19 MAYIS ÖĞRENCİLERİ İÇİN FİİLLERDE ÇATI KARİKATÜRLERLE DAHA EĞLENCELİ 

Amacımız bu konuyu da hemen çözümleyip bilgilerimize bilgi eklemek. Çocuklar ben dedektif Murat KAYA. Ama Siz bana kısaca Murat öğretmen diyebilirsiniz. Önemli bir görev için Türkiye’ye getirildim. Burada sizinle birlikte bir operasyon düzenleyeceğiz. Operasyonun kod adı: “FİİLLERDE ÇATI” Amacımız bu konuyu da hemen çözümleyip bilgilerimize bilgi eklemek.

FİİL ÇATILARI ÖZNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI ETKEN ÇATILI FİİLLER EDİLGEN ÇATILI FİİLLER NESNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI GEÇİŞLİ FİİLLER GEÇİŞSİZ FİİLLER Yeşildere’nin bu şirin ortaokulunda Konuyu bu gizli yol haritasını takip ederek çözeceğiz.Bu şemayı aklınıza kazıyın.Görüntü beş saniyede hafızanıza kazıyın ve hemen diğer bölüme geçin

19 Mayıslı öğrenciler konuyla ilgili bilgiyi aşağıda verdim dikkatle okuyun.Bu yazıyı da 60 saniyede hafızanıza yazın.şaka şaka 10 saniyeniz var .Hemen !!!  Konu aslında bir mafya hesaplaşması arkadaşlar. Bu mafyalardan biri “ÖZNE” , diğeri “NESNE” kod adını kullanıyor. Özne’nin iki azılı elemanı var. ETKEN ve EDİLGEN kardeşler.İkisi de Özne’ye bağlı olsalar da birbirlerine oldukça zıt karakterler. Nesne’nin üyeleri ise GEÇİŞLİ ve GEÇİŞSİZ kardeşler.Bunlarda birbirlerine pek benzemezler ama ne var ki kardeş olmuşlar işte. Bizim gizli görevimiz,bu iki mafyanın içine sızıp üyelerini daha yakından tanımak, onları gördüğümüz cümlelerde yakalayıp kan dökülmesini önlemek.

ÖZNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI

- Heyy !! 19 mayıslı Hazırsan operasyona başlıyoruz…. -Bu konuyu incelerken sorulara ve ipuçlarına dikkat edin.Eski bilgilerinizi kullanacağınız durumlar olabilir. - Heyy !! 19 mayıslı Hazırsan operasyona başlıyoruz…. ETKEN FİİLLER

Bu dumanlı yaylaları çok özledim. Teyzem önce bizi ziyaret etti. -Öncelikle yüklemlerde bildirilen işi yapan belli mi, onu kontrol edelim.Burada bir ipucu saklı. Bu dumanlı yaylaları çok özledim. Teyzem önce bizi ziyaret etti. Güneş erkenden doğdu. Yarın yine burada toplanacağız.

-İşteeee yakaladık, çocuklar! Etken Fiiller : Cümlenin gerçek öznesi varsa, işin kim tarafından yapıldığı belli oluyorsa böyle fiillere etken fiiller denir. Yapılan toplantıda öğrencilik yıllarını anlatmıştı.(O: Gizli Özne) (İşi yapan “O” dur.) Sibel okuduğu kitabı bana anlattı. Özne (İşi yapan “Sibel” dir.)

- İşte 19 mayıslı gördün mü bak Etken’i yakaladık, sıra Edilgen’de … EDİLGEN FİİLLER

Yeni yıl coşkuyla kutlandı. Sorunun yanıtını biliyorsun. -Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerine “kim” ya da “ne” sorularını sorup, aldığınız cevapları belirtiniz. -Hangi cümlede aldığınız cevap, yüklemin bildirdiği işi yapanı göstermiyor yani işi kimin yaptığı belli değil? Ece resim yaptı. Ağacın dalına oturdu. Yeni yıl coşkuyla kutlandı. Sorunun yanıtını biliyorsun.

Aşağıdaki cümlelerin ögelerini bulup ilgili soruları cevaplayınız. Çamaşırları yıkadım. / Çamaşırlar yıkandı. Orhan yazı yazdı. / Yazı yazıldı. Bugün evi temizleyecek./ Bugün ev temizlenecek. Cümlelerin birinci ve ikinci hallerinde ne gibi değişiklikler olmuştur? İkinci cümlelerde eylemlerin aldığı ekleri inceleyiniz.Farklı ekler var mı? Sizce bu eklerin görevi ne olabilir?

-Bakın burada kim varmış? -Edilgennn… Edilgen Fiiller : Cümle okunduğunda veya dinlendiğinde, işin kimin tarafından yapıldığı belli olmuyorsa, yani cümlede “sözde özne” varsa böyle fiillere edilgen fiiller denir. Edilgen fiiller, etken fiillerin sonuna –l, -n ekleri getirilerek yapılır. Kır-(ı)-l- / sev-(i)-n- Ali pencereyi kırdı. Pencere kırıldı. Özne Etken Sözde Özne Edilgen

-İşte bu kadar.Şimdi de cümlelerdeki etken ve edilgen fiilleri yakalayalım.

Evet 19 mayıslı şimdi de öğrendiklerimiz boşa gitmesin diye bir uygulama yapalım. Hemen yanınıza bir kağıt bir de kalem alın; aşağıdaki örneklerden hangisi etken hangisi edilgen yazın ve öğretmeninize gösterin 5 doğru cevabı bulana bir ÖDÜLvar  Yarın hastaneye gitmek istiyorum. Yiyecekler buzdolabına yerleştirildi. Yer sofrası serildi. Yolda kimseye rastlamamıştı. Renkli çamaşırlar yıkanınca soluverdi. Bu vazoyu ablası verdi. Suçlular yakalandı. Annem hastalandı.

Annem çamaşırları ütüledi. Araştırmacılar alanı kazdı. -Aşağıdaki etken filleri edilgen, edilgen fiilleri de etken hale getiriniz. Bu uygulamayıda doğru yaparsınız o zaman türkçe bilginize hayran kalmakla birlikte +4’ü hak etmiş olursunuz  Şimdi Etken ve Edilgen’i rakiplerinden saklayabilmek için kılık değiştirmelerine yardımcı olalım. Annem çamaşırları ütüledi. Araştırmacılar alanı kazdı. Bu yıl gezi gerçekleştirilemedi. Dün akşam ay tutulması izlendi. Sıcaktan nefes alınmıyordu. Kardeşim oyuncağımı kırdı.

Haftaya bu dizinin ikinci ve aynı zamanda final bölümü olan nesnesine göre fiillerde çatı konusunda buluşmak dileğiyle esen kalın mutlu olun :) HAZIRLAYAN  Murat KAYA 