EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME Dr. Hasan Özder Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi www.hasanozder.com

DERSİN TEMEL AMACI Bu dersin temel amacı her öğretmen adayının kendi konu alanına ilişkin programları (yıllık-ünite-günlük) hazırlayabilmesini sağlamaktır

ÜNİTELER Ünite 1: Temel Kavramlar Ünite 2: Sistem Yaklaşımı ve Program Geliştirme Ünite 3: Program Geliştirmenin Felsefi Temelleri Ünite 4: Program Geliştirme Yaklaşımları Ünite 5: Program Geliştirme Modelleri Ünite 6: Program Geliştirmenin Planlanması Ünite 7: Program Tasarısı Hazırlama Ünite 8: Program Tasarısı: Bilişsel Hedefler (İzleme Testi 1) Ünite 9: Program Tasarısı: Duyuşsal ve Psikomotor Hedefler Ünite 10: Program Tasarısı: Eğitim Durumları (İzleme Testi 2) Ünite 11: Program Tasarısı: Değerlendirme Ünite 12: Program Değerlendirme (İzleme Testi 3) Ünite 13: Programa Süreklilik Kazandırılması Ünite 14: Program Geliştirmede Yeni Yönelimler

KAYNAKLAR Ana Kaynak: Demirel, Ö. (2103). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Yayınları Yardımcı Kaynaklar: Sönmez, V. (2010). Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı, Ankara: Anı Yayıncılık

DEĞERLENDİRME İzleme testi-1 % 10 İzleme testi-2 % 10 Final sınavı % 70

ÜNİTE 1: GİRİŞ Ünitenin hedefleri Eğitim kavramını anlayabilme Eğitim kavramının içinde geçen kavramları açıklayabilme Eğitimde programın önemini anlayabilme Resmi ve örtük program kavramlarını açıklayabilme

KONULAR 1. EĞİTİMİN TANIMI 2. DAVRANIŞ 3. ÖĞRENCİ YAŞANTISI   1. EĞİTİMİN TANIMI 2. DAVRANIŞ 3. ÖĞRENCİ YAŞANTISI 4. İSTENDİK DAVRANIŞLAR 5. “KASITLI” KAVRAMI

Eğitimin tanımı bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir (Ertürk, 1986:12). Eğitimin en kısa tanımı bir kültür aktarımıdır.

Kültür : İnsanoğlunun ihtiyaçlarını gidermek için geliştirdiği her türlü araç-gereç ve davranışlardır. Eğitimi kasıtlı kültürleme olarak da tanımlayabiliriz. Farklı kültürlerden bireylerin etkileşimleri sonucu davranışlar kazanması ise kültürleşme olarak tanımlanmaktadır.

DAVRANIŞ

ÖĞRENCİ YAŞANTISI Öğrenme, davranış değişikliği olarak tanımlandığına göre eğitim tanımında geçen davranış değişikliğinin öğrencinin çevre ile etkileşimi sonucu gerçekleştiğini vurgulamak için kendi yaşantısı yoluyla ifadesi kullanılmıştır. Bu durumda diğer davranışlar dışarıda tutulmuştur. Bir başka deyişle, öğrenme ürünü olmayan davranışlar eğitim kavramı dışındadır.

İSTENDİK DAVRANIŞLAR

KASITLI Eğitim kavramının tanımı içerisinde geçen kasıt sözcüğü, planlı olmak anlamında kullanılmaktadır. Okuldaki öğrenmeler önceden tasarlanmaktadır. Bireyin etkileşimde bulunduğu çevre şartlarını kontrol edebildiğimiz oranda, istediğimiz özelliklere sahip insanı yetiştirme şansımız artacak demektir. Bu da bizi etkili ve verimli bir eğitim için planlı olmak gerekliliğine götürür. Bu gereklilik de eğitimde “program” kavramını gerektirir. Okulda nelerin, nasıl ve ne zamanlarda öğretileceği bir program şeklinde yapılmaktadır.

PROGRAM TASARISI HEDEF (NİÇİN? ) (Amaç, Kazanım) EĞİTİM DURUMLARI NASIL? Öğretme- Öğrenme süreçleri/yaşantıları/fırsatları İÇERİK (NE?) Konu/Kapsam DEĞERLENDİRME (NE KADAR/NE DÜZEYDE?) Değerlendirme Ölçme ve değerlendirme

RESMİ PROGRAM İlgili resmi birimlerce onanarak uygulanmak için okullara gönderilen program. Türkiye’de ve KKTC’deki resmi birim Talim ve Terbiye Kuruludur.

Örtük Program Yazılı ve resmi olarak ortaya konulmayan öğrencilerin öğretme-öğrenme sürecinde kazanması istenen ve beklenilen bilgiler, değerler, tutumlar vs. dir. Öğrencilere dolaylı olarak öğretilen ders içi ve dışı etkinlikler vs. Okulun sosyal, kültürel, ekonomik, fiziksel çevresiyle oluşan kültürü, inançları, değerleri, vs içerir. Bu öğrenmeler olumlu veya olumsuz olabilir/resmi programla çelişebilir

ÜNİTE 2: SİSTEM YAKLAŞIMI VE PROGRAM GELİŞTİRME Ünitenin hedefleri Program geliştirme faaliyetlerini anlayabilme Sistemin öğelerini kavrayabilme Sistem yaklaşımına göre eğitimi kavrayabilme Sistem Yaklaşımına göre program peliştirme faaliyetlerini ilişkilendirebilme

KONULAR 1. PROGRAM GELİŞTİRME 2. AÇIK BİR SİSTEM OLARAK EĞİTİM   3. PROGRAM GELİŞTİRME VE SİSTEM YAKLAŞIMI 3.1. Girdi 3.2. Süreç 3.3. Ürün 3.4. Dönüt

Sistem yaklaşımına göre eğitim GİRDİ SÜREÇ ÇIKTI DÖNÜT

GİRDİ Eğitim sisteminin girdilerini para, araç ve gereçler, eğitime alınacak bireylerin özellikleri, bu bireylerin sayısı, kazandırılması planlanan davranışların (hedef davranışlar) tasarımları, eğitimle ilgili yasalar, tüzükler ve yönetmelikler, öğretmen ve yöneticilerin özellikleri, toplumun gelenek ve görenekleri, diğer pek çok özellikler eğitim sisteminin girdisini oluşturmaktadır (Baykul 1992:86).

SÜREÇ Eğitim sisteminin süreç boyutu eğitim durumlarıdır. Eğitim durumu, hedef davranışları her bir öğrenciye kazandırmak için yapılan tüm zihinsel ve fiziksel etkinlikleri, araç-gereç ve donanımı kapsar (Sönmez, 1993). Kısaca programın uygulanmasıdır.

ÇIKTI Sistemin üçüncü öğesi çıktılardır. Çıktılar, bireyin kazanmış olduğu davranışların tümüdür. Bireyin kazandığı davranışlar, önceden planlananlar olabileceği gibi bazı istenmedik davranışalar da olabilirler. Bu nedenle çıktıların denetlenmesi zorunludur. Burada programın değerlendirme öğesi önem kazanmaktadır.

DÖNÜT Programın yeniden düzenlenmesi için yapılan tüm faaliyetler de sistemin dördüncü öğesi olan dönüt etkinliklerini oluşturur. Değerlendirme sayesinde elde edilen bulgular bu aşamada kullanılır ve sistemin düzeltilmesini sağlar

PROGRAM GELİŞTİRME VE SİSTEM YAKLAŞIMI Program geliştirme bir programın tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve değerlendirme sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda programın yeniden düzenlenmesi sürecidir (feedback) sürecidir.

Program Geliştirme Etkinliklerinin Sistem Yaklaşımına Göre Düzenlenmesi