Besinler Ve Dengeli Beslenme
Canlılar Neden Beslenir? Tüm canlılar büyüyebilmek ve yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için beslenirler İnsanlar belli bir yaşa gelince büyümelerini tamamlarlar
Besinleri Nasıl Elde Ederiz? Besinlerimizi bitkilerden ve hayvanlardan elde ederiz. Hayvansal Besinler Et,süt,yumurta Bitkisel Besinler Meyve ve sebzeler (Elma,armut,üzüm,muz,nar vb.) Tahıllar (Buğday,arpa,yulaf,mısır,pirinç) Baklagiller (Kuru fasulye,nohut,mercimek.bezelye) Turunçgiller (Portakal,limon,mandalina,greyfurt)
Besin İçerikleri ve Görevleri Karbonhidratlar Proteinler Yağlar Vitaminler Su Mineraller
KARBONHİDRATLAR Temel besin maddelerimizdendir. Ekmek,makarna,pilav,süt,bal,patates, tahıllarda, birçok meyve ve sebzede bulunur. Meyve ve sebzelerde, kepekli ekmekte, yulafta bulunan lif sindirimi kolaylaştırır. Lif de bir karbonhidrattır. Vücudumuza enerji sağlarlar. Karbonhidrat içeren maddelere tentürdiyot damlatıldığında rengi mavi olur.
PROTEİNLER Et,süt yumurta,peynir,yoğurt,balık gibi hayvansal besinlerde bulunurlar. Bitkisel besinlerden tahıllar,baklagiller ve kuru yemişlerde bulunurlar. Vücudumuzda yapıcı ve onarıcı olarak görev yaparlar. Proteinler, zekamızın gelişmesi ve vücudun mikroplara karşı savaşması için de gereklidir. Protein içeren maddelere nitrik asit damlattığımızda rengi sarı olur .
YAĞLAR Yağlar bitki ve hayvanlardan elde edilir. Zeytin,ayçiçeği,mısır,yer fıstığı,susam ve soya bitkileri yağ bakımında çok zengindir.Yağ ihtiyacımızın çoğunu bu bitkilerden karşılarız Bunlardan başka ceviz,badem,kabak çekirdeği,fındık bol miktarda yağ içerir. Balık,süt,peynir,,tereyağı,kaymak, et ve et ürünleri yağ bakımından zengin hayvansal besinlerdir. Vücudumuzun ihtiyacı olan enerjiyi ilk önce karbonhidratlardan sağlarız. Fazla enerji gerektiren işler yaptığımızda gerekli enerjiyi yağlardan sağlarız.
VİTAMİNLER Gün içinde yediğimiz meyve ve sebzeler bol miktarda vitamin içerir. Vitaminler, vücudumuzda düzenleyici olarak görev yaparlar. Büyüme ve gelişmemizde diğer besinlerle birlikte rol oynarlar. Sağlıklı yaşamın bir parçası olan vitaminlerin pek çok çeşidi bulunur. A,B,C,D,E,K Vitaminleri
A VİTAMİNİ Havuç,yumurta,süt,karaciğer,böbrek, buğday mantar,baklagiller,taze fasulye, domates fıstık cevizde bulunur Eksikliğinde gece körlüğü,deride kuruma ve pullanma görülür. Kemik ve diş gelişimine de katkıda bulunur.
B VİTAMİNİ Süt ve süt ürünlerinde,kırmızı et, yumurta ve tahıllar ve tahıl ürünlerinde, sebzelerin çoğunda bulunur. B vitamini eksikliğinde kansızlık, yorgunluk,deride yaralar görülür.
C VİTAMİNİ Turunçgiller( portakal,limon,mandalina vb.) domates,çilek,maydanoz,lahana,patates, kuşburnu,yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Diş ve diş eti sağlığı için gereklidir. Vücudu mikroplara karşı korur.
D VİTAMİNİ Süt ,yumurta,balık ve balık yağı,peynir ve sebzelerde tereyağında bulunur. Güneş ışınları ile de D vitamini oluşur. Kemiklerin kuvvetlenmesi için gereklidir.
E VİTAMİNİ Tahıl ,tahıl ürünleri,süt ve süt ürünleri,kırmızı et ve sebzelerin çoğunda bulunur. Eksikliğinde kısırlık,karaciğer,damar ve kalp hastalıkları görülür
K VİTAMİNİ Kırmızı et,yeşil sebzeler,domates,karaciğer,mısır,muz,şeftali,çilek ve pirinçte bulunur Kanın pıhtılaşmasını sağlar. Eksikliğinde kan pıhtılaşmaz ve yaralanmalarda çok kan kaybederiz.
SU Canlılar susuz yaşayamaz.Yemek yemeden 2 hafta yaşayabiliriz ama susuz birkaç gün yaşayabiliriz. Vücudumuzun yaklaşık %70’i sudur. Meyve ve sebzeleri yiyerek,su içerek vücudun su ihtiyacını karşılarız. Yazın terleyerek su kaybettiğimiz için daha çok su içeriz. Su da vitaminler gibi vücudumuzda düzenleyici olarak görev yaparlar.
MİNERALLER Mineraller vücudumuza yediğimiz yiyecekler ve içeceklerle girer. Vücudumuzda düzenleyici olarak görev yaparlar.
Besinlerin Vücudumuzdaki Görevleri
Dengeli Ve Sağlıklı Beslenme Yaşamımızı sağlıklı bir şekilde sürdürebilmemiz için dengeli ve sağlıklı beslenmeliyiz Vücudumuzun ihtiyacı olan yapıcı-onarıcı, düzenleyici ve enerji verici besinlerden yeterli miktarda yemeye dengeli beslenme diyoruz. Dengeli beslenmeye diyet de denir.
Dengeli beslenen birinin günlük menüsü aşağıdaki gibi olabilir
Besin Ve Teknoloji Teknolojinin gelişmesi ile besinlerin çeşitliliği artış göstermiştir. Son yıllarda meyveli yoğurt,puding,hazır çorba, ketçap, mayonez gibi yiyeceklerle dondurulmuş gıdalar hayatımıza girmiştir. Teknoloji ilerledikçe gıda maddelerine koruyucu, renklendirici, tatlandırıcı gibi katkı maddeleri eklenmektedir.Bu katkı maddeleri gıdaların doğal halini bozabilir. Bu besinlerden fazla tüketen insanlarda sağlık sorunları yaşanabilir Teknolojinin gelişmesi ile besinlerin çeşitliliği artış göstermiştir.
Hazır Gıdaları Satın Alırken Nelere Dikkat Edelim? Paket üzerinde bulunan gıda içerikleri ile ilgili bölümü okumalıyız. Paketin üzerindeki son kullanma tarihine bakmalıyız. Ürün üzerinde Tarım Bakanlığının İzni olup olmadığına bakmalıyız Ürünün kalitesini gösteren Türk Standartları Enstitüsünün İşaretinin olup olmadığına bakmalıyız.