Tüberkülin Cilt Testi >15mm Risk faktörü olmayan hastalar Tüberkülin Cilt Testi >5mm HIV + Tüberküloz temaslıları AC grafilerinde TB ile uyumlu sekel değişiklikler Organ transplantasyonu yapılanlar ve diğer Immunsuprese kişiler Tüberkülin Cilt Testi >10mm Yüksek prevalanslı ülkelerden son 5 yıl içinde göç edenler IV uyuşturucu bağımlıları TB riskinin yüksek olduğu kurumlarda yaşayan ya da çalışanlar Mikobakteri laboratuvar personeli Komorbid durumlar: silikozis, DM, KRY, hematolojik hastalıklar, bazı maligneteler, gastrektomi, %10 kilo kaybı Yüksek riskli erişkinlerle temaslı 4 yaştan küçük çocuklar

İLAÇLA KORUMA (Kemoproflaksi) İlaçla koruma aşağıdaki durumlarda yapılmalıdır. 6 yaşından küçük PPD (+) çocuklar (bir hastayla yakın temasta olsun veya olmasın) ARB (+) bir hasta ile aynı evde oturan, 15 yaşından küçük olanlar, PPD (-) olsa da korumaya alınır. Bu çocuklarda 3 ay sonra PPD tekrarlanır. PPD (+) ise radyolojik ve bakteriyolojik tetkikler yapılır. Hasta değilse ilaçla koruma 6 aya tamamlanır. PPD (-) ise BCG yapılır. Daha önce PPD (-) olup, son 12 ay içinde pozitifleşenler. ARB (+) bir hastayla yakın temasta olup, immün sistemi bir nedenle baskılanmış kimseler VSDB: Tüberküloz Hastalarının Tanı-Tedavi Ve İzlenmesi, Ankara, 1998

İlaçla koruma Bulaşıcı TB hastasıyla teması olan 35 yaşından daha genç olanlara, 15 yaşından küçük TCT pozitif çocuklara, Akciğer filminde TB sekeli lezyonu olanlara, TCT konversiyonu olanlara (son iki yılda BCG yapılmama koşuluyla 6 mm’den fazla artış ve pozitifleşme), TB riskini arttıran bağışıklığı baskılanmış ve TCT pozitif kişilere (HIV, AIDS, silikozis, pnömokonyoz, KBY, diabet, lenfoma, lösemi gibi kanser türleri, gastrektomi, uzun süre yüksek doz kortikosteroid kullanımı gibi…) İLAÇLA KORUMA önerilir.

Tüberkülin Cilt Testinin Değerlendirilmesi BCG’lilerde 0-5 mm Negatif kabul edilir. 6-14 mm BCG’ye atfedilir. 15 mm ve üzeri Pozitif kabul edilir (enfeksiyon). BCG’sizlerde 6-9 mm Şüpheli kabul edilir, bir hafta sonra tekrarlanan testte 6-9 mm negatif, 10 mm ve üzeri pozitif kabul edilir. 10 mm ve üzeri Pozitif kabul edilir (enfeksiyon).

Koruyucu İlaç Tedavisi Dozu ve Süresi İzoniyazid ile Erişkinlerde 300 mg/ gün, Çocuklarda 10 mg/ kg/ gün, Maksimum 300 mg/ gün 6 AY SÜRE İLE

İlaçla Koruma Her durumda aktif hastalık ekarte edilmelidir. Tedaviye uyumu sağlamak için eğitim, gözetim ve denetim gerçekleştirilmelidir. En az ayda bir kez, koruma verilen kişi kontrol edilerek aktif hastalık, olası yan etki ve tedaviye uyum konusunda değerlendirilmelidir. Periferik nöropati gelişirse 10 mg pridoksin (vitamin B6) tedaviye eklenir. Toksik hepatit açısından hasta takip edilmelidir

BCG ile aşılama Miliyer ve menenjit de dahil tüberküloz morbiditesinde anlamlı azalma Genç erişkinlerde yüksek oranda tüberküloz olan uluslarda tüberküloz kontrolünün bileşeni Tüberküloz prevalansının düşük olduğu toplumlarda BCG programlarının kesilmesi durumunda pediadrik tüberküloz olgu oranlarında fark edilir etki yok

BCG M. bovis’ ten hazırlanan canlı aşı Tüberküloz kompleksi içinde yer alan bir alt tür Sol deltoid bölgeye, cilt içine inokulasyon ile uygulanır Lokal bir infeksiyon yapar seyrek olarak lokal bir lenfadenit ile birliktedir 6-8 haftada tüberküloprotein geç tip aşırı duyarlılığı gelişir

BCG

BCG ile aşılama İlk kontrollü çalışma Amerikan Yerlilerinde %75 koruyuculuk Etkinlik %0-80 arasında BCG korumasının çeşitliliği için evrensel kabul gören bir açıklama yapılamamış Harvard meta analizinde koruyuculuk %50 Koruyuculuk 5-6 yıl sürelidir, 15 yıl devam ettiğini bildirenler var

BCG’ nin bırakılması için gerekli kriterler 3yıl boyunca yıllık balgam yayma pozitif akciğer hastalığı oranı 100 000’ de 5 ya da daha az 5 yıl boyunca 5 yaş altı çocuklarda tüberküloz menenjitin yıllık oranı her 10 milyon nüfusta 1’ den az Yıllık infeksiyon riski %0.1 den az olmalıdır. IUATLD. Tuber Lung Dis 1994;75:179-81

Yıllık enfeksiyon riski (%) Türkiye’de çeşitli çalışmalarda bulunan yıllık enfeksiyon risk oranları: 0,62 7 Ankara 1998 İnan Süer 1,03 Trabzon 1996 Özlü 1,06 6-12 Bursa 1995 Özyardımcı 0,72 İstanbul 1993 Karagöz 0,7-0,8 Ankara 1973-84 Akkaynak Yıllık enfeksiyon riski (%) Yaş grubu Yıl-Yer Araştırmacı

Yılda 100 milyon BCG dozu uygulaması 30000 TB menenjit, 11000 milier TB engellenir Her 2500 aşılamada bir olguda ciddi TB önlenir Kısa süreli KT kadar maliyet etkin

Türkiye’de yaş gruplarına göre BCG’lilerin oranları ve aşının koruyuculuk düzeyleri:

Türkiye’de BCG aşılaması yenidoğan döneminde 1 kez yapılmaktadır Yenidoğan döneminde (direkt) Yenidoğan dönemindeki direkt BCG aşısı; ikinci ayını bitirmiş, üçüncü ayının içindeki bebeklere yapılır. Üçüncü ay bittikten sonra BCG yapılmadan önce, tüberkülin cilt testiyle kontrol edilmelidir. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi Sağlık Bakanlığı 30.11.2006 18607

Sağlık Kurumlarında Tüberküloz Bulaşmasının Kontrolü Hasta ve sağlık personeline bulaşma ↑ Hastada tüberkülozdan şüphe edilmiyorsa Hasta uygun tedavi almıyorsa İzolasyonu sağlanmadıysa Kanada 1992- 1995, 17 acil bakım hastanesi* Daha az sayıda TB hastasının başvurduğu hastanelerde, TB hastalarına daha geç tanı, daha fazla bronkoskopi, tedaviye daha geç başlanıyor Daha az TB hastası başvuran hastanelerde personele TB bulaşması fazla *Greenaway C. Am J Respir Crit Care Med 2002

Sağlık Kurumlarında Tüberküloz Bulaşmasının Kontrolü Sağlık kurumlarında, son 20 yılda MDR-TB ve XDR-TB u da içeren çok sayıda salgın Bu salgınlarda ortak özellikler Kaynak olgu ya da olgulara geç tanı konması ya da tanı konamaması Çok az temiz hava veren, aynı havayı resirküle eden havalandırma sistemleri Kaynak olgularda ilaç direnci nedeniyle tedavinin başarısız olması Maruz kalan kişilerde HIV enfeksiyonu ve immunsupresyona neden olan diğer durumlar M.D. Iseman, Klinisyenler İçin Tüberküloz Kılavuzu. Çev: Özkara Ş.

Türkiye` de Hastanelerde Tüberküloz Bulaşması İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Kürsüsü, 1981 300 doktor ve personel 14 kişide inaktif tüberküloz 4 aktif tüberküloz, 2 yayma pozitif (100 000 de 670) Atatürk Göğüs Hastalıkları 1991 602 kişi 28 kişide geçirilmiş TB 2 aktif olgu (100 000 de 330) İzmir` de Sağlık Kurumları, 1986-1998 Sağlık çalışanlarında TB riski genel toplumdan yüksek, göğüs kliniklerinde çalışanlar diğer kliniklere göre 6.4, hemşireler doktorlardan 2.6 kat fazla risk altında

Sağlık kurumlarında tüberküloz bulaşmasının kontrolü Erken tanı, tanı alan hastanın izolasyonu, etkili tedavi Tanı konduğu gün hastanın bildiriminin yapılması Temaslı taraması Tüberküloz hastası ile karşılaşan tüm kurumlarda çalışanların kurum içi tüberküloz kontrolündeki rolleri belirlenmeli, gerekli eğitimler yapılmalı, uygulamalar denetlenmeli

Tüberkülozlu olgunun saptanması 3 haftadan uzun süren öksürük Kanlı balgam İştahsızlık, kilo kaybı Ateş Gece terlemesi

Tüberkülozlu Olgunun Saptanması Sağlık çalışanı hastada tüberkülozdan şüphe ediyorsa Diğer hastalardan ayrı bir ortamda hasta değerlendirilmeli Hastaya cerrahi maske verilmeli Öksürük ve hapşırık sırasında ağızın mendil ile kapatılması istenmeli

Mühendislik önlemleri Sağlık Kurumlarında Tüberküloz enfeksiyonun kontrolünde alınması gereken önlemler Kişisel korunma Yönetimle ilgili önlemler Mühendislik önlemleri

Yönetimle ilgili önlemler Tüberküloz enfeksiyon kontrol sorumlusu olması Balgamda ARB yaymasının aynı gün içinde yapılabilmesi TB risk araştırması yapılması Tüberküloz enfeksiyon kontrol planı oluşturmak ve yazılı hale getirmek TB hakkında sağlık çalışanlarının eğitilmesi Sağlık çalışanları ve hastaların bulaşma riski konusunda farkındalık ve anlayış düzeyini yükseltmek Sağlık çalışanlarının periyodik taranması

Mühendislik önlemleri Bulaştırıcı damlacık çekirdeklerinin yayılmasını engellemek ve konsantrasyonlarını azaltmak Havalandırma ve havanın temizlenmesi Havalandırma (Doğal ve mekanik) Yüksek etkili partikül hava filtresi UV mikrop öldürücü ışın uygulaması Tüberküloz hastalarının sık muayene edildiği ve tedavi edildiği yerlerde izolasyon odası bulunması Tüberküloz izolasyon odalarının koridora ve diğer odalara göre negatif basınçlı olması

Havalandırma Kesin ya da şüpheli tüberküloz olgularının yaşadığı yerlere temiz hava vermek potansiyel bulaştırıcı partiküllerin sayısını azaltır İzolasyon ortamlarının saatte 6-10 hava değişimi yapacak yeterli havalandırmaya sahip olmaları gerekir Doğal Mekanik Yüksek etkinlikli filtrasyon

Doğal Havalandırma Kapı ve camlar açık olmalı Havayı dağıtmak için fanlar kullanılabilir Sağlık çalışanı temiz hava kaynağına yakın oturmalı Santral havalandırma sistemi olmayan merkezlerde uygun

Havalandırma- Mekanik Havayı sirküle etmek ve uzaklaştırmak için teknolojik bir donanım gerekir Lokal havayı uzaklaştırma Kontamine havanın genel ortama karışması engellenir Bölme, çadır, başlık Özellikle öküsürüğe neden olan işlemler sırasında kullanılmalı Genel havalandırma sistemleri Kontamine havayı seyreltir Kontamine havayı yok eder

Havalandırma- Mekanik Negatif basınçlı izolasyon odaları Kontamine havanın yayılmasını engeller Koridordan odaya temiz hava akımı sağlanır Oda içindeki hava dışarıya boşaltılır ya da filtre edilir

Yüksek Etkinlikli Filtrasyon Kesin ya da şüpheli bulaştırıcı hastaların olduğu odalarda ve odalardan dışarıya verilen resirküle havanın bulunduğu kanallarda bulaştırıcı maddenin uzaklaştırılması için kullanılan: yüksek etkinlikli partikül aerosol (HEPA) filtreleri Havanın içlerinden geçebilmeleri için itici/ çekici daha güçlü ventilasyon sistemlerine gereksinim var

Module 5 – Infectiousness and Infection Control UVGI UVGI M. Tuberculosis` in inaktivasyonu ya da öldürülmesinde etkili 254 nm olan UV-C ışınları üst oda havasına uygulanmalı, 24 saat açık bırakılmalı, tavan yüksekliği en az 240 cm olmalı,daha iyi hava karışımı sağlamak için ventilatörler kullanılmalı Yirmi metrekarelik bir oda için iki UV lamba ünitesi gerekli Ekonomik ve etkili Image credit: Francis J. Curry National TB Center Module 5 – Infectiousness and Infection Control

UVGI Hasta izolasyon odaları, Bulaştırıcı TB hastalarının potansiyel olarak bulunabileceği toplu yaşanan yerler, Hastane bekleme odası Triage alanları TB klinikleri Yüksek riskli hastane alanlarının koridorları Hastane alanlarından dışarıya verilen resirküle hava kanalları Mikobakteriyoloji laboratuvarları Otopsi odaları

Kişisel Korunma ( Respiratör) TB basili için kullanılan maskelerin Bir mikron partikülleri %95 etkinlikle filtre etmesi Yüze oturduğunda %10 ya da daha az kaçak olması Değişik sağlık çalışanlarının yüzlerine uyabilmesi Her takılışta yüze oturduğunun kontrol edilebilmesi

Kişisel Korunma (Respiratör) N (%99.97), P (%99), R (%95) Kütle median aerodinamik çapı 0.3 mikron olan partikülleri süzme etkinliği ile sınıflanmış N sınıfı maskeler yağ içermeyen aerosollere karşı kullanılmak üzere tasarlanmış, bunlar arasında tüberküloz basilini içeren salgılar ya da sıvılar da var Etkinlik, maliyet, rahatlık ve kabul edilebilirlik açısından önerilen N95

Respiratör ne zaman takılmalı? İzolasyon odaları Öksürük yaratan işlemler sırasında Bulaştırıcı TB hastasını taşıyan ambulans ekibi Bulaştırıcı TB hastasının evinde

Tüberküloz Hastalarının Maske Kullanması Hastanın öksürürken ve hapşırırken ağzını bir mendille kapatması ve cerrahi maske takması Hastanın taktığı maskenin dışarı hava veren açıklığı olmamalı

Respiratör ile cerrahi maske farkı Respiratörler damlacık çekirdeklerini inhale etmesini engeller Cerrahi maske çevreye damlacık çekirdeklerinin yayılmasını engeller