Drenaj Sistemleri Dr. G. Duygu SEMİZ.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
ARAZİ TESVİYESİ.
Advertisements

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
Havza Yönetiminde Etkin Toprak Koruma Önlemleri
ARAZİNİN SULAMAYA HAZIRLANMASI
DRENAJ; TEMEL KAVRAMLAR VE TEMEL UYGULAMALAR Prof.Dr. Ahmet ÖZTÜRK.
KAVAK AĞAÇLANDIRMA TEKNİĞİ
NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ
Cadde kanallarının güzergahı
SULAMA YÖNTEMLERİ Sulama yöntemi; suyun toprağa veriliş biçimi olup mevcut sulama yöntemleri aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir. A. Yüzey sulama yöntemleri;
SULANAN ALANLARIN DRENAJI
DRENAJ ETÜTLERİ Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK.
SEL ÖNLEME ÇALIŞMALARINDA AĞAÇLANDIRMA VE TERASLAMANIN ÖNEMİ
KIRSAL YERLEŞİM PLANLAMASI ALİ MERT ÖZKAN ERDEM UYSAL
Peyzaj Mühendisliği bağlamında Arazi biçimleme kavramı - özet
TARIMSAL DRENAJ FERİDUN ÇALIŞKAN
Teraslar ve Gradoni Teras Üzerine Araştırmalar
Katlı paralel kanal şebekesi
Ders: ZYS 426 SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI Konu: 2
YÜZEY DRENAJ YÖNTEMLERİ
USLE P FAKTÖRÜ DR. GÜNAY ERPUL.
YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ Prof.Dr.Belgin ÇAKMAK. YAĞMURLAMA SULAMA YÖNTEMİ Sulama suyu borularla araziye iletilir ve borular üzerindeki yağmurlama başlıklarından.
USLE P FAKTÖRÜ DR. GÜNAY ERPUL.
Uzayda Kapalı Yüzeyler
DRENAJ ETÜTLERİ Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK.
Yağmurlama sulama yöntemi
TOPRAKALTI DRENAJ YÖNTEMLERİ
USLE P FAKTÖRÜ DR. GÜNAY ERPUL.
TOPRAKALTI DRENAJ YÖNTEMLERİ
Drenaj Sistemlerinin Tipleri
Yüzey Drenaj Sistemlerinin Tipleri Yüzey Drenaj Sistemlerinin Bakımı
Yüzey Sulama Yöntemleri
Damla sulama yöntemi.
Damla sulamada ıslatma desenleri
6. BÖLÜM SULAMA YÖNTEMLERİ
2. BÖLÜM SULAMA SİSTEMLERİ
8. BÖLÜM DRENAJ
5. BÖLÜM ARAZİNİN SULAMAYA HAZIRLANMASI
Damlatıcılar Lateral boyuna geçik (in-line) yada lateral üzerine geçik (on-line) tipte Labirent yada zig-zag biçiminde uzun akış yollu İşletme basıncı.
NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ
6. BÖLÜM SULAMA YÖNTEMLERİ
Yüzey Sulama Yöntemleri
ÇİFT SİLİNDİR İNFİLTROMETRE İLE İNFİLTRASYON TESTLERİ
KARIK SULAMA YÖNTEMİ Karık sulama yönteminde, bitki sıraları arasına karık adı verilen küçük yüzlek kanallar açılır ve bu yüzlek kanallara su verilir.
SULAMA YÖNTEMLERİ Sulama yöntemi; suyun toprağa veriliş biçimi olup mevcut sulama yöntemleri aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir. A. Yüzey sulama yöntemleri;
GEOGRİD KULLANIMI.
YÜZEY SULAMA YÖNTEMLERİ
AĞAÇ ALTI MİKRO YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMİ TASARIMI ÖRNEĞİ
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
SULAMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
Prof. Dr. M. Tunç ÖZCAN Tarım Makinaları Bölümü
TEKİRDAĞ ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ARAZİ ve SU KAYNAKLARI ANABİLİM DALI TYS-405/BM-405 SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI DERSİ Prof.
DÜŞÜK BASINÇLI BORU SİSTEMLERİ
DÜŞÜK BASINÇLI BORU SİSTEMLERİ
SULAMA YÖNTEMLERİ Sulama yöntemi; suyun toprağa veriliş biçimi olup mevcut sulama yöntemleri aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir. A. Yüzey sulama yöntemleri;
NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ
ARAZİ TESVİYESİ Prof. Dr. A. Halim ORTA.
ÇİFT SİLİNDİR İNFİLTROMETRE İLE İNFİLTRASYON TESTLERİ
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
DRENAJ; TEMEL KAVRAMLAR VE TEMEL UYGULAMALAR Doç.Dr. G. Duygu Semiz.
SULAMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
Yüzey Drenaj Sistemlerinin Tipleri Yüzey Drenaj Sistemlerinin Bakımı
SULAMA YÖNTEMLERİ Prof. Dr. A. Halim ORTA.
YÜZEY DRENAJ YÖNTEMLERİ
TOPRAKALTI DRENAJ YÖNTEMLERİ
SULAMA YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
Ambar ve silolarda depolama teknikleri
BİREYSEL YAĞMURLAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI
DÜŞÜK BASINÇLI BORU SİSTEMLERİ
Sunum transkripti:

Drenaj Sistemleri Dr. G. Duygu SEMİZ

Yüzey drenaj sistemlerinin tipleri Tesadüfi drenler sistemi Paralel tarla drenleri sistemi Yastık sistemi Paralel açık hendek sistemi Eğime çapraz hendek sistemi Önleyici sistem

Tesadüfi drenler sistemi Arazi düzenlemesinin ekonomik olmayacağı büyük ve derin çöküntüler ile drenaj önlemlerinin alınmasına uygun olmayacak kadar küçük ve dağınık çöküntü alanlarının bulunduğu arazilerde, çiftçinin arazi tesviyesi için yatırım yapamayacağı koşullarda çukur alanlar için uygulanır. Bu tip drenler arazide mevcut göllenmiş alanlar ve çöküntüleri dolaştıktan sonra yüzey suyunu tarla lateraline akıtırlar.

Genellikle bu drenler tarım alet ve makineleri ile açılabilecek şekilde projelenir ve inşaa edilir. Drenlerin en az derinliği 0.25 m olmalı şev eğimleri 1:8 dan daha dik olmamalıdır. Bu drenler daha çok buldozer ve skrayperle inşaa edildiğinden taban genişlikleri çoğunlukla 2.4-3.00 m arasında yapılır. Drenlere verilecek en az eğim %0.05-0.1 arasında değişir. Bu sistemler arazi eğiminin yeterli ve uniform olduğu koşullarda başarı ile uygulanabilir.

Paralel tarla drenleri sistemi Bu sistemde arazi yüzeyi tarla drenlerine doğru uygun bir eğimle tesviye edilmektedir. Bu sistem genellikle eğimi %0-0.5 arasında değişen düz ve düze yakın arazilerin drenajında başarıyla kullanılmaktadır. Tüm drenaj sistemleri içerisinde maliye en yüksek olandır.

Sistemde açık drenlerin aralığı sıra uzunluğuna bağlıdır Sistemde açık drenlerin aralığı sıra uzunluğuna bağlıdır. Örneğin ağır killi topraklarda sıra uzunluğu 250 m den daha fazla olmamalıdır. Orta bünyeli topraklarda 300-400 m ye kadar çıkabilir. Sıra yönü

Arazi yüzeyine verilecek eğim %0. 1-0. 2 arasında olmalıdır Arazi yüzeyine verilecek eğim %0.1-0.2 arasında olmalıdır. Erozyon tehlikesi yoksa bu eğim %0.5’ e kadar çıkarılabilir. Şev eğimleri 1:8-1:10 en az 0.25 m derinlikte üçgen veya yamuk kesitlidir. Aralıkları 100-200 m taban eğimleri ise %0.1-0.3 arasında değişir.

Yastık sistemi Yastık sistemi eğimi %0-1.5 i aşmayan düz ve düze yakın arazilerde uygulanır. Bu sistem aynı zamanda toprak altı drenajın uygun olmadığı, geçirgenliği düşük drenajı kötü olan topraklarda uygulanır. Yastık sistemi çiftçinin sahip olduğu bir pulluk ile kolayca tesis edilebilir. Sistemin planlanmasında en önemli kriter yastık genişlikleri derinlikleri ve doğrultularıdır. Yastık genişliği 8-30 m arasında değişir.

Yastık derinliği koşullara göre, 20-40 cm arasında karık eğimleri ise %0.1-1 arasında değişmektedir. Yastık uzunlukları ise 100-300 m arasında değişmektedir. Yastıkların eğimleri yüzey tarla drenlerine dik olacak biçimde hakim eğim doğrultusunda planlanmaktadır. Bitki sıralarının karıklara paralel olması durumunda bu sistem yeterli drenajı sağlayamamaktadır. Ayrıca karıkların sayısının fazlalığı tarla içi işlemleri kısıtladığından dolayı sistemin geniş çapta kullanımını kısıtlamaktadır. 100-300 m 8-30 m Kör karıklar %1 Yüzey tarla drenleri

Paralel açık hendek sistemi Hem yüzey drenajına hem de taban suyu düzeyini düşürmek için toprak altı drenajına ihtiyaç duyulan alanlarda dren hendekleri biçiminde projelenir.

Bu drenaj tipi daha çok taban suyunun yüksek olduğu ancak kapalı drenajın ekonomik olmadığı organik toprakların kurutulmasında, çok geçirgen topraklarda, orta geçirgen mineral topraklarda uygulanır. Sıra yönü Paralel açık hendek 60-120 m Lateral toplayıcı

Eğime çapraz hendek sistemi Eğimi %2’den fazla olan alanlarda uygulanacak yüzey drenaj tipleri daha çok erozyonu kontrol altına almaya yöneliktir. Bu amaçla yüzey akışı erozyon oluşturacak miktara ulaşmadan tutmak ve araziden uzaklaştırmak için terasa benzeyen hendekler tesis edilir.

Eğimi %2-4 arasında olan arazilerin yüzey drenajında eğime çapraz hendek sistemi kullanılmaktadır. Bu sistem daha çok eğimi uzun fazla sayıda çöküntüleri olan ve alt toprağı geçirimsiz arazilere uygulanır. Hendekler arazinin eş yüksekil eğrilerine aşağı yukarı paralel, hakim eğime çapraz ve eğimli olarak tesis edilir. Eğimi %4 olan arazilerde hendek aralıkları 30m’yi geçmemelidir.

Önleyici Sistem Yüzey akışlarını ve toprak içi sularını tarım arazilerine girmeden önleyen çevirme hendeği biçimindeki drenaj sistemleridir. Çevirme hendekleri ayrıca alçak taban arazileri yamaçlardan gelen yüzey ve toprak altı sularının kontrolünde de yararlanılır.

Çevirme hendeklerinin güzergahını saptarken sel oyuntu noktalarından uzak durulmasına, erezyon yaratmayacak eğimin belirlenmesine özen gösterilmelidir. Çevirme hendekleri için kullanılacak su akış hızları kumlu topraklarda 0.5 m/s, diğer topraklarda 0.6 m/s olarak alınmalıdır. Çevirme hendeklerine verilecek eğim %0.3 – 2.0 arasında değişmektedir.

Toprakaltı (Kapalı - Borulu) Drenaj Tipleri Paralel Sistem Kaburgalı Sistem Çift Toplayıcı Sistem Doğal veya Tesadüfi Sistem Grup Sistemi Boşaltma Kuyulu Boru Sistemi Önleyici Sistem

Paralel Sistem Şekli düzgün, topoğrafyası düz veya düze yakın ve toprağı homojen yapıdaki arazilere uygulanmaktadır. Sistemde birçok emici diren borusu toplayıcı borulara bir yada iki taraftan dik olarak bağlandığı için boşaltım noktalarının sayısı azalmaktadır.

Kaburgalı Sistem Toplayıcı diren borusunun dar bir doğal çöküntü hattını izlediği alanlarda bu sistem uygulanmaktadır. Emici borular toplayıcı diren borularının bir veya iki yanından daraçıyla bağlanır. Bu sistem ayrıca eğimi fazla olan alanlarda toplayıcının hakim eğim doğrultusunda yerleştirilmesi ile tarla içi direnlerin istenilen eğimde döşenmesine olanak sağlamaktadır.

Çift Toplayıcı Sistem Bu sistem toplayıcı boru hattı güzergahının geniş ve genellikle doğal bir su yolu çöküntüsü ile ikiye bölündüğü alanlarda uygulanır. Bazı durumlarda bu çöküntü alanı komşu arazilerden gelen sularla ıslak olabilir. Bu durumuönlemek için çöküntü alanının her iki tarafına birer toplayıcı boru hattı yerleştirilerek önleyici sistem oluşturulur.

Doğal veya Tesadüfi Sistem Topoğrafyanın dalgalı ve engebeli olduğu durumlarda ve ayrı ayrı dağılmış ıslak kesimlerin bulunduğu arazilerde uygulanır. Boru hatları bu ıslak alanları drene edecek biçimdedoğal ve rastgele yerleştirilir.

Grup Sistemi Bu sistem bundan önce açıklanan sistemlerin birgrup halinde uygulanmasıdır. Drene edilecek alanda farklı nem koşullarının bulunması her kesim için ayrı bir sistemin yerleştirilmesini gerektirebilir.

Boşaltma Kuyulu Boru Sistemi Geçirgenliği düşük bir toprak katmanı altında geçirgenliğiyüksek birtoprak katmanının yer aldığı ve artezyenik basınç nedeniyle drenaj sorununun görüldüğü alanlarda uygulanan bir sistemdir. Taban suyu artezyenik basıncın etkisiyle toprak yüzeyine itildiği için devamlı yüksek bir taban suyu düzeyi ortaya çıkmaktadır.

Bu şekilde oluşan taban suyunu normal drenaj sistemleriyle uzaklaştırmak çok sık dren aralıkları gerektirdiğinden dolayı ekonomik olmayabilir. Bu nedenle artezyenik aküfere açılan boşaltıcı kuyuların toprak altındaki borulu drenlere bağlanmasıyla artezyenik basınç düşürülerek taban suyu düzeyi indirilebilir.

Önleyici Sistem Yüksek arazilerden gelen sızıntı sularının taban arazilere zarar vermesini önlemek amacıyla uygulanmaktadır. Boru hattının tesviye eğrilerine paralel ve ıslak alanın üst sınırı boyunca döşenmesiyle sızan sular toplanmaktadır.

Mol Drenajı (Köstebek Drenleri) Ağır bünyeli mineral ve organik topraklarda özel olarak yapılmış bir bıçağın alt ucuna bağlanmış ucu sivri çelik bir silindirin (köstebek) toprak içerisinde çekilmesiyle oluşturulan daire veya oval kesitli tünelciklere “Köstebek Drenleri”, bu şekilde toprak altı borusuz drenaj yöntemine de Mol Drenajı denir.

Borulu Drenajda Kullanılan Malzemeler Drenaj boruları Kaplama Malzemeleri olmak üzere iki grupta incelenebilir.

Dren Boruları Kil Künkler Beton Büzler Madensel Borular Plastik Borular

Kaplama Malzemeleri Türbülanslı akışlar gözenekli ortamın küçük daneciklerini sürükleyerek dren borularının sedimentle dolmasına neden olmaktadır. Bu durum dren borularının etkinliğini azaltmakta veya tamamen ortadan kaldırmaktadır. Bunun için drenlerini etrafına kaplama malzemesi yerleştirilmektedir.

Drenaj Makinaları Yüzey drenaj sistemlerinin yapımında kullanılan drenaj makinaları Ripper Dozer Skreyper Greyder Diçer (drenajpulluğu)

Borulu drenaj sistemlerinin yapımında kullanılan makinalar Kesintili kazı yapan makinalar Sürekli kazı yapan makinalar (trencher) Hendeksiz dren borusu döşeyen makinalar (Trenchless)