ÇOK GEÇ DEĞİL Dünya KOAH Günü 2014 1

Turkey Saudi Arabia Slovenia Germany Ireland Australia Yugoslavia Croatia Canada Brazil Austria Taiwan ROC United States Portugal Thailand Moldova Norway Mexico Malta Greece China Guatemala South Africa Chile United Kingdom Hong Kong China Italy New Zealand Albania Russia Argentina France Nepal Vietnam United Arab Emirates Japan Peru Poland Korea Egypt Netherlands Costa Rica Latvia Venezuela Republic of Georgia Switzerland Sweden Macedonia Iceland Singapore Denmark Canada Lithuania Slovakia Belgium Spain Kyrgyzstan India Romania Columbia Ukraine 2

KOAH akciğerin kronik ilerleyici bir hastalığıdır.

KOAH’ın Tanımı KOAH “Kronik (süreğen, müzmin) Obstrüktif (tıkayıcı) Akciğer Hastalığı” akciğerin kronik ilerleyici bir hastalığıdır. Önlenebilir ve Tedavi edilebilir bir hastalıktır.

Hava yolları, ağız ve burundan başlar, nefes borusu ile devam eder Nefes borusu akciğerlerde bir ağacın dalları gibi gittikçe incelen dalcıklara bölünür Bu dalcıkların sonunda da havadan gelen oksijenin kana, kirli kandaki karbondioksitin de havaya geçtiği hava kesecikleri vardır Hava kesecikleri Diyafram (solunum kası) 5

AKCİĞERLER 6

SAĞLIKLI AKCİĞER GÖĞÜS KAFESİMİZİN İÇİNE SAĞ VE SOL AKCİĞERLERİMİZ YERLEŞMİŞTİR. 7

SOLUK BORUSUNUN ETRAFINI AKCİĞER DOKUSU SARMAKTADIR. 8

HAVANIN DAĞILDIĞI YERLER 9

TEMİZ HAVANIN KANA ULAŞTIĞI KESECİKLER KÜÇÜK HAVA YOLLARI ve TEMİZ HAVANIN KANA ULAŞTIĞI KESECİKLER 10

KANI TEMİZLEYEN KESECİKLERİN İÇ YÜZÜ 11

KANIN TEMİZLENMESİ TEMİZ HAVANIN YADA SİGARADAKİ ZEHİRİN KANA KARIŞTIĞI AN 12

KOAH’DAN SORUMLU ETKENLER KOAH’ın %90’ından tütün ve tütün ürünleri (sigara, pipo, puro, nargile vs.) sorumludur. Kişi sigara içmese bile sigara dumanına maruz kalması KOAH gelişimine neden olabilir.

WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:19.

Tütün mamullerinin dışında, organik yakıtların dumanının solunması (odun, kömür veya tezeğin kapalı ortamlarda ısınma ya da yemek pişirme amacıyla kullanılması) ya da meslek nedeniyle toz, duman ve zararlı gazlara maruz kalmak da KOAH’dan sorumlu olabilir.

1-Kişisel faktörler Genetik Cinsiyet Obezite

Allerjenler Enfeksiyonlar Sigara dumanı maruziyeti İç ve dış ortam hava kirliliği Mesleksel ajanlar Beslenme

KOAH’dan Sorumlu Meslekler KOAH riski yüksek olan meslekler arasında; maden, metal, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği ile ulaşım sektörü ve odun/kâğıt üretiminde çalışma gelmektedir. Bu sektörlerde çalışanların gerekli iş yeri korunma tedbirlerini almaları gereklidir.

KOAH’ın Oluşumu Hastalık büyük oranda sigara dumanı ve bazı kişilerde diğer zararlı gaz ve parçacıklara bağlı olarak gelişen soluk yollarının mikrobik olmayan bir iltihabı sonucu oluşur. Bu iltihaplanma sonucu hava yolları daralır. Normalde balon gibi rahatlıkla genişleyip daralabilen hava kesecikleri, bu özelliklerini yitirir, yıpranır ve normal boyutlarına geri gelemez hale gelir. Birey soluk verdiğinde bir miktar hava akciğerlerde hapis kalır. Bu durum kirli havanın dışarı atılmasını ve temiz havanın içeri alınmasını güçleştirir ve akciğerde kalıcı hasar gelişir.

KOAH GÖRÜLME SIKLIĞI Dünyada ve Türkiye’de her 10 kişiden ikisi KOAH’lıdır. Ancak KOAH’lıların 10’da 1’i hastalığının farkındadır.

KOAH Yaygınlığı KOAH tüm dünyada 4. ölüm nedenidir. Önümüzdeki yıllarda hastalığın daha da yaygınlaşması beklenmektedir. Dünyadaki 600 milyon KOAH'lı hastanın her yıl 2.8 milyonu ölmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre KOAH‘a bağlı ölümün 2020'de 3. sıraya yükseleceği belirtiliyor. 22

KOAH Diğer Büyük Ölüm Nedenlerine Göre Hızla Artan Bir Hastalıktır 3.0 Koroner Arter hastalığı İnme Diğer KVH KOAH Tüm diğer nedenler 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 –59% –64% –35% +163% –7% 1965 - 1998 1965 - 1998 1965 - 1998 1965 - 1998 1965 - 1998

Ölüm Nedenleri KOAH 1990 2020 Kalp damar hastalığı 1990 2020 Kalp damar hastalığı Beyin damar hastalığı Alt solunum yolu enfeks İshal Doğumsal hastalıklar KOAH Verem Kızamık Trafik Kazaları Akciğer Kanseri 3. 6. KOAH 1990’larda 6. ölüm nedeni iken 2020 yılında 3. ölüm nedeni olacaktır Mide Kanseri HIV İntihar Murray & Lopez. Lancet 1997 24

KOAH Belirtileri Öksürük Balgam Çıkarma Yaşıtlarından daha önce yorulma ve nefes darlığı 25

Acaba KOAH’lı mısınız? Sigara içiyor musunuz? Öksürüyor musunuz? Balgam çıkarıyor musunuz? Yaşıtlarınızla aynı hızı tutturmakta zorlanıyor musunuz? Nefesiniz daralıyor mu?

Özellikle sigara içen 40 yaş üzeri bireylerde uzun süreli öksürük, balgam çıkarma ve giderek artan nefes darlığı yakınmalarından en az birinin gelişmesi halinde, yakınmalar çok şiddetli olmasa dahi göğüs hastalıkları uzmanına başvuru gereklidir.

KOAH TANISI NASIL KONUR? Solunum testi Akciğer grafisi

Sigara içmenin bırakılması KOAH TEDAVİSİ Sigara içmenin bırakılması Sigara bırakma konusunda tıbbi destek alınması Grip ve zatürree aşılarının yapılması Nefes açıcı ilaçların düzenli ve kontrollü kullanılması

KOAH’da nefes açıcı ilaçlar hastaların yakınmalarının giderilmesinde etkili olurlar. Ancak sigara bırakmak dışında hiçbir ilaç tedavisi KOAH’daki hasarı geri döndüremez.

KOAH’DAN KORUNMA KOAH’dan korunmanın en etkili yolu tütün ve tütün mamullerinin tüketilmemesi ve bu ortamlarda bulunulmamasıdır.

KOAH’lı hasta ve aileleri neler yapabilir? 1. Sigarayı bırakın 2. Bütün ilaçlarınızı doktorunuzun söylediği şekilde kullanın. Yılda en az iki kez kontrol için doktorunuza gidin. Grip aşısı olup olamayacağınızı sorun 3. Nefes alıp vermeniz kötüleştiğinde, hemen doktora gidin

KOAH’lı hasta ve aileleri neler yapabilir? Evin havasını temiz tutun. Nefes alıp vermenizi zorlaştıran duman gibi etmenlerden uzak durun Vücudunuzu dinç tutun. Yürüyün, düzenli egzersiz yapın ve sağlıklı gıdalar yiyin