EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİ (QUESTİONNAİRE) Hakan KIRBAŞ Psikolojik Danışman

Eysenck kişilik envanteri (E. K Eysenck kişilik envanteri (E.K.E) 16 yaş ve üstüne uygulanan bir grup ve bireysel testidir. Zaman sınırlaması yoktur. Ölçtüğü davranış kişiliktir. 101 itemlik bir kağıt-kalem testi olan E. K.E Psikotizm (P), Dışadönüklük (E), Nörotizm (N) ve Yalan (L) olmak üzere 4 bölümden ibarettir.

Önceleri sadece Nörotizm (N) ve Dışadönüklük (E) ölçeklerine dayalı olan Maudsly Personality Inventory (MPI) daha sonra Prof. Eysenck tarafından genişletilmiş ve bu bölümlere Yalan (L) eklenerek Eysenck Personality Inventory (E.P.I) meydana gelmiştir. E.K.E. daha önce oluşturulan pek çok şahsiyet envanterinin geliştirilmiş halidir. Serinin en sonuncusu olan (E.P.I) dan farklı yeni bir ölçeğin ilave edilmiş olmasında ve diğer ölçekler üzerinde yapılan bazı çalışmalarla görülen gelişmelerin,bu ölçekte daha iyi sonuçlar vermesi beklenmektedir.

Kullanmış olduğunuz Eysenck Personality Questinnaire ‘i (EPQ) EPI ya Psikotizm (P) ölçeğinin katılmasıyla oluşturulmuş en son ve yeni bir formdur. Bir çok Avrupa ülkesindeki suçlu ve suçlu olmayan gruplara uygulanmış olan EKE yolu ile başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Ülkemizde Haluk YAVUZER suçlu kişilik özelliklerinin belirlenmesinde EKE yararlanmıştır. Ölçeğin basit bir dille formüle edilmiş olması, testin kullanış değerini artırmıştır.

TESTİN KAPSAMI PSİKOTİZM ÖLÇEĞİ : Psikiyatrik bir terim olan Psikotizm sözcüğünün kullandığı şekliyle şu anlama gelmektedir. Her insanda bulunan ancak farklı derecelerde görülen bir şahsiyeti vasfı EKE. Psikotizm (P) ölçeğinden yüksek puan alınması halinde şöyle bir tanımlama yapılabilir. Ø         Yalnız tek başına başkalarını umursamayan ve insanlara aldırış etmeyen bir tip. Ø         Çoğunlukla başkalarının başına dert açar. Ø         Rahatsız eder ve huzursuzluk yaratır. Ø         Bazen acımasız,zalim ve hatta insanlıktan uzak davranışlarda bulunabilir. Ø         Hissizdir.başkalarını kolay kolay anlayamaz ve duyarlı olmaz. Ø         Garip ve olağan olmayan şeylere karşı bir yakınlık duyar ve tehlikeleri görmezlikten gelir. Ø         Başkalarını aptal ve budala yerine koymaktan ve sinirlendirmekten hoşlanır. Ø         Çocuklar söz konusu olduğu zaman terkedilmiş görünümü veren sorun yaratan garip hareketler de bulunan bir çocukla karşı karşıyayız demektir.

DIŞADÖNÜKLÜK ÖLÇEĞİ : Ø Sosyal bir kimse olup toplantılardan hoşlanır. Ø            Pek çok arkadaşı vardır. Ø            Etrafta konuşan adam arar. Ø            Kendi başına çalışmaktan ve okumaktan pek hoşlanmaz. Ø            Heyecan veren şeyler arar. Ø            Riski göze arar. Ø            Daima başkalarının işine burnunu sokar. Ø            Şakadan hoşlanır. Ø            Daima hazır cevaptır,değişikliği sever. Ø            İnsanlarla rahat kaynaşır. Ø            Gülmek ve neşeli olmak ister. Ø            Hareket halinde olmak ister ve bundan hoşlanır. Ø            Agresif olma eğilimindedir ve çabuk öfkeye kapılır. Genellikle hislerini her zaman kontrol altında tutamazlar.

Tipik bir içedönük ise : Ø            Sakin ve pek çok şeyden elini eteğini çekmiş gibidir. Ø            Başkalarına kıyasla kitaplardan ve okumaktan daha çok hoşlanır. Ø            Yakın dostları dışında insanlara uzak durur ve içine kapanıktır. Ø            Önceden plan yapmakla birlikte temkinli olduğundan herhangi bir girişimde bulunmadan önce ne yapacağını iyice planlar. Ø            Ani dürtülerle hareket etmeye fazla güveni yoktur. Ø            Ahlaki değerlere önem verir. Hislerini çok sık kontrol altında tutar ve pek nadir olarak saldırgan davranışta bulunur ve kolaylıkla kızarak parlamaz veya kendini kaybetmez kişi olarak tanımlanabilir.

NÖROTİZM ÖLÇEĞİ : 1- Yüksek puan tipik nörotik ise ; Ø            Kaygılı endişeli aksi ve çoğunlukla küskün bir kişi olarak tanımlayabiliriz. Ø            Uykusunda huzursuz olan bu insanlar çeşitli türde psikomatik rahatsızlıklardan şikayetçidir. Ø            Her çeşit tembihe karşı aşırı duyarlıdır. Ø            Emosyonel olarak kendileri için sarsıcı olan her olaydan sonra eski hallerine dönmekte güçlük çekerler. Ø            Aşırı derecede emisyonel reaksiyonda bulunmaları uyum yeteneklerini de engeller ve böylece reaksiyonları irasyonel ve bazen de katı olur. Ø            Olaya bir de dışadönüklüğün karıştığı hallerde kişi büsbütün duyarlı ve huysuz olur. O zaman da aşırı heyecanlanır ve agresif bile olduğu olur. Kısaca çok endişeli diyebiliriz.

YALAN ÖLÇEĞİ : Testin son ölçeği olan yalan (L) bölümüne ait itemler ise yalan derecesini ölçer. Amacı,sahte görünüm verme çabasında olan bazı denekleri ortaya çıkarmada yardımcı olmaktadır. Böyle davranma eğilimi genellikle bazı pozisyonlarda bu tür görünmenin daha olumlu sonuçlar vereceği kanaati ile hareket edilir. Yalan ölçeği deneyin kendini sosyal bakımdan iyi bir düzeye ulaştırmak veya kabul ettirmek bazı durumlarda da kendini değiştirmek çabası ile ilgilidir

EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİNİN OLUMLU YÖNLERİ 1-     Basit bir dille formüle edilmiştir. 2-     Bireysel ve grup olarak uygulanır. 3-     Zaman sınırlaması yoktur. 4-     Düşük kültüre de uygulanabilir. 5-     Puanlaması ve değerlendirilmesi sıkıcı değildir. 6-     Kullanım alanı geniştir. 7- Tekrarlanabilir.

EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİNİN OLUMSUZ YÖNLERİ 1-     Tek başına yeterli değildir. 2-     Beklentiler doğrultusunda cevap verilir. 3- Tanı açısından kullanışlı değildir. (Eksiklikler görüşme ve Cornell Index ile giderilebilir )

EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1-      Psikotik : 25 itemden oluşan bir test ölçeğidir. Denek puanlamada 6 puan aldığı zaman,psikotik belirtiler gösterme eğilimindedir. 2-      İçe-dışadönüklük : 21 itemden oluşan bir test ölçeğidir. Denek puanlamada 13 puan aldığı zaman dışadönük belirtiler gösterme eğilimindedir. 3-      Nörotik : 23 itemden oluşan bir test ölçeğidir denek puanlamada 10 puan aldığı zaman nörotik belirtiler gösterme eğilimindedir. 4- Yalan : 21 itemden oluşan bir test ölçeğidir. Denek puanlamada 8 puan aldığı zaman test geçersizdir

Teşekkürler