2.ÜNİTE: YERYÜZÜNDE YAŞAM KONU: TÜRKİYE’NİN İKLİMİ SOSYAL BİLGİLER 6. SINIF 2.ÜNİTE: YERYÜZÜNDE YAŞAM KONU: TÜRKİYE’NİN İKLİMİ

TÜRKİYENİN İKLİMİ Türkiye'de gerek matematik konumun gerekse özel konumun etkisiyle birden fazla iklim görülür. Ülkemizde dört mevsim belirgin olarak görülür. Türkiye'nin iklimi çeşitli faktörlerin etkisindedir. 1)YÜKSELTİ Ülkemizin ortalama yükseltisi oldukça fazladır. Yükselti batıdan doğuya doğru gittikçe artar.Bunun yanında yükselti kısa mesafelerde değişiklik göstermektedir. Bu da birden fazla iklimin görülmesine neden olur. 2)ÜÇ TARAFININ DENİZLERLE ÇEVRİLİ OLMASI Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olmasından dolayı çeşitli iklimler aynı anda görülmektedir. Yine Marmara'da aynı anda üç iklim görülür. Bütün bu durumlar ürün çeşitliliğinin fazla olmasına neden olmuştur. 3)COĞRAFİ KONUM Bir ülkenin dünya üzerinde bulunduğu konumu farklı tip iklimlerin görülmesinde etkilidir.Türkiye'nin büyük bölümü kış mevsiminde Sibirya üzerinden gelen soğuk havanın etkisinde kalır.Yazın ise Afrika ve Arabistan dan gelen sıcak havanın etkisi altında kalır. 4)DAĞLARIN UZANIŞ YÖNÜ K.Anadolu dağlarının Karadeniz'e Torosların da Akdeniz'e paralel uzanmaları kuzeyleri ve güzeyden gelen nemli hava kütlelerinin iç kısımlara girmesini engeller. Bu da kıyı ile iç kesimler arasında iklim farklılıklarına neden olmaktadır.

TÜRKİYEDE İKLİM ELEMANLARI 1- SICAKLIK a) Türkiye ılıman kuşakta yer aldığından yaz ve kış aylarındaki sıcaklık farkları fazla değildir. b) Denize paralel olarak uzanan dağlar iklim üzerinde ılımanlaştırıcı etkiye sahip denizel havanın iç kesimlere girmesini engeller.Bu durumun sonucunda iç kesimlerde karasal iklimin özellikleri görülür. c) Kıyı kesimlerinden iç kesimlere doğru gidildikçe deniz etkisinden uzaklaşılmasından dolayı sıcaklık ortalamaları düşer. d) Ortalama sıcaklıklar ülkemizde güneyden kuzeye,batıdan doğuya doğru azalır.

TÜRKİYEDE İKLİM ELEMANLARI 2-BASINÇ VE RÜZGARLAR Ülkemizi kuzey yönlerden etkileyen rüzgarlar enlemin etkisiyle etkiledikleri alanlarda sıcaklığın düşmesine,güney yönden etkileyen rüzgarlar ise sıcaklığın artmasına neden olurlar.

POYRAZ YILDIZ KARAYEL SAMYELİ LODOS KIBLE

c) Türkiye genelinde yağış dağılımı neme bağlıdır. 3-NEMLİLİK VE YAĞIŞ a) Türkiye'de nem ve yağışın dağılışı ile enlem yükselti denizellik karasallık dağların uzanış yönü gibi faktörlerin dağılışı paralellik vardır. b) Nem oranının en yüksek olduğu yerler Karadeniz Marmara Ege ve Akdeniz dir. c) Türkiye genelinde yağış dağılımı neme bağlıdır. d) Yağışın en fazla olduğu yerler Karadeniz kıyıları Batı Akdeniz Menteşe Bölgesi ve Hakkari yöresidir.En az olduğu yerler ise Tuz Gölü ve çevresi ve Trakya yöresidir e) Türkiye'de kar yağışları şu şekildedir. Akdeniz ve Ege kıyıları 1-2 gün Marmara ve Karadeniz 10-20 gün İç ve G.D. Andadolu. Bölgesi 20-40 gün D.Anadolu bölgesi 100 gün

TÜRKİYEDE GÖRÜLEN YAĞIŞ ŞEKİLLERİ 1-YAMAÇ (OROGRAFİK) YAĞIŞLAR: Yatay olarak hareket eden nemli hava kütleleri önlerine dağların çıkmasıyla yamaç boyunca yükselirler.Yükseldikçe Soğuyan hava yağış bırakır. Doğu Karadeniz de yaygın olarak görülür.

TÜRKİYEDE GÖRÜLEN YAĞIŞ ŞEKİLLERİ 2-KONVEKSİYONEL (YÜKSELİM) YAĞIŞLARI : Kara yüzeylerinin fazla ısındığı ilkbahar ve yaz aylarında ısınan hava yükselir, soğur ve yoğunlaşması ile yağış meydana gelir. Ülkemizde İç Anadolu bölgesinde İlkbahar ve Yaz başlarında öğleden sonra görülen yağmurlarıdır. Bu yağmurlara KIRKİKİNDİ YAĞMURLARI da denir.

TÜRKİYEDE GÖRÜLEN YAĞIŞ ŞEKİLLERİ 3.)CEPHESEL(FRONTAL)YAĞIŞLAR: Farklı sıcaklık ve nem şartlarına sahip hava kütlelerinin karşılaşması ile oluşur. Türkiye de kışın görülen yağışların çoğunluğu cephesel kökenlidir. Akdeniz de görülen yağışlar da SICAK HAVA SOĞUK HAVA

TÜRKİYE'DE GÖRÜLEN İKLİMLER

1- KARADENİZ İKLİMİ - Bölgede yıllık sıcaklık farkı azdır. - Her mevsim yağışlıdır.Yazlar serin kışlar ılık geçer. - Bölgede yıllık sıcaklık farkı azdır. - Kıyı ile iç kesimler arasında iklim farklılıkları oluşur. - En fazla yağış sonbaharda en az yağış ilkbaharda alınır. - Kıyı kesimde dağların konumu nedeniyle bölümler arasında farklılıklar vardır. - Yağış miktarı D.Karadeniz'de 1500-2500 mm'dir. Orta Karadeniz'de 700-1000 mm B.Karadeniz'de 1000-1500 mm'dir. Yağışların bu şekilde dağılımın da dağların yükseltisi hakim yönü ve yamaçların konumu etkilidir. - İç kesimlere gidildikçe Karadeniz ikliminin etkisi azalır. - Bölgece yıllık sıcaklık ortlalaması 13-15 derecedir. Bu D.Karadeniz'de daha fazladır. - Bitki örtüsü genel olarak orman’dır.

KARADENİZ İKLİMİ YAĞIŞ VE SICAKLIK GRAFİĞİ

2- AKDENİZ İKLİMİ - Yazları sıcak ve kurak geçer kışları ılık ve yağışlı geçer. - Yıllık sıcaklık ortalaması 18-20 derecedir. - Don olaylarına ve kar yağışlarına nadiren rastlanır. - Yıllık yağış miktarı 500- 1000 mm arasındadır. - En fazla yağış kış mevsiminde en az yazın düşer. - Yazların kurak geçmesi alçalıcı hava hareketlerinin sonucudur. Kıyıdan iç kesimlere doğru gittikçe yükseltinin etkisiyle karasallaşma artar. - Bitki örtüsü maki'dir.

AKDENİZ İKLİMİ YAĞIŞ VE SICAKLIK GRAFİĞİ

3-KARASAL İKLİM - Ülkemizde denizden uzak ve yeryüzü şekillerinin meydana getirdiği engellerden dolayı deniz etkisinden yeterince yararlanamayan iç kesimlerde karasal iklim görülür. - Yıllık ve günlük sıcaklık farkları çok fazladır. - Yazlar sıcak ve kurak,kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. - En fazla yağış ilkbaharda en az yağış yazın alınır. - Bitki örtüsü Bozkır ‘dır.

KARASAL İKLİM YAĞIŞ VE SICAKLIK GRAFİĞİ

TÜRKİYE'NİN İKLİMİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR 1- Ülkemizde iklim çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Marmara bölgesidir. 2- Türkiye'deki en soğuk yer,Ağrı’dır.(1940 -43 derece) 3- Türkiye'deki en sıcak yer,Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesidir.(1962 47 derece) 4-Bulutluğun en fazla olduğu bölge Karadeniz en az olduğu bölge ise Akdeniz dir. 5- Yaz mevsiminin en uzun sürdüğü bölgemiz Akdeniz en az D.Anadolu. 6- Buharlaşmanın en fazla olduğu bölge G.D.Anadolu. en az olduğu bölge Karadeniz bölgesidir. 7- Yıllık yağış miktarının en fazla olduğu Karadeniz en az olduğu bölge İç Anadolu bölgesidir. 8- Yıllık sıcaklık farkının en az olduğu bölgemiz Karadeniz iken en fazla olduğu bölge D.Anadolu'dur. 9- Kış sıcaklarının en yüksek olduğu bölge Akdeniz iken en düşük olduğu bölge D.Anadolu'dur. 10-Türkiye'nin en yağışlı yeri,RİZE’dir(Yıllık ortalama 2357 mm yağış almaktadır.) 11-Türkiye'nin en kurak yeri,İç Anadolu Bölgesindeki Tuz Gölü çevresidir.

NECATİ ATAŞ 20120906005 SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ 3. SINIF/ A ŞUBESİ