VEREM SAVAŞI

DSÖ 1993 yılında TB için acil durum ilan etmiştir Nedenleri: 1- Hükümetlerin ihmali nedeniyle TB kontrol programları zayıflamıştır 2- Kötü TB yönetimleri sonucu ilaçlara direnç artmıştır 3- HİV’in yaygın olduğu yerlerde TB patlama yapmıştır 4- Göçlerle hastalık her yere yayılıyor

TB’nin kontrolu için DSÖ bütün ülkelere DGTS öneriyor DGTS=DOTS DGTS’nin bileşenleri: - politik irade - pasif yöntemle vaka arama/ bakteriyoloji - gözetimli, kısa süre tedavi - ücretsiz ilaç - kayıt-analiz-raporlama

DÜNYADA TB Dünya nüfusunun 1/3’ü enfekte (enfeksiyon havuzu) Her yıl 8 milyon yeni olgu çıkıyor, 2 milyonu ölüyor (4 hastadan biri) Hastaların % 80’i 22 ülkede (En çok hasta Çin, Hindistan, Bengladeş, Filipinler, Güney Afrika’da) Afrika ve güneydoğu Asya’da HİV+TB

DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİ (DGT) TB KONTROLUNUN EN ÖNEMLİ KISMIDIR DGT uygulanan bölgelerde tedavi başarısı % 80, uygulanmayan yerlerde % 27 Hastaların % 80’i yaşlar arasında (çalışma çağında) TB kontrolu “fayda/maliyet” oranı en yüksek faaliyetlerden biridir DSÖ’nün gösterdiği ilk hedef : bulaştırıcı olguların en az % 70’ini bulmak, % 85’ini kür etmek (kür= hastayı ARB negatif hale getirmek)

TÜRKİYE’DE VEREM SAVAŞI ’lerde TB birinci ölüm nedeni idi arasında çok başarılı çalışmalar yapılmıştır; Türkiye baştan başa mikrofilm taramasından geçirilmiş, tüm nüfusa 2-3 kez PPD yapılmış, negatif bulunanlar BCG ile aşılanmıştır. DSÖ bu çalışmaları “Türk Mucizesi” olarak tanımlamıştır. Hastaların ilaçları şehirde ve köyde evlerine kadar götürülmüştür.

1974 yılında TB’un tamamen kontrol altına alındığı açıklandıktan sonra çalışmalar gevşemiş, 1977’den itibaren hastalık tekrar artmaya başlamıştır. Kontrole gelmeyen hastaların peşine düşülmemiş, arasında hasta “işbirliği yapmıyor” veya “akibeti meçhul” denilerek takipten çıkarılmıştır. Günümüzde de bulunan hastaların % 5-10’u aynı şekilde kontrol dışındadır.

TB kontrolünde önemli noktalar 1 Sorunun kaynağı mikroskopi (+) akciğer TB olgularıdır TB şüpheli her hastadan üç ayrı günde balgam alınıp mikroskopla ARB bakılmalıdır ARB (-) şüpheli TB olgularında uzman değerlendirmesiyle tedaviye başlanabilir TB olgularının tedavisi, durumlarına uyan (“yeni”,”nüks”,”kronik”,”tedavi başarısızlığı”,”çocuk TB”,”menenjit-milier-kemik TB”,”tedaviyi terkten geri dönenler”) standart rejimlerle yapılır

TB kontrolünde önemli noktalar 2 İlaçların gözetim altında içirilmesi esastır Mümkünse tedaviye hastanede başlanmalı Mutlaka yatırılması gereken hastalar : kronik, ilaç direnci olan, tedavi başarısızlığı olan, uyumsuz, genel durumu bozuk, hastalığı ilerlemiş, ağır veya sık hemoptezisi olan, diyabetli, kr.böbrek hastalığı olan, ilaç allerjisi olan,evsizler İlk 2 ay günlük, daha sonra intermittant tedavi

TB kontrolünde önemli noktalar 3 Hastalar Verem Savaş Dispanserlerinin koordinasyonu altında izlenirler. Bir TB olgusu teşhis edildiğinde doğrudan veya Sağlık Müdürlüğü aracılığıyla ilgili dispansere bildirilir. Hastaların en yakınları (aile, oda arkadaşı vb) dispanser tarafından kontrol edilir Hastalara tedavi süresince ayda bir balgam mikroskopisi yapılmalıdır. Radyolojik muayene iki ayda bir yapılabilir. Tedavinin 5. ayında hala ARB(+) olanlar ileri merkezlere gönderilir TB kontrolünde kitlesel mikrofilm taramalarının önemi yoktur